Na ons eerste stageweek verdienden we wel wat ontspanning natuurlijk en dus hebben we besloten om een eerste uitstap te ondernemen naar Mpanga Forest, een klein stukje overgbleven (regen?)woud op 40 km van kampala. De bus nemen was een behoorlijk avontuur (wat hadden we weer veel bekijks), maar het bos bracht rust. Eindelijk wat frisse lucht en stilte. We hebben onze eerste red tailed monkeys gespot en de black and white hornbill (da’s ne vogel), allebei veel voorkomend hier. Verder veel vlinders en spinnen gezien en gevloekt dat we geen verrekijker meehadden (en gewenst dat Kevin Lambeets in de buurt was voor wat professioneel vogelspotten). Er was een gids, maar die wist ook niet zo heel veel en bleek op het einde van de wandeling nog een prangende vraag voor ons te hebben. Hij was namelijk op zoek naar een muzunguwife (blanke vrouw) en vroeg of wij niemand kenden die zijn vrouw wilde worden.. We hebben beloofd een oproep te doen in onze blog, dus bij deze:

Nt onknp Ugand m 23j wkm bl vr 20-25j vr ser rel en mgl huw., int: natuur,reizen. Oprecht geinteresserden kunnen zijn emailadres en foto via mij ontvangen .

We zijn daar blijven overnachten en hebben smorgens nog een heuvel in de buurt beklommen die ons een mooi uitzicht bood op de omgevende dorpen,wouden en moerassen…  Om terug in Kampala te geraken hebben we gezondigd tegen ons eerste voornemen om nooit op zo’n brommer (bodaboda) te kruipen, maar na drie kwartier tevergeefs wachten op een matatu waar nog plaats in was, hebben we het risico toch maar genomen en uiteindelijk was het best een aangenaam ritje tot Mpigi waar we wel een taxi konden vinden die ons veilig terug naar Kampala bracht.

Sofie

19-01-2009 om 07:38 geschreven door SAM  

Taxipark in Kampala Centrum, vol met matatu's (minibusjes die ze hier taxi noemen)


Nakasero Market


Uitzicht over Mpanga Forest en omgevende swamps


3 muzungus (blanken) op de Graduationparty van Dr Robert


Dr Robert en zijn cadeaukes

Tropische groeten aan iedereen en in het bijzonder aan Auke.

Anneleen

15-01-2009 om 15:38 geschreven door SAM  

Tijd voor enkele “EXCUSEER…als ge da nu nog nooit gedaan hebt…” – momenten …

De eerste matatu-rit. Het openbaar vervoer van en naar het Mulago hospital bestaat uit mini-busjes die eender waar stoppen, maar vooral waar er ‘muzungus’ lopen. Opstappen is geen probleem, afstappen daarentegen… Het duurde enkele ritten eer we doorhadden hoe de ugandezen met stilzwijgen en stilzitten de chauffeur duidelijk maakten te stoppen: je hoeft maar ‘masauw’ te roepen (versta ‘fluisteren’ in het Ugandees). Toen we dit echter van op de achterbank voor de eerste keer probeerden, keek heel het busje vreemd achterom. Excuseer, als ge nu nog nooit nen blanke ‘masauw’ hebt horen roepen… Anneleen riep (ad rem!) nog enkele keren opnieuw ‘masauw’, waarop het busje maar bleef rijden. Wij helemaal over ons toeren ;-)…Achteraf bleek ‘masauw’ te betekenen ‘ZODRA willen we afstappen, nu nog niet, maar niet lang meer’. Hoe meer we het riepen, hoe verder de chauffeur dus reed…

De eerste pineapple: orgasmisch! Addicted from the first try.

Het eerste busje fruitsap: radio-actief waspoeder.

Sofie haar eerste vervoegde Luganda-werkwoord: nfa, ofa, afa, tufa, mufa, bafa. Ik ga dood, jij gaat dood, hij/zij gaat dood, etc. Helaas lijkt ons dit nog handig om te weten hier...

De eerste muggenbeet: lijkt mij niet grappig genoeg om hier op deze blog te schrijven. Sofie merkt op dat haar eerste malaria-episode inderdaad niet grappig hoeft te zijn…:p.

De eerste kakkerlak: Anneleen ontdekt hem, springt een gat in de lucht en gilt de buurt bijeen.

De eerste weekend-uitstap: Mpanga National Forest Reserve, het allereerste real life view op/in een regenwoud (hoewel het niet volgens iedereen zo wordt gedefinieerd, waardoor we ons vragen stellen over de definitie ervan). Meer daarover volgende keer (inclusief fotos).

De eerste bodaboda-rit: naast minibusjes, rijdt Kampala (en Uganda) vol met motors, een gemakkelijke, snelle vorm van taxi. In Kampala-city volgens mij levensgevaarlijk (de chauffeurs durven nog al eens te vergeten dat je benen en armen ook veilig moeten aankomen en scheuren tussen de kleinste gaatjes in het drukke verkeer door). Bij gebrek aan minibus-taxi, namen we een bodaboda van Mpanga naar het dichtsbijzijnde stadje met taxipark. Tot mijn verbazing reden ze noch tegen muren, noch in de stal, noch tegen de borduur... Opgelucht stapte ik af en ...schuurde tegen de uitlaat met mijn kuit: de eerste brandplek.

Het eerste Ugandeze feest. We zijn een goed team met ons drieen! Ik krijg langs alle kanten uitnodigingen, Anneleen zorgt dat we op de parties geraken met een typisch Belgisch cadeautje en Sofie is er, voor we het weten, verwikkelt in diepe gesprekken over schijnhuwelijken en wordt gekidnapt door “haar beste (zwarte) vriendin”. Deze eerste keer ging in elk geval zo. Ik kreeg een uitnodiging voor de graduation party van Dokter Robert (eigenlijk zesdejaars, doing internship, maar ze worden hier dan al dokter genoemd) waarbij ik op stage stond voor een week. “You should bring a gift and it’s about food”, was de enige info die ik kreeg. We verwachtten een gezellig samenzijn met vrienden, maar dat was buiten de party spirit van de ugandezen gerekend. Het bleek een poolparty (ook mijn eerste keer!) te zijn met 100 a 150 genodigden, familie en vrienden, muziek (ook hier zijn de 90ties “in”), eten a volonte (we konden ons bord niet dragen met 1 hand omdat het zo vol werd geschept), speeches,... We kregen een plaatsje tussen enkele Ugandeze studenten om heel het schouwspel te volgen en...HU? Dat meisje naast mij ken ik...Niet van de eerste week hier...VAN IN BELGIE! Wie onder jullie kent Ramullah nog? ZIJ ZAT GEWOON NAAST MIJ!!!! Ongelooflijk he! (Voor de niet-TUFH-gangers: is een Ugandeze studente geneeskunde die jaar in jaar uit het TUFH-congres meedoet, dus ook dat in Belgie. Nu is ze dokter in Mulago Hospital, lees opnieuw zesdejaars doing internship op pediatrie.) Een tweede uitnodiging voor een graduation party tot gevolg natuurlijk .

Gelukkig zijn er hier ook serieuse bezigheden om de dag te vullen ;-). Enkele stage-impressies... (meer info over onze stage-omgeving volgt later!)

De eerste ascitespunctie: Thursday is tapping day. Patiënten met de tropische ziekte endomyocardia fibrosis komen wekelijks op routinebezoek naar mulago hospital, om het ascitesvocht te laten draineren. Komt daar een klein manneke van 10 jaar binnen, zwanger van het ascitesvocht. Het was gelijk een miniversie van een ouw peke met ne mega-bierbuik. Hij meldde zich aan en werd teruggestuurd... “he forgot his jerrycan and went back to get it”... HU? Patienten brengen hier hun eigen jerrycanneke mee, om het ascitesvocht in af te laten!!! Tot 10L wordt hier in 1 keer afgenomen! Kunt ge u de buiken voorstellen? En dan nog bij kinderen?
Door de ziekte geraakt ook het peritoneum (buikvlies) fibrotisch (stijf en dik), met als resultaat 5 keer prikken en nog niet door de huid geraken. ‘Go on Sofie, you push, push hard.’

De eerste infuus-steking bij een zwarte vrouw: het eerste infuus dat toucours lukte bij mij...als ge het niet erg vindt dat de jas van de patiënt gedrenkt geraakt in het bloed. Oeps...

De eerste zelfstandigheid: psychiatrisch geval, decompenserende vrouw (jah!). Ik tegen passerende dokter: ‘can you help me? I don’t know what to do, I can’t understand what she’s saying (ze sprak in Luganda)!’ Dokter: ‘Geeft ze gewoon diazepam, da ze slaapt!’ Ik: ‘Excuseer, als ge da nu nog nooit gedaan hebt…’

De eerste TB-bacil: no way dat wij ‘clean’ thuis komen! Volgens de lokale krant is 7% van de bevolking hier HIV-positief. Die 7% passeert ongetwijfeld op ‘onze’ spoed: minstens 80% van de patienten hier zijn seropositief. De helft hoest en is dus met grote kans TB-positief. Maskers? Iemand? Niemand! (Voor de niet-dokters: tis ni omdat we een TBC-souvenierke opdoen hier, dat we ook TBC gaan krijgen; de ziekte breekt maar door als je immuunsysteem ondermijnd wordt door bijvoorbeeld HIV).

De eerste urgentie – de eerste dode. Hoewel we op spoed staan, hebben we nog geen ambulance of MUG met gierende sirenes zien passeren. Een urgentie? African style, baby! Situatieschets: 14u, ik onderzoek op het gemakje patienten op de triage-afdeling van internal medicine emergency (ik stond op de triage-afdeling van internal medicine emergency, Anneleen staat daar deze week, Sofie volgende week). Een verpleegster van de surgical emergency komt binnen en zegt iets in Luganda tegen Dr. Robert. Ze babbelen een tijdje heen en weer tot Robert zegt: “ik ga even reanimeren”, waarop hij op het gemak opstaat, nog even rondkijkt en buiten wandelt. Ok…?! Blijkbaar zijn de reanimaties hier minder urgent…?! Bij aankomst op de surgical emergency bleek het te gaan om een vrouw van 45jaar (natuurlijk HIVpositief!) met longoedeem op basis van hartfalen, die nog volledig bewust was. Terwijl de directe familie de patient verzorgde, stonden Robert en de verpleegster een beetje te kijken. De patiënt klaarde op na toediening van Lasix en geraakte geagiteerd. Het signaal voor Robert om terug naar de triage-afdeling te keren. Ondertussen 14u30. Ik vraag hem retorisch: “die patiënt zal waarschijnlijk doodgaan binnenkort, ook al kwam ze er nu door, he?! Want de oorzaak werd niet weggenomen, toch?” Nee hoor, volgens Robert haalt ze het, met Lasix komt het allemaal in orde! Ze reageerde er nu goed op en er is geen reden dat ze opnieuw in distress zou gaan. Een kwartier later, 14u45 komt een verpleger binnen en zegt doodleuk (DOODleuk, zwarte situatiehumor – hehe ): “de patiënt is beginnen gaspen en is nu dood”. Verdorie! Een kwartier geleden lag deze patiënte nog te babbelen, kon ze goed ademen en werd ze “ok” verklaard… Agitatie voor het sterven?

Zulke situaties zijn ondenkbaar in België en het zet ons aan om te reflecteren (waar zijn terugkomdagen als je ze nodig hebt ;-)): waarom wordt hier minder contentieus omgegaan met urgenties (en bij uitbreiding ernstige ziektebeelden en geneeskunde; hoewel dit sterk kan verschillen van arts tot arts en situatie tot situatie), geraken de ugandezen zelfs niet gemotiveerd om een reanimatie snel uit te voeren, had deze patiënte het beter gesteld in België, was haar voorgeschiedenis/belasting een reden om de reanimatie niet te ver door te drijven, had het toucours zin gehad om te reanimeren, etc.? En dan de belangrijkste vraag natuurlijk: zijn onze indrukken hier wel juist? Want dat moet wel gezegd worden: we kennen de cultuur (nog) niet voldoende, we zijn ons ongetwijfeld nog niet half bewust van de situatie (problemen) hier en we verstaan de taal niet.

Robert was nog heel de namiddag bezig om de familie te overtuigen om het lijk van hun eigen moeder te aanvaarden. Van wat ik er al van begreep (moet het nog een keer navragen), kan een familie hier een overleden persoon “weigeren”, vermoedelijk om kosten van begrafenis ed uit te sparen?! Wat er ook achter zit, ik vond het behoorlijk confronterend om te zien. Bij de jongste zoon drong het nog niet door, met grapjes tot gevolg, de oude zoon liet af en toe een diepe snik toe, de grootmoeder liep reddeloos over en weer en de dochter liep huilend buiten bij de eerste blik, die ze duidelijk niet kon verdragen.

Ondertussen zagen we hier al behoorlijk wat patiënten sterven…in omstandigheden die in België ondenkbaar zijn: op de gemeenschappelijk zaal, zonder enige familie, zonder dat iemand er erg in heeft, terwijl wij hem van toilet naar bed dragen (en hij zijn laatste urinelozing toch nog in bed doet), etc. Even slikken…

Tijdens de stage-uren zien we ellendige situaties en verschrikkelijke ziektebeelden. Gelukkig staan we er niet altijd even lang/hard bij stil, omdat het tegelijkertijd ontzettend interessant en leerrijk is. De ziektebeelden zijn hier vaak zo ver gevorderd dat ze zich voordoen als in de tekstboeken. Dit geeft ons de kans om onze anamnese, maar vooral klinisch onderzoek en klinische voeling goed in te oefenen en, gecombineerd met de typisch bedside teaching, ver door te denken op pathofysiologie. En dat staat dan nog los van alle fascinerende tropische ziektebeelden die we hier leren kennen.

En ontspanning vinden we de volgende weken ongetwijfeld in onze vrije tijd: “thuiskomen” op “ons” appartementje, uitstapjes naar marktjes musea en “the wild” of feestjes. Niet allemaal zwarte sneeuw dus… Verre van! ;-)

Tuseka ne tutambula (we lachen en we reizen)!
x Merel

15-01-2009 om 08:21 geschreven door SAM  

Hier nog wat meer fotos van onze buurt en ons appartementje.

09-01-2009 om 08:22 geschreven door SAM  

08-01-2009 om 09:29 geschreven door SAM  

Op maandag zouden we om negen uur opgehaald worden voor onze eerste stagedag, maar dat is uiteindelijk 10u15 geworden. (een uur te vroeg opgestaan!!). Het ziekenhuis waar we stage doen is hét referentieziekenhuis van Uganda, maar stel u er vooral niet te veel bij voor.. of juist wel. Kale, ijzeren bedframes (type waterleidingbuizen) met een matras op in kale grote zalen met afgebladderde muren. Lakens, drinken, voedsel en mensen die je verzorgen moeten de patiënten zelf meebrengen. Gezien veel mensen van ver komen ligt het op de grasvelden rond het ziekenhuis vol mensen die daar logeren en lakens en kleren aan het wassen zijn voor hun familielid dat is opgenomen. Stage heb ik nog niet genoeg gedaan om er iets deftigs over te vertellen, behalve dat wel heel veel mensen HIV en TBC hebben (toch even een Mantoux zetten als ik terugkom..).

In de namiddag hadden we een afspraak met de decaan (en de andere buitenlandse studenten). Een zeer aimabel man die ons wat wilde voorbereiden op de horror die we hier te zien gingen krijgen , maar ook wel grappig was: ‘be strong and positive and remeber, there are more fun ways to get HIV than needle priks’. Daarna heeft een student van daar ons eens meegenomen naar het centrum van Kampala.. Jawadde, wat een drukte! Hier zou zelfs Koen niet met de auto durven rijden (en dat wil wel wat zeggen) en Riet zou hier binnen de minuut gek worden (dat wil misschien niet zo heel veel zeggen). Na een tijdje is iedereen zowat zijn eigen weg gegaan en zijn wij nog naar de Nagasero market geweest. In het algemeen wordt er bijzonder veel verkocht in Kampala, maar heb ik de indruk dat er zeer weinig klanten zijn.. we waren dan ook erg populair  Mango’s, passievruchten en ananassen a volonté, feest! Wel een beetje uitkijken of we niet te veel ‘muzunguprice’ moesten betalen. Morgen is er normaal een verjaardagsfeestje van een Canadese die we ontmoet hebben, dus zullen we misschien een eerste café-ervaring opdoen. Jaja, dat was hier al behoorlijk gedetailleerd, ik kan niet beloven dat ik dat zal volhouden (of misschien zuchten sommigen nu van opluchting). Tot later!

Sofie

08-01-2009 om 08:46 geschreven door SAM  

Was een zeer kort berichtje om mee te starten, maar tweede keer goede keer. We gaan proberen zoveel mogelijk op voorhand te schrijven op de laptop, en dan enkel te moeten versturen in het internetcafé. Zal dus altijd met enkele dagen vertraging zijn.

De nacht van zaterdag op zondag om 2h30 toegekomen in ons logement. Het was zeker nog meer dan 25 graden, had ons vliegtuig van hiervertrokken, dan waren we wel anderhalf uur vroeger dan later aangekomen. We logeren in de Bukoto White Flats. We werden verwelkomd door onze conciërge Kenneth. We hebben met ons gedrieën een gezellig en zeer comfortabel appartement (er is zelfs tv, alhoewel we er zelf niet zo een fan van zijn, Kenneth daarentegen wel, hierover later meer).

Op de foto is het een van de witte appartementen achteraan. Alleen de prijs blijkt beetje een tegenvaller, wat wij dachten dat voor het appartement per dag is, blijkt per persoon per dag te zijn. Misschien proberen we nog iemand te vinden die bij ons wil komen wonen, want we hebben eigenlijk 5 slaapplaatsen, twee dubbele bedden en een enkel. We zien wel wat het wordt.

Lekker uitslapen was er jammergenoeg niet bij. Kenneth was er al om 8h om de afwas te doen die er nog stond van de vorige bewoner, en om dat extra enkel bed in elkaar te steken. Dat had hij niet meer kunnen doen de vorige dag voor we toekwamen, want he was sooo tired.

Zondag hebben we eigenlijk vooral veel geshopped in de supermarkten.

Kenneth stond er redelijk op om met ons mee te gaan naar de supermarkt en ons aldaar te vergezellen, wat voor ons eigenlijk overbodig was zeker eens we de supermarkt gevonden hadden, zo een kleine twee kilometer verder. Als we terug in waren in het appartement om alles weg te zetten was Kenneth opnieuw so tired, zette de tv aan, plofte in onze zetel, en vroeg of we hem even onze krant konden geven. Aangezien het aantal uren dat hij in ons appartement zat of bij ons was, groter was dan ons aantal uren in Uganda maakte we hem subtiel duidelijk dat we nood hadden aan wat rust.

In de namiddag zijn we zelf onze buurt nog eens gaan verkennen, en vinden we op 500m van ons appartement toch ook een superdeftige supermarkt met goedkoop fruit en waar ze zelf wat medische boeken verkopen (de oxford clinical medecine kost hier maar 21 euro, had de mijne toch nog terug gevonden in het handschoenkastje van de auto, maar Merel had er nog een in België gekocht voor 37 euro ‘A ja’). Waarom Kenneth ons perse naar die verre supermarkt wou brengen, ons een raadsel, aandelen misschien?

Ook al ons eerste warme maaltijd bereid deze avond, met chef kok Sofie en hulpkok Merel en Anneleen. En dat was zeker geslaagd te noemen. Dus we zullen hier zeker niet verhongeren.

Ook de eerste bananen en passievruchten geproefd en goedgekeurd (nvdr. Anneleen ‘bah banaan’, Nvdr. Merel ‘bah passievrucht’).

Voor de geïnteresseerden onze eerste les Luganda: Emoe, Biri, Satu, Nnya, Tano (1-2-3-4-5).

[nvdr Merel ‘Hup hup Emoe’]

Meer nieuws zal voor later zijn. Veel groeten vanuit het warme Kampala.

Anneleen met nvdr Merel en Sofie.

06-01-2009 om 09:21 geschreven door SAM  

Op onze eerste dag in Kampala dichtbij ons appartementeje een internetcafetje gevonden, dus hiermee de kickoff van onze blog.
Hiermee zullen we jullie op de hoogte houden van al onze belevenissen in Oeganda....

Gisteren na het ontijsen van het vliegtuig en een verlengde tussenstop in Kigali wegens vemiste priester met 1h30 vertraging toegekomen in Entebbe (waar de luchthaven is van Oeganda) Om 2h30dan uiteindelijk in ons appartementje Bhukoto White Flats aangekomen...

Vervolg is voor binnenkort  want tijd is hier op en t wordt donker...

Tot later,

Anneleen

04-01-2009 om 16:57 geschreven door SAM