Ik ben Jaclien, °19 december 1955. Ik werkte lange tijd in de tuinbouwsector, volgde onlangs de opleiding Begeleider Animator voor Bejaarden en werk nu in een woon- en zorgcentrum met ouderen met dementie. Ik ben getrouwd met Echtgenoot en mama van vier kinderen: Dochter (°1988), Oudste Zoon (°1990), Middelste Zoon (°1992) en Jongste Zoon of kortweg Jongste (°1999). Ik schrijf graag. Heb jarenlang meegewerkt aan de Wist-je, het schoolkrantje van de plaatselijke basisschool. Ook voor allerlei gelegenheden brouw ik wel eens een tekstje. Op dit blog wil ik graag wat van mijn dagdagelijkse ervaringen, herinneringen en bedenkingen, afgewisseld met vroegere spinsels, meedelen.
Lang geleden dat ik Em nog gezien had. En daar was ze ineens, in het zorgcentrum waar ik stage loop. Em heeft daar een job als kapster. Kapster dus, in een bejaardentehuis voor demente mensen. Ik kan me milieus voorstellen waar je hiermee geen hoge ogen zou gooien. Milieus waar prestige telt, en hoog opgeleid zijn, en ronkende titels en dito weddes. Maar het wordt anders als je een andere schaal hanteert. De schaal van warm-menselijkheid. Em en haar werk, en vooral de manier waarop ze dat werk doet scoort hoog op die schaal. Ze is hier ruimschoots haar gewicht in goud waard. Want "mooi" gemaakt en aangeraakt worden is zo belangrijk voor de bewoners van het centrum. En ze kunnen zo fier kijken als iemand hen vertelt dat ze "er zo goed uitzien". Zoals gezegd, ik kende Em al van vroeger. Van in "ons vorig leven" toen haar en mijn kinderen nog naar de basisschool gingen. We maakten deel uit van het groepje moeders, die wellicht de trottoirtegels voor de schoolpoort enkele centimeters hebben laten verzakken. 't Is niet zo dat we, zoals mensen soms smalend opmerken, niks anders te doen hadden. Maar ontmoeten en uitwisselen tussen collega-moeders is verrijkend en gewoon leuk. En voor wie (tijdelijk) geen andere collega's heeft ook broodnodig. Wat er ook van zij, het waren plezierige tijden. Als we jarig waren namen we een thermos koffie of chocolademelk mee naar onze stek aan de poort. En bij slecht weer fantaseerden we over een beschut plekje, een soort "moedercafé'tje". Fijn om Em weer tegen te komen. Het doet die herinneringen ineens weer binnen buitelen. De moeders aan de poort.Toch maar eens een reünie organiseren?
Deze week, op 9 maart, is Fien geboren. Fien is het tweede dochtertje van neef Wim en zijn vrouwtje Kim. Haar grote zus heet Silke. Fientje is het tweede kleinkind van Oudste Broer en Schoonzus en het vijfde achterkleindochtertje van Pa. Samen met Dochter ben ik de kleine spruit al gaan bewonderen. ('n schattig baby'tje dat ik ook al mocht vast houden!) Maar toch nog via het blog hartelijke felicitaties aan het gezin van Neef.
Hoog boven de wolken was ik, dromend tussen de sterren,
dan, een klein meisje wenkte en riep: "Wil jij bij ons wonen?"
Zo ben ik, kind in huis, "thuis" gekomen bij mama en papa, en 't klein meisje dus
Ik loop, diep in gedachten verzonken, op de schoolpoort toe om Jongste uit de nabewaking te halen. Ineens merk ik iets vreemds op in de verte. Iets in het rood komt zigzaggend het weggetje tussen de schoolgebouwen door, mijn richting uit. Ik kijk nieuwsgierig toe. Wat zou dat zijn? Als het "rode" naderbij komt zie ik het natuurlijk. Een papa, met het rode rugzakje van zijn kind in de hand, speelt tikkertje met zijn kleuterdochter. Met gemaakt kleine pasjes van links naar rechts lopend, holt hij achter zijn lachende meisje aan. Als ik hen kruis knik ik goedendag. Met een glimlach loop ik verder. Vertederd door de spelende papa en zijn kind.
Dierensnoezeldag op één van de afdelingen in het woonzorgcentrum. We hebben al alles klaar gemaakt: plastic op de grond met wat stro erop. En een soort omheininkje, om de verwachte beestjes wat begrenzing te bieden. De bewoners, de meesten van hen vrij diep dementerend, zitten er in een grote kring rond. Dan worden de dieren binnen gebracht: twee konijntjes en twee cavia's. Eerst mogen ze op het stro. Kunnen ze eventjes wennen en zich laten bekijken. Er klinken wat "oohs" en "aahs", meestal van verzorgenden en bezoekers, die vertederd dichterbij komen. Enkele bewoners kijken belangstellend toe. De animatrice streelt een konijntje, dan neemt ze het behoedzaam op. "Wilt u er graag ééntje pakken?" vraagt ze aan één van de dames en zet het konijn voorzichtig op haar schoot. Ik houd gespannen mijn adem in. Hoe zal de vrouw reageren? Ze begint, eerst een beetje aarzelend, het diertje te aaien. Dan breekt haar gezicht open in een blije glimlach. Met haar hoofd een beetje schuin, iets mijmerends in haar blik en nog steeds die glimlach om haar mond, blijft ze liefkozend verder strelen. Het andere konijn, een snoezige levende knuffel, belandt op de schoot van een mijnheer. Ook hij begint het dier te aaien, er ligt een grenzeloze tederheid in zijn gebaren. De zoon van de man zit naast hem. Hij praat zachtjes tegen zijn vader, steekt een hand uit en kriebelt het konijn onder de kin. Een mooi beeld, dit trio: de demente oude man, de zoon, met het hoofd dicht bij dat van zijn vader, en het konijn. Een andere man, die wanneer hij benaderd wordt, telkens geïrriteerd roept dat "ze hem met rust moeten laten", strijkt met de hand over de vacht van de zwarte cavia, die zit te snuffelen in de kom van zijn arm. Dan pakt hij het dier wat onhandig bij de snuit en oepsie, ongelukje: het beestje bijt in zijn vinger. Wat deze man betreft, is voor deze keer het magische moment voorbij. De snoezeldieren gaan van schoot naar schoot. Sommige mensen moeten er niet van hebben, dan hoeft het ook niet. Anderen genieten er zichtbaar van. Zoals die éne dame die alsmaar tegen het konijntje praat en een beetje boos wordt als het weer weg genomen wordt. Enkele bewoners beginnen zowaar te vertellen, over hoe vroeger hun vader konijnen hield, in de oorlog om als voedsel te dienen dat toen zo schaars was. Dat is ook een betrachting van een gebeuren als dit, dat het herinneringen doet opborrelen. Op die éne ongelukkige beet na, doen de dieren het goed. Ze zijn verrassend tam, al verraden hun snel op en neer gaande lijfjes wel dat ze gespannen zijn. Maar ze gedragen zich onberispelijk: niet één van hen doet "het" op iemands schoot. Na een uurtje of twee mogen ze weer naar de bekende beslotenheid van hun eigen kooi op de kinderboerderij.
"Het is niet zo spectaculair, maar ik vind het altijd wel leuk!" had mijn begeleidster me op voorhand gezegd. Maar ik vind het best wel spectaculair. Ik ben diep onder de indruk. Door hun ziekte is hen veel ontnomen, deze mensen. Hun vermogen om te denken, om te herinneren, om zich uit te drukken, om te beschikken en te beslissen. Maar dit vermogen blijkt bij veel van hen nog niet aangetast. Het beleven, ervaren en uitdrukken van een zo kostbaar iets als "tederheid".
"Is dat een kleinzoon van u?" vraagt de man van het frituur, met een blik op Jongste. "Neen," glimlach ik, een beetje in verlegenheid "dat is een zoon van mij. Heb ik op latere leeftijd nog gekregen, hij is ons nakomertje." "Waarom hebben jullie zo laat nog kinderen gekregen?" vraagt Jongste even later. "Nu, wat jou betreft..., op dat moment hadden we eigenlijk geen kind meer besteld!" antwoord ik een beetje plagend. "Niet besteld? Aha...," en op zichzelf doelend bedenkt hij "dat was er dus ééntje van het huis!"
Hoe ontegensprekelijk de lente ook in zicht komt, de laatste ochtenden zijn de ramen van onze auto, die wegens plaatsgebrek moet buitenslapen, telkens aangevroren. Voor het vertrek tijdig beginnen krabben is dus de boodschap.
"Hé ijsbloemen!" glimlachte ik een keer, toen ik, het krabbertje pakkend, vanuit de binnenkant van de wagen door de beijzelde voorruit keek. En ineens moest ik denken aan de tijd dat ik nog een kind was. We hadden geen verwarming op de bovenverdieping. Dus waren de ramen bij ijskoude nachten helemaal begroeid met ijsbloemen. Heel mooi vond ik dat. Maar die bebloemde ramen konden absoluut niet concurreren met het serreglas. Zoals ik al eerder vertelde was ik een tuindersdochter. De groenten bij ons thuis werden ten dele geteeld in serres. Een hele oppervlakte aan glas dus. Als er daar bij ijskoud weer niet in gestookt werd, betekende dat een heel dak vol ijsbloemen. Hoe vaak heb ik toen, verwonderd bewonderend, genietend van een schitterend glasraamschouwspel, er onderdoor gelopen. Zo mooi! Overweldigend prachtig, zo'n oerwoud van ijsplanten.
Vandaag één van de vele filmpjes die mensen naar elkaar doorsturen. Deze zat vorige week in mijn mailbox
en ik vind hem reuzeleuk. Het is de één miljoen keer al ver
gepasseerd, maar voor wie het nog niet gezien heeft...
Het hele ziekenhuispersoneel danst hier voor de strijd tegen borstkanker. De bedoeling was om het filmpje één miljoen keer te laten lopen, dan zou het ziekenhuis een grote donatie krijgen voor de behandeling van borstkanker.
"Auto's zijn eigenlijk wereld-vernietigings-machines hé!" vond Jongste onderweg. Hij heeft al vaak gehoord van van het teveel aan CO2 uitstoot, van het gat in de ozonlaag, van het milieu dat zwaar onder druk staat, ondermeer door het vele verkeer. Het houdt hem bezig. En zo bedacht hij dus dat die vervuilende auto's eigenlijk "wereldvernietigingsmachines" zijn. Gelijk heeft hij wel. Maar op dat moment, in de gutsende regen, bracht onze wereldvernietigingsmachine ons dan toch maar lekker warm en droog naar huis.
Na de inleefavond, vorige donderdag, stonden we nog na te praten met Marc. U weet wel, Marc, die onze avond heeft begeleid. We hadden het er over dat mensen met autisme zo vreselijk naïef kunnen zijn. En hoe kwetsbaar hen dat maakt. "Ik ben er fier op dat ik naïef ben." zei Marc "Dat ik altijd weer geloof in het goede van de mensen. Als ze me dan beschamen ligt dat niet bij mij, maar bij hen!" En als voorbeeld nam hij het stelen van een fiets. Hoe, wanneer je fiets gestolen wordt, je die fiets wel verliest. Maar je bent niet diegene die in de fout is gegaan. Ik moest een beetje lachen om zijn voorbeeld. Omdat ik toen net op mijn blog bericht had over de gestolen fiets van Zoon. Maar ik heb er veel aan moeten denken, aan die woorden van Marc. En ik denk dat ik begrijp wat hij bedoelt. Dat diegene die het overkomt wel verlies lijdt. En diegene die steelt, of op een andere manier iemand bewust benadeelt om er voor zichzelf voordeel uit te halen, lijkt op het eerste zicht de winnaar te zijn. Maar in wezen is hij de verliezer. Hij is diegene die iets veel kostbaarders verloren heeft: zijn integriteit. Niet dat die mens daar van wakker zal liggen. Daarvoor is zijn geweten veel te onderontwikkeld waarschijnlijk. Toch, je kan beter geen fiets hebben dan een onderontwikkeld geweten.
Overweldigend is de diepe zorg die zoveel mensen dragen. In dit geval de zorg om kinderen met een stoornis in het autismespectrum. In kleine groepjes zaten we bij elkaar, de meesten van ons ouders van kinderen met autisme. Verder enkele warm betrokken familieleden en leerkrachten. De opzet van de avond was om aan de lijve te ondervinden hoe het is om autisme te hebben. Hoe het is als je de ongeschreven regels, die de meeste mensen gewoon uit de lucht plukken, niet kent en niet zo maar weet te achterhalen, hoe je ook je best doet. Hoe het is als geluiden en andere prikkels zo ongefilterd binnen komen, dat het veel te druk wordt in je hoofd en je je niet meer weet te concentreren. Ook een flinke brok info was er, gegeven door de begeleiders die zelf ervaringsdeskundig zijn. En voorts tijd om uit te wisselen met elkaar.
Overweldigend dus, de diepe zorg van ouders met een autistisch kind. Al van bij het eerste moment was dat voelbaar in ons groepje. Bij de kennismaking sprong de stop al van de fles bij een moeder: ze blééf maar vertellen. Al die opgekropte spanning, emoties en vragen zochten een uitweg. Haar zoon was dertien jaar. De jongen had zich altijd al wat vreemd gedragen. Extreem op zichzelf dachten de ouders. Pas een jaar geleden had men hem getest en werd de diagnose ASS gesteld. Dat was bij de ouders ingeslagen als een bom, nooit hadden ze in die richting gedacht. Na het officiële gedeelte van de avond kwam ook de vader er bij zitten en de grootmoeder van het kind. De zorg stond in hun blik te lezen. De zorg van ons allemaal, die de oma verwoordde: "De maatschappij is zo hard, gaat hij daar wel zijn plaatsje vinden?" Een andere moeder vluchtte in tranen naar het toilet. Even later was ze er terug, streek nog met een zakdoek langs haar ogen. "'t Was ineens zo confronterend!" glimlachte ze verontschuldigend, "Ineens zag ik hoe het is voor onze Jan!" Nog een mama was daar met haar dochter. Het meisje vertelde over haar broer die én autisme en ADHD had. Hoe het is om samen te leven met zo'n speciale jongen. De mama wist zich vaak geen raad met de dagdagelijkse gang van zaken: haar kind bleek zowel zelf heel druk als ook overgevoelig te zijn voor alle prikkels uit de omgeving. Zelfs gewoon maar iemands ademhaling kon voor hem al storend zijn. En dan was er nog de mama van een kleine jongen met autisme en een mentale beperking, zoals dit voorkomt voor bij ongeveer de helft van de mensen met autisme. Mensen die door het leven gaan met een dubbele handicap.
Stuk voor stuk beklijvende verhalen waren het. Daarbij kwamen nog de anekdotes van de begeleiders: Frie, die twee kleutertjes heeft met ASS en Marc, die zelf autisme heeft. Marc had de leiding in handen. Hij vertelde vlot, met heldere stem. Wat zijn aanwezigheid bijzonder maakte was niet alleen dat hij boeiend kon vertellen. Maar gewoon dat hij daar was, dat hij dit deed en kon doen. Dat bracht de deelnemers een beetje hoop. Hij was het vleesgeworden bewijs dat het kan, dat kinderen en volwassenen met ASS, mits ondersteuning en begrip, zich volwaardig kunnen ontplooien en een waardevol steentje bijdragen.
Het is ze allemaal, al die zorgenkinderen en hun ouders, héél van harte toegewenst!
Schrijven voor het blog is niet altijd gemakkelijk. Soms is er geen inspiratie. En soms zijn er zoveel indrukken, zoveel dat nog in "de wachtkamer" klaar zit om verwerkt te worden, dat het nog niet lukt om er een neerslag van te maken. Zoals deze week. Een drukke week. Met op maandag het koperconcertje waar Jongste zijn trompetstukjes speelde, op dinsdag de wekelijkse lesdag vol nieuwe ervaringen en gisteren de stage in het woonzorgcentrum en de inleefavond rond autisme. Een heleboel indrukken, ervaringen en emoties flitsen allemaal door elkaar en laten zich nog niet in woorden vangen.
Enkele doordachte woorden dan maar, uit het nieuwste boek op mijn boekenplank: "Wijsheid", de mooiste interviews uit Happinez. Een aantal interviews met wijze mensen uit deze tijd zoals Paulo Coelho, Anselm Grün, Deepak Chopra, Byron Katie... Hier een uitspraak van Guus Kuyer:
Op zoek gaan naar geluk heeft niet zoveel zin. Geluk is een bijproduct, geen resultaat van bepaalde stappen. Als je enthousiast bent, in staat je te verwonderen, dan komt het vanzelf.
"Mama, ik heb een probleem. Mijn fiets is gepikt!" Héél vroeg zondagochtend kreeg ik dit telefoontje van Middelste Zoon. Met het verzoek om hem aub te komen ophalen. Middelste Zoon was zaterdagavond uit gegaan met enkele vrienden. Met de fiets waren ze naar de fuifplek gereden. En op het moment dat hij weer terug naar huis wou, bleek zijn fiets dus verdwenen te zijn. Of hij hem wel behoorlijk op slot had gezet? Eeh..., hij had daar in de loop van de avond nog over getwijfeld. Had even zijn zakken na gezocht, zijn sleuteltje niet gevonden en was toen nog speciaal gaan kijken naar zijn fiets. Op dat moment stond die op slot. Maar enkele uren later was de fiets foetsie, en ook zijn sleuteltje had hij niet meer. Diep ouderlijk gezucht... En een heleboel ouderlijk gepreek over nonchalance, over fietsen die horen vastgelegd te worden met een extra kabelslot, zeker op zulke gelegenheden en dit soort plekken. En waarom hij die niet bij had? En of zijn vrienden niet zo'n kabeltje hadden gehad om de fietsen aan elkaar vast te maken. Ook Dochter en Oudste Zoon mengden zich in de reacties. Dochter benadrukte het belang van altijd zorgvuldig vastleggen van het stalen ros. Oudste Zoon vond, in een hoogoplopende discussie, dat het toch kon gebeuren dat je dat al eens een keer vergat. Kortom, het verlies van het vehikel zorgde voor een heleboel commotie. Nog niet eens het meest door de ontriefde eigenaar. Die wist zichzelf zonder weerstand verantwoordelijk voor het voorval, en accepteerde gelaten dat hij uit eigen zak voor vervanging moest zorgen. Of zich uit de slag trekken met een oude damesfiets, die nu nog met gebroken wielspaken in de garage stond. Jongste had bij alle gesprekken stil geluisterd en gezwegen. Eén keer vluchtte hij naar de living, met de handen voor de oren, omdat een discussie zijn tolerantiedrempel, wat geluid betreft, oversteeg. Pas enkele dagen later, toen de storm rond de gestolen fiets wat was gaan liggen, gaf hij zijn visie op het gebeurde. "Misschien" vond hij "wou Broer zo heel graag naar dat feestje, en wilde hij zo vlug binnen zijn, dat hij vergat zijn fiets op slot te zetten. Dat kan toch hé? En als je dat dan één keertje vergeet, en net die éne keer wordt je fiets gestolen, dan heb je toch wel heel veel pech! Broer heeft toch veel pech gehad!" Ik moest erom glimlachen. Onze kleinste, maar soms de meest wijze.
"Als iedereen eens met de handen van andermans spullen af zou blijven!" had Echtgenoot nog eens gezucht. Want het verlies van die fiets, van een prima kwaliteit, en nog niet lang geleden helemaal weer in orde gezet, kwam toch hard aan. Toen ik gisteren na mijn lesdag, de weg van de bushalte naar huis te voet aflegde, want Middelste Zoon was met mijn fiets naar school, moest ik er aan denken. Hoeveel mooier de wereld zou zijn als inderdaad iedereen te vertrouwen zou zijn en niemand zou nemen wat niet van hem is. Als fietsen en huizen en auto's niet op slot zouden hoeven...!
Ik zit met twee kinderen bij de kapper. De jongste is al klaar en even is het nog wachten op zus, aan wie de laatste hand wordt gelegd. Kleine man zit, tamelijk rustig voor zijn doen, op mijn schoot. Hij kijkt geboeid toe hoe één van de kapsters bezig is met het kapsel van een meneer. Als ze ermee klaar is neemt ze een schaartje en begint de snor van de meneer bij te knippen. "Oei!" roept kleine broer verschrikt en zo hard dat iedereen het horen kan "Ze knipt zijn neus af!"
Mijn Jongste Zus is, in het gezin waaruit ik afkomstig ben, het nakomertje. Ik was als oudste al bijna zeventien, toen zij geboren werd. Tibe, haar zoontje van vijf, begint al aardig de familiebanden door te hebben. Zo zat ik laatst genoeglijk met hem in de zetel. Of liever, hij lag, met zijn voetjes op mijn schoot, die ik zachtjes wrijvend in mijn handen hield. Tijd voor een praatje tussen tante en neef. "Mama is jonger dan jij hé!" wist hij. "Ja, mama is heel wat jonger." "Mama is geboren toen jij nog een kindje was hé?" "Ja, of eigenlijk was ik al niet echt een kindje meer. Ik was al een groot meisje, al haast een vrouwtje!" "Ja, mama moet nog oud worden hé?" "Moet mama nog oud worden?" "Ja, mama moet nog oud worden. Maar jij niet hé? Jij bent al KEI-OUD!"
Van je neefje moet je het hebben! Maar 't is hem vergeven. Omdat hij zo'n beminnelijk baasje is!
Las ik even onze aankondiging na, hier op de rechterkant van mijn blog. Zag ik dat ik het uur van de autisme-inleefavond verkeerd had vermeld: het is niet om 17.30h maar om 19.30h. Dit beginuur zal al heel wat beter te doen zijn voor veel mensen. Deze avond is een echte aanrader. De man die hem zal leiden is zelf een persoon met autisme. De jonge vrouw die hem vergezelt is ervaringsdeskundig: zij heeft een zoontje met autisme. Zo een inleefavond heeft de bedoeling om de deelnemers te laten ervaren hoe het is om ASS te hebben. Daarbovenop wordt nog een heleboel info gegeven. Voor iedereen die in contact komt met mensen en kinderen met ASS, of er gewoon wat meer over wil weten, kan ik deze avond alleen maar warm aan bevelen. Van harte welkom! (inschrijven via mail)
Jongste en ik zitten achterin de auto van Broer en Schoonzus. We zijn onderweg naar Pa aan zee. Buiten schemert het. We zitten stil in de wagen als Zoon opeens hardop lacht om zijn eigen gedachten. "Jammer dat er geen twee sterretjes boven de maan staan," licht hij toe "dan zou het precies een lachend gezichtje zijn. De maan is net een lachende mond!" Ik reikhals om langs zijn kant door het raam te kijken. Ja, nu zie ik hem ook, de maan die een smalle sikkel vormt in de donkere lucht. Je kan je er inderdaad een lachende mond bij voorstellen.
Hij heeft ons vergezeld tot op onze bestemming, die glimlach aan de hemel!
Zij vraagt telkens bevestiging. Zo onzeker als ze is over wat en hoe het moet. "Moet ik dit hier neerleggen?" "Mag ik hier gaan zitten?" "Mag ik hier mijn neus mee afvegen?"
Zij, een lange gestalte, kaarsrecht. Lange oorbellen sieren haar oren. Ze loopt eindeloos haar stramme mars door de gangen, met lege blik. "Ze was vroeger een fotomodel." weet de begeleidster.
Hij zit aan tafel. "Even wachten of hij zelf begint te eten!" draagt de begeleidster mij op. "Je mag hem voeren als het niet lukt. Soms weet hij niet meer hoe het moet." Deze keer lukt het hem vrij goed. Als hij klaar is met eten staat hij op, zijn blik zoekt traag de mijne. "Mama, gaan we nu naar huis?" vraagt hij dan.
Zij ziet het leven langs de zonnige kant. Giechelt en gibbert de hele tijd. Aan haar mond zijn nog wat etensresten, ik veeg ze af met een vochtig servet. "Stoeme kop..." giechelt ze "hi, hi, hi....!"
Zij vertelt wenend dat de dokter heeft gezegd dat ze wat meer moet stappen, dat beweging goed is voor haar zere knie. "En ben je daar zo verdrietig van?" vraag ik. Neen, eigenlijk vindt ze, dat het wel waar is, dat de dokter gelijk heeft. Een poosje later begint ze weer te wenen, ik begin te vermoeden dat ze altijd weent als iemand haar aanspreekt. "Mijn knie, zie nu eens, mijn knie....!"
Toen Ma terminaal ziek was, werd er bij een onderzoek "iets" in haar hersenen gevonden. Dit was voor haar de ergste nachtmerrie, ondanks wat ze allemaal al geleden had: dat ze nu ook nog haar verstand zou verliezen. Natuurlijk hoopten we voor haar dat dit niet zou gebeuren. "Maar" zei ik haar, toen we erover spraken "van één ding mag je zeker zijn. Als het gebeurt, dan zullen we jou steeds in je waarde blijven zien. Dan zullen we je altijd met veel respect en waardigheid blijven behandelen. Daar mag je gerust in zijn!" Bij Ma is het zover niet gekomen. Zij had hooguit een paar verwarde dagen, waarschijnlijk als gevolg van de medicatie. Maar nu moet ik er weer aan denken. Nu, tussen deze stoet van mensen met hun aangetast, verbrokkeld brein. Voor hen wil ik die belofte aan mijn moeder doortrekken: "Jullie mogen gerust zijn, ik wil jullie steeds in jullie waarde blijven zien. Ik zal jullie met veel respect tegemoet treden!"
"Ze zeggen dat volmaakt geluk niet bestaat. Maar het bestaat wèl!" Vijf jaar geleden is het dat Ma deze, voor ons legendarische, woorden uitsprak. Het was op de dag van hun Gouden Bruiloft, op het moment dat Ma na de viering in een kleine toespraak de mensen bedankte. Enkele weken daarvoor hadden we er nog grapjes over gemaakt. Omdat Ma en Pa voor hun oude dag aan zee waren gaan wonen, was er het idee om een foto van "een zonsondergang aan zee" te gebruiken voor de uitnodigingskaart voor het feest. Tussen de foto's die in aanmerking kwamen was er ééntje die echt wel mooi was, maar die afviel omdat "de zon de zee al raakte". Ah neen, dat mocht niet hé, dat symboliseerde te zeer hoe vlug die zon al verdwenen kon zijn! Ma en Pa beleefden heel gelukkige tijden, wat ons betrof mochten ze zich nog jàren koesteren in die gouden zon! Maar het heeft niet mogen zijn. Nog geen jaar later kwam de verlammende diagnose: Ma had leukemie. Anderhalf jaar later is ze overleden, ze was toen net 77 jaar.
Vandaag, 16 Februari, is het 55 jaar geleden dat Ma en Pa getrouwd zijn. Blijft toch een speciale dag...! Hier het tekstje van de uitnodigingskaart voor hun Gouden Bruiloft:
ons bootje vaart al zo lang mee
en 't kende heus wel tegenslagen, felle storm en tegenstroom
maar ook meewind en zomers zachte dagen
en puur geluk als gebundelde moed hoge golfslag overwon
nu deint onze boot op milde zee
en jij en ik, dicht bij elkaar een tere zeebries door ons haar
koesteren ons in de volle gloed van een gouden avondzon... jb
"Eigenlijk hé," begint hij aarzelend, terwijl we na de muziekles naar huis rijden "eigenlijk zit ik met iets!" Hij zucht diep. Hij heeft een zorg, weet ik, en spits mijn aandacht. "Weet je, ik had bij de juf van het kinderorkest een rode sticker moeten ophalen om op mijn kaft te plakken, en nu ben ik dat vergeten." Weer zucht hij. Een rode sticker? Het optreden van het kinderorkest was eergisteren. Wat moesten ze toen met een sticker? Ik begrijp het niet, maar vooraleer ik ernaar kan vragen gaat hij verder: "En nu weet ik niet wat ik moet zeggen. Moet ik nu..., hoe heet dat nu weer, zo'n leugentje om bestwil..., daar is een ander woord voor..." "Ik denk niet dat daar een ander woord voor is." meen ik "Een leugentje om bestwil is gewoon een leugentje om bestwil." "Neen, er is toch nog..., ja, nu weet ik het weer..., een smoesje! Dat heet een smoesje... En nu weet ik niet of ik beter een smoesje vertel of het gewoon vertel zoals het is." "Waarom zou je daarover met een smoesje afkomen?" "Wel, een leugentje om bestwil, of een smoes zeg je soms om iemand niet te kwetsen. Soms is het beter om een leugentje om bestwil te gebruiken. En ik zou nu kunnen vertellen dat ik die sticker niet geplakt heb, omdat ik hem thuis verloren ben of zo." "Had je die sticker dan?" begrijp ik weer even helemaal niet. "Neehéén! Dat is nu juist het leugentje: dat ik dat zal vertellen, maar dat ik in het echt de sticker ben vergeten op te halen.." Ik moet er even om glimlachen. In de lessen sociale vaardigheden heeft hij dit vast geleerd. Geleerd dat je niet altijd tegen iedereen de waarheid mag vertellen,
zoals mensen met ASS vaak even onwetend als genadeloos doen. Dat je
die waarheid soms best een draaitje kan geven. Alleen, en dat is nu
juist waar het anders denken zit, voelen ze niet als vanzelf aan
wanneer je dat beter wel of niet doet. "Denk jij dat de juf zich gekwetst zou voelen, als je zegt dat je die sticker vergeten bent?" "Ik weet niet..." twijfelt hij. Behoedzaam zoek ik een antwoord: "Ik denk niet dat de juf zich gekwetst zou voelen hoor! De sticker vergeten is een foutje, de sticker verliezen is ook een foutje. Allebei zijn het kleine fouten, maar het is niet iets waar iemand zich gekwetst over voelt... Ik denk dat je deze keer net zo goed de waarheid kan vertellen..."
De waarheid een draaitje geven. Je kan het hen zo proberen aan te leren, hen zoveel voorbeelden inprenten. Maar toch zullen ze vaak de bal hopeloos mis slaan. Bij mij vandaag lokt dit voorvalletje een zowel vertederde, als bezorgde glimlach uit. Misschien binnen afzienbare tijd, bij andere mensen, een groot misverstand. "Mijn venteke toch." zucht ik in stilte, als ik aan die toekomst denk.
Verontrust soms en bezorgd, maar op een moment als dit héél ontroerd! Het optreden van het kinderorkest tijdens het carnavalsconcertje.
daar het verlangt dat het oog en oor en weerwoord vangt
en liefst van al: een glimlach..
Een tekstje lenen? Soms publiceer ik een dichttekstje op mijn blog. Is er één dat u aanspreekt en u graag wil lenen voor een gelegenheid? Ik zou mij heel vereerd voelen. Maar toch wil ik er graag enkele afspraken rond: -Dat mijn initialen er onder gezet worden (jb). -Dat er niets meer in gewijzigd wordt. (Wil het a.u.b. laten weten als er taal- of tikfouten in staan.) -Uiteraard niet te gebruiken voor commerciële doeleinden.
Gastenboek
Druk op onderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
