Het is donderdagnamiddag en vandaag heb ik een dagje vrij voor ik een aan een druk weekend begin. Tijd dus om jullie een eerste berichtje te sturen vanuit het Spiderhuis, mijn favoriete cafeetje in Austin.

Ook dit jaar heb ik mijn vlucht naar Texas overleefd, zij het wel dat slechts één van mijn twee zakken met mij Houston bereikten. Mijn proper ondergoed kwam een dag later aan. Het was weer eens wat anders. Boos om de overdreven veiligheidscontroles, het fouilleren, het aan- en uit en aan- en uittrekken van schoenen, het geven van vingerafdrukken en een digitale foto, had ik me dit jaar voorgenomen om mijn stoute schoenen aan te trekken en de waarheid te vertellen aan de douanes wanneer ze zouden vragen naar het doel van mijn reis. Doch op het laatste nippertje bedacht ik mij en maar goed ook... Een nietsvermoedend strijdgenootje uit Italië was wel zo eerlijk om te vertellen dat ze een death row gevangene kwam bezoeken en mocht het bekopen met vier uur ondervraging en het missen van haar aansluitende vlucht.

Het weerzien met Peggy en Michael was hartelijk en warm maar algauw werd ik ondergedompeld in de harde realiteit van het Amerika van vandaag. Peggy vertelde me dat ze werd ontslagen kort na de verkiezingen vorig jaar. De katholieke universiteit waar ze jaren en jaren werkte als verpleegster voor de studenten kreeg een nieuwe directeur, (lees: een republikein) die het niet eens was met haar politieke opvattingen en haar steun aan de strijd tegen de doodstraf. Ook Sheira Theissen, de filosofielerares in wiens les ik twee jaar geleden een lezing mocht geven over Daryl en de doodstraf in Texas werd ontslagen. De nieuwe leiding van de universiteit kon het niet verkroppen dat zij een democrate was en beweerde dat ze haar studenten indoctrineerde. Dit is niet het Irak van Sadam Houssein of het Rusland van Poetin. Dit is Amerika, anno 2005 waar het recht op vrije meningsuiting verder weg lijkt dan ooit.

Jammer genoeg kon ik dit jaar niet mijn intrek nemen in de boomhut bij Dave. Dave's jongste zoon woont er tijdelijk en dus moest ik op zoek naar een nieuwe slaapplaats. Dave zorgde ervoor dat ik terecht kon in het garageappartement van het Maryknollhouse, een religieuze orde die zich onder andere inlaat met de strijd tegen de doodstraf. Al mis ik mijn boomhut, ik ben best wel blij met mijn nieuwe Texaanse thuis. Dave zelf heb ik jammer genoeg nog niet gezien. Hij is op tour met een 100-tal mensen met de Journey of Hope doorheen Texas. De Journey of Hope groepeert zowel familieleden van slachtoffers van misdrijven die zich ondanks alles uitspreken tegen de doodstraf, als ook van familieleden van death row gevangenen die geëxecuteerd werden of nog wachten op hun executie. Zij touren enkele weken door Texas om in scholen, op universiteiten, in kerken en gemeenschapscentra te gaan vertellen over de doodstraf in Texas. Allemaal vrijwilligers die op deze manier hopen om meer mensen te overtuigen nee te zeggen tegen de doodstraf. De bezieler van deze organisatie is Bill Pelke, wiens zoon omkwam samen met tientallen anderen in de Oklahomabombing waarvoor Timothy McVeigh de doodstraf kreeg. Ondanks het verlies van zijn zoon strijdt hij onafgebroken tegen de doodstraf in Amerika.

Veel tijd om uit te rusten van een vermoeiende vliegreis en de jetlag was er niet want al dinsdag vertrok ik s'ochtends vroeg samen met Nancy uit Houston en Sandrine uit Frankrijk naar de Polunsky Unit in Livingston voor een eerste bezoek aan Daryl. Jammer genoeg slechts een twee uur durend bezoek en geen 'special visit' van twee keer vier uur. De gevangenis laat slechts 12 special visits toe per maand voor alle 500 death row gevangenen samen en ik was nummer dertien die enkele weken gelden belde vanuit het buitenland om een 'special visit' voor oktober te reserveren. Jammer maar helaas. Aan de strikte regels in de gevangenis valt niet te tornen. Ze zijn te nemen of te laten, niet te bediscusiëren. Ik moest me dus tevreden stellen met twee uurtjes bezoek. Hoe dan ook was ik blij dat ik toch minstens de zekerheid had dat ik Daryl zou kunnen bezoeken. Enkele weken geleden zag het er nog naar uit dat we mekaar niet zouden kunnen zien omdat ik niet meer op zijn bezoekerslijst stond en hij deze niet voor het eind van oktober zou kunnen aanpassen.

Nog halfslapend lag ik op de achterbank toen we de parking van de Polunsky Unit opreden. Ik opende mijn ogen en zag de gevangenis voor me. Sandrine en Nancy tetterden er op los maar ik hoorde hen niet. De gevangenis maakte opnieuw zo een overweldigende, verstillende indruk op mij. Er was niets veranderd tegenover de voorbije jaren. Het was nog steeds dezelfde grote betonnen bunker omringd door rijen prikkeldraad en omheining. Ik voelde mijn hart kloppen in mijn keel. Het was weer zo ver. En ik leek er zo niet klaar voor. Zag er tegenop om binnen te gaan, mij te laten opsluiten en vooral Daryl opgesloten te zien, hem daar na twee uur terug te moeten achterlaten. Het is het vierde jaar op rij dat ik naar hier kom om hem te bezoeken en niets lijkt te veranderen. Alles blijft hetzelfde, niet alleen het gevangenisgebouw, ook Daryl's situatie en deze van de 500 andere death row gevangenen. We boeken kleine overwinningen, niet in het minst onlangs het verbod om nog langer death row gevangenen die minderjarig waren op het moment van de feiten te executeren. Maar toch, de ene executie blijft de andere opvolgen. In september werd Frances Newton geëxecuteerd, de eerste zwarte vrouw sinds de herinvoering van de doodstraf in 1976. Zij werd beschuldigd van de moord op haar man en twee kinderen. Ondanks een overweldigende waslijst aan twijfels over haar schuld werd ze toch geëxecuteerd. Terwijl ik hier ben zullen er drie executies voltrokken worden...

Daar stond ik, voor de deur van de Polunsky Unit. Hiervoor had ik op het laatste nippertje beslist om toch terug naar Texas te komen dit jaar. En dus zat er niets anders op dan met een klein hartje door de metaaldetector te lopen en de ijzeren deur achter mij te laten dichtvallen. Daryl wachtte op mij...

Ik was ontzettend zenuwachtig voor dit weerzien. Daryl had mij van zijn bezoekerslijst geschrapt in april omdat hij boos was op mij en hij een punt wou zetten achter 11 jaar vriendschap. Ik had hem teleurgesteld. En al doe ik niets minder dan wat ik kan voor hem vanuit België, het is niet altijd wat hij van mij verwacht. Als Daryl teleurgesteld is in iemand is het zeer moeilijk om dat broze vertrouwen terug te winnen. Hij heeft het ontzettend moeilijk om mensen te vertrouwen, zelfs de mensen die het alleen maar goed met hem menen, ook mij die meer dan 11 jaar met hem correspondeert. Zijn goeie vriend heeft hem er 14 jaar geleden ingeluisd om zijn eigen leven te redden. Zo is Daryl op death row geraakt en zo is Daryl zijn vertrouwen in mensen verloren. Niemand kan hem dit kwalijk nemen, maar het maakt onze relatie niet altijd even makkelijk. Ik had er dan ook geen idee van hoe hij zou reageren als hij mij zag. Hoe dit bezoek zou verlopen.

Al vijf dagen zaten de death row gevangenen dinsdag op 'lock down', of 24 uur op 24 in hun cel zonder 'gelucht' te worden. Meestal moeten ze dan ook inboeten op het aantal douches per week en de kwaliteit van het eten en worden alle cellen volledig doorzocht. 'Lock down' is een soort collectieve straf doch de aanleiding ervoor is niet altijd even duidelijk en vaak heel arbitrair. 'Lock down' heeft ook tot gevolg dat je langer dan anders moet wachten vooraleer de gevangene geëscorteerd wordt naar de bezoekersruimte en zo gebeurde het dat ik dinsdag 45 minuten moest wachten eer ze Daryl geboeid binnenbrachten. Die minuten leken een eeuwigheid...

Het weerzien was in het begin zeer moelijk, pijnlijk, vol harde verwijten die ik niet anders kon dan over mij laten gaan. Tegenin gaan had geen zin en ik wou geen twee uur kostbare bezoektijd verliezen aan eindeloze discussies die uiteindelijk nergens toe leiden. Onze werelden liggen zo mijlenver uit elkaar dat het soms onmogelijk is uit te leggen waarom ik er niet altijd in slaag te doen wat hij van mij verwacht. Maar het was met momenten ook weer heel erg fijn praten, delen, samen lachen en huilen. Het voorbije jaar heb ik zijn volledige dossier in kleine pakketjes naar hem opgestuurd zodat hij eindelijk na 14 jaar de neerslag van zijn proces kon lezen. Hij vertelde hoe moeilijk hij het had gevonden om door het lezen alles opnieuw te herbeleven en hoe zeer hij zijn moeder miste tijdens het lezen van haar getuigenissen. Sinds zijn proces hebben ze mekaar niet meer gezien. Het brak mijn hart te zien hoe zeer dit alles hem raakt en het centimeters dikke glas tussen ons was weer zeer voelbaar aanwezig. Het maakt elk beetje troost onmogelijk. ‘Witte’ Miss Williams was onverbiddelijk als altijd en na 2 veel te korte uren voor een weerzien na een jaar, moest ik Daryl opnieuw achterlaten. Het afscheid, al was het maar voor heel even, viel me ontzettend zwaar. Er was nog zoveel te zeggen, te vragen, uit te leggen, nog zoveel verloren vertrouwen terug te winnen, maar de tijd was op. Twee of vier uur bezoektijd, het is een wereld van verschil. Leeg en uitgeput stond ik weer buiten waar de warmte van de zon zoals steeds wat verlichting bracht. En terwijl we de Polunsky Unit en Daryl achter ons lieten, viel ik doodmoe in slaap op de achterbank. Die avond in bed in de Olivebranch nam ik me voor om er alles aan te doen om Daryls mama bij hem op bezoek te krijgen. 14 jaar is lang genoeg geweest.

Ook woensdag was opnieuw vroeg dag om de bus te halen naar Austin waar ik tot zondag bij Lily en Mike zou blijven. Aan het Greyhound busstation viel het mij op hoe zeer de armoede, de kloof tussen arm en rijk en de segregatie zichtbaar zijn in het straatbeeld. In en rond het busstation zwerven tientallen bedelaars rond. Vaak jonge mensen, zwarten of Hispanics, zonder toekomst terwijl rondom de torenhoge buildings prijken waar blanke businessmensen in maatpak hun weg banen naar de top. Het lijkt een karikatuur maar het is de dagelijkse realiteit in Amerika. Meer en meer mensen leven onder de armoedegrens, maar al te vaak de minderheden. De meeste jobs in winkels of restaurants betalen minder dan het leefloon en vele mensen zijn gedwongen twee jobs te werken om een zekere levensstandaard te hebben. Amerika is er sinds ik hier kom absoluut niet op vooruit gegaan. En ik betrap er me op hoe meer ik me hier een buitenstaander voel, een vreemde en me distantieer van wat ik rondom mij zie. Nooit zal ik me hier thuisvoelen.

Maar gelukkig zijn er vele schitterende Amerikanen zoals (zwangere) Lily die me enthousiast als altijd kwam oppikken aan het busstation in Austin en die er alles aan doet opdat Texas ondanks alles toch ook een beetje thuiskomen betekent. Ik nam mijn intrek in de vertrouwde logeerkamer en maakte kennis met Marleen uit Chicago, een ongelofelijk gedreven vrouw die aan het hoofd staat van de National Campaign to End the Death Penalty en met Susja, een Afro-Amerikaan uit Callifornia, die 12 jaar onschuldig op death row doorbracht alvorens hij werd vrijgelaten. Puur racisme lag aan de grond van zijn veroordeling. Zij zouden beiden s’avonds spreken in het kader van de ‘voices of death row’-tour die ze doen doorheen Amerika. Het werd een energieke, ontroerende en met momenten tranenverbijtende avond met schrijnende getuigenissen. Avonden als deze sterken mij in mijn persoonlijke strijd voor Daryls leven en overtuigen mij om Daryl niet op te geven, hoe moeilijk het soms ook is, hoe hard en nietsontziend hij soms ook kan zijn. Op zo’n momenten voel ik mij deel van een groter geheel, verbonden met een groep van mensen die allemaal strijden om hetzelfde, elk met hun eigen verhaal maar toch zo herkenbaar. Het geeft mij nieuwe enegie maar tegelijkertijd stel ik me ook de vraag hoe lang ik nog naar Texas moet komen, naar dergelijke hartverscheurende lezingen moet gaan, nieuwe mensen met nieuwe gelijksoortige verhalen moet leren kennen, alvorens er wezenlijks iets gaat veranderen. Mijn lijstje emailadressen wordt alsmaar langer, het aantal jaren dat ik naar Texas kom ook, de tijd voor Daryl dringt.

Vandaag was rustdag. Ik was er aan toe om die eerste dagen Texas wat te laten bezinken, mijn draai hier opnieuw wat te vinden. Morgen en de komende dagen ga ik naar de jaarlijkse conferentie van de National Coaltition to Abolish the Death Penalty en op zaterdagnamiddag is er de grote mars voor een moratorium op de doodstraf. Op zondag reis ik terug naar Houston voor een ongetwijfeld tweede bewogen week. Hou jullie goed daar in Belgie. Tot een volgend berichtje.

Lieve groetjes,

Marjan

Dag allemaal,

Het is maandagochtend en ik heb eindelijk weer even de tijd om achter mijn laptop te kruipen om jullie een tweede berichtje te schrijven. Vannacht heb ik terug in de Olive Branch geslapen, na een lange autoreis met Dave en Peggy die me van Austin terug naar Houston bracht.

Net als jullie heb ik van zaterdag op zondag een uurtje langer mogen slapen en het kwam als geroepen, de voorbije dagen in Austin waren lang en vermoeiend, confronterend en emotioneel. De National Coalition to Abolish the Death Penalty, de grootste anti-doodstrafbeweging in Amerika, hield haar jaarlijkse conferentie in Austin. Van over heel Amerika kwamen anti-doodstrafactivisten afgezakt naar Texas. Ik prees mezelf heel gelukkig dat ik er ook mocht bij zijn. Wat ongetwijfeld op het eerste zicht nogal saai klinkt, zo'n 3-dagen durende conferentie, werd een energiek en krachtig gebeuren met interessante workshops, ontroerende documentaires en overweldigende, inspirerende sprekers. Het was voor mij een unieke gelegenheid om nieuwe mensen te leren kennen van over heel Amerika met allemaal eenzelfde doel voor ogen: het bestrijden van de doodstraf. Mensen die je niet persoonlijk kent maar met wie je je verbonden voelt, die energie geven, waarbij je maar drie woorden nodig hebt om je verhaal over te brengen omdat ze allemaal heel goed weten waar het over gaat. Ik voelde mij ontzettend vereerd om deel uit te maken van deze groep van unieke, geëngageerde mensen en met hen te mogen delen.

De drie hoogtepunten voor mij tijdens de conferentie waren: de voorstelling van de Journey of Hope, de speech van Bryan Stevenson en de uitreiking van de 'Lighting the Torch Award' aan Dave.

The Journey of Hope-tour eindigde zaterdagochtend, na een 17-daagse rondreis in 15 verschillende steden in Texas op de conferentie in Austin. 50 van de bijna 100 sprekers op de tour waren aanwezig op de conferentie en stelden zichzelf voor. Eén voor één mensen die één of meerdere familieleden of vrienden verloren, door moord of door een executie, sommigen door beiden. Samen vormen zij de Murder Victim Families for Reconciliation, een organisatie die strijd tegen de doodstraf en voor herstel en vergeving. Hun getuigenis was overweldigend en verstillend. Zij zijn het levende bewijs dat de doodstraf niet heelt maar alleen maar meer leed toevoegt, nieuwe familieleden van moordslachtoffers creëert. Ik heb het geluk dat ik tijdens mijn voorbije Texasreizen en ook dit jaar op de conferentie, een aantal van deze mensen persoonlijk mocht leren kennen. Mijn bewondering en respect voor hen is eindeloos, hun inzet doet mijn eigen engagement verbleken.

Bryan Stevenson is een Afro-Amerikaanse advocaat en directeur van het Equal Justice Initiative in Alabama, een organisatie die vecht voor een eerlijk en humaan rechtssysteem gebaseerd op gelijkheid en respect voor mensenrechten. Meer dan eens hoorde ik de voorbije week de vergelijking maken tussen de zeer traag op gang komende hulp van Amerika aan de slachtoffer van de orkaan Cathrina nadat deze New Orleans had verwoest en het Amerikaanse rechtssysteem. De duizenden slachtoffers van de orkaan waren zwart en arm en snelle hulp voor deze groep van mensen leek geen prioriteit voor Bush's regering. Velen van de slachtoffers zijn op de vlucht, hebben niets meer en geld voor de heropbouw van New Orleans lijkt er niet te zijn. Amerika stopt zijn armen en minderheden liever massaal in de gevangenis dan geld te pompen in huisvesting, onderwijs of gezondheidszorg voor deze mensen. Dit doorbreken lijkt onbegonnen werk in het Amerika van vandaag. Gelukkig zijn er mensen zoals Bryan Stevenson en ongetwijfeld duizenden andere Amerikanen die hun stem laten horen tegen dit onrecht. Bryan's speech tegen de doodstraf en voor een humaan rechtssyteem was ontroerend en inspirerend Hij mocht van mij nog uren doorgaan. Hij is het soort mensen dat de potentie in zich draagt om een massa mensen te beroeren en mee te slepen in zijn strijd. Ik was alleszins verkocht.

Zaterdagavond was het afsluitende banket waarop een aantal mensen in de bloemetjes werden gezet en een award zouden ontvangen. Eén van hen was Dave en ik was ontzettend vereerd dat ik die avond door hem was uitgenodigd om aan zijn tafel te zittten. Dave kreeg van de NCADP de 'Lighting the Torch Award' voor zijn blijvende inzet in de strijd tegen de doodstraf. Hij is een inspiratiebron voor velen, niet in het minst voor mijzelf. Hij maakt voor mij keer op keer naar Texas komen mogelijk, zorgt dat ik onderdak heb, brengt me met de meest schitterend mensen in contact, laat mij deel zijn van zijn strijd, is deel geworden van die van mij en Daryl. Ik heb zo onbeschrijflijk veel aan hem te danken. Ik was dus meer dan blij dat hij die avond een award kreeg. Niemand verdiende die meer dan hij. En ik was ontzettend fier dat hij mij tijdens zijn speech vernoemde als een vriend en strijdgenoot.

Dave kreeg in het bijzonder de award om iets wat in november vorig jaar gebeurde. Toen ik vorig jaar na een ontzettend zware Texasreis omwille van Dominique's executie eindelijk terug naar huis mocht, stond 2 weken later, op 17 november 2004, de executie van Anthony Fuentes gepland. Hij was de kleinzoon van Guy en Ursula, de zoon van Tammy. Mensen die mij zeer nauw aan het hart liggen. Een half uur voor Anthony's executie sprak ik nog met Tammy en Guy over de telefoon, het enige beetje steun dat ik hen toen vanuit België kon geven. Een half uur later was Anthony dood, vermoord door Texas. Dave, die tijdens de executie buiten stond te protesteren aan de Walls Unit in Huntsville met een bevende Ursula in zijn armen, was het zo beu om opnieuw iemand te moeten verliezen dat hij besloot onder de gele tape die de betogers op 50 meter afstand houdt van de toegang tot de death chamber, te kruipen. Hij werd onmiddellijk gearresteerd en enkele uren vastgehouden. Toen hij tijdens zijn proces, begin februari van dit jaar veroordeeld werd tot het betalen van een kleine boete, weigerde hij ook maar één dollar aan het rechtssysteem te geven en verkoos hij vijf dagen in de gevangenis door te brengen. Hij werd onmiddellijk opgesloten. Het vraagt moed om dit te doen, zeker in Texas.

De conferentie bestond jammer genoeg niet alleen uit hoogtepunten. Vrijdagnamiddag, in een workshop over het Amerikaanse rechtssyteem, kreeg ik te horen dat er op dit ogenblik een wetsontwerp voorligt in de senaat dat de beroepsprocedure in een federaal gerechtshof zo goed als onmogelijk maakt. Dit is een klein drama. Het betekent dat het leven van de death row gevangenen volledig in handen ligt van de Court of Criminal Appeals in de staat. Nog nooit in het verleden in Texas werd een death row gevange vrijgelaten of zijn straf omgezet in levenslang door deze rechtbank. De 'positieve' beslissingen werden steeds genomen op federaal niveau. Als de wet er doorkomt, en die kans is zeer groot, heeft zij terugwerkende kracht en zal ze ook van toepassing zijn op Daryl. Dit nieuws staat bijna gelijk aan te horen krijgen dat Daryl een executiedatum heeft. Het maakt zijn kansen, en deze van de 406 terdoodveroordeelden in Texas, op een een herziening van zijn zaak zo goed als onbestaande. Ik was heel even niet goed van dit nieuws.

Maar tijd om hier lang ondersteboven van te zijn was er niet. De wet is er nog niet en Daryl heeft nog geen executiedatum. Opgeven is dus geen optie, maar de tijd dringt. Ik heb dan maar mijn stoute schoenen aangetrokken om met twee advocaten te gaan praten die aanwezig waren op de conferentie. Jim Marcus, directeur van het Texas Defender Service, een organisatie die de onbezoldigde verdediging van death row gevangenen op zich neemt tijdens hun beroepsprocedure en David Dow, de directeur van het Texas Innocent Project die de verdediging op zich neemt van death row gevangenen die beweren onschuldig te zijn. Zij zijn beiden het beste wat een death row gevangene kan overkomen. Mijn kansen bij Jim Marcus waren nihil omdat zijn organisatie zo overbevraagd is. Toch beloofde hij me om contact op te nemen met Daryl's huidige advocaat en mij een kopie te bezorgen van zijn beroepsschrift. Nog Daryl, nog ik weten tot op vandaag wat zijn advocaat heeft ingediend bij de State of Criminals Appeals, jaren geleden. Hopelijk weten we dit binnenkort wel. David Dow beloofde mij eind november Daryl te gaan opzoeken en contact op te nemen met zijn huidige advocaat om samen te werken aan zijn zaak. Het zal ongetwijfeld nog een hoop lobbywerk vragen vanuit België eer het zover is, maar de eerste belangrijke contacten zijn gelegd. Ik was ontzettend blij met deze kleine stap. Nu Daryl nog overtuigen om mij hierin te vertrouwen.

Zaterdagnamiddag was de zesde jaarlijkse mars tegen de doodstraf. Met meer dan vijfhonderd liepen we door het centrum van Austin om te eindigen aan de ambtswoning van de goeverneur. De voorbije drie jaar eindigde mijn Texasreis steeds met de mars, nu viel ze er middenin. Maar geloof me, er was genoeg frustratie. Dominique en Anthony werden een jaar geleden geëxecuteerd, Frances Newton liet het leven een maand geleden, Chuck Thomsy kreeg een herziening van zijn proces maar werd deze week opnieuw ter dood veroordeeld, Tucky Williams, een terdoodveroordeelde in Callifornië werd genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede maar kreeg hoe dan ook een executiedatum voor december, 6 executies zullen voltrokken worden voor het einde van het jaar, alleen al in Texas,... De mars was zoals steeds een ideale uitlaatklep. Ik heb mezelf 'therapeutisch' hees geschreeuwd bij de goeverneur. Ik kan er dus weer tegen voor een tweede week in Texas.

Binnen een half uurtje komt Blackie, Daryl's jeugdvriend mij oppikken. Verslag daarvan krijgen jullie ongetwijfeld binnen enkele dagen.

Heel veel liefs,

marjan

Dag allemaal,

Tijd voor een derde berichtje vanuit Texas.

Maandagvoormiddag belde ik Blackie, Daryl's jeugdvriend, met de vraag of hij eventueel misschien deze week tijd kon vrijmaken voor mij om Daryl's familie te gaan opzoeken. Nog geen twee uur later stond hij voor de deur van de Olive Branch. Het werd een blij en hartelijk weerzien. Samen gingen we naar Blackie's mama voor wie ik speciaal chocolade met hazelnoten vanuit België had meegebracht, haar favoriete chocolade zo liet ze me vorig jaar weten. Ik wist dus wat te doen. Ze was ontzettend in de wolken met deze kleine verrassing en nodigde mij prompt uit om later op de dag van haar, Gombo, te komen proeven. Een overheerlijk stoofpotje met kip, zeevruchten, pepers en rijst uit Louisiana. Nooit gedacht dat ik ooit eens enthousiast zou zijn over het eten in Texas. Ik had ook het geluk om Blackie's jongste broer te onmoeten. Hij was net vijf maanden vrij uit de gevangenis nadat hij 10 jaar had gezeten. Toen hij 22 was werd hij veroordeeld tot 50 jaar cel voor het dealen van drugs. Dankzij Blackie's financiële steun voor goede advocaten, kwam hij na tien jaar vrij en probeert hij nu met Blackie's hulp een leven op te bouwen. Blackie zelf vertelde me dat ook hijzelf ooit ternauwernood aan de doodstraf is ontsnapt. De jury bevond hem gelukkig niet schuldig. Ik was verbaasd maar het deed deugd te horen dat voor één keer het rechtsapparaat gedaan had wat het moest doen.

In afwachting van etenstijd reed ik met Blackie naar Daryl's vader in de hoop zijn jongste broer daar ook te treffen. Daryl's vader was thuis. Spontaan begon hij te vertellen over Daryl's rechtszaak en het verbaasde me hoe hij, soms woordelijk, zich zoveel details kon herinneren. Ze kwamen overeen met wat ik het voorbije jaar in Daryl's dossier had gelezen. Ik ben er nog steeds niet uit wat te denken over Daryl's vader. Het is allemaal zo dubbel. Het is onbetwistbaar dat hij diep geraakt is door de veroordeling van zijn zoon en de onrechtvaardigheden die zijn gebeurd tijdens zijn proces. Meer dan wie ook is James overtuigd van de onschuld van zijn zoon. Maar als ik hem zo aangeslagen hoor vertellen over het proces en over Daryl, kan ik niet anders dan me vragen stellen bij zijn oprechtheid. Waarom gaat hij zijn zoon slechts één keer om het jaar bezoeken en vaak dan nog omdat Dave hem opbelt en meeneemt? Het lijkt zo tegenstrijdig.

Op de terugweg naar Blackie's mama vertelde ik hem, zonder enige bijbedoeling, dat het mijn wens was om de zoon van het koppel dat werd vermoord tijdens het misdrijf waarvoor Daryl ter dood is veroordeeld ooit te kunnen ontmoeten. Een wens die al langer bestaat maar waarvan ik dacht dat ik hem toch nooit zou kunnen realiseren. Blackie vond dit een zeer goed idee en vond dat ik dit niet als een op voorhand verloren zaak mocht beschouwen. Niet proberen komt niet voor in zijn woordenschat. En dus werd de hele wijk gemobiliseerd om James Junior Fitzgerald's nummer op te snorren. Na enkele telefoontjes hadden we zijn nummer te pakken. Wauw, dit kwam zo onverwacht en ik wist niet of ik hier wel klaar voor was. In gedachten had ik al honderd keer met deze man gepraat maar nu ik er zo dicht bij was, was ik plots niet meer zo zeker of dit echt zo'n goed idee was. Maar Blackie liet me niet veel bedenktijd en belde de man die ondertussen zowat vanachter in de dertig moest zijn. Hij stelde me voor, vertelde dat ik hem wou spreken en vroeg of hij het zag zitten. Ik voelde mijn hart tekeer gaan in mijn keel. Dit leek zo onwezenlijk. Blackie legde af en vertelde me dat hij binnen een kwartiertje zou terugbellen maar dat hij het op het eerste zicht wel zag zitten om mij te onmoeten. Na een overheerlijke maaltijd bij de warme en gastvrije familie Walker, belde hij terug. Bij nader inzien zag hij het toch niet zitten. Hij wou het verleden laten rusten. Niet opnieuw opgraven wat ergens een plaats had gekregen. Ik kon het hem niet kwalijk nemen. Toch was ik ontzettend teleurgesteld. Ik had er zo dicht bijgestaan. Zou hem eindelijk kunnen vragen wat er precies die nacht was gebeurd, hoe de openbare aanklager hem had benaderd, hoe hij staat tegenover de doodstraf. James Junior Fitzgerald had een belangrijk bondgenootje kunnen worden in mijn strijd voor Daryl's leven. Ik heb het geprobeerd en zal Blackie steeds dankbaar blijven voor zijn doortastendheid.

Ik wou nog die zelfde dag Daryl's jongste broer gaan oppikken om langs te gaan bij zijn mama. Toen we in de gietende regen aankwamen bij de sociale woonblokken waar Regi woont, bleek hij niet thuis. Niet getreurd, Blackie beloofde ook devolgende dag vrij te maken voor mij. We schoven een briefje onder de deur met de boodschap dat we s'anderendaags om 14u zouden langskomen.

En zo reden we dinsdagnamiddag opnieuw naar Regi. Deze keer hadden we meer geluk. Regi was thuis. Heel de namiddag heb ik doorgebracht met Blackie en Regi, pratend over vroeger, over Daryl, over het proces en wat zij zich nog herinneren, hun jeugd samen, over hoe de 'black people' behandeld worden door de maatschappij en hoe de politie en het rechtsapparaat daar een afspiegeling van zijn. Regi en Blackie zijn de beste sociologen die je je kan indenken, zonder diploma maar ervaringdeskundigen van het eerste uur. Zij weten verdomd goed hoe de realiteit in elkaar zit. Het deed me echt deugd te zien hoe ze allebei zichtbaar genoten van mijn bezoekje. En ik genoot mee. Regi besloot dat ik dit jaar Daryl's 90-jarige grootmoeder maar eens moest ontmoeten, de mama van zijn vader. En zo geschiedde het. Het was een ontzettend fijne ontmoeting, doch ook een verstillende confrontatie met de schrijnenende, armoedige omstandigheden waarin zij moet zien te overleven. Maar haar scheen het niet te deren. Fier vertelde ze over haar tuintje en de bomen en planten die ze onderhoudt. Een uurtje later stond ik weer buiten met een appelsien van eigen kweek in de hand en God's zegen als afscheidscadeau.

Onze laatste stop was bij Daryl's mama die ik vorig jaar voor het eerst mocht ontmoeten. Ze leek ontzettend opgezet met mijn bezoekje. Ik was heel erg blij haar terug te mogen ontmoeten. Alles aan haar doet me zo aan Daryl denken. Ik hou van haar oprechtheid en directheid. Tijdens het bezoek viel mijn oog op de foto van Daryl en mij die ik haar vorig jaar had gegeven. Hij preikte aan de muur tussen andere foto's. Het deed me glimlachen. Regi vertrouwde me toe dat zijn moeder sinds mijn bezoek vorig jaar hem voor het eerst in 14 jaar wat geld had gegeven om op Daryl's rekening te storten. Het deed me glimlachen. Het lijken details maar in mijn ogen kleine stappen voorwaarts. Ik vertelde haar wat de Daryl me dinsdag had toevertrouwd, hoe hij haar miste na het lezen van haar getuigenis op het proces, hoe hij verlangde haar eindelijk na 14 jaar stilzwijgen terug te zien. Het leek haar te raken. Doch, zo zegde ze, zou ze haar zoon pas gaan opzoeken als ze er klaar voor was. De tranen in haar ogen verraadden dat ze het meende. Ik kan alleen maar hopen dat ze niet wacht tot het te laat is.

Ik was net op tijd terug voor mijn afspraakje om uit te gaan eten met Robin. Ik had er naar uitgekeken om haar terug te zien. Het kleine zaadje dat ik twee jaar geleden plantte tijdens mijn lezing over Daryl en de doodstraf in haar filosofieles is ondertussen uitgegroeid tot een heel bos. Robin is met 4 terdoodveroordeelden beginnen corresponderen en wekelijks bezoeken. 2 van hen, Dominique en Anthony, zijn ondertussen geëxecuteerd, eentje, Randy, zijn doodstraf werd omgezet in gevangenisstraf omwille van zijn minderjarigheid op het moment van de feiten, en de laatste, Tony Ford, heeft een executiedatum voor 7 december. Hij heeft haar gevraagd om getuige te zijn bij zijn executie. Hoeveel kan een meisje van net 20 aan? Drie executies op minder dan twee jaar tijd hebben haar elk greintje jeugdig idealisme ontnomen. Na Tony's executie stopt ze er mee. Death row zal haar missen. Zelden heb ik zoveel gedrevenheid en engagement in zo'n jong iemand ontmoet. Het is samen met haar drie vrienden op death row vermoord.

Gelaten kwam ik rond 9u s'avonds terug in de Olive Branch waar Dave, Peggy, Bill Pelke en Wayne me 10 minuutjes later trakteerden op een onverwacht, avondlijk bezoekje. De gezelligheid en warmte van deze mensen lieten de geladenheid van mijn gesprek met Robin vervagen.

Vandaag moet ik enkel naar de Office Depot om een voorraadje papier en enveloppen te laten verzenden naar Daryl zodat hij weer een jaartje verder kan en naar de bank om geld te wisselen in munten zodat ik de komende twee dagen Daryl kan tracteren op wat hij maar wil uit de automaten in de bezoekersruimte. Om 18u30 ga ik naar het maandelijkse protest tegen de doodstraf georganiseerd door Amnesty International. De executie die gepland was voor vandaag werd uitgesteld. De man heeft op het laatste nippertje bekentenissen afgelegd over een andere moord waarvoor iemand anders in Louisiana de doodstraf kreeg. Je kan het zo gek niet bedenken of het gebeurt hier.

Het is woensdagmiddag, één uur, wanneer ik dit schrijf en ik heb eindelijk de kans gehad om met Daryl's advocaat over de telefoon te praten. Ik ben niet helemaal ontevreden over ons gesprek. Hij was zeer geïnteresseerd in mijn poging om de zoon van de slachtoffers te pakken te krijgen. Ik beloofde hem zijn telefoonnummer door te mailen. Maar één ding dat hij zegde bracht me volledig van de kaart. Daryl's 'vriend', de echte moordenaar, die tegen hem heeft getuigd en in ruil vijftig jaar gevangenisstraf kreeg, is deze week, na vijftien jaar vrijgekomen. Er zijn geen woorden om jullie te beschrijven wat dit nieuws met me doet. De onrechtvaardigheid is on(ver)draagbaar.

Hou jullie goed daar in België. Ik ben stilaan aan het aftellen naar zaterdag. Maar hopelijk eerst nog twee dagen, acht uur, doorbrengen met Daryl. Vandaag begint op death row een protestactie van een aantal gevangenen waaronder Tony Ford die binnenkort geëxecuteerd wordt. Mijn hart en steun is bij hen toch hoop ik stilletjes dat het geen invloed heeft op mijn geplande bezoeken aan Daryl. Ik hou jullie op de hoogte in een laatste berichtje.

Lieve groetjes,

Marjan

Dag allemaal,

Donderdag was het weer vroeg dag. Uitslapen in Texas is niet aan de orde. Nancy en Sandrine pikten me rond achten op om naar Livingston te rijden. Vandaag was dan eindelijk mijn lang verwachte en naar uitgekeken eerste 'special visit' met Daryl. Ik was ontzettend zenuwachtig, wist niet wat te verwachten, gezien de geladenheid van ons laatste bezoek. Maar ik zou het snel genoeg weten. Alhoewel, snel... Bij het inchecken was het complete chaos. De computer bleek stuk en het duurde eindeloos lang eer het nodige papierwerk achter de rug was en ik de door de vier ijzeren deuren naar binnen mocht wandelen. Eens in de bezoekersruimte duurde het nog eens een uur eer ze Daryl eindelijk uit zijn cel haalden. Het zijn uren die meer dan dubbel tellen. Zeker als er op dat moment net een laatste afscheidsbezoek aan de gang is. Het blijft zo onwezenlijk, surreëel om s'ochtends in de bezoekersruimte een man in de ogen te kijken waarvan je met zekerheid weet dat hij zes uur later dood zal zijn. Zijn familie was daar om afscheid te nemen, achter glas weliswaar. En al probeerde ik er geen deel van te zijn, me af te schermen, niet te luisteren naar wat werd gezegd, de bezoekersruimte laat niet echt veel ruimte om op iets anders te focussen.

Het bezoek met Daryl verliep met momenten moeizaam, hard tegen hard, vol pijnlijke, onterechte verwijten. In die mate zelfs dat Nancy, die in de bezoekersboks naast mij zat, op een gegeven moment vroeg of alles ok was met mij. Ik begreep niet zo goed vanwaar plots de vraag. Later, weer buiten, vertelde ze me dat haar vriend Roy, die min of meer kon horen wat Daryl zei, geschokt was door de manier waarop hij mij, zo vond hij, onheus behandele. Ik vond het best schattig dat andere death row gevangenen die me geeneens kennen het al voor me beginnen opnemen. Maar tegelijk ook wel schrijnend. Roy vertaalde in zekere zin ook wel mijn gekwetste gevoelens. Gelukkig kan ik zien en begrijpen vanwaar het komt. De frustratie en pijn, de vijandige omgeving, het isolement, de onzekerheid die al vijftien jaar lang zijn dagelijkse realiteit zijn,..

Maar het was met momenten ook echt genieten van elkaars aanwezigheid. Ik vertelde hem wat ik de voorbije dagen had gedaan, over Blackie, Regi, zijn vader en moeder en hij genoot zichtbaar van de verhalen. Ik vond, hoe moeikijk ook, dat ik hem moest vertellen dat Matt Terrell deze week was vrijgekomen. Zelden heb ik Daryl zo emotioneel gezien. De tranen stonden in zijn ogen en het duurde een tijd eer hij zich terug een beetje kon herpakken. Wat had ik hem maar wat graag even geknuffeld. Ik besefte dat dit nieuws ontzettend hard moest aankomen, het had mij al tot tranen toe bewogen toen zijn advocaat het mij vertelde. Er waren geen woorden goed genoeg om troost te brengen, de woede weg te nemen. Het is ook zo onvatbaar, onrechtvaardig. Matt loopt vrij rond, Daryl wacht op zijn executie. Nog meer frustratie en pijn.

De vier uur waren zo weer om en tegen het einde van ons bezoek leek het water weer wat minder diep tussen ons. Toch was ik blij dat dit nog niet het definitieve afscheid was. We waren er beiden nog niet klaar voor. Ik vond het ontzettend moeilijk om hem geboeid te zien weggebracht worden. Maar zijn knipoog voor hij uit het zicht verdween deed wonderen. Toen ik weer buiten kwam, waar Nancy op me wachtte, voelde ik me net een uitgewrongen spons. Dit bezoek had zoveel van me gevraagd, al mijn energie opgezogen. Toen we samen naar Huntsville reden waren mijn gedachten bij Daryl. Ik wist zeker dat hij zich ellendig en alleen zou voelen. Het nieuws dat Matt vrij was, moet hem ontzettend geraakt hebben. Ik was dan ook heel erg dankbaar dat er ik toch minstens s'anderendaags nog voor hem kon zijn.

De dag zat er nog niet op. Melvin werd die avond geëxecuteerd en dus reden we met ons drietje naar Huntsville om deel te nemen aan het protest voor de Wallsunit waar de executies plaatsvinden. Toen we rond 17u30 aankwamen was de gele tape al gespannen, het signaal dat de executie zou doorgaan. Slechts enkele mensen waren opgedaagd. De laatste keer dat ik op deze zelfde plaats stond was met de executie van Dominique Green. Het bracht zoveel herinneringen terug van die afschuwelijke avond, 26 oktober vorig jaar. Ik had toen gezworen nooit meer naar de Walls terug te komen, maar hier stond ik weer. Om stipt zes uur staken de familieleden de straat over. Twintig minuten later kwamen ze weer naar buiten. Het teken. Melvin was geëxecuteerd, vermoord door de staat Texas. In Huntsville staat niemand stil. Het leven gaat gewoon zijn gewone gangetje. Ik geraak aan veel dingen gewend in Texas maar hieraan zal ik nooit wennen. Het moet ondertussen zowat de tiende keer zijn dat ik van dicht bij getuige ben van deze surreële waanzin. Geloof me, het went niet.

Op onze terugweg naar Houston, kreeg Nancy een telefoontje met het ongelofelijke nieuws dat Chuck Thomson was ontsnapt uit Harris County Jail. Chuck werd vorige vrijdag tijdens een herziening van zijn proces voor de tweede maal ter dood veroordeeld. De man had letterlijk niets meer te verliezen. Chuck is één van Dave's vrienden op death row en Dave zal het geweten hebben want enkele uren later stond de federale politie voor zijn deur. Vanavond, meer dan 24u later is hij nog steeds niet teruggevonden. Ik kan alleen maar hopen dat hij ergens veilig is. Als de politie hem vindt zal het niet zijn om hem te arresteren...

Vandaag was mijn laatste dag. Mijn laatste bezoek aan Daryl. Dave kwam me al vroeg oppikken maar het duurde weer eindeloos eer ik het ondertussen zo vertrouwde gerammel van ijzeren sleutels hoorde aan de deur tegenover mij. Daryl werd geboeid binnengebracht. Dit werd een cruciaal bezoek. Maar de vier uur waren lang genoeg om alles uit te klaren, bij te praten, geschonden vertrouwen terug te winnen, te lachen en te huilen, weg te dromen, te vergeten. Hoe verder de tijd verstreek hoe meer we beiden genoten van elkaars aanwezigheid. Tot de ijskoude, zo gehate 'you're time's up ma'am, telephone down'. Ik vond het onbeschrijfelijk moeilijk om afscheid te nemen voor wie weet hoe lang, hem achter te laten en zelf weer de vrije wereld in te stappen. Ik kon hem nog zien zitten in de bezoekersbox toen ik alweer in de binnentuin liep. We bleven naar elkaar wuiven tot ik slechts een laatste glimp van hem kon opvangen. Toen was hij verdwenen. De twee polaroids in mijn hand was wat restte. Hoe hard het afscheid me ook viel, toch wandelde ik met een voldaan gevoel naar buiten. En ik moest denken aan wat Brian Stevenson ons zei tijdens zijn speech op de conferentie. 'I know you're all tired, tired, tired, but you got to be brave, brave, brave'. Ik ben fysiek en emotioneel uitgeput maar op mijn weg naar buiten besloot ik om toch nog maar een tijdje moedig door te doen. Daryl en de ant-doodstrafactivisten in Texas zijn dit strijdgenootje nog lang niet kwijt.

Morgen stijgt mijn vliegtuig op. Zondag ben ik eindelijk terug in België. Hier gaat de waanzin gewoon verder. Nog drie executies in november, twee in december. 29 november staat de 1000ste executie gepland in Amerika sinds de herinvoering van de doodstraf in 1976. Meer dan 350 vonden plaats in Texas. En toch weet ik zeker dat we deze strijd op een dag zullen winnen. Niet in het minst door de vele zaadjes die de Journey of Hope mensen en de Murder Victim Families for Reconciliation de voorbije drie weken doorheen Texas gezaaid hebben en de vele schitterende mensen hier in Texas van wie ik morgenochtend weer voor een jaartje afscheid moet nemen.

Vele lieve groetjes en tot heel gauw,

Marjan

10-10-2008 om 14:35 geschreven door Marjan  

Terwijl ik dit schrijf is het 4 uur in de namiddag en zit ik, zij aan zij met Dave al zo’n 2 uur in de brandende zon voor de ‘death chamber’ in Huntsville met onze borden tegen de doodstraf. De zinderende hitte en de vochtigheid die Dave en ik trotseren is bijna ondraaglijk maar niets in vergelijking met wat Ricky Morrow die straks om klokslag 6 uur geexecuteerd wordt nu moet doorstaan. De gedachte aan hem doet mijn maag in elkaar krimpen. Nog 2 uur te gaan…

Om mijn gedachten wat te verzetten heb ik besloten dat dit misschien een goed moment is om jullie een eerste ‘verslagje vanuit Texas’ te schrijven. Al zijn er nog maar drie dagen verstreken, het lijkt alsof ik hier al een eeuwigheid ben, er is zoveel te vertellen. Tegelijkertijd vraag ik me af hoe ik jullie kan laten delen in deze surrealiteit waarin ik mij bevind. Zelf heb ik het gevoel dat ik meespeel in een film, alsof ik mij in een andere wereld bevind die zo weinig gemeen heeft met onze dagelijkse realiteit in Belgie. Het is het derde jaar dat ik hier ben dus je zou verwachten dat het went, maar het went niet. En het zal nooit wennen…

Waar te beginnen? Misschien is de luchthaven een goed idee. De veiligheidscontrole wordt elk jaar absurder. Op Zaventem ben ik uitvoerig gefouilleerd, zowat alles aan mij leek te piepen. En gedurende de hele reis heb ik tot drie maal toe mijn schoenen moeten uitdoen, elke keer ik de controle moest passeren. Maar was het daar maar bij gebleven… Waar ik zo voor had gevreesd en gehoopt had dit jaar nog aan te ontsnappen waren de vingerafdrukken en de digitale foto. Maar niets was minder waar. Toen ik op Amerikaanse bodem landde en de douanecontrole door moest, werd mij gezegd dat ik mijn vingerafdrukken moest geven en ondertussen werd er een digitale foto gemaaktVerder geen uitleg over het waarom, wat er met de data zou gebeuren, hoe lang de gegevens worden bijgehouden. Daarenboven werd ik aan een kruisverhoor onderworpen. ‘Wat kwam ik doen in Amerika?’ Benauwd om het echte doel van mijn reis met ze te delen, antwoordde ik ‘vrienden bezoeken’. Maar het vragen ging door: ‘Welke vrienden?’, ‘Hoe heb je ze leren kennen?’, ‘Heb je met een van hen een relatie?’, ‘Welke job oefen je uit in Belgie?’ Allemaal vragen waarop ik eigenlijk geen antwoord wou geven. Ik was totaal verbouwereerd, niet zozeer door de intimidatie en vernedering, maar omdat ik vond dat mijn privacy en mijn burgerrechten werden geschonden en omdat dit alles zo indruist tegen de manier waarop ik in de wereld sta, het geloof dat ik heb in mensen. Maar ik hield mijn mond omdat ik niet terstond wou teruggestuurd worden. Laf, maar wat kon ik doen…Amerika is een veiligheidsstaat geworden, gebouwd op angst en wantrouwen. En ik ben sinds zondag potentiele vijand van Amerika en van zijn door machtzucht en paranoia gedreven president. Niet alleen werd mijn privacy geschonden, mijn vingerafdrukken en digitale foto zitten nu in een databank van een land waar de doodstraf nog wordt uitgevoerd, waar justitie te koop is, waar gerechtelijke dwalingen schering en inslag zijn, waar met de mensenrechten van arrestanten en gedetineerden een loopje wordt genomen, maar waar bovenal angst en achterdocht regeren. Niet bepaald een geruststellende gedachte voor een anti-doodstrafactiviste. Het is onvoorstelbaar hoe mensen dit gewoon ondergaan zonder enige vorm van protest. Een klein jongetje van nog geen 6 jaar moest zelfs een foto laten nemen. Om mijn lafheid van het moment enigzins te compenseren heb ik ondertussen een open brief aan De Gucht en de Europese Regering naar de Standaard gestuurd. Voor wat het waard is,… misschien vooral om mijn eigen geweten te sussen. Aan Dave heb ik beloofd een artikel te schrijven dat hij naar ACLU wil sturen, een Amerikaanse burgerrechtenorganisatie. Maar het weerzien met mijn gastgezin was warm en hartelijk en deed me de vingerafdrukken snel vergeten. Ik voelde me welkom net als de vorige jaren, en mijn ‘boomhut’ in Dave’s tuin die stond er nog steeds, net zoals ik ze vorig jaar had achtergelaten. Het deed deugd om er opnieuw mijn intrek te nemen…

Maandag heb ik vooral uitgerust van de vliegreis en geprobeerd om te wennen aan de hitte, de vochtigheid (waarvan ik had gehoopt dat ze zou verdwenen zijn) en de nieuwe tijd. Maar het duurde niet lang of ik werd opnieuw geconfronteerd met de harde realiteit en de initiele reden waarom ik naar Texas kom: die verdomde doodstraf. Diezelfde avond nog ben ik uit eten gegaan met Dave en Peggy en de advocaten van Dominique Green (foto), sinds jaren de pennevriend van Dave die op 26 oktober zou geexecuteerd worden. Ik was aanwezig maar voelde mij tegelijkertijd buitenstaander, toeschouwer van iets dat zo moeilijk te vatten is: het plannen van alle mogelijke acties die nog ondernomen zouden worden om de executie te vermijden en tegelijkertijd het plannen van de dag van zijn executie. Wie zou er hem s’ochtends nog bezoeken? Wie was bereid getuige te zijn bij de executie? Wie zou buiten protesteren? Hopelijk komt het niet zo ver…

Dinsdag was er een persconferentie gepland voor Dominique. Dave en ik zijn s’ochtends al vroeg vertrokken om Andree op te halen bij zijn familie, een zeer arme, zwarte familie uit de buurt waar Daryl opgroeide. Andree is 22 en de zoon van Dominique’s slachtoffer. De hele familie, de weduwe en de drie zonen, willen niet dat Dominique geexecuteerd wordt. Ze hebben hem vergeven en vinden dat hij een tweede kans verdient.Andree zou de pers te woord staan hierover. En hij heeft het schitterend gedaan! Ik kan jullie niet zeggen hoezeer het mij geraakt heeft om hem zo kwetsbaar en liefdevol te horen praten over de goede herinneringen die hij had aan zijn vermoorde vader en hem anderzijds, zonder enige twijfel in zijn stem te horen zeggen dat hij Domique al lang had vergeven en dat hij vond dat hij absoluut een tweede kans verdiende. En dat de familie niet wou dat hij geexecuteerd zou worden in de naam van zijn vader. Het was prachtig om te horen en de pers hing aan zijn lippen. Hopelijk haalt het ook wat uit voor Dominique…

Ondertussen is het 5 uur, tijd om mijn schriftje aan de kant te leggen en te protesteren tegen de naderende executie…

Het is al laat, bijna middernacht en ik zit nog steeds voor de computer. Ricky’s executie werd voltrokken en het raakt me steeds weer. Het moment dat de familieleden terug buiten komen… je weet dat het voorbij is. Het lijkt niet echt, … zo onwaarschijnlijk. En toch gebeurt het, keer op keer. 5 executies in oktober, 6 in november, 1 in december. Maar het leven in Huntsville gaat door, niemand rouwt. Op de ene plaats wordt een executie voltrokken, 50 meter verder komen mensen voorbij gejogd, vanuit een huis hoor je mensen juichen omdat ‘the astros’ een punt scoorde bij baseball. Dat is de harde realiteit in Texas.

En toch blijf ik hier terugkeren. Dankzij de vele schitterende mensen zoals Dave en Peggy. En elke keer weer krijg ik de kans om nieuwe mensen te ontmoeten, zoals gisteren Andree’s familie of zoals vandaag Guy en Ursula, wiens kleinzoon in November wordt geexecuteerd en bij wie ik met Dave op onze weg naar Huntsville op de koffie ben gegaan. Als de ‘boomhut’ in Dave’s tuin het ooit begeeft zo zegden ze was ik steeds welkom om bij hen te logeren. Het is de gastvrijheid, de warmte en het geloof dat we ooit de strijd zullen winnen van al deze mensen maar bovenal het vooruitzicht van een nieuwe ontmoeting met Daryl morgen en overmorgen, die het de moeite waard maken om hier te zijn!

Ik kruip nu onder de wol want morgen wordt een belangrijke dag…

Hou jullie goed!

Groetjes uit Texas,

Marjan

Houston, 24 oktober 2004

Dag allemaal,

Het is zondagavond in Texas. In Belgie is iedereen nu in een diepe slaap, klaar om straks aan een nieuwe werkweek te beginnen. Vooraleer ikzelf onder de wol kruip en ook voor mij een nieuwe week begint, wou ik graag het vervolg van de voorbije drukke week met jullie delen. Tijd dus voor een tweede berichtje uit Houston.

Donderdagochtend ben ik met een klein hartje opgestaan. Niet alleen was vandaag de dag van het lang naar uitgekeken weerzien met Daryl, ik moest voor het eerst ook zelf en alleen naar de Polunsky Unit in Livingston rijden. Een persoonlijke uitdaging want ik heb een heilige schrik om op de autostrade te rijden. Maar zelfs de Texaanse highways zouden mij niet weerhouden om Daryl na een jaar eindelijk terug te zien. Dus ik deed wat ik moest doen, mijn moed bijeen rapen, een auto huren en naar Livingston rijden. Na een kleine twee uur rijden rees in het westen het grijze betonnen gebouw, als een reuzebunker omringd door metershoog traliewerk en prikkeldraad uit het niets op. Het moet zowat de achtste keer zijn dat ik met deze plaats geconfronteerd wordt maar mijn hart bonkte in mijn keel en mijn maag kromp ineen, net als die eerste keer en alle keren die erop volgden. Vrijwillig komt niemand naar een vijandige omgeving als deze. Enkel als je een goede reden hebt zoals ik, het weerzien met een oude vriend, ben je bereid dit te trotseren.

Toen ik binnen ging en de ijzeren poort achter mij dicht viel, viel het mij voor het eerst op dat er een verschil is tussen de linkervleugel van het gebouw waar death row gelokaliseerd is en de rechtervleugel waar de langgestraften zitten. De cellen op death row hebben slechts een horizontale smalle raam die niet open kan, de cellen van de langgestraften hebben twee iets bredere horizontale ramen die wel open kunnen en in het blauw zijn geschilderd om het monotone grijs van het beton te breken. Ik was echter niet verbaasd over mijn vaststelling. Ik wist al langer dan vandaag dat de terdoodveroordeelden aan het zwaarste regime van alle gestraften onderworpen worden, alleen viel het mij nu voor het eerst op dat dit principe consequent was doorgetrokken tot zelfs in de architectuur van het gebouw.

Toen ik in de bezoekersruimte kwam werd ik warm begroet door de oude maar nog steeds even geengageerde Catherine Cox die de terdoodveroordeelden bijstaat in hun laatste dagen voor de executie, als ook door miss Williams. ‘Zwarte’ miss Williams wel te verstaan. Als zij wacht heeft in de bezoekersruimte is het feest. Met een grote glimlach en heel veel menselijkheid behandelt ze de gevangenen en de bezoekers. Niets is haar te veel. Je mag vragen wat je wil, ze zal met veel geduld luisteren en helpen. Als ze foto’s neemt doet ze er alles aan om ze zo mooi mogelijk te maken. Tussen haar en Daryl klikt het heel erg goed. Maar dan is er ook ‘witte’ miss Williams en als zij wacht heeft loopt iedereen op de tippen van zijn tenen, durft niemand wat te vragen en worden alle regels volgens de letter toegepast. Wie er zich niet aan houdt zal het geweten hebben. Zij en Daryl zijn als kat en hond.

Het weerzien met Daryl was heel erg fijn, met momenten verdrietig, dan weer hilarisch. Lachen en huilen tegelijk, ruzieen, harde verwijten maken maar dan weer beseffen wat we aan mekaar hebben, koesteren wat we hebben opgebouwd de voorbije tien jaar. Onze werelden liggen mijlenver uit elkaar. Maar misverstanden worden telkens weer overwonnen door de kracht van echte vriendschap. En de vier uur die vlogen weer voorbij. Onder het alziend oog van drie bewakers moesten we afscheid nemen en werd Daryl geboeid naar zijn cel gebracht. Het afscheid was gelukkig een ‘see you tomorrow’ en voor ik het goed besefte stond ik weer buiten op de parking.

Oorspronkelijk zou ik in Livingston overnachten maar er was een concert gepland ter ere van Dominique en de familie van het slachtoffer, de Lastrapas dat ik voor geen geld van de wereld wou missen en dus reed ik in mijn gehuurde Ford Taurus de twee uur terug naar Houston. Het was absoluut de moeite waard. Niet zozeer voor de muziek, hoewel het een prachtig strijkersconcert was, maar wel voor de gehele sfeer. Het was zo’n onbeschrijfelijke avond, luisteren naar de muziek, de prachtige speeches van Dave, rechter Sheila en de bisschop van Houston over Dominique, over de Lastrapas met Andree, de jongste zoon van zijn slachtoffer naast me. Of hoe iets wreeds en tragisch als een moord kan leiden tot zoiets onwezenlijks mooi als vergeving. Als Dominique dinsdag geexecuteerd wordt zal het vooral de kracht en energie zijn die deze avond genereerde als ook de vriendschap, de verbondenheid, het geloof, de verbetenheid van alle mensen die probeerden Dominique’s leven te redden die me zullen bijblijven.

Ik mocht die avond nog een kleine maar ongelofelijk deugddoende persoonlijke overwinning vieren: drie studenten die vorig jaar naar mijn lezing waren gekomen op de universiteit van Houston kwamen me vertellen dat ze sindsdien zelf met een terdoodveroordeelde zijn beginnen corresponderen. Eentje van hen, Robin, gaat zelfs wekelijks naar Livingston om er haar pennevriend te bezoeken. Ik kon me geen betere afsluiter van deze bijzondere avond voorstellen. Doodmoe maar ontzettend gelukkig kroop ik in bed opdat ik uitgerust zou zijn om de volgende dag Daryl opnieuw te bezoeken.

Vrijdag was het ontzettend druk in de gevangenis. Vijf mensen stonden voor mij te wachten. Robin was er ook. Als er een bezoekersbox vrijkwam mocht er iemand naar binnen. Slechts een uur na aankomst mocht ik eindelijk door de metaaldetector de gevangenis in. Weer viel de metalen deur achter mij in het slot. En ik kwam tot de beangstigende vaststelling dat het wel degelijk went, binnengaan in de gevangenis, de bezoekersruimte, de bewakers, Daryl achter glas. Die gedachte deed me echter kippenvel krijgen.

Door de drukte was de chaos in de bezoekersruimte groot tot ergernis van jawel, ‘witte’ miss Williams. Daarenboven was het Dominique’s eerste hele bezoekdag (drie dagen voor de executie heeft de gevangene recht op hele bezoekdagen van zoveel bezoekers hij wil) en waren er vier mensen alleen maar voor hem. Ik keek naar hem en zag pretlichtjes in zijn verliefde ogen terwijl hij naar zijn ex-vriendinnetje keek aan de andere kant van het glas die na drie jaar stilzwijgen, doch met de executie zo dichtbij, besloten had om hem te bezoeken. Toen hij mij in het oog kreeg wuifde hij. Ik lachte en wuifde terug maar mijn hart bloedde.

Na lange tijd brachten ze Daryl eindelijk binnen. Vier uur lang ontglipten we de gevangenismuren en alles en iedereen rondom ons, tot miss Williams rechtvaardig maar onverbiddelijk de droom doorprikte. Onze tijd was op. Gekkebekkentrekkend werd Daryl weggebracht. We hadden allebei genoten van ons bezoek en gelukkig was ook deze keer het afscheid nog niet definitief.

De voorbije week had heel veel van mijn energie gevraagd. Doodmoe en op automatische piloot reed ik terug naar Houston. Mijn auto moest voor 6 u binnen of anders zaterdagvoormiddag. Normaal zou ik zaterdag voor dag en dauw naar Austin vertrekken met Dave om een goeie vriend en mensenrechtenprofessor uit Dallas terug te zien maar de vertraging in de gevangenis heeft er anders over beslist. Ik moest thuisblijven om mijn auto in te leveren. Aangezien de vermoeidheid begon te wegen was ik er niet rouwig om. Ik kon wel wat rust en tijd voor mezelf gebruiken. Maar mijn dag was gauw gevuld: het artikel schijven over de vingerafdrukken dat ik Dave had beloofd voor ACLU, Blackie bellen om af te spreken, Daryl’s advocaat mailen, een afspraak maken met de Staatsbibliotheek in Austin, ...

s’Avonds heb ik Robin opgebeld om samen te gaan eten. De verhalen over haar pennevriend, hoe ze hun vriendschap ervaart, haar frustraties, zijn zo herkenbaar. Het was fijn om te kunnen delen met iemand die perfect bergrijpt wat je bedoelt. En uiteindelijk kwamen we alletwee tot dezelfde conclusie: hoe zwaar het soms ook is, het is en blijft hoe dan ook de moeite waard.

Vanochtend werd ik gewekt door de zon. Hoewel het gisteren heel de dag had geregend leek het vandaag een prachtige dag te worden. Met een ‘take away’ koffie en een ‘chocolate chip cookie’ (tja, ik begin hier echt wel ingeburgerd te geraken) heb ik mij buiten op een bankje gezet en ben ik beginnen lezen in het verslag van Daryls eerste beroepsaanvraag dat ik donderdag in de gevangenis van hem had gekregen. Ik dacht dat ik al heel wat wist over zijn jeugd, zijn verleden, het proces, de fouten die zijn gemaakt tijdens zijn proces maar om het zo uitgebreid, zwart op wit te lezen... onvoorstelbaar. Meer dan ooit ben ik van zijn onschuld overtuigd en wil ik er alles aan doen om zijn leven te redden. Maar minder dan ooit heb ik hoop op een goede afloop...

Vanmiddag ben ik naar een debat gegaan tussen de twee mensen die strijden voor het ambt van openbare aanklager. Anders dan in Belgie worden ze in Texas verkozen, net als de rechters wat maakt dat het hele rechtssysteem gepolitiseerd en dus in se subjectief is. De ‘zittende’ openbare aanklager wordt uitgedaagd door een jonge, Afro-Amerikaan. De tegenstellingen waren markant. De huidige openbare aanklager is heel erg pro doodstraf en alleen maar geinteresseerd in zo veel mogelijk mensen veroordelen. Zijn uitdager sprak zich uit tegen de doodstraf en voor een rechtvaardig rechtssysteem waar iedereen recht heeft op een degelijke verdediging en dat zoekt naar de echte daders en niet zomaar de eerste de beste veroordeeld zodat zaken snel opgelost worden. Hij pleitte ook voor een herverdeling van de budgetten waar meer geld zou moeten gaan naar preventie dan naar vervolging. Onwillekeurig gingen mijn gedachten naar de tegenstellingen tussen ‘witte’ en ‘zwarte’ miss Williams, naar de vergevingsgezindheid van de familie Lastrapas en Andree. Zijn menselijkheid en inlevingsvermogen dan eigenschappen geworden vooral van de zwarte bevolking, of algemeen minderheidsgroepen, in het gesegregeerde Texas zoals Dave beweert? Ik weiger het te geloven omdat ik teveel mensen heb ontmoet zoals Dave zelf en niet in hokjes wil denken. Maar ik vrees dat er ergens een grond van waarheid in zit. Hoe dan ook, mister McKamie zou mijn stem hebben gekregen.

Ondertussen is het half twee s’nachts en is Belgie al terug ontwaakt. Tijd voor mij om te gaan slapen. Morgen ga ik terug naar de gevangenis voor wat mijn laatste bezoek aan Daryl zal worden...

Lieve groetjes uit Texas,

Marjan

Houston, 25 oktober 2004

Dag allemaal,

Vandaag zou ik voor de laatste keer naar Livingston gaan om Daryl te gaan bezoeken en opnieuw afscheid te nemen, voor wie weet hoe lang… Alleen kon ik deze keer met Dave meerijden die samen met Andree Dominique zou bezoeken. Het was zijn laatste volledige bezoekdag.

Toen we met ons drietje in de bezoekersruimte kwamen was het er ontzettend druk. Guy, Ursula en Tammy, de grootouders en mama van Anthony waren er om hem te bezoeken. Zijn executiedatum is in november. Hij was Dominique’s beste vriend op death row. Rechter Sheila en Andy, de advocaten van Dominique, Barbara, zijn Italiaanse pennevriendin en Jessica, zijn ex-vriendinnetje waren er voor Dominique. Na een warme knuffel van iedereen, ging ik aan box 32 zitten, wachtend tot ze Daryl zouden binnenbrengen. 45 minuten later hoorde ik het ondertussen zo herkenbare gerammel van sleutels aan de deur. Begrijpend keken we elkaar in de ogen, terwijl hij zich bukte en zijn handen door de gleuf stak om zijn boeien af te doen; slechts 2 uur scheidden ons van het zo gehate afscheid. En als je vier uur gewoon bent dan is twee uur zo voorbij. Nog één keer kroop ik dicht tegen het glas om een laatste foto te laten nemen waarop niet te zien zou zijn dat centimeters dik glas ons gescheiden houdt en enige menselijke aanraking onmogelijk maakt.

En dan het signaal ‘Your time’s up, ma’am’. Door een gebrek aan personeel werd ik geacht te vertrekken nog voor Daryl uit de box werd gehaald. Al moest hij daar nog een half uur wachten, ik mocht niet meer met hem praten. Regels zijn regels en ‘witte’ miss Wiliams had wacht. Er was geen ontkomen aan. Een laatste ‘take care’ en ‘I love you’, een laatste handkusje en toen was het weer voorbij. Hopelijk mogen we mekaar volgend jaar terugzien maar op death row is niets zeker…

Toen ik naar buiten liep ging ik even langs de box van Dominique om Barbara en Jessica een sterkteknuffel te geven en naar Dominique te wuiven. Ik besefte dat dit wel eens een afscheid voor altijd zou kunnen zijn. Pas als ik terug buiten stond deed de warmte van de zon de koude rillingen verdwijnen.

Nog voor we terug thuiskwamen stopten we aan de universiteit waar een TV-ploeg van Channel 2 Andree wou interviewen over de ontmoeting met Dominique. Er is reeds veel verschenen in de pers over Dominique en de Lastrapes omdat het zo uniek is dat de familie van het slachtoffer de executie niet wilt en zelfs de dader bezoekt. Door dit gegeven hebben we voor een keer de pers aan onze kant. Hopelijk haalt het ook wat uit.

Vandaag, en eigenlijk heel dit verblijf in Texas, was een emotionele uitputtingsslag. Gevoelens vervallen gedurig in extreme uitersten, van ontzettend verdrietig, boos, gefrustreerd, naar ontzettend gelukkig en dankbaar, en weer terug. Er was het afscheid met Daryl, het onbegrip van miss Wiliams, een laatste keer wuiven naar Dominique. Maar tegelijkertijd mocht ik vandaag getuige zijn van de unieke ontmoeting tussen Dominique en Andree, was er het onverwacht weerzien met Lily uit Austin die haar pennevriend kwam bezoeken, maar bovenal was er de vriendschap, de warmte en verbondenheid van en tussen alle mensen die ik ken en die vandaag in de bezoekersruimte waren. Een warme menselijkheid die in schril contrast staat met de koude, niemand ontziende en bloeddorstige doodstraf.

Het was alweer een lange, vermoeiende dag . Ik ga nu slapen in de hoop pas woendag wakker te worden.

Austin, 28 oktober 2004

Het is voorbij voor Dominique. Op dindsdag 26 oktober 2004 om 19u59 werd zijn 30-jaar jonge leven waarvan hij 12 jaar op death row doorbracht beeindigd door een dodelijke injectie. Het was een van de meest afschuwelijke dagen uit mijn jonge leven.


Eigenlijk wil ik niet schrijven over dinsdag omdat er geen woorden zijn om de horror van het hele gebeuren met jullie te delen, evenmin als er woorden zijn om de vriendschap, de verbondenheid, de positieve kracht van mensen die deze afschuwelijke situatie heeft voortgebracht te omschrijven. Maar ik wil het proberen omdat ik niets liever wil dan het uitschreeuwen en aan heel de wereld laten weten hoe een onbeschrijfelijk onrecht dinsdag werd voltrokken.

Ik had maar een paar uurtjes slaap achter de rug toen mijn wekker alweer afging en ik me realiseerde dat het wel degelijk dinsdag was. Dave en ik gingen Andree ophalen en tot onze verbazing had ook de oudste zoon beslist om vandaag mee te gaan naar de gevangenis om Dominique te bezoeken en tot het bittere einde bij ons te blijven. Een zeer moedige beslissing.

Ik op de achterbank tussen de twee broers, Dave aan het stuur met naast hem een schrijfster uit New York die Dominique een keer had bezocht, zich maquierend, haar kapsel borstelend, voor wie dit hele gebeuren duidelijk een niet te missen evenement was om later over op te scheppen bij haar high society vriendjes. Ik haatte het mens voor haar ongevoeligheid, haar zelfingenomenheid. Ze was zo 'fake'. Ik heb haar dan ook de rest van de dag genegeerd. Zij was hier duidelijk alleen maar voor zichzelf. Haar zelfingenomenheid stond in schril contrast met de sereniteit en integriteit van iedereen die de voorbije 10 dagen zo hard heeft gevochten voor Dominique’s leven.

Aan de gevangenis stonden Guy, Ursula en Tammy buiten te wachten. Ze waren gekomen, net als Sheila, Barbara, Andy, Jessica en Dominique’s moeder voor een laatste afscheid. Maar ze mochten niet binnen want ze stonden niet op de bezoekerslijst. Zelfs in die laatste uren blijven ze de regels strict toepassen. En we zouden het geweten hebben want ook Andree mocht niet binnen omdat zijn broek te kort was en hij een witte t-shirt droeg. Maar anti-doodstrafactivisten krijg je niet zomaar klein. Met wat creativiteit, het nodige teamwork en wat over en weer geloop tussen de vrouwen- en mannentoilet had ook Andree de toegelaten outfit aan en mocht hij dan toch ook naar binnen.

Wij bleven buiten wachten om hen op te vangen als iedereen om 12u terug buiten zou komen… Het was zo afschuwelijk, zoveel zinloos verdriet. Ik hield me sterk tot Barbara, Dominique’s pennevriendin die net als ik met Daryl 10 jaar had gecorrespondeerd, in mijn armen in tranen uitbarstte. Ik huilde mee, tranen van woede en onmacht.

Al die jaren dat Dominque op death row zat maakte hij een rozenkrans. Elke keer iemand geexecuteerd werd, kwam er een parel bij. Bij 101 is hij gestopt. Toen Andree buiten de gevangenismuren in het boek keek dat Dominique hem had gegeven vond hij in een klein envelopje dat in het boek was geplakt zijn rozenkrans.

We zaten allemaal samen s’middags te eten toen het telefoontje kwam dat Dominique 14-dagen uitstel had gekregen van het gerechtshof maar dat de Staat in beroep ging. Het was een sprankeltje hoop waaraan we ons allemaal optrokken maar we wisten dat het een zeer fragiel sprankeltje was.

Rond drie uur reden we van Livingston naar Huntsville waar in de Wallsunit de executies worden voltrokken. Met de tijd verzamelden meer en meer mensen rond de Walls om te protesteren tegen de executie van Dominique. Er waren ook heel wat TV-stations (eentje uit Nederland) en journalisten. De seconden, minuten, uren, kropen voorbij. Het wachten in spanning leek eindeloos. Ik bleef dicht bij de twee Lastrapes zoons, Andree en Andrew, bezorgd omdat zij na de moord op hun papa opnieuw geconfronteerd zouden worden met een verlies, en bij Jessica. Ik was vooral bezorgd over haar. Maar ook over Dave, Sheila, Barbara en vooral ook Andy die slechts even oud is als ik,en die straks getuige zouden zijn van de executie. Om half vijf ging ik met de twee broers en Jessica naar Hospitality House waar ze voor een laatste keer met Dominique over de telefoon konden praten. Het leek allmaal zo surreeel, zo onecht, zo ongelooflijk moeilijk te geloven dat dit echt allemaal gebeurde voor mijn ogen en dat er niets was dat ik kon doen om het te stoppen. Ik wou zo graag geloven dat dit alleen maar een nachtmerrie was en dat ik gauw zou wakker worden…

Het hoopvol wachten ging door tot we om 10 voor 6 het telefoontje kregen dat het uitstel toegestaan door de rechter was ‘overruled’. Ik had gehoopt, gebeden dat we het zouden halen. Het telefoontje was een slag in het gezicht. De enige kans dat we nu nog hadden was het Hooggerechtshof. Maar ik zit al te lang in de doodstrafproblematiek om nog hoop en vertrouwen te hebben in het Hooggerechtshof. Om 10 voor 6 wist ik dat het over zou zijn voor Dominique. Het was enkel nog een kwestie van minuten, uren misschien, maar ik wist wat het Hof zou beslissen. Voor de eerste keer sinds ik hier ben vroeg ik mij af wat in godsnaam ik hier deed. Om 20 na 7 kwam het telefoontje dat ons elke hoop ontnam, de executie zou doorgaan. Het Hof had Dominique’s beroep niet aanvaard. Jessica zakte in elkaar. Met haar in mijn armen en de handen van Andree en Andrew troostend op mijn schouder huilden we terwijl Sheila, Dave, Barbara en Andy de straat overstaken om getuige te zijn van een moord met voorbedachte rade. Toen ze opnieuw buiten kwamen zat ik nog steeds met Jessica huilend in mijn armen op de grond. Ze was een wrak, een hoopje ellende. Een nieuw onschuldig slachtoffer van Texas’ killing machine.

Het was afschuwelijk, vuil, smerig, onrechtvaardig, duivels, nutteloos, het was pure horror. Mijn hart brak toen ik het verdriet zag van mensen die mij zeer nauw aan het hart liggen. Het verdriet van Dave, de woede van Andy, het gebroken hart van Jessica. Maar hoe afschuwelijk dinsdag was, het is de verbondenheid, de warmte, de vriendschap die me zal bijblijven. En niet te vergeten, de vergevingsgezindheid van de Lastrapes, het feit dat ze er waren om samen met ons te vechten tegen dit onrecht. Het was prachig. Ik geloof in de kracht van mensen die samen vechten voor een doel. Ik kan niet anders dan geloven dat we op een dag zullen winnen.

Samen met Andy reed ik de lange weg terug naar Houston en trakteerden we onszelf op vodka en ijs. Marjan die nooit drinkt. Maar voor een keer was het te veel geweest. We waren allebei uitgeput, op, er bleef geen greintje energie meer over. Toen ik doodmoe in de boomhut kroop zag ik dat Andy in mijn schriftje een boodschap had geschreven: ‘I will forever owe you my gratitude for taking care of me today’. Mijn aanwezigheid in Texas was dan toch niet helemaal zinloos.

Terwijl ik dit schrijf zit ik aan de computer bij Mike en Lily in Austin. Vanmiddag heb ik de bus genomen naar Austin om morgen hier in de Staatsbibliotheek Daryls dossier te kopieren, meer dan 2000 pagina’s, zodat ik voldoende informatie heb om voor hem een nieuwe advocaat te vinden. Gisteren zou ik samen met Dave zijn huidige advocaat opzoeken maar de geplande afspraak was alweer door hem afgezegd. Meer dan ooit besef ik dat de tijd dringt.

Gisteren was een fijne dag. Ik heb een lezing van Sister Helen Prejean (het personage in de film Death Man Walking) laten voorbij gaan. Ik kon even geen doodstraf meer aan. In de plaats heb ik Blackie gebeld, Daryls jeugdvriend en heb ik de namiddag met hem doorgebracht. Eerst naar de Office Max om papier en enveloppes voor Daryl te kopen en te laten opsturen naar de gevangenis zodat hij weer verder kan het komende jaar en dan naar Regi gereden, Daryls jongste broer. Dit jaar wou ik twee nieuwe mensen leren kennen: Daryls oudste broer Earl en zijn moeder. Ik ben in beiden geslaagd. Ik was bang dat zijn mama me niet binnen zou laten. Ze heeft de voorbije 14 jaar geen contact meer gezocht met Daryl, geen brief, geen bezoek, niets. Ik wist dus niet hoe ze op mij zou reageren. Maar ik heb twee uur bij haar op de sofa gezeten, gekletst, oude foto’s bekeken en ik heb er honderduit van genoten. Ik weet nu ook ineens waar Daryl zijn karakter heeft gehaald. Hij is de mannelijke versie van zijn mama. Het was zo grappig om zoveel trekken van hem in haar te herkennen. Ik hoop dat mijn bezoek haar ogen heeft geopend. Ik zou zo graag willen dat ze het beeld dat ze heeft van Daryl van 14 jaar geleden zou kunnen bijstellen, dat ze met haar eigen ogen zou kunnen zien dat hij veranderd is, gegroeid. Ik hoop dat ze op een dag de stap zet om haar zoon terug op te zoeken en niet wacht zoals Dominique’s mama tot de dag van zijn executie.
Toen ik doorging gaf ik haar de foto die we maandag hadden gemaakt van Daryl en mij. Ze was er ontzettend blij mee. Na een lange gemeende knuffel reden we terug naar huis. Mijn eerste doelstelling was geslaagd maar ik heb er een nieuwe bij: er voor zorgen dat ze Daryl gaat opzoeken.

Ondertussen is het alweer bijna middernacht. Tijd om in bed te kruipen, deze keer niet in de boomhut maar in de logeerkamer bij Mike en Lily. Ik prijs me zeer gelukkig met de gastvrijheid van al deze schitterende mensen.

Veel liefs vanuit ‘evil’ Texas

Marjan

Houston, 31 oktober 2004

Dag allemaal,

Dit is mijn laatste avond in de boomhut. Morgen stijgt mijn vliegtuig op richting Belgie en ik kan amper wachten om eindelijk terug thuis te zijn. Maar eerst nog even tijd maken om jullie een laatste berichtje uit Texas te sturen.

Vrijdag heb ik, na alweer een veel te korte nacht, heel de dag doorgebracht in de Staatsbibliotheek en in de Court of Criminal Appeals om Daryls dossier te kopieren. Ik had me verwacht aan 2000 bladzijden. Toen de klerk zijn ondertussen 14-jaar-oude dossier van onder het stof haalde bleek het om minstens drie keer zoveel bladzijden te gaan. Dat werd dus alles doornemen en zorgvuldig selecteren wat te kopieren en wat niet. Geen makkelijke keuze. En ik voelde me weer als in een film... snuffelend in Daryls dossier. Ongewild moest ik denken aan de film ‘In the name of the father’, hopend om net als de advocate van Jerry een briefje te vinden ‘not to be shown to the defense’, dat Daryls leven zou kunnen redden. Jammer genoeg speel ik niet mee in een film maar is dit rauwe werkelijkheid...

Zes uur later en 500 dollar armer (je zou verwachten dat gevangenen op zijn minst een gratis kopie moeten krijgen van hun eigen dossier, maar niets is minder waar) stond ik weer buiten met mijn kartonnen doos. Ik zal weten wat te doen de komende weken... Eindelijk zal ik kunnen lezen wat er 14 jaar geleden gebeurde in de rechtszaal.

Naar jaarlijkse gewoonte was het vrijdagavond verzamelen geblazen bij Lily om T-shirts, flyers, spandoeken, ... te maken voor de mars. Het was een fijn weerzien met een hoop mensen. Ik bewonder hun doorzettingsvermogen. Het is me nog steeds niet duidelijk hoe zij er in slagen om deze strijd te overleven als ik na twee weken Texas al dringend toe ben aan terug thuis te zijn.

De mars was jammer genoeg maar een matig succes ondanks een schitterend optreden van de Welfare Poets uit New York die speciaal voor deze mars uit New York waren overgevlogen. We waren slechts met zo’n 300. Maar het was voor mij een ideale uitlaatklep, een manier om de woede en frustratie van dinsdag van me af te schreeuwen. Ze zullen het in Austin geweten hebben dat Belgie vertegenwoordigd was... Maar mijn gedachten waren bij Dave, Barbara, Jessica, Andree en de vele anderen die vandaag voorgoed afscheid namen van Dominique. Terwijl wij schreeuwend door de straten van Austin trokken, werd Dominique in Houston door de mensen die hem lief hadden begraven. Volgens Dave was het een van de mooiste begrafenisdiensten die hij ooit had meegemaakt.

En zo loopt ook deze derde reis naar Texas op zijn einde. Ik keer morgen terug naar Belgie. Hier gaat de waanzin gewoon verder. Dinsdag wordt een man geexecuteerd wiens slachtoffer slechts 9 maanden na de overval (waarbij dus wel degelijk niemand werd vermoord) overleed na een amputatie van zijn been omwille van gangreen. De behandelende arts schreef in zijn medisch rapport dat de dood van de oude man alles te maken had met de amputatie en niets met het hersenletsel dat hij tijdens de overval had opgelopen. Deze arts werd niet gehoord als getuige in de rechtszaal en de jongen werd veroordeeld voor moord. Het is een Afro-Amerikaan, uit een arm gezin, zonder een adequate verdediging tijdens zijn proces,... same old storry. Na hem volgen nog vijf executies deze maand waaronder op 17 november de executie van Anthony Fuentes, de kleinzoon van Guy en Ursula, de zoon van Tammy. Mensen die mij zeer nauw aan het hart liggen.

En toch...

Ondanks het verdriet, de woede, de frustratie, ondanks het feit dat dit de zwaarste Texasreis is geweest sinds ik dit doe, ben ik toch ontzettend dankbaar dat ik hier de voorbije twee weken kon zijn en zijn er heel wat mooie herinneringen die ik morgen mee naar huis neem. Het weerzien met Daryl, het even kunnen ontsnappen aan de vier muren die hem omringen, zijn glunderende ogen, zijn schaterlachen. Die eerste broze maar positieve ontmoeting met zijn moeder die hopelijk op een dag leidt tot een weerzien tussen haar en haar zoon. De grenzeloze gastvrijheid van mijn ‘adoptieouders’ in Houston en Mike en Lily in Austin. Het weerzien met oude bekenden. De vele nieuwe ontmoetingen: Sheila, Jessica, Andy, Barbara, Guy, Ursula, Tammy, Andree, Andrew, Robin. Nieuwe vriendschappen die zijn ontstaan met als rode draad, het samen vechten voor eenzelfde doel. De ongeziene vergevingsgezindheid van de familie Lastrapes. De unieke ontmoeting tussen Dominique en Andree en Andrew. De verbondenheid in de aanloop naar en op de dag van Dominique’s executie.

Hieruit (en uit al jullie lieve, aanmoedigende emails en telefoontjes) put ik kracht en energie om de strijd verder te zetten met het vertrouwen op een dag te winnen.

Tot heel gauw!

Een laatste groet uit Texas,

Marjan

10-10-2008 om 14:33 geschreven door Marjan  

Het is dinsdag 12u in Houston en ik ben de computerzaal van de universiteit binnengeslopen onder het mom van internationale student. Tijd voor een eerste berichtje uit Texas.

De onvoorstelbare veiligheidscontrole, tot fouilleren en schoenen uitdoen toe, niet meegerekend, zijn beide vluchten goed verlopen al moet ik toegeven dat ik Astrid en Joy heb gemist. Dave en Michael zouden mij oppikken op de luchthaven maar na een halfuur hadden we mekaar nog niet gevonden en begon ik lichtelijk te panikeren, tot Dave om de hoek verscheen. Het was een hartelijk weerzien. Een beetje thuiskomen in een land waar ik nooit thuis zou kunnen zijn. Alles lijkt nog net zoals we het vorig jaar verlieten.

Van een cultuurschock was er deze keer geen sprake. Alleen Dave, Peggy en Michael zijn nog meer teleurgesteld in de VS door de oorlog in Irak dan vorig jaar. Ze lijken de strijd op te geven. Ik kan het hen moeilijk kwalijk nemen. Ik ben blij terug in het garageappartement mijn intrek te kunnen nemen. Ik voel me hier thuis. Hier vind ik de rust die ik wel even kan gebruiken voor Telefacts straks arriveert en ik weer helemaal zal ondergedompeld worden in de doodstrafproblematiek. Hoewel ik ook nu al in gedachten bij donderdag en vooral vrijdag zit als ik Daryl eindelijk terugzie maar ook weer afscheid zal moeten nemen en Dave en ik al wilde plannen maken om death row te bevrijden als de doodstraf in Texas niet wordt afgeschaft.

Beide executies die deze week waren gepland zijn uitgesteld. Hoewel Telefacts hier niet al te gelukkig om zal zijn, ben ik blij niet opnieuw van zo dichtbij geconfronteerd te worden met de waanzin van de doodstraf. Deze keer geen voorgoed afscheid nemende mensen in de bezoekersruimte, geen protest aan de Walls Unit, geen tranen van onmacht en ongeloof. Een hele geruststelling, hoewel ik besef dat het gezegde 'van uitstel komt afstel' jammer genoeg niet opgaat voor executies.

Enkele dagen CNN doen mij weer beseffen in wat een vreemd land ik ben terecht gekomen. Vandaag zijn het goeverneursverkiezingen in Callifornia. Een pornoster, een komiek, een vrouwenlastigvallende acteur: het is slechts een greep uit de 134 kandidaten die dingen naar het goeverneurschap. Arnold Schwartzenegger lijkt het pleit te winnen. Democratie op z’n best noemen ze zoiets in Amerika. Voor mijn huisgenoten en mijzelf is het een circus dat nog maar weinig te maken heeft met politiek.

Binnen enkele uurtjes landen de mensen van Telefacts en is mijn rijk uit. Morgen is de grote dag voor Daryl. Eindelijk kan hij zijn verhaal doen voor de camera. Ik moet jammer genoeg aan de zijlijn toekijken en wachten tot donderdag om hem te zien. Het worden spannende dagen. Met een klein hartje kijk ik er toch naar uit. Ik hou jullie op de hoogte.

Liefs vanuit Texas,

Marjan

Dag allemaal,

Vorige keer schreef ik nog dat Telefacts binnen enkele uurtjes zou landen, ondertussen zijn ze al terug in België geland. Mijn leven als TV-ster zit erop. Ik ben er niet rouwig om, hoewel de TV-ploeg naar mijn aanvoelen goed werk heeft geleverd. Hoogste tijd voor een tweede relaas uit Houston, Texas.

Woensdag vroeg naar Livingston gereden. We hadden een afspraak met de spokeswoman van het Texas Department of Criminal Justice om Daryl te kunnen interviewen. Ik was doodnerveus toen we het straatje naar de gevangenis inreden hoewel ik zelf toch niet naar binnen zou mogen. Het stond er nog steeds, de koude blok beton omringd door rijen tralie en prikkeldraad. Alsof ik er ooit aan getwijfeld had.

De TV-ploeg binnen, ik buiten op een bankje aan een tafel naast de prikkeldraad, omringd door nieuwsgierige gevangenisbewakers met lunchpauze. Een van hen had Daryl net binnengebracht voor het interview. Ik had niet echt veel zin om met ze te praten dus zonk ik weg in mijn boek ‘Living next door to the death house’ terwijl ik halsstarrig de tittel trachtte te verbergen voor mijn tafelgenoten. Althans, ik deed alsof ik las, in werkelijkheid was ik in gedachten bij Daryl die zijn TV-interview gaf. Ik wou dat ik er bij kon zijn. Het leek een eeuwigheid voor ik de TV-ploeg eindelijk naar buiten zag komen. Ze kregen nog een half uur om buiten aan de gevangenis beeldjes te maken en ‘that was it’. Terug de auto in en drie uur rijden naar Houston om een kopie van het interview met Daryl te nemen zodat ik het samen met Dave diezelfde avond nog kon bekijken en Telefacts onze reactie (lees: emoties) kon registreren.

Wat ik die avond te zien heb gekregen en wat het mij deed is onbeschrijfelijk. Het interview met Daryl is een ode aan mijzelf geworden, veel meer lof dan wat ik verdien. Maar Daryls dankbaarheid voor de voorbije 9 jaar hebben mij geraakt tot in het diepste van mijn ziel. Wat de uitkomst van de reportage op TV ook mag zijn, ik zal Telefacts eeuwig dankbaar zijn voor deze videotape. Als het ooit tot een executie komt dan zal het deze video zijn die er mij steeds weer zal aan herinneren waarom ik hier ooit ben aan begonnen, waarom Daryl al die tijd zon’n dierbare vriend was, waarom het allemaal de moeite waard was.

In een roes van te weinig slaap en te veel koffie, reden we donderdagmorgen opnieuw naar de Polunsky Unit. Deze keer was het mijn beurt om binnen te gaan. Net als vorige keer hoorde ik de ijzeren deur achter mij dichtvallen en met een klein hartje wandelde ik richting bezoekersruimte. Nooit of te nooit kan een mens een dergelijke koude en vijandige omgeving gewoon worden. Ik zal er alleszins nooit aan wennen. Elk greintje menselijkheid geraakt hier niet door de metaaldetector.

Het was een schitterend bezoek, een blij en warm weerzien tussen twee vrienden die elkaar een hele tijd niet meer hadden gezien. Veel meer dan vorig jaar heb ik ten volle kunnen genieten van ons gesprek. Vier uur lang hebben we samen gezweefd, gehuild, gelachen en plezier gemaakt. Vier uur lang leken we vrij tot de stem van de bewaakster vijf minuutjes voor onze tijd op was ons opnieuw terugbracht naar de harde werkelijkheid. See you tomorrow en voor ik het wist stond ik weer buiten.

Een uurtje later zat ik bij Reverend Pickett op de sofa. Het deed enorm deugd de man terug te zien. Hij kan als geen ander met zoveel empathie en gevoel vertellen over de ‘mannen op death row’. 97 van hen werden door hem bijgestaan in de laatste uren voor hun executie. Voor zovelen van hen was hij niet alleen de laatste maar ook de enige vriend. ‘Nobody should die alone’ was zijn drijfveer om ondanks zijn afkeer van de doodstraf mee te draaien in het systeem. Het is ook de reden waarom ik er zal staan als het ooit zover komt, met Reverend Pickett aan mijn zij, zo luidde zijn spontane belofte toen we weer verder moesten.

‘s Avonds nog naar Houston gereden om een kopie te nemen van een tape die door de gevangenis werd gemaakt om aan de pers te geven aangezien er niet mag gefilmd worden binnen de gevangenismuren. Een harde confrontatie met de realiteit. Negen jaar lang had ik een beeld van hoe Daryls dagdagelijkse realiteit er moest uitzien. Een beeld, zo weet ik nu, dat maar weinig met de rauwe werkelijkheid overeenstemt. Ik wou het liever niet geweten hebben.

Veel te weinig uurtjes slaap later zaten we alweer in de auto voor wat waarschijnlijk alweer het laatste bezoek zou worden. Het doet zo’n deugd te zien dat het ondanks alles echt goed gaat met Daryl. Hij zit sinds twee jaar op level 1, daar waar hij de voorbije 10 jaar steeds op level 3 zat, rebellerend, revolterend tegen alles en iedereen. Nu lijkt hij ‘peace inside’ te hebben gevonden, wat dat dan ook mag betekenen, en ik bewonder hem enorm hiervoor. Ik merk het aan de manier waarop de bewakers met hem omgaan. Ze lijken hem plots te mogen. We kregen zelfs een half uurtje extra bezoektijd. Maar afscheid nemen moesten we hoe dan ook. ‘Are you ready for it’ vroeg hij. ‘Never’. Afscheid nemen van Daryl is altijd een beetje afscheid nemen voor altijd. Er is te veel onzekerheid over zijn zaak, de dreiging van medegevangenen en bewakers op death row. Dit alles maakt dat ik nooit zeker ben of we mekaar nog zullen terugzien. Toen ik terug buiten kwam kon ik nog net zien hoe ze hem geboeid terugbrachten naar zijn cel die sinds gisteren op mijn netvlies staat gebrand. Het voelt zo verdomd oneerlijk om hem daar achter te laten terwijl ik weer vrolijk de wereld in stap, enkele polaroids en een hoop goeie herinneringen rijker.

Om vijf uur stipt stond ik alweer op een druk kruispunt in Houston te protesteren naar aanleiding van de werelddag tegen de doodstraf met een twintigtal andere mensen. Het was een warm weerzien met een aantal van hen. Iedereen herinnerde zich nog ‘the 3 Belgian girls’ van vorig jaar. (Astrid en Joy, jullie worden gemist)

Doodmoe kroop ik in mijn vertrouwde boomhut in Dave’s tuin. Het was een lange dag vol tegenstrijdige gevoelens. Afscheid nemen, mensen weerzien, blij en tegelijk teleurgesteld om de opkomst voor het protest. Hopelijk is deze dag niet onopgemerkt voorbij gegaan in België.

Zaterdag was de laatste filmdag. Op het programma: Daryls familie en zijn advocaat. Het weerzien met Daryls familie, en dan vooral met zijn vader, was tegen al mijn verwachtingen in zeer hartelijk en warm. Hij was Daryl in juni samen met Dave voor het eerst in acht jaar opnieuw gaan opzoeken. En blijkbaar heeft dit bezoek hem zoveel plezier gedaan omdat hij zag hoe Daryl veranderd is, dat hij mij plots zeer dankbaar was.

Ik had een van mijn polaroids mee van mijn laatste bezoek aan Daryl. De foto is de buurt rondgegaan. Zijn buren, zijn broer, zijn neefjes en nichtje, iedereen moest hen gezien hebben. Ik kan aan niemand vertellen hoe zeer ik genoten heb van dit bezoek aan zijn familie. Ik voel me er thuis en welkom. Hun vriendschap is oprecht en heeft weinig van de theatraliteit van de blanke Amerikaan. Met de hele bende buiten op straat staan praten en grappen, het was bijna perfect. Alleen Daryl ontbrak. Meer dan ooit hoopte ik dat ik Daryl ooit kan thuisbrengen. Hier, tussen deze mensen, hoort hij thuis. Zijn leven op death row is zo’n verspilling.

De afspraak met de advocaat, hoe kan het ook anders, is niet doorgegaan. Excuses genoeg om ons niet te hoeven ontvangen. En al had ik dit ergens wel weer verwacht, de teleurstelling was enorm groot. Hoe krijg ik Daryl ooit thuis als zijn advocaat niets om hem geeft? Maar ik blijf proberen te komende week om hem hoe dan ook te zien.

Na een laatste definitief interview met Telefacts heb ik afscheid van ze genomen. Ondertussen heb ik gehoord dat de reportage al nu woensdag om 22u10 wordt uitgezonden. Ik zal het dus zelf missen. Ik heb nog een hoop dingen op mijn programma de komende week. Jullie horen nog van mij.

Liefs vanuit Texas,

Marjan

Dit hadden jullie nog te goed!

Dag allemaal,

Nog enkele uurtjes op Texaanse bodem en dan keer ik terug naar mijn vertrouwde stekje. Tijd dus voor een laatste berichtje uit Amerika!

Hoewel ik oorspronkelijk van plan was om nog enkele dagjes vakantie te nemen, is het toch nog een drukke en bewogen week geworden. Ik had dan wel afscheid genomen van Daryl vorige week, diep vanbinnen wist ik toen al dat ik er alles zou aan doen om hem ook deze week nog twee uur te kunnen zien. Alleen wist ik niet hoe ik nog in Livingston kon geraken nu mijn chauffeurs terug in België waren en Dave voor een meeting van de National Coalition to Abolisch the Death Penalty naar Nashville moest. Zelf een auto huren en de twee uur van Houston naar Livingston rijden was een allerlaatste optie.

Ik had Blackie, Daryls jeugdvriend, een brief gestuurd met de belofte dat ik hem opnieuw zou opzoeken als ik in Texas was. Eén telefoontje was voldoende om hem te overtuigen met mij naar Livingston te rijden om zijn vriend die hij ondertussen ook al vier jaar niet meer had gezien samen met mij te gaan bezoeken. We keken er beiden naar uit om Daryl dubbel te verrassen. Hij verwachtte mij niet meer, laat staan Blackie. De teleurstelling was dan ook enorm groot toen ik naar de gevangenis belde om nog even te checken of Ronald Walker op de bezoekerslijst van Daryl stond en ik een neen als antwoord kreeg. Toen ook Blackie zelf nog eens belde omdat we nog hoopten dat mijn Europees accent ons parten had gespeeld, en ook hij een neen kreeg, werd mij weer maar eens duidelijk hoe afhankelijk je bent van de willekeur van de gevangenisadministratie. Maar gelukkig is er Dave, rots in de branding, die tussen zijn drukke doodstrafactiviteiten in, een zitje wist te reserveren in de auto van een vriendin die op donderdag naar Livingston zou rijden om er haar pennenvriend op death row te gaan opzoeken. Een hele opluchting, al moest ik mijn busreis naar Austin met een dagje uitstellen.

Woensdagavond was ik uitgenodigd door een groep studenten van de Saint-Thomas University om een lezing te geven in hun filosofieles. Een hele uitdaging als je het mij vraagt om in het Engels 30 achttien-jarigen een uur lang te boeien. Maar ik heb er van genoten. Ik had dan ook een dankbaar en enthousiast publiek. Toen ik na de les hoorde hoe de lerares voorstelde om een busje in te leggen en 15 studenten zich spontaan opgaven om naar de anti-doodstrafmars in Austin te gaan wist ik dat het niet voor niets was geweest.

Donderdag reed ik voor de laatste keer naar de Polunsky Unit om Daryl te bezoeken. Deze keer om voor goed afscheid te nemen. Het was hartverwarmend om de verrassing en blijdschap in zijn ogen te zien toen ze hem binnen brachten. Hij genoot er zichtbaar van dat ik honderduit kon vertellen over het bezoek aan zijn vader, broer, neefjes, nichtje, buren én Blackie. Maar ook zijn teleurstelling was groot toen ik moest toegeven dat ik er ook nu weer niet was in geslaagd om met zijn advocaat te spreken. Irene, een Spaanse advocate die sinds enkele jaren doodstrafcoördinatrice voor AI is in Houston, heeft hem enkele minuten aan de lijn gehad maar zonder resultaat. Het is duidelijk dat hij geen pottenkijkers duldt. De twee uur waren veel te kort, er moest nog zoveel gezegd, verteld, maar deze keer was er geen ontkomen aan. Een laatste keer viel de ijzeren deur achter mij dicht en stond ik terug buiten. Alleen de zon bracht troost.

Dinsdag- en donderdagavond heeft Blackie mij opgepikt. Samen met nog een andere vriend van Daryl hebben we naar het interview gekeken dat Telefacts met Daryl had gedaan. Het deed deugd om de verhalen van hun vriendschap en hun jeugd samen te horen. Maar toch, hoe meer ik met vrienden en familie praat, hoe een beter beeld ik krijg van Daryls jeugd, zijn crimineel verleden, de gang van zaken tijdens zijn proces. Ik krijg er steeds meer kippenvel van. Ik heb met Blackie de buurt rondgereden en foto's genomen van oude vrienden en voor Daryl vertrouwde plaatsen waar je, geloof me vrij liever niet alleen s'avonds rondloopt. Daryl zal verrast zijn met de foto's. Ze zullen een stukje buitenwereld in zijn cel brengen. Tot slot zijn we nog eens langsgegaan bij Daryls familie. Onvoorstelbaar maar er was al onenigheid tussen vader en zoon over voor wie de foto van Daryl was die ik voor hen had meegebracht van mijn voorlaatste bezoek aan Daryl. Een uitgelezen kans om hen er nog maar eens op te wijzen dat als ze hem zelf zouden gaan bezoeken ze zoveel foto's zouden kunnen laten maken als ze willen. Hopelijk haalt het wat uit.

Op vrijdag heb ik dan uiteindelijk de bus genomen naar Austin om ook daar een aantal mensen terug te zien. En zaterdag was het dan weer zover, de afsluiter van mijn tweede reis naar Texas, de mars voor een moratorium op de doodstraf. Maar de opkomst was nog lager dan vorig jaar. Er waren niet meer dan 300 mensen, velen van hen oude bekenden. Het is zo moeilijk te vatten dat je in Texas, de staat waar het meeste mensen worden geëxecuteerd toch maar zo weinig mensen op de been krijgt. Waarom? Ik heb er geen verklaring voor. Het lijkt hen koud te laten, mensen denken er niet over na of ze zijn te laf om er voor uit te komen. En toch was het een energiek gebeuren, een mekaar aanmoedigen om de strijd ondanks alles niet op te geven. En dat doen we zeker niet!

Na het korte weerzien was het weerom tijd voor afscheid, afscheid van een hoop schitterende mensen, afscheid van Dave en Peggy, allemaal mensen die maken dat ik hoopvol de toekomst tegemoet kijk…Het was de moeite om opnieuw naar Texas te reizen. Het zijn die schitterende mensen en de kleine overwinningen die we boeken die het de moeite waard maken. Maar bovenal het geluk in Daryls ogen, zijn lachen en even kunnen vergeten, maken dat ik er alles zal aan doen om te blijven vechten voor gerechtigheid en als het even kan er volgend jaar opnieuw te staan.

Ondertussen ben ik terug thuis, net geland op Zaventem. Het voelt goed om terug in Europa te zijn. Ik heb exact één dag de tijd om mijn jetlag en alle herinneringen van mijn reis te verwerken voor ik weer aan de slag moet, ik kruip dus lekker in mijn bedje. Bedankt voor het luisteren en voor alle lieve mailtjes die ik van jullie heb gekregen de voorbije weken. De steun die ik van jullie krijg maakt mijn engagement mogelijk. Dikke knuffel!

Slaapwel,

Marjan

10-10-2008 om 14:27 geschreven door Marjan  

Na vele omzwervingen hebben we eindelijk een plaats gevonden in de universiteit van Houston om rustig onze mailtjes te versturen. We zijn nu bijna twee weken onderweg, de hoogste tijd dus om een eerste verslagje door te sturen.

WEEK 1: AUSTIN

De reis zelf is goed verlopen. Ons vliegtuig werd niet gekaapt, niemand is luchtziek geworden en we zijn niet neergestort. De jetlag daarentegen was ‘heavy’. Het heeft enkele dagen geduurd vooraleer we enigszins het ritme van Texas gewoon waren. We zijn opgepikt aan de luchthaven door een anti-doodstraf activist die ons heeft gedropt op onze eerste verblijfplaats: 'bij Lily en Mike' in Austin.

De eerste dagen Austin waren een schokkende confrontatie met Texas. De eerste indrukken van Austin: ‘big and ugly’, onpersoonlijk, alles is vier keer zo groot als bij ons thuis: het eten, het drinken, de auto's, de wegen. De huizen lijken van karton, alsof je in een ouderwetse far west film ronddwaalt. Gelukkig zijn er de mensen. Mike en Lily, zijn de meest schitterende gastvrije en gedreven mensen die we ons hadden kunnen dromen. Tussen de vier muren van hun huis voel ik mij thuis, eens erbuiten voel ik mij een vreemde.

De eerste week Austin hebben we vooral deelgenomen aan activiteiten van de Coalition to End the Death Penalty, Lily's groep. We hebben de laatste week van een gerechtszaak gevolgd van Michael Scott. Hij werd verdacht van moord en verkrachting van vier meisjes 11 jaar geleden. Zijn zaak is gebaseerd op een onder dwang afgelegde verklaring (met een pistool tegen zijn slaap) maar de man is onschuldig. Het voelde zeer vreemd om in de 'courthouse' te zitten alsof we figuranten waren in een of andere Hollywood film. We hebben zijn vrouw leren kennen gedurende die eerste week. Zij was ongelooflijk sterk en bleef hopen op een goede afloop. De laatste dag van het proces hebben we mee betoogd voor de vrijlating van Michael, maar zonder resultaat. Op zondag viel het verdict en werd Michael veroordeeld. Momenten die je liever niet meemaakt.

We zijn ook enkele dagen op sleeptouw genomen door Alisson, een 66 jarige vrouw die enorm energiek blijft vechten tegen de doodstraf. We hebben met haar een aantal volksvertegenwoordigers geïnterviewd, zowel pro’s als contra's en het gekke was dat de contra's vrijuit wouden spreken voor onze camera terwijl de pro's weigerden gefilmd te worden. Alsof er een vorm van schaamte bestond tegenover ons, Europeanen.

Woensdagavond vond de eerste executie plaats sinds wij in Texas waren. We hebben dan ook deelgenomen aan een stille protestactie voor het huis van de gouverneur. Donderdag zijn we naar Bastrop gereden, een dorpje buiten Austin, waar we uitgenodigd waren door de plaatselijke zwarte gemeenschap. Er was een meeting georganiseerd voor Rodney Reed, een jongen die op death row zit en onterecht veroordeeld is voor moord. Zijn ouders waren er, zijn vrienden, neefjes, enzovoort. Een hele bende allemaal schitterende mensen. Het was een energieke avond en ik heb er echt van genoten daar te zijn. We hebben er ook een vrouw ontmoet wiens dochter vermoord werd en waarvan de zogezegde moordenaars 12 jaar lang onschuldig hebben vastgezeten. Zij is diegene die hen heeft geholpen een herziening te krijgen van hun proces. Zij is een vurig vechter tegen de doodstraf en ze probeert er nu dan ook voor te zorgen dat de echte moordenaar van haar dochter niet ter dood zou veroordeeld worden. Dit zijn sterke getuigenissen in de strijd tegen de doodstraf.

We hebben de eerste week dus niet echt stilgezeten. Maar we hebben af en toe wel eens de tijd genomen om onze gedachten te verzetten. In Austin zijn er leuke studentencafe's en we hebben ons zelfs aan een ware reggaefuif gewaagd tussen de plaatselijke Afro- bevolking. Alleen het vreemde is hier dat om 2 uur iedereen huiswaarts moet keren en dat we heel erg moeten zoeken om een plaatsje te vinden waar Astrid als 19 jarige binnen mag.

WEEK 2: HOUSTON, HUNTSVILLE EN LIVINGSTON

Op zaterdag zijn we doorgereisd naar Houston. Een drie uur durende busrit doorheen de Texaanse prairies bracht ons bij het garageappartement van Dave Atwood, een grijze zestiger en voorzitter van de Texas Coalition to Abolish the death Penalty. Opnieuw werden we geconfronteerd met de onevenaarbare gastvrijheid van de Texanen.

Maandag hebben we meteen een auto gehuurd voor drie dagen en zijn we naar Livingston gereden. Het waren voor mij de meest zenuwslopende uurtjes van ons verblijf. Vandaag zou ik Daryl voor de eerste keer ontmoeten en vier uur lang met hem kunnen praten. Na enkele gemiste highways kwamen we uiteindelijk aan voor de Polunsky Unit waar Daryl zit. De eerste confrontatie was indrukwekkend: een inmens groot betonnen complex omspannen door rijen afrastering en prikkeldraad. Met een klein hartje ben ik naar binnen gegaan. De gedachte aan Daryl heeft mij de moed gegeven om door te stappen en niet onmiddellijk rechtsomkeer te maken en heel hard weg te rennen van deze akelige omgeving. Maar het was de moeite van door te zetten. Het was een schitterende maar zeer emotionele ontmoeting. Het zwaarste aan het bezoek is de totale scheiding tussen bezoeker en gevangene. Elke gevangene wordt in een zeer kleine box gestoken. Als bezoeker zit je aan de andere kant en de enige manier om mekaar te horen is door een ouderwetse telefoon. Geen aanraking is mogelijk, geen knuffel, geen streling, niets. Elk greintje menselijkheid wordt ze ontnomen en daar had ik het zeer moeilijk mee. Ook de vernedering waarmee je geconfronteerd wordt wanneer de gevangene geboeid wordt binnengebracht in de box en dan in een zeer moeilijke houding moet gaan staan om zijn geboeide armen door een gleufje in de deur te steken om geopend te kunnen worden, is hartverscheurend. Dit zijn momenten dat je op je tanden moet bijten om niet gewoon in snikken uit te barsten.

De vier uur zijn voorbij gevlogen en staan in mijn geheugen gegrift. Toen ik buiten kwam was ik opgelucht maar er bleef geen greintje energie meer over in mijn lichaam. Dit eerste bezoek had zoveel van mij gevraagd.

Dinsdag was ik al veel minder zenuwachtig omdat ik wist wat er mij te wachten stond. Astrid is met mij meer naar binnen gegaan. Het duurde anderhalf uur voor ze Daryl binnen brachten. Gelukkig was Astrid er om mij gezelschap te houden. Tijdens het wachten hebben we gepraat met een vrouw van 78 die al dertig jaar death row gevangenen bezoekt en hen begeleid als 'spiritual adviser' bij hun executie. Zij is een tegenstander van de doodstraf en het is ongelooflijk hoe het mogelijk is dat zij dit volhoudt. Toen we aan het wachten waren zat de man er ook die s'avonds geëxecuteerd zou worden. Het was zijn laatste afscheid van een familielid. Ook voor hem geldde dezelfde regels: geen menselijk contact.

Tijdens mijn gesprek met Daryl zat in de box naast ons de man die de daaropvolgende dag zou geëxecuteerd worden. Voor hem was er geen familie om afscheid te nemen, alleen een priester. Ik kon horen hoe hij haarfijn uitlegde hoe alles in zijn werk zou gaan bij de executie. Ik was er kapot van. En de vier uur bezoek vlogen opnieuw voorbij.

Na het bezoek zijn we naar de Wallsunit in Huntsville gereden. We waren er om 17u30 om te protesteren. Om 18 u zou op nog geen 20 meter van waar wij stonden een man geëxecuteerd worden. Om 18u werden de familieleden van dader en slachtoffer binnengeleid. Om 18 u 15 kwamen ze terug naar buiten. De staat Texas had opnieuw een man vermoord 'in the name of justice'. Is de wereld er beter van geworden? Voor mijzelf was dit het moment dat het moeilijkst was om te dragen. Niet alleen het idee dat dit op een dag Daryl zal overkomen heeft mij op dat ogenblik gebroken, maar ook de zinloosheid van het moment. Het is gewoon niet te begrijpen. Dit kan je gewoon niet vatten, nog met je hart, nog met je verstand…

After today (9/24)…

There’s no tomorrow for Rex

Calvin will be next in line

Fulfilled with anger and pain

I try to find a way

To cope with this hostile and cold environment

Warm words from Gloria and Njeri

A touch from a ‘brother’

Signs of hope in times of pain

Will they be loud enough

Will they be heard

To stop this killing business

And give humanity a change

Will there be a day after tomorrow

Or will my friend be the next in line

To face death without remorse?

We zijn nog tot woensdag in Huntsville gebleven waar we het Prison Museum hebben bezocht en het kerkhof waar de death row gevangenen worden begraven. Tegen dat de volgende executie plaatsvond stonden we terug in Houston op de hoek van een druk kruispunt te protesteren.

Er is heel wat op ons afgekomen de voorbije dagen en ik heb nog niet echt de tijd gehad om al die indrukken een plaats te geven. Soms wil ik er wel even uitstappen, uit 'de film' wat wel lukte zogauw we terug binnen de vier muren van ons huisje bij Lily en Mike waren of in ons appartementje bij Dave in Houston. Het is een hele belevenis en we hebben al mooi beeldmateriaal, maar er gebeurt zoveel dat het moeilijk is om alle indrukken en gevoelens in een mailtje neer te pennen. In elk geval stellen we het alledrie goed. Het is niet altijd even makkelijk hier te zijn. Maar we worden omringd door schitterende mensen en de glimlach van Daryl, het geluk in zijn ogen tijdens mijn bezoeken, maken veel goed. Hou jullie goed en geniet ervan in Europa te vertoeven.

Dikke kus, Marjan

Na drie dagen confronterend Huntsville en Livingston was ik blij terug op ons appartementje in Houston te zijn. Terwijl we hier in Texas zijn omwille van de doodstraf, kunnen we moeilijk onze ogen sluiten voor wat er rondom ons nog gebeurt. Welke Amerikaanse zender je ook bekijkt, je wordt geconfronteerd met propaganda voor de oorlog tegen Irak. Zelden of nooit krijg je een kritische noot te horen in de pers. Persvrijheid lijkt ver weg in de US. Wie het beleid van Bush in vraag stelt wordt afgedaan als ‘onpatriotisch’ of soms zelfs ontslagen (een prof aan de universiteit in Houston). We konden dus niet anders dan deel nemen aan een anti-war protest wanneer Bush naar Houston kwam. 300 mensen kwamen op straat. Een minieme opkomst voor een miljoenenstad als Houston, maar zo typerend voor de Amerikaanse mentaliteit. Mensen komen hier niet op straat zolang ze economisch niet direct geraakt worden. En er is zoveel onwetendheid, ook in verband met de doodstraf.

Tijdens de mars kreeg ik jammer genoeg niet zo’n goed nieuws te horen. Daryl had geweigerd DNA af te staan voor een databank en is hiervoor gestraft ook al konden ze hem hiertoe niet verplichten. Hij is hierdoor van level 1 op level 2 geplaatst wat inhoudt dat hij geen recht meer heeft op de speciale bezoekregeling en ik hem dus geen 8 uur meer zou kunnen bezoeken. Het nieuws werd mij s’anderendaags bevestigd door de gevangenis. Ik was enorm teleurgesteld en voelde mij machteloos want ‘rules are rules’ en ‘no exception possible or allowed’. Een nieuwe confrontatie met het rigide en inhumane gevangenissysteem.

Van de mars naar een ‘exonorated’ programma gerend waar Carry Max Cook en Clarence Brandley, 2 mannen die respectievelijk 23 en 9 jaar onschuldig op death row hebben gezeten, hun verhaal deden. De kracht en positieve energie die uitgaan van deze twee bijzondere mensen is ongelooflijk: geen wrok of bitterheid over wat hen werd aangedaan, bewonderenswaardig.

Nog een hoogtepunt deze week was de ‘restorative justice conference’. Opnieuw was de opkomst klein maar de afwezigen hadden ongelijk. Het was een aangrijpende en onvergetelijke dag vol intense momenten. En als criminoloog kan ik alleen maar vaststellen dat de theorie van herstelrecht mij nooit zo duidelijk is gemaakt in praktijk als die zaterdag. Een aangrijpende videoreportage van een ontmoeting tussen dader en moeder en dochter van het verkrachte en vermoorde slachtoffer die eindigde in een knuffel en een foto, deed zowat alle aanwezigen naar hun zakdoek grijpen.

Maar ook de sterke getuigenis van reverend Pickett die 15 jaar lang ‘de laatste vriend’ was van zovelen die geexecuteerd werden, liet niemand onberoerd. Of het pleidooi tegen de doodstraf van de vrouw wiens eerste grote liefde in koelen bloede werd doodgeschoten in een burenruzie waarmee hij niets te maken had. Stuk voor stuk sterke getuigenissen van sterke mensen die teken zijn van hoop.

Week 3 HOUSTON

Deze week was absoluut een bijzondere week voor mij en Daryl. We zouden op zoek gaan naar Daryls familie. Het heft ons heel wat moeite gekost maar uiteindelijk was dinsdag de grote dag dat ik Reginald (Daryls broer) en zijn vader zou ontmoeten. Ik was er niet zo op gebrand om zijn vader te zien omdat hij Daryls moeder vroeger misbruikte en ze daardoor gescheiden zijn. Maar ik keek er echt wel naar uit om zijn broer te ontmoeten die volgens Daryl een engeltje zou zijn die geen vlieg kwaad zou doen. Ik kan hem alleen maar gelijk geven. Reginald is een schitterend persoon en hem ontmoeten en met hem praten over Daryl deed echt deugd.

s’ Anderendaags zijn we ook een jeugdvriend van Daryl gaan opzoeken en een buurvrouw die hij beschouwde als zijn tweede moeder. Het was zo vreemd om al deze mensen te horen over Daryl vertellen. Alsof het hem nog meer echt maakte, als missende puzzelstukjes die ingevuld werden. Ik heb er echt van genoten maar tegelijkertijd liet het toch een gevoel van bitterheid na. Zoveel aspecten hebben ertoe bijgedragen dat Daryl nu op death row zit. Armoede en ongelijkheid zijn oorzaken van zoveel criminaliteit en toch wordt er in Texas steeds meer en meer geld gepompt in het gevangenissysteem. De gevangenispopulatie blijft groeien maar niemand lijkt zich vragen te stellen bij de oorzaken. Veel ellende zou vermeden kunnen worden.

Daryl groeide op in een ‘beruchte’ buurt in Zuid-Houston: Southpark. We waren op voorhand gewaarschuwd en toch voelde we ons goed in deze buurt. De anonimiteit van de grootstad Houston verviel hier. De mensen waren in eerste instantie wel achterdochtig maar al gauw vonden we er de warmte en openheid die mij deden terugdenken aan de Chicagowijk in Brussel.

Donderdag zijn we terug naar Livingston gereden om Daryl te bezoeken. Ik had heel wat verhalen en boodschappen mee voor Daryl van de mensen die we ontmoet hadden. En net als de vorige keer was het heerlijk om met Daryl te praten, om hem te zien lachen en stralen, om zijn dankbaarheid te ervaren voor wat ik de voorbije dagen had gedaan. De eerste week van de maand kan je foto’s laten nemen tijdens het bezoek. Iets wat ik zelf nogal een nare ervaring vond. Je moet zo dicht mogelijk bij het glas gaan zitten om te vermijden dat je weerspiegeling krijgt op de foto. Het was allemaal zo onnatuurlijk en opnieuw een pijnlijke confrontatie met de ‘muur’ tussen Daryl en mij. Maar Daryl was echt gelukkig met zijn foto’s. De twee uur vlogen voorbij en ik wou echt niet weg. Er was nog zoveel te vertellen. Maar opnieuw was er geen ontkomen aan. Tranen van onmacht rolden maar ik was opnieuw een herinnering aan een schitterende ontmoeting rijker. Gevoelens balanceren gedurig tussen verdriet en geluk.

Zaterdag zijn we nog naar een conferentie van Amnesty International geweest. Achteraf gezien was dit voor ons niet echt een interessante meeting al werkte de gedrevenheid en het enthousiasme van de Spaanse doodstrafcoördinatrice inspirerend.

De hele week heb ik Daryls advocaten proberen te bereiken. De assistent van een van hen heeft mij na vier pogingen om hem te ontmoeten afgescheept en gewoon de telefoon opgehangen. De andere advocaat bleek in Florida te zijn voor militaire dienstplicht. Eens te meer werd mij duidelijk dat deze mensen niet bezig zijn met Daryls zaak en hij eigenlijk aan zijn lot wordt overgelaten. Zonder degelijke verdediging is er geen enkele hoop voor hem.

Laatste week HOUSTON - AUSTIN

Nu ik Daryl slechts twee uur per week meer kon zien moesten we onze plannen enigszins wijzigen. Normaal zouden we eind vorige week terugreizen naar Austin maar aangezien ik Daryl het maximum aantal uren wou zien waar hij nog recht op had waren we genoodzaakt langer in Houston te blijven.

Maandag was ons laatste bezoek, het zo gevreesde afscheid. Ik zag er enorm tegenop. De twee uur bezoek vorige keer waren al veel te kort geweest. Maar ik wist op voorhand dat dit deel uitmaakte van naar Texas komen. Opnieuw wou Daryl foto’s en opnieuw kroop ik zo dicht mogelijk tegen het glas dat ons scheidde. Laatste woorden van vriendschap en genegenheid werden gesproken, een laatste ‘take care’ en ‘I love you’, een laatste knipoog, een laatste glimp in het glas van mijn vriend die geboeid werd weggebracht, en dan niets meer. Bezoek afgelopen. Enkele muntjes voor de automaat en een Polaroid is wat er restte. De weg naar buiten leek nooit zo lang als die maandag. Het leek eindeloos eer de ijzeren deuren zich voor mij opende.

Enkele uren en een interview met de PR vrouw voor de Walls Unit later, zaten we bij reverend Pickett voor een interview. Een integer man die vol empathie vertelde over de tijd dat hij death row gevangenen begeleidde voor hun executie. Hij was telkens opnieuw hun laatste vriend. Opnieuw een sterke stem tegen de doodstraf, een stem die death row gevangenen een menselijk gezicht geeft.

Terwijl we in de onophoudelijke stortregen in de late uurtjes terug naar Houston reden waren mijn gedachten bij Daryl. Ik vroeg mij af hoe hij zich nu zou voelen.

Woensdag zijn we dan terug naar Austin gereden met de bus, 3 dagen later dan gepland. We wouden dan ook uitgebreid de tijd nemen om Dave te bedanken voor zijn gastvrijheid. Zelden heb ik zo’n persoonlijkheid en gedrevenheid ontmoet als in Dave. Maar de laatste dagen leek ook hij uitgeblust. De strijd tegen de doodstraf is ‘tough’ en het weinige succes dat er wordt behaald maakt het soms moeilijk vol te houden.

Vandaag was de apotheose van ons verblijf hier in Texas: de grote mars voor een moratorium. De voorbije dagen hebben we ons dan ook bezig gehouden met het maken van spandoeken, skeletten, borden en het uitdelen van flyers. Maar we hebben ook nog enkele interessante interviews gedaan met Patrick die voor de studentenkrant schreef en te horen kreeg van de raad van bestuur dat hij niet zo vaak meer mocht schrijven over de doodstraf. Of met Chantal, een Belgische die voor de goeverneur werkt en die als Europese mee is gestapt in het Texaanse ‘rechtsdenken’. En met Ross Byrd, een African-American wiens vader achteraan een truck met een ijzeren ketting werd vastgebonden door leden van de Ku Kluks Klan en 3 mijl ver werd voortgesleurd om dan totaal verminkt en onherkenbaar te worden achtergelaten. Zijn zoon Ross spreekt zich uit in de pers en in zijn muziek tegen de doodstraf. Een ongelooflijk bewonderenswaardige jonge man.

Vandaag was de mars. 400 mensen kwamen opdagen wat al klinkt het waarschijnlijk vreemd, een succes is hier in Texas. Het was een schitterende dag. Alle mensen die we de voorbije maand hebben ontmoet waren er. We hadden ons geen mooier afscheid kunnen wensen.

Binnen enkele uren stijgt ons vliegtuig op richting België. Met gemengde gevoelens keer ik terug. We werden hier omringd door de meest schitterende mensen die elk op zich teken zijn van hoop. Zij hebben in Texas zijn dragelijk gemaakt. Hun verhalen neem ik mee naar huis. Hier zijn was niet altijd even gemakkelijk maar ik ben blij dat ik het gedaan heb. Het is een ervaring die ik moest meemaken. En de ontmoetingen met Daryl waren meer dan de moeite waard om zover voor te reizen. Hij is de reden waarom ik hier was, en hij zal de reden zijn waarom ik zal terugkeren.

10-10-2008 om 14:25 geschreven door Marjan  

10-10-2008 om 14:20 geschreven door Marjan  

Tijdens één van mijn reizen naar Texas ben ik in de rechtbank het hele dossier van Daryls rechtszaak gaan kopiëren. Meer dan 2000 bladzijden nam ik mee naar België om me te verdiepen in zijn zaak. Daryl had zelf nooit een kopie ontvangen van zijn eigen dossier, hoewel dit zijn recht was. Ik kopieerde de hele stapel en stuurde hem zijn dossier in kleine pakketjes op. Wat je hieronder kan lezen is een weerslag van wat er is gebeurd, waarvoor Daryl veroordeeld is en welke elementen in zijn dossier mij hebben overtuigd dat hij wel degelijk onschuldig is. Het document is opgesteld in het Engels. Voor een Nederlandse versie van de feiten is het nog even wachten.

I. Summary of the facts

On December 13, 1990, around 11.15 pm, Mr. And Ms. Fitgerald were found dead in their home. Mr. Fitzgerald was found laying on the ground; Ms. Fitgerald was sitting in a recliner. Both had shotwounds in the head and were killed between 10 and 11 pm. The victim’s son, James Junior, had been shot too, but escaped from the house before his parents got killed and called the police. He recovered from his injuries.

Mack Henry Terrell was arrested first on December 15. He showed the police where to find the murder weapons and supposedly implicated Daryl who was arrested later that day.

Daryl states the following occurred on the night of December 13, 1990:

Terrell knocked at my door between 10.30 and 10.45 pm asking for a place to stay. He had stayed at my place the night before as well so I told him he could stay. The last time I saw Terrell was around 6 pm that same evening. Terrell told me he had just killed two people in a robbery over money and drugs and he was concerned about the victim’s son whom he had shot as well, but managed to get away. He stated that a crack head woman told him that during intercourse with Mr. Fitzgerald, he told her that he held large amounts of drugs for a drugdealer. This woman asked Terrell to go with her to rob Mr. Fitzgerald, but Terrell refused. Instead he went with a street associate he ran into whose name was Mark. After dividing the money and dope, Terrell came straight to my house asking for a place to stay. I found it hard to believe as he didn’t had any money or dope on him. One hour later Terrell and I went to the crime scene. As we walked down Crestridge Street, I saw Rayfield Ben sitting in a driveway. From the corner of Southford Street, I saw a lot of activity was going on in and around the house of the Fitzgeralds. There were police cars and a white investigation van.

Confirming all that Terrell had told me as we walked back to my home, we walked past a woman on the opposite side of the street. Virginia Robertson and her son were walking the dog who was very spirited and playful. The dog carelessly ran near us. Ms. Robertson said ‘don’t worry, he won’t bite’. Terrell, frightened by the dog, pulled out his pistol, stating angrily ‘you damn right he won’t fuck with me’. When we turned around the corner, out of Ms. Robertson view, Terrell stopped, going to the side of the road and began searching for something hidden inside the grass. He removed a large bag. Back at my home, I discovered the bag contained drugs, money and a .22-caliber weapon. I made it clear to Terrell that if he wanted to stay for the night he should get rid of the weapons. Terrell agreed to sell them and asked me if I knew someone who would be interested.

We went out to sell the pistols. Terrell sold the .22-caliber to two guys, sitting in a truck that he knew. While he went in the house, I remained outside. Later he sold the .32 in front of a drug house.

When Terrell was arrested, he confessed that he had loaned fifty dollars to Fitzgerald to pay for a prostitute, claiming he met this woman along with Fitzgerald at Daryl’s house. Terrell stated that Fitzgerald promised to return his money once he got home. Terrell stated he walked Fitgerald home around 10 pm, waited outside the house 20 minutes for Fitzgerald to return with his money, but he never did. So he knocked on the door and Terrell was told by the son that his father wasn’t home. Then Terrell claimed he returned to Daryl’s house and that it was Daryl who encouraged him to go back to get his money.

Briefly, what appears to have happened at the Fitzgeralds: Terrell knocked at the door around 10.20 pm. The son opened the door. There was a conversation and Terrell went away again. After some time he returned with another guy, knocked at the door again, showed his pistol at the son and asked to see his dad. They went into the house. James called his father who was sleeping. His mother appeared as well. She had a gun. In one way or another Terrell managed to get the gun away from her. So he had two guns at that time. The five of them went to the dining/living room and sat around the table to discuss the money issue. At some time James Junior got up to get money in the room of his parents. The co-defendant stayed in the room with the parents. In some way, in the bedroom a struggle started between James Junior and Terrell. Junior got shot and tried ot get out of the house. Terrell chased him throught the hall and the doorway while shooting at him. Junior managed to get away as it was very dark outside, in front of the house. He didn’t move and Terrell couldn’t see him anymore. So Terrell went back in the house and Junior started to run to the end of the street to get help. The police found the Fitzgeralds killed in the living room and the house had been searched. The offenders were obviously looking for something.

II. Guilt/Innocence Phase

· Daryls conviction is based solely up on the testimony of the co-defendant Mack Terrell and of the victim’s son, who wasn’t an eyewitness to the murder of his parents. There is no physical evidence that places Daryl at the crime scene.

· The testimony of both James Fitzgerald Junior and Mack Terrell changed several times.

· Mack Terrell withdrew everything from his written statement made to the police when he first witnessed at trial, saying that it was all a lie. This was crucial for the prosecutor as his initial statement didn’t match with that of James Junior. Mack stated initially that while he was chasing James Junior and shooting at him in the hall and through the doorway he heard 6 or 7 shots coming from the living room. He changed this at trial saying he heard these shots while he was going back in the house. But this was not enough for the prosecutor as she wanted Terrell to testify that he had actualy saw Daryl shoot the Fitzgeralds. So Terrell changed this again at trial. Devein Keith Stephens, who was waiting in court in the holdover cell to go to trial himself, testified before the jury that he had heard a conversation in the holdover cell between Mack and prosecutor Huffman. He heard Huffman telling Mack ‘that he had to say that he had seen Daryl shoot the Fitzgeralds; otherwise he wouldn’t get his 50 years but death instead’. He also saw her illustrating to Mack how Ms. Fitzgerald was moving with her arm in the act of getting shot. Mr. Stephens reported what he had heard and seen to someone from the court.

· Mack Terrell heard parts of James Junior’s testimony at trial prior to his testimony. The defense asked him:

Q: Do you remember hearing James Fitzgerald Junior’s testimony in part while you were in the holdover cell?

A: Some parts

Q: And that was prior to you giving your testimony in this case, is that right?

A: That’s correct.

The defense asked the judge to strike the testimony of Terrell as the rule had been invoked but the judge denied it.

· Mack Henry Terrell got 50 years and walked free in October 2005.

· James Junior changed his version 5 times. Even what he testified to before the judge at the identification hearing and at trial differ in very crucial details. Junior testified at the identification hearing that he had seen Terrell going back into the house and that it took at least 30 seconds before he heard the shots while he was runing down the street, meaning that there was enough time for Terrell to take the .22-caliber that he had left with his co-defendant and shoot the Fitzgeralds himself. The prosecutor didn’t want this. 30 seconds was too much as she wanted Terrell to testify he saw Daryl kill the Fitzgeralds. So Junior’s testimony needed to be changed. And so at trial, one week after he had testified before the same judge that it was at least 30 seconds, he refused to answer the defense question to estimate the time between seeing Terrell going back in the house and the shots he heard. The defense asked him at trial:

Q: And you also discussed this (refering to the length of time) with Ms. Huffman, is that correct?

A: There’s nothing wrong with talking to the prosecutor? I talk to her every day.

· James Junior added more details for the first time at trial. Initially he testified that Terrell’s co-defendant during the whole time hadn’t said anything except, ‘nobody is going to get hurt, my cousin here just wants his money back’. Terrell did all the talking and was carrying his gun and the gun he took from Ms. Fitzgerald. But than at trial he testified that Terrell gave the gun he had taken from Ms. Fitzgerald to his co-defendant and that he loaded it and said ‘someone has to do something’ while ‘he had this look at his face’ and pointed it at Mr. Fitzgerald. The defense asked him at trial:

Q: Last week you did not testify that anybody touched your dad or that anybody pionted the gun at your dad other than Mack Terrell, is that correct?

A: Well, I didn’t specify that…

· These are only a few examples of how the truth has been twisted many times.

· James Fitzgerald Junior was convicted in August 1989 of possession of cocaine and placed on 10 years probation. He had enough reason to work with the prosecutor as the police initially thought he had something to do with the death of his parents and as Daryl had testified that Mack had stolen cocaine from the Fitzgeralds house.

· The police drawing of Mack Terrell made with the help of James Junior seemed almost like a picture of Mack. The description he gave of the co-defendant was much more vague.

· The police records show that James Junior told the police that his family told him that Daryl Wheatfall killed his parents. At trial he testified that his family had never told him anything.

· Vernon Hines testified at trial that Mack sold him the .22-caliber pistol and that Mack also had a .32-caliber pistol in hands. He testified that Daryl stayed outside the house the whole time and didn’t say anything. This matches with Daryl’s story.

· Denise Mills testified she bought the .32-caliber pistol outside, at the corner. But at trial she changes her testimony and said she bought it inside the house and that some guy named Joseph McGowen was present as well. McGowen than testified he heard Daryl say, ‘I just popped a couple of people’. Denise Mills was in Harris County Jail and McGowen was on probation for aggravated robbery. During cross-examination of Denise by the defense, she failed in testifying to the same story as McGowen and it became clear that both stories didn’t match anymore.

· The defense called Kenneth Wayne Jenkins. He was in jail waiting for his murder trial. He testified he heard Terrell bragging about the murder: ‘he said that some guy owed him some money and that he and a guy named Mark or Marcus went to the house and Mack said he had shot a couple of people’. He also said that Terrell pointed Daryl out to him in the rec yard saying that he had run to his house after the murders. He testified that he had been in jail waiting for his trial for 2.5 years and that he never had said anything about this to Daryl. He said; ‘it was only 7 days ago when I saw Daryl crying in his cell that I told him what Terrell had told me once’.

Following witnesses were never heard by the jury:

· The defense called prosecutor Joan Huffman as a witness. The jury was removed from the court. The defense explained that they wanted the jury to know that the DA’s office had information there was someone else who looked like the composite and that they had a name (Michael Radford) and an address. The defense wanted the jury to know this. But Huffman argued that it was inappropriate for her to take the witness stand and so the court decided to go on the record but outside the present of the jury. It appeared that the DA’s office never had investigated this information any further, nor was a picture of him put together with Daryl’s in a photospread. The jury never knew this.

· Anita Martins, who lived at 5867 Southford Street, told the police she had seen Mr.Fitzgerald together with Terrell walking towards his house around 10 pm. Ms. Martins was never called to testify. If she had testified it would prove that there was no way that Terrell could have waited outside the Fitzgerald’s house for 20 minutes, knock at the door to ask if Junior’s father was home, than return to Daryl’s house (which takes 15 minutes), go back to the Fitzgerald’s house and stay there for at least 30 minutes (according to James Junior testimony) and stay another 10 minutes after James Junior got away to rob the place without running into the police who arrived around 11.15 pm. She was never called to testify. The jury didn’t know about this.

· Tammy Watson also lived at Southford Street (5823). She told the police she heard ten shots. If she had testified, she could have given a clear picture on how fast these shots came and correct James Junior and Terrell’s testimonies. She was never called to witness.

· When Terrell and Daryl went back to the crime scene at around 11:45 pm, they saw Rayfield Ben, sitting in a driveway on the corner of Crestridge Street and Southington Street. He could have testified seeing Terrell and Daryl only one hour after the murders took place.

· Virginia Watson, who lived at 6702 Crestridge Street, told the police that on the night of the murders, between 11.30 and 12 pm, she had seen two men, Terrell and Daryl, when she was walking her dog together with her teenage son. She told the police that Terrell took out his gun when the dog was appoaching them. If she would have been allowed to testify it would have shown it was more than one hour later after the murders that she had seen both men.

· Daryl testified during the punishment phase that there was a girl with him named Sheree Clark when Terrell arrived at his house around 10.45pm. This girl could have provided an alibi for Daryl. She never testified.

· Daryl’s neighbor, Ms. Elenora Jones, an eldery lady who was a reputation witness for Daryl during the punishment phase, told investigator Jackson that she had seen Daryl at home around 10 pm. She could have provided an alibi for Daryl but she wasn’t heard during the innocent/guilt phase of the trial.

· Ronald Walker, who lived in the neighbourhood and knew both Daryl and Terrell told investigator Jackson that he knew Terrell as a man who’s carrying a gun and that he knew Daryl for a long time and that he didn’t believe Daryl would do what he was charged with. He told the investigator he knew a guy named Mark Carter who looked a lot like Daryl and lived in the neighbourhood. This matches with what Daryl stated Terrell told him (a guy named Mark)

· Daryl himself didn’t testifiy during the innocent/guilt phase of the trial, so the jury never heard his version of what happened any sooner than during punishment phase.

When I was in Houston in October 2005 I was able to get a hold of the cell phone number of James Fitzgerald Junior (281-757-3331), the victim’s son through Ronald Walker with whom I became friends with during the last years. Ronald called him for me and explained him honestly who I was, that I was a friend of Daryl Wheatfall and that I actually believed he was innocent. He told him I’d like to talk with him to find out what really happened on December 13, 1989. Instead of saying there was nothing more to tell about it, he asked Ronald to give him 15 minutes to think about it. He called Ronald back after 15 minutes and said he was sorry but that he didn’t want to meet me because he wanted the past to rest. To me this proved that he had something to say, otherwise he wouldn’t have asked 15 minutes to think about it.

III. Punishment Phase

· During punishment phase the DA discussed in length every crime Daryl had ever been convicted of since he was a teenager ‘till the moment of trial by calling police officers who investigated these crimes and/or arrested him. One of the exhibits given to the jury before deliberation was a summary of all these crimes. Along with this, several guards from the Harris County Jail witnessed against Daryl about his behaviour in prison. A video was shown to the jury that showed how a five-man team geared up to respond to Daryl’s violent behaviour.

· Besides this, the DA introduced a new offense - the murder of two people in a crack house on December 10, 1990, a few days prior to the Fitgeralds’ death - trying to convince the jury Daryl had done these murders. They showed pictures of the crime scene and the victims to the jury. The three eyewitnesses to this crime, who failed twice after the murder took place to identify Daryl as the offender in a photospread and who actually gave other names to the police of who committed these murders, suddenly one year later all testified at Daryl’s trial to recognize him as the shooter. All three eyewitnesses were either on parole or escaped from the state under a false name. This was an unadjudicated offense. Daryl never got charged nor convicted for these murders.

· The defense only called a few character witnesses: the guard who escorted Daryl from prison to the court and back every day during trial, both his parents and Daryl himself to witness during punishment phase.

· On October 1996, five years after Daryls conviction, and while not being his laywer anymore, Donald Davis, Daryl’s trial lawyer wrote an affidavit saying:

“…I was appointed first chair and it was my obligation to decide strategy and tactics for the trial. Daryl had a long criminal history, and a long and difficult history of mental instability, substance abuse and emotional disturbance. We had knowledge of and evidence to support an extensive history of psychological problems, but we never had Daryl psychologically evaluated. At the time, I believed that the most fruitful avenue to pursue was to explore the facts we had that made us think that Daryl did not participate at all in the shooting, that he was not there. We had testimony that Daryl did not go with Terrell to the house, and severe doubts about the credibility of the two primary witnesses for the State, Terrell and the Fitgerald’s son, Junior. We pursued that avenue aggressively, but I believe now that I failed Daryl in an important way. In my inexperience (3 capital trials both as DA and defense lawyer) and naivete regarding the importance of psychological evidence for mitigation and punishment, I neglected to conduct an independent evaluation of Daryl. As a result, I had no evidence to offer at the punishment phase regarding his decreased judgement, his long history of emotional and psychological problems that probably developed from his horrible childhood combined with an accident he had as a teenager and long-term drug abuse. We had specific evidence of emotional problems at school, a juvenile psychological evaluation that indicated psychotic tendencies and a sociopathic personality, long-term damaging drug addiction, and a severe head injury when he was approximately 17. That kind of information could have helped a jury to come to a determination that Daryl might have had a lessened moral culpability for his actions, and could have resulted in a decision for for life or a hung jury which would have resulted in a sentence of automatic life. I won’t ever know because I did not explore those possibilities, and I did not present evidence of those circumstances to the jury on Daryl’s behalf. Looking back on this case, I have come to the conclusion that I failed to effectively represent my client during the punishment phase of that trial because I did not give the jury information that might have permitted them to exercise a reasoned moral decision regarding Daryl’s case. If I had the case to try again today, I would do it differently and I would have pursued the psychological evidence further.”

· Although the defense asked during pretrial motions for the jury to be given a special issue question in which they fully could consider mitigating evidence, the judge denied it and instructed the jury the ‘nullification’ option, to answer ‘no’ to one of three special issue questions although they thought the right answer would be ‘yes’, in order to be able to give a life sentence instead of death, based upon mitigating evidence. Daryl witnessed as a child a lot of violence between his parents. Eventually his mother managed to get away from his father, taking the four children with her when Daryl was 6. She was never home as she worked two jobs and tried to get her degree in the mean time. Daryl went to 6 different elementary schools because they were moving all the time. He was placed in special classes for emotionally disturbed children, suffered a lot because other children were laughing ât him as he was a short kid, and started to steal food at a very young age as they were often hungry. He suffered psychological problems and received counselling for it. He seemed to have ADHD and a borderline personality. He started to use drugs at the age of 13. There was a lot of mitigating evidence that could have been taken into consideration.

10-10-2008 om 14:04 geschreven door Marjan  

09-10-2008 om 18:09 geschreven door Marjan