Het is dinsdag 12u in Houston en ik ben de computerzaal van de universiteit binnengeslopen onder het mom van internationale student. Tijd voor een eerste berichtje uit Texas.

De onvoorstelbare veiligheidscontrole, tot fouilleren en schoenen uitdoen toe, niet meegerekend, zijn beide vluchten goed verlopen al moet ik toegeven dat ik Astrid en Joy heb gemist. Dave en Michael zouden mij oppikken op de luchthaven maar na een halfuur hadden we mekaar nog niet gevonden en begon ik lichtelijk te panikeren, tot Dave om de hoek verscheen. Het was een hartelijk weerzien. Een beetje thuiskomen in een land waar ik nooit thuis zou kunnen zijn. Alles lijkt nog net zoals we het vorig jaar verlieten.

Van een cultuurschock was er deze keer geen sprake. Alleen Dave, Peggy en Michael zijn nog meer teleurgesteld in de VS door de oorlog in Irak dan vorig jaar. Ze lijken de strijd op te geven. Ik kan het hen moeilijk kwalijk nemen. Ik ben blij terug in het garageappartement mijn intrek te kunnen nemen. Ik voel me hier thuis. Hier vind ik de rust die ik wel even kan gebruiken voor Telefacts straks arriveert en ik weer helemaal zal ondergedompeld worden in de doodstrafproblematiek. Hoewel ik ook nu al in gedachten bij donderdag en vooral vrijdag zit als ik Daryl eindelijk terugzie maar ook weer afscheid zal moeten nemen en Dave en ik al wilde plannen maken om death row te bevrijden als de doodstraf in Texas niet wordt afgeschaft.

Beide executies die deze week waren gepland zijn uitgesteld. Hoewel Telefacts hier niet al te gelukkig om zal zijn, ben ik blij niet opnieuw van zo dichtbij geconfronteerd te worden met de waanzin van de doodstraf. Deze keer geen voorgoed afscheid nemende mensen in de bezoekersruimte, geen protest aan de Walls Unit, geen tranen van onmacht en ongeloof. Een hele geruststelling, hoewel ik besef dat het gezegde 'van uitstel komt afstel' jammer genoeg niet opgaat voor executies.

Enkele dagen CNN doen mij weer beseffen in wat een vreemd land ik ben terecht gekomen. Vandaag zijn het goeverneursverkiezingen in Callifornia. Een pornoster, een komiek, een vrouwenlastigvallende acteur: het is slechts een greep uit de 134 kandidaten die dingen naar het goeverneurschap. Arnold Schwartzenegger lijkt het pleit te winnen. Democratie op z’n best noemen ze zoiets in Amerika. Voor mijn huisgenoten en mijzelf is het een circus dat nog maar weinig te maken heeft met politiek.

Binnen enkele uurtjes landen de mensen van Telefacts en is mijn rijk uit. Morgen is de grote dag voor Daryl. Eindelijk kan hij zijn verhaal doen voor de camera. Ik moet jammer genoeg aan de zijlijn toekijken en wachten tot donderdag om hem te zien. Het worden spannende dagen. Met een klein hartje kijk ik er toch naar uit. Ik hou jullie op de hoogte.

Liefs vanuit Texas,

Marjan

Dag allemaal,

Vorige keer schreef ik nog dat Telefacts binnen enkele uurtjes zou landen, ondertussen zijn ze al terug in België geland. Mijn leven als TV-ster zit erop. Ik ben er niet rouwig om, hoewel de TV-ploeg naar mijn aanvoelen goed werk heeft geleverd. Hoogste tijd voor een tweede relaas uit Houston, Texas.

Woensdag vroeg naar Livingston gereden. We hadden een afspraak met de spokeswoman van het Texas Department of Criminal Justice om Daryl te kunnen interviewen. Ik was doodnerveus toen we het straatje naar de gevangenis inreden hoewel ik zelf toch niet naar binnen zou mogen. Het stond er nog steeds, de koude blok beton omringd door rijen tralie en prikkeldraad. Alsof ik er ooit aan getwijfeld had.

De TV-ploeg binnen, ik buiten op een bankje aan een tafel naast de prikkeldraad, omringd door nieuwsgierige gevangenisbewakers met lunchpauze. Een van hen had Daryl net binnengebracht voor het interview. Ik had niet echt veel zin om met ze te praten dus zonk ik weg in mijn boek ‘Living next door to the death house’ terwijl ik halsstarrig de tittel trachtte te verbergen voor mijn tafelgenoten. Althans, ik deed alsof ik las, in werkelijkheid was ik in gedachten bij Daryl die zijn TV-interview gaf. Ik wou dat ik er bij kon zijn. Het leek een eeuwigheid voor ik de TV-ploeg eindelijk naar buiten zag komen. Ze kregen nog een half uur om buiten aan de gevangenis beeldjes te maken en ‘that was it’. Terug de auto in en drie uur rijden naar Houston om een kopie van het interview met Daryl te nemen zodat ik het samen met Dave diezelfde avond nog kon bekijken en Telefacts onze reactie (lees: emoties) kon registreren.

Wat ik die avond te zien heb gekregen en wat het mij deed is onbeschrijfelijk. Het interview met Daryl is een ode aan mijzelf geworden, veel meer lof dan wat ik verdien. Maar Daryls dankbaarheid voor de voorbije 9 jaar hebben mij geraakt tot in het diepste van mijn ziel. Wat de uitkomst van de reportage op TV ook mag zijn, ik zal Telefacts eeuwig dankbaar zijn voor deze videotape. Als het ooit tot een executie komt dan zal het deze video zijn die er mij steeds weer zal aan herinneren waarom ik hier ooit ben aan begonnen, waarom Daryl al die tijd zon’n dierbare vriend was, waarom het allemaal de moeite waard was.

In een roes van te weinig slaap en te veel koffie, reden we donderdagmorgen opnieuw naar de Polunsky Unit. Deze keer was het mijn beurt om binnen te gaan. Net als vorige keer hoorde ik de ijzeren deur achter mij dichtvallen en met een klein hartje wandelde ik richting bezoekersruimte. Nooit of te nooit kan een mens een dergelijke koude en vijandige omgeving gewoon worden. Ik zal er alleszins nooit aan wennen. Elk greintje menselijkheid geraakt hier niet door de metaaldetector.

Het was een schitterend bezoek, een blij en warm weerzien tussen twee vrienden die elkaar een hele tijd niet meer hadden gezien. Veel meer dan vorig jaar heb ik ten volle kunnen genieten van ons gesprek. Vier uur lang hebben we samen gezweefd, gehuild, gelachen en plezier gemaakt. Vier uur lang leken we vrij tot de stem van de bewaakster vijf minuutjes voor onze tijd op was ons opnieuw terugbracht naar de harde werkelijkheid. See you tomorrow en voor ik het wist stond ik weer buiten.

Een uurtje later zat ik bij Reverend Pickett op de sofa. Het deed enorm deugd de man terug te zien. Hij kan als geen ander met zoveel empathie en gevoel vertellen over de ‘mannen op death row’. 97 van hen werden door hem bijgestaan in de laatste uren voor hun executie. Voor zovelen van hen was hij niet alleen de laatste maar ook de enige vriend. ‘Nobody should die alone’ was zijn drijfveer om ondanks zijn afkeer van de doodstraf mee te draaien in het systeem. Het is ook de reden waarom ik er zal staan als het ooit zover komt, met Reverend Pickett aan mijn zij, zo luidde zijn spontane belofte toen we weer verder moesten.

‘s Avonds nog naar Houston gereden om een kopie te nemen van een tape die door de gevangenis werd gemaakt om aan de pers te geven aangezien er niet mag gefilmd worden binnen de gevangenismuren. Een harde confrontatie met de realiteit. Negen jaar lang had ik een beeld van hoe Daryls dagdagelijkse realiteit er moest uitzien. Een beeld, zo weet ik nu, dat maar weinig met de rauwe werkelijkheid overeenstemt. Ik wou het liever niet geweten hebben.

Veel te weinig uurtjes slaap later zaten we alweer in de auto voor wat waarschijnlijk alweer het laatste bezoek zou worden. Het doet zo’n deugd te zien dat het ondanks alles echt goed gaat met Daryl. Hij zit sinds twee jaar op level 1, daar waar hij de voorbije 10 jaar steeds op level 3 zat, rebellerend, revolterend tegen alles en iedereen. Nu lijkt hij ‘peace inside’ te hebben gevonden, wat dat dan ook mag betekenen, en ik bewonder hem enorm hiervoor. Ik merk het aan de manier waarop de bewakers met hem omgaan. Ze lijken hem plots te mogen. We kregen zelfs een half uurtje extra bezoektijd. Maar afscheid nemen moesten we hoe dan ook. ‘Are you ready for it’ vroeg hij. ‘Never’. Afscheid nemen van Daryl is altijd een beetje afscheid nemen voor altijd. Er is te veel onzekerheid over zijn zaak, de dreiging van medegevangenen en bewakers op death row. Dit alles maakt dat ik nooit zeker ben of we mekaar nog zullen terugzien. Toen ik terug buiten kwam kon ik nog net zien hoe ze hem geboeid terugbrachten naar zijn cel die sinds gisteren op mijn netvlies staat gebrand. Het voelt zo verdomd oneerlijk om hem daar achter te laten terwijl ik weer vrolijk de wereld in stap, enkele polaroids en een hoop goeie herinneringen rijker.

Om vijf uur stipt stond ik alweer op een druk kruispunt in Houston te protesteren naar aanleiding van de werelddag tegen de doodstraf met een twintigtal andere mensen. Het was een warm weerzien met een aantal van hen. Iedereen herinnerde zich nog ‘the 3 Belgian girls’ van vorig jaar. (Astrid en Joy, jullie worden gemist)

Doodmoe kroop ik in mijn vertrouwde boomhut in Dave’s tuin. Het was een lange dag vol tegenstrijdige gevoelens. Afscheid nemen, mensen weerzien, blij en tegelijk teleurgesteld om de opkomst voor het protest. Hopelijk is deze dag niet onopgemerkt voorbij gegaan in België.

Zaterdag was de laatste filmdag. Op het programma: Daryls familie en zijn advocaat. Het weerzien met Daryls familie, en dan vooral met zijn vader, was tegen al mijn verwachtingen in zeer hartelijk en warm. Hij was Daryl in juni samen met Dave voor het eerst in acht jaar opnieuw gaan opzoeken. En blijkbaar heeft dit bezoek hem zoveel plezier gedaan omdat hij zag hoe Daryl veranderd is, dat hij mij plots zeer dankbaar was.

Ik had een van mijn polaroids mee van mijn laatste bezoek aan Daryl. De foto is de buurt rondgegaan. Zijn buren, zijn broer, zijn neefjes en nichtje, iedereen moest hen gezien hebben. Ik kan aan niemand vertellen hoe zeer ik genoten heb van dit bezoek aan zijn familie. Ik voel me er thuis en welkom. Hun vriendschap is oprecht en heeft weinig van de theatraliteit van de blanke Amerikaan. Met de hele bende buiten op straat staan praten en grappen, het was bijna perfect. Alleen Daryl ontbrak. Meer dan ooit hoopte ik dat ik Daryl ooit kan thuisbrengen. Hier, tussen deze mensen, hoort hij thuis. Zijn leven op death row is zo’n verspilling.

De afspraak met de advocaat, hoe kan het ook anders, is niet doorgegaan. Excuses genoeg om ons niet te hoeven ontvangen. En al had ik dit ergens wel weer verwacht, de teleurstelling was enorm groot. Hoe krijg ik Daryl ooit thuis als zijn advocaat niets om hem geeft? Maar ik blijf proberen te komende week om hem hoe dan ook te zien.

Na een laatste definitief interview met Telefacts heb ik afscheid van ze genomen. Ondertussen heb ik gehoord dat de reportage al nu woensdag om 22u10 wordt uitgezonden. Ik zal het dus zelf missen. Ik heb nog een hoop dingen op mijn programma de komende week. Jullie horen nog van mij.

Liefs vanuit Texas,

Marjan

Dit hadden jullie nog te goed!

Dag allemaal,

Nog enkele uurtjes op Texaanse bodem en dan keer ik terug naar mijn vertrouwde stekje. Tijd dus voor een laatste berichtje uit Amerika!

Hoewel ik oorspronkelijk van plan was om nog enkele dagjes vakantie te nemen, is het toch nog een drukke en bewogen week geworden. Ik had dan wel afscheid genomen van Daryl vorige week, diep vanbinnen wist ik toen al dat ik er alles zou aan doen om hem ook deze week nog twee uur te kunnen zien. Alleen wist ik niet hoe ik nog in Livingston kon geraken nu mijn chauffeurs terug in België waren en Dave voor een meeting van de National Coalition to Abolisch the Death Penalty naar Nashville moest. Zelf een auto huren en de twee uur van Houston naar Livingston rijden was een allerlaatste optie.

Ik had Blackie, Daryls jeugdvriend, een brief gestuurd met de belofte dat ik hem opnieuw zou opzoeken als ik in Texas was. Eén telefoontje was voldoende om hem te overtuigen met mij naar Livingston te rijden om zijn vriend die hij ondertussen ook al vier jaar niet meer had gezien samen met mij te gaan bezoeken. We keken er beiden naar uit om Daryl dubbel te verrassen. Hij verwachtte mij niet meer, laat staan Blackie. De teleurstelling was dan ook enorm groot toen ik naar de gevangenis belde om nog even te checken of Ronald Walker op de bezoekerslijst van Daryl stond en ik een neen als antwoord kreeg. Toen ook Blackie zelf nog eens belde omdat we nog hoopten dat mijn Europees accent ons parten had gespeeld, en ook hij een neen kreeg, werd mij weer maar eens duidelijk hoe afhankelijk je bent van de willekeur van de gevangenisadministratie. Maar gelukkig is er Dave, rots in de branding, die tussen zijn drukke doodstrafactiviteiten in, een zitje wist te reserveren in de auto van een vriendin die op donderdag naar Livingston zou rijden om er haar pennenvriend op death row te gaan opzoeken. Een hele opluchting, al moest ik mijn busreis naar Austin met een dagje uitstellen.

Woensdagavond was ik uitgenodigd door een groep studenten van de Saint-Thomas University om een lezing te geven in hun filosofieles. Een hele uitdaging als je het mij vraagt om in het Engels 30 achttien-jarigen een uur lang te boeien. Maar ik heb er van genoten. Ik had dan ook een dankbaar en enthousiast publiek. Toen ik na de les hoorde hoe de lerares voorstelde om een busje in te leggen en 15 studenten zich spontaan opgaven om naar de anti-doodstrafmars in Austin te gaan wist ik dat het niet voor niets was geweest.

Donderdag reed ik voor de laatste keer naar de Polunsky Unit om Daryl te bezoeken. Deze keer om voor goed afscheid te nemen. Het was hartverwarmend om de verrassing en blijdschap in zijn ogen te zien toen ze hem binnen brachten. Hij genoot er zichtbaar van dat ik honderduit kon vertellen over het bezoek aan zijn vader, broer, neefjes, nichtje, buren én Blackie. Maar ook zijn teleurstelling was groot toen ik moest toegeven dat ik er ook nu weer niet was in geslaagd om met zijn advocaat te spreken. Irene, een Spaanse advocate die sinds enkele jaren doodstrafcoördinatrice voor AI is in Houston, heeft hem enkele minuten aan de lijn gehad maar zonder resultaat. Het is duidelijk dat hij geen pottenkijkers duldt. De twee uur waren veel te kort, er moest nog zoveel gezegd, verteld, maar deze keer was er geen ontkomen aan. Een laatste keer viel de ijzeren deur achter mij dicht en stond ik terug buiten. Alleen de zon bracht troost.

Dinsdag- en donderdagavond heeft Blackie mij opgepikt. Samen met nog een andere vriend van Daryl hebben we naar het interview gekeken dat Telefacts met Daryl had gedaan. Het deed deugd om de verhalen van hun vriendschap en hun jeugd samen te horen. Maar toch, hoe meer ik met vrienden en familie praat, hoe een beter beeld ik krijg van Daryls jeugd, zijn crimineel verleden, de gang van zaken tijdens zijn proces. Ik krijg er steeds meer kippenvel van. Ik heb met Blackie de buurt rondgereden en foto's genomen van oude vrienden en voor Daryl vertrouwde plaatsen waar je, geloof me vrij liever niet alleen s'avonds rondloopt. Daryl zal verrast zijn met de foto's. Ze zullen een stukje buitenwereld in zijn cel brengen. Tot slot zijn we nog eens langsgegaan bij Daryls familie. Onvoorstelbaar maar er was al onenigheid tussen vader en zoon over voor wie de foto van Daryl was die ik voor hen had meegebracht van mijn voorlaatste bezoek aan Daryl. Een uitgelezen kans om hen er nog maar eens op te wijzen dat als ze hem zelf zouden gaan bezoeken ze zoveel foto's zouden kunnen laten maken als ze willen. Hopelijk haalt het wat uit.

Op vrijdag heb ik dan uiteindelijk de bus genomen naar Austin om ook daar een aantal mensen terug te zien. En zaterdag was het dan weer zover, de afsluiter van mijn tweede reis naar Texas, de mars voor een moratorium op de doodstraf. Maar de opkomst was nog lager dan vorig jaar. Er waren niet meer dan 300 mensen, velen van hen oude bekenden. Het is zo moeilijk te vatten dat je in Texas, de staat waar het meeste mensen worden geëxecuteerd toch maar zo weinig mensen op de been krijgt. Waarom? Ik heb er geen verklaring voor. Het lijkt hen koud te laten, mensen denken er niet over na of ze zijn te laf om er voor uit te komen. En toch was het een energiek gebeuren, een mekaar aanmoedigen om de strijd ondanks alles niet op te geven. En dat doen we zeker niet!

Na het korte weerzien was het weerom tijd voor afscheid, afscheid van een hoop schitterende mensen, afscheid van Dave en Peggy, allemaal mensen die maken dat ik hoopvol de toekomst tegemoet kijk…Het was de moeite om opnieuw naar Texas te reizen. Het zijn die schitterende mensen en de kleine overwinningen die we boeken die het de moeite waard maken. Maar bovenal het geluk in Daryls ogen, zijn lachen en even kunnen vergeten, maken dat ik er alles zal aan doen om te blijven vechten voor gerechtigheid en als het even kan er volgend jaar opnieuw te staan.

Ondertussen ben ik terug thuis, net geland op Zaventem. Het voelt goed om terug in Europa te zijn. Ik heb exact één dag de tijd om mijn jetlag en alle herinneringen van mijn reis te verwerken voor ik weer aan de slag moet, ik kruip dus lekker in mijn bedje. Bedankt voor het luisteren en voor alle lieve mailtjes die ik van jullie heb gekregen de voorbije weken. De steun die ik van jullie krijg maakt mijn engagement mogelijk. Dikke knuffel!

Slaapwel,

Marjan