 |
|
|
| stedenband of city-to-city cooperation |
|
|
| 19-10-2008 |
 |
Juist uit mijn bed en bij het ontbijt wordt ik geconfronteerd met een Zuluprins recht voor me, helemaal in traditionele outfit. No kidding! Blijkbaar is er een reportageteam van de BBC op doortocht met een afstammeling van Zuluprins Shingana de prins die het commando had over het 25000 man sterke Zululeger dat de veldslag van Isandlwana won. Neerkijkend over de vlakte vertelt hij in de camera de geschiedenis van zijn voorvader. Na wat rondvraag bij het jonge team van de BBC blijkt dat men een reportage maakt waarin zijn moderne leven als jonge businessman in Durban, wordt gekoppeld aan zijn traditionele afkomst in deze streek (Ulundi)
Na het voorbereiden van de vragenlijst voor de verschillende bezoeken die vanaf dinsdag starten, heb ik rond de middag terug een afspraak met Mr. Mpume Jiyane die me naar Ncome/Blood River battlefield brengt, de andere battlefield gelegen op het grondgebied van Nquthu en waar duizenden Zulustrijders een nederlaag leden op 16 december 1838 tegen Afrikanerboeren, die door de Grote Trek vanuit de West-Kaap in Zululand belandden. Of toch een deel van het battlefield. De Blood River, een kleine zijrivier van de Buffalorivier vormt immers de scheidingslijn van 2 huidige gemeenten. Op de één ligt het Blood River monument van de Afrikanerboeren. Op het grondgebied van Nquthu ligt het Ncome museum, een in 1999 geopend monument dit in het teken van de Zulucultuur en met integratie van traditionele patronen in de architectuur van het gebouw. Alhoewel 16 december sinds enkele jaren de reconciliation day genoemd wordt en erkend is als nationale feestdag, is er van samenwerking rond het invullen van deze dag op deze battlefield nog geen sprake. Mpume deelde me in een anekdote wel mee dat er stap voor stap vooruitgang wordt geboekt. In 1999 werd in aanwezigheid van Mbeke, Buthulezi, De Klerck, de Zulukoning, het Ncomemonument met dans en zang officieel geopend. Aangezien de Afrikanerboeren op de middag wilden bidden voor hun historische overwinning en de stilte hiervoor duidelijk ontbrak door het zang- en dansfeest van duizenden zulus, stormden ze over de rivier naar het Ncome en was een nieuwe hedendaagse veldslag in de maak. Deze werd op het nippertje diplomatisch afgewend maar het is tekenend voor de spanningen, door het lange apartheidssysteem, die duidelijk nog niet waren weggewerkt na 5 jaar democratie. Jaar na jaar betuigt men beetje bij beetje meer respect voor mekaars evenement. Ironisch genoeg heeft men vorig jaar het vergaderlokaal bij het Ncome monument afgebroken. De enige mogelijkheid om in het buurt van het monument met het organisatiecomité te vergaderen, was
een lokaal op het Blood River monument van de Afrikanerboeren waar de Zulus nu al eten voorgeschoteld krijgen. Het gaat dus de goede richting uit maar is tekenend voor de apartheidstraumas die nog steeds leven binnen de Zuid-Afrikaanse samenleving.
Rijdend naar Ncome/Blood River battlefield en terug naar Nquthu town krijg ik door de openheid van Mr. Mpume Jiyane, een overigens zeer joviale ambtenaar die me op zaterdag meeneemt, wel heel wat randinformatie mee rond de verhouding tussen het democratisch bestuur en de traditional chiefs of nkosis, de andere etniën aanwezig in Nquthu naast de Zulus, de politieke verhoudingen tussen Inkatha Freedom Party en ANC in de provincie en in Nquthu, de traditionele gebruiken in Nquthu, heel de problematiek rond de landverdeling, etc.
Nquthu town naderend Hier word ik voor de eerste keer echt geconfronteerd met de realiteit van armoede op het Zuid-Afrikaanse platteland. Het klein stadje barst echt uit zijn voegen de laatste jaren. De problemen rond afvalbeheer, informal settlements, werkloosheid, e.a. zijn duidelijk merkbaar in het straatbeeld. Niettemin is men wel degelijk bezig met het uitwerken van een gestructureerde lokale economische ontwikkeling: een kleine shoppingmall is enkele jaren geleden geopend, men doet inspanningen om de informele handel te structureren, het transport en de stops te reguleren en de stad ruimtelijk te ordenen.
De dag afsluiten doen we met een meeting in de lodge van een anderhalf uur over de planning van de bezoeken op het werkveld vanaf dinsdagmorgen tot donderdagavond, dit op de achtergrond van een dans- en zangdemonstratie van een aantal jonge Zulu-artiesten uit het nabijliggend dorp (zie foto).
19-10-2008, 10:28 geschreven door wereldconsulent 
|
|
|
|
|
| 18-10-2008 |
| Vrijdag 17 oktober: meeting met het Nquthu task team |
Om 7u30 werd ik alweer wakker door de eerste zonnestralen die door de gordijnen heen van de kamer binnenschenen, volgend op de eerste nacht regen. Regen die zeer welgekomen is bij de lokale bevolking maar volgens de gids in het guesthouse weinig zoden aan de dijk zal zetten. Het regenseizoen is hier al 6 jaar geen echt regenseizoen meer en de landbouw die hier aanwezig is (meer dan 95% overlevingslandbouw), lijdt hier sterk onder. Ook Mpume Jiyane bevestigt me dit later op de dag.
Tijdens het ontbijt in de lodge werd me pas echt duidelijk hoe mooi deze regio en zeker deze site is. De Isandlwana lodge en guesthouse (vlakbij en de voorlopig enige accommodatie in de nabije regio) zijn namelijk gelegen op en rond de Isandlwana battlefield, meer bepaald juist onder de Nyoni rots. Een adembenemend vergezicht over de regio en heuvels (met een overigens heel divers vogelbestand) waaronder het Isandlwana battlefield bezorgde me kippenvel. Ik kon me moeilijk inbeelden hoe op een dergelijk prachtige site één van de grootste nederlagen uit de geschiedenis van het Engelse koloniale leger zich heeft voorgedaan. Hier sneuvelden op 22 januari 1878 1200 Britse soldaten gewapend met geweren tegen 25000 Zulus enkel gewapend met traditionele speren en schilden en geleid door Zulukoning Cetshwayo. Andere battlefields in de regio zijn Rorkes drift, Blood River, Talana e.a. waar in de 19de eeuw veldslagen werden uitgevochten tussen Afrikanerboeren en Zulus en tussen het Engelse leger en Zulus. Het Zulu-heartland waar Nquthu gelegen is, was in de 19de eeuw ontegensprekelijk een regio van confrontatie waar na de migratie van blanke Afrikanerboeren-bevolkingsgroepen uit de West-Kaap en het optrekken van het Britse leger op zoek naar goud en andere mineralen, beiden in een strijd verwikkeld geraken met de inheemse bevolking, de Zulus en met mekaar onderling.
De lodge zelf waar we enkel onze ontbijten en dinners hebben is een pareltje van geïntegreerde architectuur in het adembenemende landschap waarbij het gebouw zelf gebaseerd is op traditionele patronen uit de Zulucultuur (dak en lodge zelf o.v.v. een Zuluschild). De lodge zelf stelt 20 tot 25 mensen uit de nabij liggende dorpen te werk en een herberg die Zuid-Afrikaanse scholen uit townships wil stimuleren om het dorpsleven en deze vrij afgelegen regio te leren kennen is operationeel. 2 Amerikaanse oude dames samen met ondersteuning van de Amerikaanse Wildlife Foundation en met toestemming van de traditional chiefs uit deze regio van Nquthu municipality maakten dit naar mijn eerste gevoelens duurzaam toeristisch project met integratie van socio-economische en ecologische aspecten mogelijk.
Om 11u30 arriveerde in Afrikaanse tijdsnormen eindelijk de contactpersoon Mpume Jiyane in de guesthouse, waar een afstemming van het programma en praktische vragen werd besproken en meegenomen naar het task team. Dit task team dat bij onze aankomst op het gemeentehuis te Nquthu town al intern aan het vergaderen was en instaat voor de goede organisatie tijdens ons verkennend bezoek, bestaat uit de mayor, de deputy mayor, de municipal manager, de 3 departementshoofden, de communicatie-ambtenaar, enkele andere ambtenaren en councillors of gemeenteraadsleden. En daar kwam het protocollaire aspect dat nog altijd zo overheersend is in de Zuid-Afrikaanse overheid duidelijk naar boven. Eerst een interne discussie van zowat een uur kwam voorafgaand aan een 45-tal minuten afstemming van het programma, financiële afspraken en praktische afspraken met de aanwezigheid van mezelf om vervolgens terug intern de laatste afspraken te regelen binnen het task team en tenslotte het definitief programma zoals voorgelegd door de delegatie van Bornem, naar de gemeenteraadsleden die niet in het task team zetelen, te communiceren. Dit wordt zaterdag vervolgd door een meeting met Mr. Mpume Jiyane en mezelf, waar de bezoeken vanaf maandag op het werkveld zullen worden ingedeeld en maandag voor de start van de welcome meeting met alle stakeholders ter goedkeuring wordt voorgelegd aan het task team. Dit alles om duidelijk te maken dat de terugkoppeling naar de verantwoordelijke personen ook in lokale besturen in Zuid-Afrika zeer belangrijk is en dit tijd en geduld vergt.
Uiteindelijk rond 19u gearriveerd in de lodge waar alweer een heerlijk avondeten wordt voorgeschoteld. Ook nu heb ik een interessante babbel met Rob, Engelsman en historicus en één van de gidsen voor de geschiedenis en rondleiding op de battlefields zelf die me de complexe politieke structuur van Zuid-Afrika kort schetst evenals de achtergrond van dit toeristisch project rond Isandlwana.
18-10-2008, 11:22 geschreven door wereldconsulent
|
|
|
|
|
| 17-10-2008 |
| Donderdag 16 oktober: transport Joâburg â Nquthu en eerste informele ontmoeting |
Ondanks het werken tot laat in de avond/nacht aan het eerste bericht vanuit Zuid-Afrika op de blog en de powerpointpresentatie van Bornem/Belgische geschiedenis en structuur en het stedenbandconcept, was ik vandaag ook al vroeg uit de veren. 7u15 liep mijn wekker af aangezien om 10u de greyhound bus naar Newcastle vertrok in Park Station, het centrale busstation van Johannesburg. Tijdens mijn ontbijt op het terras van het overigens zeer geslaagde Melville Turret Guesthouse geniet ik van de stralende ochtendzon die weerkaatst op de purperen bloesems van de jacarandabomen die de geaccidenteerde wijk Melville, de artistieke buurt van Johannesburg, kleuren (zie foto gisteren). Een zeer fraai zicht dat volgens de bazin van het guesthouse nog mooier is in de jacarandastad bij uitstek, Pretoria.
Wachtend op een taxi voor Park Station bel ik gedurende een 20-tal minuten met mevrouw Kheto Mathonsi, verantwoordelijke voor external relations van Salga nationaal (de VVSG in Zuid-Afrika) van wie ik de contactgegevens van Lorraine Wilkinson ontving. Zij kon jammer genoeg de meeting gisteren met de diensthoofden external relations van de stad Johannesburg niet bijwonen maar verzekerde me wel om bij Salga Kwazulu Natal een verantwoordelijke vrij te maken voor een bezoek aan Nquthu tijdens de eerste meeting day op maandag 20 oktober. Ook zij was aangenaam verrast door de selectiefase die we hadden doorlopen en zag zeker mogelijkheden om gezien het vrij omvangrijke aantal stedenbanden van Vlaamse gemeenten te Zuid-Afrika in de toekomst hun begeleidende taak van deze stedenbanden te verruimen.
Tijdens elke taxirit die ik al had in Johannesburg sinds mijn aankomst is het frappant om vast te stellen dat de conversatie tijdens de rit telkens over hetzelfde onderwerp gaat dat wordt aangesneden door de taxichauffeur zelf en kan worden samengevat in 2 zinsnedes. Oh it is hot today my friend en the city needs rainfall urgently De hitte voor het regenseizoen is blijkbaar erger dan andere jaren en de regen laat al anderhalve maand op zich wachten. Een inwoner van Johannesburg waar enkele jaren geleden ironisch genoeg nog de grote VN conferentie over duurzame ontwikkeling doorging, zou voor minder overtuigd geraken van een meer structurele aanpak van global warming. Vanuit de taxi valt me nog een andere zaak meteen op: de topprioriteit inzake criminaliteitsbestrijding zeker in duurdere wijken en wijken in het centrum van de binnenstad, wat de panoramareportage van vorige zondag blijkbaar toch bevestigt. Stijgende criminaliteit in Johannesburg is al enkele jaren een realiteit en een hot issue. Zelf heb ik het gelukkig in Johannesburg nog niet aan den lijve ondervonden maar het is zeer zichtbaar in het straatbeeld. Bijna elk huis in een ietwat betere wijk van Johannesburg is een gouden kooi waar hoge muren, tralies, prikkeldraad in alle varianten en markeringen van privé-bewakingsfirmas aan de ingang nadrukkelijk aanwezig zijn. Zowat een derde meer mensen zijn in Johannesburg tewerkgesteld bij privé-bewakingsfirmas dan bij de politie.
Tien minuten voor vertrek van de bus richting Newcastle kom ik mede door de ochtendfile aan in Park Station en rush ik meteen naar het loket van greyhound om er juist op tijd de bus op te springen: oef! De bus reed via de Nelson Mandelabridge in het centrum van Johannesburg langs de uitgestrekte en dichtbevolkte buitenwijken van Johannesburg waar torens van mijnschachten (Gauteng is de mijnprovincie bij uitstek) en townshiphuizen (zie foto) de plak zwaaien, richting de provincie Mpumalanga. Na goed 5 uur rijden met comfortabel en vrij goedkoop bustransport arriveer ik iets na 15u in Newcastle waar Mpume Jiyane, tot nu toe de contactpersoon van Nquthu municipality me opwachtte aan de terminal. Tijdens de rit van ongeveer 1 uur naar Nquthu volgde een zeer aangename eerste kennismaking met een jonge dertiger die aan het hoofd staat van het departement development planning en een deel housing van Nquthu municipality. Themas als de visie op stedenband, de taalproblematiek en federale staat België, onze afkomst en werksituatie, de lokale bestuursniveaus in Zuid-Afrika, etc. werden moeiteloos aangesneden. In geen tijd reden we Dundee voorbij en reden we het gebied van Nquthu binnen. Op het eerste gezicht en na bevestiging van Mpume Jiyane een overwegend rurale gemeente, gelegen tussen 3 stedelijke centra, met 2 semi-verstedelijkte kernen. In één van die kernen, Nquthu town, had ik op het gemeentehuis een eerste informele ontmoeting met het task team voor het verkennend bezoek van de Bornemse delegatie, waar maar liefst 10-15 personen in zetelden, dit met een meerderheid vrouwen. Ik maakte kennis met de burgemeester, de municipal manager, de 4 departementshoofden, de deputy mayor, enkele council members en 2 personen uit het middenveld. Na een korte babbel die morgen al een vervolg zal krijgen tijdens een uitgebreidere meeting met het task team in de voormiddag dit om het programma en de verwachtingen op mekaar af te stemmen, werd ik naar het Isandlwana guesthouse begeleid, waar me na een verdere kennismaking met de burgemeester Mr. Mazibuko een heerlijk avondmaal werd voorgeschoteld. Voor het slapengaan maakte ik kennis met Rob Gerrard, Engels historicus en gids van de battlefields area (zie later) en met een Nederlands koppel die de Kwazulu Natal na een werkmissie in Zuid-Afrika verkenden. De man was immers regio-coördinator Zuid-Afrika van de Nederlandse organisatie PUM, waar gepensioneerde managers van Nederlandse kleine en middelgrote bedrijven, zich op vrijwillige basis tijdens hun oude dynamische dag bezighouden met de capaciteitsopbouw van KMOs in ontwikkelingslanden. Een soort gepensioneerde managers zonder grenzen met alle respect voor hun verrichte werk.
17-10-2008, 00:00 geschreven door wereldconsulent
|
|
|
|
|
| 15-10-2008 |
| Woensdag 15 oktober: aankomst wereldconsulent te Johannesburg |
Ondanks het in slaap vallen op prachtige Portugese Fadotonen rond 3u30 's nachts, ben ik ook voor de 100ste keer deze nacht treurig wakker geworden om 6u30 's morgens bij het opduiken van de eerste zonnestralen door het vliegtuigraampje. Je raadt het wellicht wel al: geen oog dicht gedaan tijdens de vlucht en nog geen 3 uur geslapen. Met slaperige ogen dan maar het enige lichtpunt van de vlucht genuttigd: het ontbijt. En vervolgens wat door het vliegtuigraam staren op de savannes en woestijnachtige gebieden van Zuidelijk Afrika.
Rond 10u 's morgens lokale tijd kwam dan eindelijk Johannesburg in zicht. En nergens is de nog steeds erg aanwezige Zuid-Afrikaanse realiteit van sterke ongelijkheid beter zichtbaar dan vanuit de lucht (bij mooi weer), vliegend over Johannesburg. Kilometers lang vlogen we over rijke Noordelijke suburbs: Bryanston, Morningside, Sandton met villa's en zwembaden bij de vleet, om plots af te draaien over de M1 snelweg van Jo'burg naar Pretoria en via het zuidelijke deel van Alexandra, één van de armste townships (krottenwijken) van Zuid-Afrika, naar OR Tambo International Airport. Een autosnelweg als grens tussen superrijk en superarm: een visuelere metafoor voor de ongelijkheid in Zuid-Afrika als deze is er volgens mij niet. Het bezorgde me al een eerste moment van bezinning nog voor de landing.
Veel tijd om hierbij stil te staan was er jammer genoeg niet. Want na het oppikken van mijn bagage in de luggage room (waar de tonen van de kwela-muziek of Zuid-Afrikaanse muziek met speelfluit weergalmden), het wisselen van euro's in Zuid-Afrikaanse Rand, transport en het settlen in het guesthouse Melville Turret te Melville en de regeling van mijn transport morgen naar Nquthu met Greyhound bus, had ik al om 14u een afspraak in het bombastische civic centre of stadhuis van Johannesburg (zie foto). De Zuid-Afrikaanse ambassade te Brussel had na heel wat moeite een afspraak kunnen versieren met Miss Lorraine Wilkinson en Mr. Jabu Mtsali, diensthoofden van de 15 koppige dienst external relations van de stad Johannesburg. En alhoewel ik super vermoeid was door de vlucht, ik liever een afspraak had gehad met voor Bornem relevantere instellingen als Salga (Zuid-Afrikaanse VVSG) of het overheidsdepartement 'local government and traditional affairs' heb ik me dit zeker niet beklaagd. Een boeiende reflectie of meeting van meer dan twee uur was met 2 dynamische ambtenaren over het concept en de uitwerking van stedenband, het procesmatige en/of projectmatige karakter van een stedenband, de voorbereiding naar een geschikte partner, de betrokkenheid van andere dan de Noord-Zuidambtenaren van bij het begin van een stedenband, de geschiedenis, evolutie en uitwerking van hun stedenbanden zowel met steden in het Westen als met steden in ontwikkelingslanden, groeilanden als India en China en lokale besturen in rurale gebieden in Zuid-Afrika zelf, etc. By the way: Johannesburg heeft vandaag de dag 20 stedenbanden lopende.
1 uitspraak van Miss Wilkinson, jarenlang al actief in stedenbanden zal me bijblijven: "a partnership between two cities or municipalities is like a marriage: an open minded process where getting to know eachother takes quite some time, though is a critical point for sustainability and well structured and supported outcomes."
En om met een positieve noot voor Bornem te eindigen: beide diensthoofden waren zeer te spreken over de degelijke voorbereiding van Bornem bij de zoektocht naar een partner: opstellen van objectieve criteria, betrokkenheid van geïnteresseerde ambtenaren van bij aanvang, aanstellen van een selectiecommissie mbt het keuze-advies. Zeker deze 2 laatste zijn vrij nieuw voor hen en implementatie hiervan leek hen mogelijk in Johannesburg dit om de selectie van partners in de toekomst nog beter te structureren en de sinds de laatste jaren steeds meer stijgende vraag naar nieuwe stedenbanden vanuit het politieke bestuur van Johannesburg te matigen. Dit alles om te voorkomen terug te hervallen in de stedenbanden van Johannesburg van vóór 1994 waar het puur ceremoniële karakter doorslaggevend was. Of hoe de minieme bijdrage van een kleine gemeente in Vlaanderen waar de kennismaking met de partner in wording nog dient plaats te vinden, toch wordt meegenomen in de uitwerking van stedenbanden van een miljoenenstad als Johannesburg. Beide diensthoofden gingen ook Salga proberen te stimuleren om een vertegenwoordiger naar Nquthu te zenden en de mogelijk volgend delegatie van Bornem naar Zuid-Afrika wordt van harte uitgenodigd om enkele resultaten van de stedenband op het werkveld te Johannesburg met eigen ogen te gaan bezichtigen.
Rond 16u30 uiteindelijk teruggekeerd naar Melville waar de vermoeidheid toch zijn tol begon te eisen. Na een heerlijke bobotie (typisch Zuid-Afrikaans vleesgehaktgerecht) de wijselijke beslissing genomen om wat te gaan rusten, ons voorbereidend op morgen en de reis van ong. 7u met de bus naar Nquthu.
15-10-2008, 23:34 geschreven door wereldconsulent
|
|
|
|
|
|
|
| E-mail mij |
Druk op onderstaande knop om mij te e-mailen.
|
| Rondvraag / Poll |
Wat vindt u van de vooruitzichten van de gemeente Bornem om een stedenband aan te gaan met een partnerbestuur in het Zuiden
|
|
|
|
