Ik ben Jaclien, °19 december 1955. Ik werkte lange tijd in de tuinbouwsector, volgde onlangs de opleiding Begeleider Animator voor Bejaarden en werk nu in een woon- en zorgcentrum met ouderen met dementie. Ik ben getrouwd met Echtgenoot en mama van vier kinderen: Dochter (°1988), Oudste Zoon (°1990), Middelste Zoon (°1992) en Jongste Zoon of kortweg Jongste (°1999). Ik schrijf graag. Heb jarenlang meegewerkt aan de Wist-je, het schoolkrantje van de plaatselijke basisschool. Ook voor allerlei gelegenheden brouw ik wel eens een tekstje. Op dit blog wil ik graag wat van mijn dagdagelijkse ervaringen, herinneringen en bedenkingen, afgewisseld met vroegere spinsels, meedelen.
Gisterenavond was er het Songfestival op TV. Jongste is verzot op dergelijke liedjesprogramma's. Ook gisteren ging hij er helemaal in op. Zo'n programma blijkt ook nog een educatieve waarde te hebben: Jongste zat in de zetel, met naast hem zijn wereldbol. Telkens er een land aan de beurt was, zocht hij op waar dat precies lag. Erg leerzaam. Ook ik heb er nog wat van opgestoken.
"Ik wil mijnen brommer verkopen!" deelde Middelste Zoon mee, tussen twee happen door. Ik zuchtte. Hij had het er al eerder over gehad. Nu hij binnenkort zijn rijbewijs hoopt te halen, meent hij zijn brommer niet meer nodig te hebben. Maar eigenlijk vind ik het zonde dat hij hem weg doet. Anderhalf jaar geleden pas heeft hij hem gekocht, zijn toen fel begeerde machientje. Na veel wikken en wegen, en discussies rond ouderlijke bezwaren over de gevaren van zo'n vehikel, die hij dan in een felle reactie van tafel veegde. Anderzijds vonden we het wel een pluspunt dat je met een brommer een grotere "radius" hebt dan met een fiets, dat hij zo zelfstandig grotere afstanden zou kunnen afleggen. Uiteindelijk mocht hij zijn brommertje kopen en heeft hij er ondertussen veel plezier aan gehad. Maar een brommer blijft geld kosten, en nu wil hij hem kwijt. Zijn dromen gaan al richting auto, maar een auto voor zichzelf zit er voorlopig nog niet in. We hebben twee auto's. Met meer chauffeurs in huis gaan er goede afspraken moeten komen. "En dan zal je je brommer zo nu en dan nog goed kunnen gebruiken!" opperde ik gisteren tijdens het gesprek aan tafel. Mijn bezwaren zetten echter geen zoden aan de dijk, hij zou hoe dan ook zijn brommer verkopen en hoopte er nog een mooie prijs van te maken. Op het einde van de maaltijd diende zich een nieuwe discussie aan. Zoonlief heeft vrijdags turnen, tijdens de laatste twee lesuren. Deze keer zou hij de looptest van het begin van het schooljaar nog moeten inhalen. Maar hij bezat werkelijk geen geschikte schoenen. Of hij nu echt mee moest doen...? Natuurlijk dat hij mee moest doen, en er volgde nog heel wat gepalaver over een oplossing voor de schoenen.
Na het eten vertrok Middelste Zoon met zijn brommer, om eventjes langs te gaan bij een vriend. Een uur later ging de telefoon: "Mama, ik heb een aanrijding gehad en mijn brommer is naar de kl....!" Neen, hij was niet in fout, de bestuurder van een auto was van een oprit afgekomen en had hem niet zien aankomen op het fietspad. En of we nu wilden komen voor de papieren en om het brommerwrak op te halen. Ik reageerde met een diepe zucht, geërgerd en met spijt om het kostelijk machientje. Me luttele seconden later beschaamd realiserend wat een geluk het was dat ons kind nog gewoon zelf had kunnen bellen. Even later stonden we op de plek van de crash. De autobestuurder was nog helemaal van de kaart, het was zijn eerste "accident" in tweeëntwintig jaar. Het brommertje van Middelste Zoon zag er erbarmelijk uit, het had daadwerkelijk de geest gegeven. Middelste Zoon zelf stond er bleekjes bij, had wat hoofdpijn en pijn aan de voet. Niks ernstigs, wat kneuzingen en schaafwonden.
Toen we thuiskwamen konden we er, denkend aan de discussies van enkele uren eerder, alweer een beetje mee lachen. "Ziezo, dat was dan ook weer opgelost!" vonden we. Over het verkopen van het brommertje viel niet meer te discussiëren. En turnen, neen, met die gezwollen enkel hoefde hij de volgende dag echt die looptest niet te doen! Bij deze, discussies dus "van de baan".
Precies drie jaar geleden is het: op 27 mei 2007. Jongste deed toen zijn Eerste Communie. Het moest een mooi feest worden, dat heel intens werd voorbereid. Een feest waarin ik, als mama, absoluut iets wou uitdrukken over dat kind van ons. We leefden al een poosje met de wetenschap dat hij zich een beetje anders ontwikkelde dan de meeste kinderen. We kenden ook de oorzaak: een Autisme Spectrum Stoornis. Toch, op de dag waarop ons kind speciaal in de kijker zou staan, wou ik vertellen hoe bijzonder hij voor ons was. Hoe we hadden leren omgaan met zijn anders zijn. Hoe ontzettend kostbaar hij voor ons was, net zo waardevol als elk ander kind. Ik heb tegen die dag een verhaaltje geschreven. Een fictief vertellinkje over een meisje, ergens in Afrika, dat als overgangsritueel een mooie rode steen verwachtte, zoals ze die had gezien bij haar moeder. Maar toen ze haar steen in ontvangst nam bleek die anders te zijn... Alle vrouwen op het feest van Jongste kregen een steentje, verpakt in een klein doosje, waarin we een stukje tekst, de kern van het verhaaltje, hadden gekleefd. Of liever, het feitelijke plakwerk werd door Ma gedaan, net voor we wisten dat haar ziekte weer toegeslagen had. Het is het laatste geweest wat ze ooit mee geknutseld heeft voor één van ons. Het verhaaltje werd een jaar later door Dochter geïllustreerd. Binnenkort hopen we het uit te geven. In de hoop dat het steun zal bieden aan mensen, van wie het kind, net als het onze, anders is dan ze hadden verwacht.
Tegenwoordig ben ik op ontdekkingstocht naar alternatieve therapiën, zo lijkt het wel. Gisteren, ook al was het eerste Pinksterdag, heb ik een initiatie "handreflexologie" mee gevolgd. Of, wat we vooral leerden was handreflexzonemassage. Erg interessant. Maar ook een beetje raar: je komt er binnen met acht deelnemers die elkaar niet kennen, en binnen de kortste tijd zit je met iemands hand in de jouwe om te oefenen met masseren. Wat ik echt wel fijn vond is om te ervaren hoe snel je met de andere deelnemers in gesprek geraakt op zo een dag. En over andere dingen dan over het, overigens prachtige, weer. Dat we op zo'n mooie dag moesten binnen zitten was jammer. Maar mijn fietstocht heen en terug maakte dat ruimschoots goed. Het werd een schitterende dag van leren en ontmoeten. En 's avonds leende Oudste Zoon me zijn handen graag, om wat ik geleerd had verder in te oefenen.
Want het goed kunnen masseren van handen wil ik graag onder de knie krijgen: in woonzorgcentra wordt het vaak toegepast bij demente ouderen. Omdat handen zo toegankelijk zijn. De eerste keer dat ik dat tijdens mijn stage mee deed, wist ik helemaal niet wat te beginnen en ging maar af op mijn intuïtie. Maar ik heb gezien hoe demente mensen kunnen reageren op zo een moment van zorgzaam aangeraakt worden. Neem nu Mieke. Twee keer maakte ik mee hoe haar blik zich opende als iemand haar handen "onder handen" nam. Hoe ze dan opeens oogcontact zocht en in haar wartaaltje begon te vertellen. Mieke zit daar vaak maar te zitten, met gesloten blik en een misnoegde trek om haar mond. Maar sinds ik gezien heb wat handmassage met haar doet, ken ik het trucje. Dan neem ik één van haar handen en begin die zacht te strelen. En het werkt bijna altijd: als bij toverslag klaart haar gezicht dan op en keert haar blik zich naar buiten. Dan is Mieke weer voor eventjes aanwezig en in contact met onze wereld.
Enkele weken geleden heb ik een korte cursus aromatherapie gevolgd. Voor mij een initiatie in de wereld van de etherische oliën. Etherische oliën zijn waardevolle extracten, gewonnen uit bloemen en planten. Ze zouden een helend en ondersteunend effect hebben op ons lichamelijk en emotioneel functioneren. Erg fascinerend vind het allemaal. Inmiddels ben ik er thuis al een beetje mee aan het experimenteren. In rusthuizen wordt aromatherapie ook vaak toegepast omwille van het weldadig effect. En omdat geuren herinneringen oproepen en de daar bijhorende emoties. In woonzorgcentra wordt daarom niet alleen belang gehecht aan etherische oliën. Maar ook aan alledaagse geuren als bijvoorbeeld die van groenten en zelfgemaakte soep. In het centrum waar ik stage loop, wordt om die reden regelmatig soep gemaakt op de dienst zelf. Of worden er, ook omwille van de herkenbaarheid van geuren en smaken, pannenkoeken gebakken of zelfgesneden frietjes. Hoeveel geuren zijn er niet, die ooit deel uitmaakten van het leven van mensen? De geur van een bos, brandend hout, de tuin na een regenbui, de bloesem in de lente, herfstbladeren, versgeploegde grond of gemaaid gras, of zelfs koeienmest, waar het landbouwers betreft... Alles heeft zijn geur en vaak staan we er niet bij stil hoeveel die geuren voor ons betekenen. Of soms toch wel. Ik werkte jarenlang in de groententeelt en ken de geuren van de door ons bewerkte planten maar al te goed. Hoe ik het niet kan laten om aan een krop sla te ruiken als ik er één koop, heb ik al eens beschreven op dit blog. (Archief 22 augustus '09) Sinds mijn cursus ben ik me nog bewuster van geuren. Zeker, maar niet alleen van die van de oliën dus, waarmee ik nu experimenteer. Gisteren in de supermarkt nog heb ik uitgebreid gesnuffeld aan een tros tomaten. De geur ervan riep een hele rits herinneringen op aan warme serres, vuile handen en urenlang sorteerwerk. En ineens was er een vleugje heimwee. Wat ook weer plotsklaps verdween toen ik me betrapt voelde door de verbaasde blik van een toevallige voorbijgangster...
"Weet je, Joppe moet een brilletje dragen, een bril om te lezen!" Ik zie dat pientere ventje al voor me met een bril op zijn neus. "Oh, Joppe met een bril! Dan zal hij wel op een klein professortje lijken zeker!?" "Op een klein professortje? Joppe lijkt met zijn bril helemaal niet op een klein professortje! Joppe heeft een heel ouderwetse bril. Nu lijkt hij op een oude oma!"
Ze is héél oud en héél dement. Nienke. Nienke van het woon- en zorgcentrum waar ik stage loop. Als ze wakker is babbelt ze aan één stuk door. Ze verhaalt, lijkt op iemand te antwoorden, verheft haar stem, beaamt, verklaart... Alleen, je kan er niks zinnigs uit opmaken. Ze moet in vroeger tijden jarenlang in Nederland hebben gewoond, en dat is nog goed te horen aan haar tongval. Laatst zat ik naast haar tijdens een zangnamiddag. Voor veel demente mensen is zingen een zalig tijdverdrijf. Hoezeer hun geheugen hen ook in de steek laat, ik ben telkens weer verbaasd hoe goed ze soms nog melodiën en liedjesteksten kennen. Ook Nienke scheen enkele liedjes te herkennen, Hollandse liedjes, die voor mij nog nieuw waren. Ze zong er wat fragmenten van mee. Soms leek zo'n liedje iets op te roepen bij haar. Flarden herinnering. Iets van verdriet misschien? Want soms hield ze met een triestig gebaar haar handen voor de ogen. Daarna babbelde ze weer één van haar monoloogjes. Ineens keek ze me aan met vragende blik, probeerde zich klaarblijkelijk iets te herinneren. "Hoeveel kinderen had ik nu alweer?" vroeg ze twijfelend "Waren het er nu zesentachtig of negenenzeventig?" Ik registreerde met een glimlach de humor in die gekke vraag. Later bleek die vraag niet zo onzinnig te zijn als hij leek. Nienke was, vertelde de activiteitenbegeleidster me, lange tijd vrijwilligster geweest bij het "Kinderheil" (nu Kind en Gezin). Ze had er jarenlang geholpen bij het wegen en meten van baby'tjes en peuters.
Vandaag, 16 Mei, doet Nichtje Hanne haar Plechtige Communie. Geen groot familiegebeuren deze keer, haar ouders kozen voor een klein, besloten feest. Dus nu niet in levende lijve, maar van op dit blog de allerhartelijkste gelukwensen van ons allemaal!
Gisteren was er dubbel feest in de familie: Oudste Zus was jarig en Neefje Xander deed zijn Eerste Communie. Dit laatste werd gevierd met een fijn verzorgd feest: lekker eten, spelletjes èn het bezoek van een ballonnenclown. Hier enkele sfeerbeeldjes. En van op deze stek nog eens de hartelijkste gelukwensen aan Xander! En aan Oudste Zus natuurlijk ook!
Gisterenavond, na school- en etenstijd, spoedde ik me naar een vergadering van de Ouderraad. De Ouderraad van de middelbare school van Middelste Zoon. De laatste tijd hebben we het moeilijk om er mensen voor warm te maken. Mensen schijnen 's avonds niet veel energie meer te hebben om de koppen bij elkaar te steken over schoolse zaken. En lag het nu aan het slechte weer, maar gisteren waren we helemaal met weinig: aanvankelijk startten we de avond met slechts drie ouders. Onze voorzitster kwam een ietsje te laat verhit binnen: ze was nog maar net van haar werk gekomen, was vlug vlug even over huis geweest en had zelfs nog geen hapje kunnen eten. "Jij bent toch verpleegster bij premature kindjes hé?" vroeg ik haar. Jawel, ze was verpleegster en ook vroedvrouw. Al was ze tegenwoordig enkel bij bevallingen om meteen de zorg voor het baby'tje op zich te nemen. De man in ons gezelschap mengde zich in het gesprek. Hij bleek verrassend goed op de hoogte te zijn van verloskundige zaken. En niet te verwonderen ook: hij had jarenlang als arts in Afrika gewerkt bij Artsen Zonder Grenzen. Wat later kwam er nog iemand naar de vergadering: een vader, die voor zijn werk vaak naar het buitenland moet. Vooral dan naar India. We hebben het heus wel een poos over het hoofdpunt op onze agenda gehad. De directrice van de school kwam een tijdje bij ons zitten om één en ander vanuit de school toe te lichten. Maar daarna werd er gewoon gebabbeld. De dokter vertelde honderduit over zijn werk in Afrika. Over de zware bevallingen waarmee hij geholpen had. Want de vrouwen komen er pas voor naar de dokter, als het helemaal niet gaat. Hij vertelde over hoe anders het denken en leven is van de mensen daar, over het reizen over de wegen, over hoe er met "tijd" wordt omgegaan, over hoe zwaar hij een keer ziek geweest was door malaria. Over hoe het daarna echt niet meer lukte om hier in België als huisarts te werken... De andere man in ons gezelschap had al net zo veel verhalen over zijn ervaringen in India. Ik heb veel gezwegen, gisterenavond. En gretig geluisterd. We zijn dus nauwelijks aan ons programma toegekomen. En al interesseert me het reilen en zeilen van de school echt wel: deze avond, met z'n verrassende ontmoetingen, was veruit de interessantste avond die ik al meemaakte in de Ouderraad.
Hier dus het cadeautje van Jongste voor Moederdag. Het briefje heb ik nu mogen lezen: lieve woordjes die ik zal koesteren. En de pot heeft echt wel mooie kleurtjes, vinden jullie niet?
Gisteren hadden de auti-klasjes van de school van Jongste hun ouderfeest. Elk kind mocht, wegens plaatsgebrek, maar één van de ouders uitnodigen. Voor Jongste viel mij die eer te beurt. Of liever, ik heb me dit voorrecht gewoon toegeëigend, wetend dat Echtgenoot niet happig is om alleen naar zo een festijn te trekken. Met de vertedering waarmee alle ouders naar de prestaties van hun kroost kijken, zo keek ik natuurlijk ook. Al is het toch anders dan in de gewone school, toch nog meer bijzonder met zo'n 60 à 70 kinderen met autisme bij elkaar. Ongelooflijk ontroerend omdat ze het zo flink deden, omdat je weet dat het voor de meesten van hen zoveel moeilijker is. Hoe intens moet de voorbereiding geweest zijn voor de leerkrachten en opvoeders en natuurlijk voor de kinderen zelf. Het thema van het optreden was "Circus Menamena". Jongste was er al dagen over bezig geweest, over alle acts, en dat hij die van zijn klas één van de beste vond. Maar op het eigenste moment mislukte het een beetje: bij de verdwijntruc raakte het jongetje in de kartonnen doos niet snel genoeg achter de valse wand en moest Jongste de deur vlug even terug sluiten. Er werd wat gegiecheld in de zaal, Jongste had het gehoord en was na de act een poosje ontroostbaar geweest. "Ik hoorde de mensen lachen, en toen begon ik mij te schamen...!" vertelde hij achteraf. "Dit was de slechtste voorstelling van mijn leven!" Bij Jongste zijn dit soort ervaringen altijd absoluut, relativeren zit er op zo'n moment niet in. Maar voor de mensen in de zaal wekken die kleine mislukkingetjes natuurlijk alleen maar vertedering. Net zoals de kinderen die zich een beetje "anders" gedragen. Zoals die jongen die hardop naar zijn mama riep: "Mama, nu eerst is deze klas aan de beurt en dan zijn wij het hé!" Of dat kleine ventje dat, voor de show begon, de hele tijd met de handjes voor de ogen bleef staan zodra hij zijn moeder gezien had. Stapje voor stapje kwam hij dichterbij, en pas toen hij door haar werd aangesproken, haalde hij zijn handen weg. En dan de ervaring om hier bij elkaar te zitten: allemaal ouders in hetzelfde schuitje. Al zijn de mogelijkheden van deze kinderen toch ook weer heel verschillend. Aan het einde van de voorstelling konden we in de gang bij elk klasje een lekkernij komen proeven, wat in de voormiddag door de kinderen was klaar gemaakt. Gezonde fruitsaté's door de klas van Jongste, maar er waren ook suikerspinnetjes, snoepsaté's, popcorn, milkshake... Aan het einde kregen de mama's nog een cadeautje voor moederdag: Jongste gaf me een zelfgeschilderde bloempot met eigen gemaakte zeepjes. En een briefje erbij. Ik popel stiekem om het te mogen lezen. Maar dat mag morgen pas, want dan is het pas echt Moederdag!
Tegenwoordig ga ik een dag per week naar school. Eén van de vakken die we er krijgen en waar veel belang aan wordt gehecht is "Expressieve Vaardigheden". Deze week werkten we rond "sfeerhoekjes". In rusthuizen zorgen dergelijke hoekjes vaak voor een uitnodigend en gezellig klimaat. Deze week hebben we in de les geëxperimenteerd met het samenstellen ervan. Het werd twee aan twee intensief materiaal verzamelen en er, overleggend met elkaar, iets van maken. De resultaten mochten gezien worden. Getuige hier enkele fotootjes:
Bekenden en de mensen die dit blog volgen, weten dat we ons jongste kind, ons "onverwacht gelukje", pas op latere leeftijd hebben gekregen. Laatst had hij, Jongste dus, een heel belangrijke mededeling te doen. Hij kwam er speciaal voor uit de living. "Mama," zei hij van onder aan het trapje "ik hoop maar dat jij niet zal sterven voor je vier- of vijfennegentig jaar bent. Dan kan je mijn vijftigste verjaardag nog meemaken!"
Bij een leerlingenbespreking worden lettertermen als ADHD, ASS, ADD... vlot gehanteerd. Zij op heeft het op haar beurt over enkele leerlingen met ADLK. "Waar staat dat voor?" vraagt de CLB-juf verbaasd "Daar heb ik nog niet van gehoord!" "O, dat zijn diegenen die wat Aan-De-Luie-Kant zijn!" antwoordt ze.
Met Nieuwjaar kreeg de kleine jongen van zijn peter, in plaats van het gebruikelijke geldbriefje, een zak vol koperen muntjes. Een "hele zak geld" dus. Hij was er de koning te rijk mee. "Woooow...!" reageerde hij blij verrast "Nu hoef ik vast nooit te gaan werken!"
(Verteld door een mama van een jongen met autisme op het gezinsweekend.)
Eventjes de sfeer opsnuiven van zo een Gezinsweekend van de Vlaamse Vereniging Autisme:
De kinderen eten met hun begeleiders. Ondertussen kunnen de ouders genieten van een rustige maaltijd met elkaar.
We konden vrij inschrijven voor een activiteit. We kozen maar met drie voor de kunstwandeling. Met Marleen en Marjan mocht ik in aangenaam gezelschap verkeren. Op zo een gezinsweekend leer je telkens ook weer nieuwe mensen kennen.
Elk kind of jongere met autisme heeft een eigen begeleider, die hem of haar vanuit persoonlijke aandacht onvergetelijke momenten bezorgt. Jongste had een reuze begeleidster: een meisje dat mee wil snookeren en voetballen! Waw! Langs deze weg héél hartelijk dank aan Isabel! Ik hoop dat zij eens op mijn blog komt kijken, want ik ben haar email adres kwijt. 's Avonds fuif in de cafetaria: eerst voor de kindjes, dan tot in de late uurtjes voor ouders en begeleiders.
Op zondagochtend deden bijna alle ouders mee met de aperitiefwandeling. Die, zoals u ziet, niet voor niks zo genoemd wordt. Aperitieven en vooral babbelen: uitwisselen en bijpraten. Want sommige mensen ontmoeten elkaar hier jaarlijks.
Aan alle mensen van VVA en Autonoom, die deze rijke dagen mee mogelijk maakten voor onze kinderen en onszelf: héél hartelijk dank!
(En dank ook aan Pa bij wie Jongste en ik vrijdag overnachtten en die ons zaterdagochtend vergastte op overheerlijke pistolékes!)
Een kleine meid met autisme had een jaar eerder een konijntje gekregen voor haar verjaardag. Nu was ze weer jarig. En, vond ze, was haar konijntje dus óók jarig. "He zeg,.." lachte mama "... en je vissen zijn dan ook jarig zeker!" Het meisje keek oprecht verontwaardigd naar haar moeder. "Hoe kunnen vissen nu jarig zijn?" vroeg ze, en met een blik vol ongeloof over zo'n domme opmerking: "Dan zou hun kroon toch nat worden!"
Net terug van een weeral zálig gezinsweekend van Autisme Vlaanderen (VVA). Jaarlijks wordt dit georganiseerd aan de zee in het Reigersnest, in Sint Idesbald. Voor de vijfde keer zijn Jongste en ik ernaartoe geweest. De kinderen met autisme hebben op zo een weekend een persoonlijke begeleid(st)er, met wie ze samen optrekken en allerlei leuke dingen ondernemen. De broertjes en zusjes van de kinderen met autisme worden geanimeerd in de brusjesgroep. En de mama's en papa's, die zijn op zo een weekend helemaal vrij! Er worden enkele uitstappen gepland waar ze kunnen kiezen al dan niet aan mee te doen. Het zijn dagen van ontmoetingen, bijpraten, wandelen, terrasjes doen... Ik ga over dit weekend vast nog meer vertellen in de loop van volgende week. Toch nog een klein anekdootje. Daarstraks aan tafel vertelden we elkaar over grappige uitspraken van onze kinderen. Ik heb er een paar onthouden. Hier alvast eentje: het is bekend dat sommige kinderen met autisme zelf woorden "uitvinden". Zo vroeg een mama eens aan haar zoon terwijl ze naar de aquarium met vissen wees: "Wat is dat?" Ze hoopte dat hij "een aquarium" zou zeggen, maar hij noemde het: een "vis-vaas"!
daar het verlangt dat het oog en oor en weerwoord vangt
en liefst van al: een glimlach..
Een tekstje lenen? Soms publiceer ik een dichttekstje op mijn blog. Is er één dat u aanspreekt en u graag wil lenen voor een gelegenheid? Ik zou mij heel vereerd voelen. Maar toch wil ik er graag enkele afspraken rond: -Dat mijn initialen er onder gezet worden (jb). -Dat er niets meer in gewijzigd wordt. (Wil het a.u.b. laten weten als er taal- of tikfouten in staan.) -Uiteraard niet te gebruiken voor commerciële doeleinden.
Gastenboek
Druk op onderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
