Terwijl ik dit schrijf is het 4 uur in de namiddag en zit ik, zij aan zij met Dave al zo’n 2 uur in de brandende zon voor de ‘death chamber’ in Huntsville met onze borden tegen de doodstraf. De zinderende hitte en de vochtigheid die Dave en ik trotseren is bijna ondraaglijk maar niets in vergelijking met wat Ricky Morrow die straks om klokslag 6 uur geexecuteerd wordt nu moet doorstaan. De gedachte aan hem doet mijn maag in elkaar krimpen. Nog 2 uur te gaan…

Om mijn gedachten wat te verzetten heb ik besloten dat dit misschien een goed moment is om jullie een eerste ‘verslagje vanuit Texas’ te schrijven. Al zijn er nog maar drie dagen verstreken, het lijkt alsof ik hier al een eeuwigheid ben, er is zoveel te vertellen. Tegelijkertijd vraag ik me af hoe ik jullie kan laten delen in deze surrealiteit waarin ik mij bevind. Zelf heb ik het gevoel dat ik meespeel in een film, alsof ik mij in een andere wereld bevind die zo weinig gemeen heeft met onze dagelijkse realiteit in Belgie. Het is het derde jaar dat ik hier ben dus je zou verwachten dat het went, maar het went niet. En het zal nooit wennen…

Waar te beginnen? Misschien is de luchthaven een goed idee. De veiligheidscontrole wordt elk jaar absurder. Op Zaventem ben ik uitvoerig gefouilleerd, zowat alles aan mij leek te piepen. En gedurende de hele reis heb ik tot drie maal toe mijn schoenen moeten uitdoen, elke keer ik de controle moest passeren. Maar was het daar maar bij gebleven… Waar ik zo voor had gevreesd en gehoopt had dit jaar nog aan te ontsnappen waren de vingerafdrukken en de digitale foto. Maar niets was minder waar. Toen ik op Amerikaanse bodem landde en de douanecontrole door moest, werd mij gezegd dat ik mijn vingerafdrukken moest geven en ondertussen werd er een digitale foto gemaaktVerder geen uitleg over het waarom, wat er met de data zou gebeuren, hoe lang de gegevens worden bijgehouden. Daarenboven werd ik aan een kruisverhoor onderworpen. ‘Wat kwam ik doen in Amerika?’ Benauwd om het echte doel van mijn reis met ze te delen, antwoordde ik ‘vrienden bezoeken’. Maar het vragen ging door: ‘Welke vrienden?’, ‘Hoe heb je ze leren kennen?’, ‘Heb je met een van hen een relatie?’, ‘Welke job oefen je uit in Belgie?’ Allemaal vragen waarop ik eigenlijk geen antwoord wou geven. Ik was totaal verbouwereerd, niet zozeer door de intimidatie en vernedering, maar omdat ik vond dat mijn privacy en mijn burgerrechten werden geschonden en omdat dit alles zo indruist tegen de manier waarop ik in de wereld sta, het geloof dat ik heb in mensen. Maar ik hield mijn mond omdat ik niet terstond wou teruggestuurd worden. Laf, maar wat kon ik doen…Amerika is een veiligheidsstaat geworden, gebouwd op angst en wantrouwen. En ik ben sinds zondag potentiele vijand van Amerika en van zijn door machtzucht en paranoia gedreven president. Niet alleen werd mijn privacy geschonden, mijn vingerafdrukken en digitale foto zitten nu in een databank van een land waar de doodstraf nog wordt uitgevoerd, waar justitie te koop is, waar gerechtelijke dwalingen schering en inslag zijn, waar met de mensenrechten van arrestanten en gedetineerden een loopje wordt genomen, maar waar bovenal angst en achterdocht regeren. Niet bepaald een geruststellende gedachte voor een anti-doodstrafactiviste. Het is onvoorstelbaar hoe mensen dit gewoon ondergaan zonder enige vorm van protest. Een klein jongetje van nog geen 6 jaar moest zelfs een foto laten nemen. Om mijn lafheid van het moment enigzins te compenseren heb ik ondertussen een open brief aan De Gucht en de Europese Regering naar de Standaard gestuurd. Voor wat het waard is,… misschien vooral om mijn eigen geweten te sussen. Aan Dave heb ik beloofd een artikel te schrijven dat hij naar ACLU wil sturen, een Amerikaanse burgerrechtenorganisatie. Maar het weerzien met mijn gastgezin was warm en hartelijk en deed me de vingerafdrukken snel vergeten. Ik voelde me welkom net als de vorige jaren, en mijn ‘boomhut’ in Dave’s tuin die stond er nog steeds, net zoals ik ze vorig jaar had achtergelaten. Het deed deugd om er opnieuw mijn intrek te nemen…

Maandag heb ik vooral uitgerust van de vliegreis en geprobeerd om te wennen aan de hitte, de vochtigheid (waarvan ik had gehoopt dat ze zou verdwenen zijn) en de nieuwe tijd. Maar het duurde niet lang of ik werd opnieuw geconfronteerd met de harde realiteit en de initiele reden waarom ik naar Texas kom: die verdomde doodstraf. Diezelfde avond nog ben ik uit eten gegaan met Dave en Peggy en de advocaten van Dominique Green (foto), sinds jaren de pennevriend van Dave die op 26 oktober zou geexecuteerd worden. Ik was aanwezig maar voelde mij tegelijkertijd buitenstaander, toeschouwer van iets dat zo moeilijk te vatten is: het plannen van alle mogelijke acties die nog ondernomen zouden worden om de executie te vermijden en tegelijkertijd het plannen van de dag van zijn executie. Wie zou er hem s’ochtends nog bezoeken? Wie was bereid getuige te zijn bij de executie? Wie zou buiten protesteren? Hopelijk komt het niet zo ver…

Dinsdag was er een persconferentie gepland voor Dominique. Dave en ik zijn s’ochtends al vroeg vertrokken om Andree op te halen bij zijn familie, een zeer arme, zwarte familie uit de buurt waar Daryl opgroeide. Andree is 22 en de zoon van Dominique’s slachtoffer. De hele familie, de weduwe en de drie zonen, willen niet dat Dominique geexecuteerd wordt. Ze hebben hem vergeven en vinden dat hij een tweede kans verdient.Andree zou de pers te woord staan hierover. En hij heeft het schitterend gedaan! Ik kan jullie niet zeggen hoezeer het mij geraakt heeft om hem zo kwetsbaar en liefdevol te horen praten over de goede herinneringen die hij had aan zijn vermoorde vader en hem anderzijds, zonder enige twijfel in zijn stem te horen zeggen dat hij Domique al lang had vergeven en dat hij vond dat hij absoluut een tweede kans verdiende. En dat de familie niet wou dat hij geexecuteerd zou worden in de naam van zijn vader. Het was prachtig om te horen en de pers hing aan zijn lippen. Hopelijk haalt het ook wat uit voor Dominique…

Ondertussen is het 5 uur, tijd om mijn schriftje aan de kant te leggen en te protesteren tegen de naderende executie…

Het is al laat, bijna middernacht en ik zit nog steeds voor de computer. Ricky’s executie werd voltrokken en het raakt me steeds weer. Het moment dat de familieleden terug buiten komen… je weet dat het voorbij is. Het lijkt niet echt, … zo onwaarschijnlijk. En toch gebeurt het, keer op keer. 5 executies in oktober, 6 in november, 1 in december. Maar het leven in Huntsville gaat door, niemand rouwt. Op de ene plaats wordt een executie voltrokken, 50 meter verder komen mensen voorbij gejogd, vanuit een huis hoor je mensen juichen omdat ‘the astros’ een punt scoorde bij baseball. Dat is de harde realiteit in Texas.

En toch blijf ik hier terugkeren. Dankzij de vele schitterende mensen zoals Dave en Peggy. En elke keer weer krijg ik de kans om nieuwe mensen te ontmoeten, zoals gisteren Andree’s familie of zoals vandaag Guy en Ursula, wiens kleinzoon in November wordt geexecuteerd en bij wie ik met Dave op onze weg naar Huntsville op de koffie ben gegaan. Als de ‘boomhut’ in Dave’s tuin het ooit begeeft zo zegden ze was ik steeds welkom om bij hen te logeren. Het is de gastvrijheid, de warmte en het geloof dat we ooit de strijd zullen winnen van al deze mensen maar bovenal het vooruitzicht van een nieuwe ontmoeting met Daryl morgen en overmorgen, die het de moeite waard maken om hier te zijn!

Ik kruip nu onder de wol want morgen wordt een belangrijke dag…

Hou jullie goed!

Groetjes uit Texas,

Marjan

Houston, 24 oktober 2004

Dag allemaal,

Het is zondagavond in Texas. In Belgie is iedereen nu in een diepe slaap, klaar om straks aan een nieuwe werkweek te beginnen. Vooraleer ikzelf onder de wol kruip en ook voor mij een nieuwe week begint, wou ik graag het vervolg van de voorbije drukke week met jullie delen. Tijd dus voor een tweede berichtje uit Houston.

Donderdagochtend ben ik met een klein hartje opgestaan. Niet alleen was vandaag de dag van het lang naar uitgekeken weerzien met Daryl, ik moest voor het eerst ook zelf en alleen naar de Polunsky Unit in Livingston rijden. Een persoonlijke uitdaging want ik heb een heilige schrik om op de autostrade te rijden. Maar zelfs de Texaanse highways zouden mij niet weerhouden om Daryl na een jaar eindelijk terug te zien. Dus ik deed wat ik moest doen, mijn moed bijeen rapen, een auto huren en naar Livingston rijden. Na een kleine twee uur rijden rees in het westen het grijze betonnen gebouw, als een reuzebunker omringd door metershoog traliewerk en prikkeldraad uit het niets op. Het moet zowat de achtste keer zijn dat ik met deze plaats geconfronteerd wordt maar mijn hart bonkte in mijn keel en mijn maag kromp ineen, net als die eerste keer en alle keren die erop volgden. Vrijwillig komt niemand naar een vijandige omgeving als deze. Enkel als je een goede reden hebt zoals ik, het weerzien met een oude vriend, ben je bereid dit te trotseren.

Toen ik binnen ging en de ijzeren poort achter mij dicht viel, viel het mij voor het eerst op dat er een verschil is tussen de linkervleugel van het gebouw waar death row gelokaliseerd is en de rechtervleugel waar de langgestraften zitten. De cellen op death row hebben slechts een horizontale smalle raam die niet open kan, de cellen van de langgestraften hebben twee iets bredere horizontale ramen die wel open kunnen en in het blauw zijn geschilderd om het monotone grijs van het beton te breken. Ik was echter niet verbaasd over mijn vaststelling. Ik wist al langer dan vandaag dat de terdoodveroordeelden aan het zwaarste regime van alle gestraften onderworpen worden, alleen viel het mij nu voor het eerst op dat dit principe consequent was doorgetrokken tot zelfs in de architectuur van het gebouw.

Toen ik in de bezoekersruimte kwam werd ik warm begroet door de oude maar nog steeds even geengageerde Catherine Cox die de terdoodveroordeelden bijstaat in hun laatste dagen voor de executie, als ook door miss Williams. ‘Zwarte’ miss Williams wel te verstaan. Als zij wacht heeft in de bezoekersruimte is het feest. Met een grote glimlach en heel veel menselijkheid behandelt ze de gevangenen en de bezoekers. Niets is haar te veel. Je mag vragen wat je wil, ze zal met veel geduld luisteren en helpen. Als ze foto’s neemt doet ze er alles aan om ze zo mooi mogelijk te maken. Tussen haar en Daryl klikt het heel erg goed. Maar dan is er ook ‘witte’ miss Williams en als zij wacht heeft loopt iedereen op de tippen van zijn tenen, durft niemand wat te vragen en worden alle regels volgens de letter toegepast. Wie er zich niet aan houdt zal het geweten hebben. Zij en Daryl zijn als kat en hond.

Het weerzien met Daryl was heel erg fijn, met momenten verdrietig, dan weer hilarisch. Lachen en huilen tegelijk, ruzieen, harde verwijten maken maar dan weer beseffen wat we aan mekaar hebben, koesteren wat we hebben opgebouwd de voorbije tien jaar. Onze werelden liggen mijlenver uit elkaar. Maar misverstanden worden telkens weer overwonnen door de kracht van echte vriendschap. En de vier uur die vlogen weer voorbij. Onder het alziend oog van drie bewakers moesten we afscheid nemen en werd Daryl geboeid naar zijn cel gebracht. Het afscheid was gelukkig een ‘see you tomorrow’ en voor ik het goed besefte stond ik weer buiten op de parking.

Oorspronkelijk zou ik in Livingston overnachten maar er was een concert gepland ter ere van Dominique en de familie van het slachtoffer, de Lastrapas dat ik voor geen geld van de wereld wou missen en dus reed ik in mijn gehuurde Ford Taurus de twee uur terug naar Houston. Het was absoluut de moeite waard. Niet zozeer voor de muziek, hoewel het een prachtig strijkersconcert was, maar wel voor de gehele sfeer. Het was zo’n onbeschrijfelijke avond, luisteren naar de muziek, de prachtige speeches van Dave, rechter Sheila en de bisschop van Houston over Dominique, over de Lastrapas met Andree, de jongste zoon van zijn slachtoffer naast me. Of hoe iets wreeds en tragisch als een moord kan leiden tot zoiets onwezenlijks mooi als vergeving. Als Dominique dinsdag geexecuteerd wordt zal het vooral de kracht en energie zijn die deze avond genereerde als ook de vriendschap, de verbondenheid, het geloof, de verbetenheid van alle mensen die probeerden Dominique’s leven te redden die me zullen bijblijven.

Ik mocht die avond nog een kleine maar ongelofelijk deugddoende persoonlijke overwinning vieren: drie studenten die vorig jaar naar mijn lezing waren gekomen op de universiteit van Houston kwamen me vertellen dat ze sindsdien zelf met een terdoodveroordeelde zijn beginnen corresponderen. Eentje van hen, Robin, gaat zelfs wekelijks naar Livingston om er haar pennevriend te bezoeken. Ik kon me geen betere afsluiter van deze bijzondere avond voorstellen. Doodmoe maar ontzettend gelukkig kroop ik in bed opdat ik uitgerust zou zijn om de volgende dag Daryl opnieuw te bezoeken.

Vrijdag was het ontzettend druk in de gevangenis. Vijf mensen stonden voor mij te wachten. Robin was er ook. Als er een bezoekersbox vrijkwam mocht er iemand naar binnen. Slechts een uur na aankomst mocht ik eindelijk door de metaaldetector de gevangenis in. Weer viel de metalen deur achter mij in het slot. En ik kwam tot de beangstigende vaststelling dat het wel degelijk went, binnengaan in de gevangenis, de bezoekersruimte, de bewakers, Daryl achter glas. Die gedachte deed me echter kippenvel krijgen.

Door de drukte was de chaos in de bezoekersruimte groot tot ergernis van jawel, ‘witte’ miss Williams. Daarenboven was het Dominique’s eerste hele bezoekdag (drie dagen voor de executie heeft de gevangene recht op hele bezoekdagen van zoveel bezoekers hij wil) en waren er vier mensen alleen maar voor hem. Ik keek naar hem en zag pretlichtjes in zijn verliefde ogen terwijl hij naar zijn ex-vriendinnetje keek aan de andere kant van het glas die na drie jaar stilzwijgen, doch met de executie zo dichtbij, besloten had om hem te bezoeken. Toen hij mij in het oog kreeg wuifde hij. Ik lachte en wuifde terug maar mijn hart bloedde.

Na lange tijd brachten ze Daryl eindelijk binnen. Vier uur lang ontglipten we de gevangenismuren en alles en iedereen rondom ons, tot miss Williams rechtvaardig maar onverbiddelijk de droom doorprikte. Onze tijd was op. Gekkebekkentrekkend werd Daryl weggebracht. We hadden allebei genoten van ons bezoek en gelukkig was ook deze keer het afscheid nog niet definitief.

De voorbije week had heel veel van mijn energie gevraagd. Doodmoe en op automatische piloot reed ik terug naar Houston. Mijn auto moest voor 6 u binnen of anders zaterdagvoormiddag. Normaal zou ik zaterdag voor dag en dauw naar Austin vertrekken met Dave om een goeie vriend en mensenrechtenprofessor uit Dallas terug te zien maar de vertraging in de gevangenis heeft er anders over beslist. Ik moest thuisblijven om mijn auto in te leveren. Aangezien de vermoeidheid begon te wegen was ik er niet rouwig om. Ik kon wel wat rust en tijd voor mezelf gebruiken. Maar mijn dag was gauw gevuld: het artikel schijven over de vingerafdrukken dat ik Dave had beloofd voor ACLU, Blackie bellen om af te spreken, Daryl’s advocaat mailen, een afspraak maken met de Staatsbibliotheek in Austin, ...

s’Avonds heb ik Robin opgebeld om samen te gaan eten. De verhalen over haar pennevriend, hoe ze hun vriendschap ervaart, haar frustraties, zijn zo herkenbaar. Het was fijn om te kunnen delen met iemand die perfect bergrijpt wat je bedoelt. En uiteindelijk kwamen we alletwee tot dezelfde conclusie: hoe zwaar het soms ook is, het is en blijft hoe dan ook de moeite waard.

Vanochtend werd ik gewekt door de zon. Hoewel het gisteren heel de dag had geregend leek het vandaag een prachtige dag te worden. Met een ‘take away’ koffie en een ‘chocolate chip cookie’ (tja, ik begin hier echt wel ingeburgerd te geraken) heb ik mij buiten op een bankje gezet en ben ik beginnen lezen in het verslag van Daryls eerste beroepsaanvraag dat ik donderdag in de gevangenis van hem had gekregen. Ik dacht dat ik al heel wat wist over zijn jeugd, zijn verleden, het proces, de fouten die zijn gemaakt tijdens zijn proces maar om het zo uitgebreid, zwart op wit te lezen... onvoorstelbaar. Meer dan ooit ben ik van zijn onschuld overtuigd en wil ik er alles aan doen om zijn leven te redden. Maar minder dan ooit heb ik hoop op een goede afloop...

Vanmiddag ben ik naar een debat gegaan tussen de twee mensen die strijden voor het ambt van openbare aanklager. Anders dan in Belgie worden ze in Texas verkozen, net als de rechters wat maakt dat het hele rechtssysteem gepolitiseerd en dus in se subjectief is. De ‘zittende’ openbare aanklager wordt uitgedaagd door een jonge, Afro-Amerikaan. De tegenstellingen waren markant. De huidige openbare aanklager is heel erg pro doodstraf en alleen maar geinteresseerd in zo veel mogelijk mensen veroordelen. Zijn uitdager sprak zich uit tegen de doodstraf en voor een rechtvaardig rechtssysteem waar iedereen recht heeft op een degelijke verdediging en dat zoekt naar de echte daders en niet zomaar de eerste de beste veroordeeld zodat zaken snel opgelost worden. Hij pleitte ook voor een herverdeling van de budgetten waar meer geld zou moeten gaan naar preventie dan naar vervolging. Onwillekeurig gingen mijn gedachten naar de tegenstellingen tussen ‘witte’ en ‘zwarte’ miss Williams, naar de vergevingsgezindheid van de familie Lastrapas en Andree. Zijn menselijkheid en inlevingsvermogen dan eigenschappen geworden vooral van de zwarte bevolking, of algemeen minderheidsgroepen, in het gesegregeerde Texas zoals Dave beweert? Ik weiger het te geloven omdat ik teveel mensen heb ontmoet zoals Dave zelf en niet in hokjes wil denken. Maar ik vrees dat er ergens een grond van waarheid in zit. Hoe dan ook, mister McKamie zou mijn stem hebben gekregen.

Ondertussen is het half twee s’nachts en is Belgie al terug ontwaakt. Tijd voor mij om te gaan slapen. Morgen ga ik terug naar de gevangenis voor wat mijn laatste bezoek aan Daryl zal worden...

Lieve groetjes uit Texas,

Marjan

Houston, 25 oktober 2004

Dag allemaal,

Vandaag zou ik voor de laatste keer naar Livingston gaan om Daryl te gaan bezoeken en opnieuw afscheid te nemen, voor wie weet hoe lang… Alleen kon ik deze keer met Dave meerijden die samen met Andree Dominique zou bezoeken. Het was zijn laatste volledige bezoekdag.

Toen we met ons drietje in de bezoekersruimte kwamen was het er ontzettend druk. Guy, Ursula en Tammy, de grootouders en mama van Anthony waren er om hem te bezoeken. Zijn executiedatum is in november. Hij was Dominique’s beste vriend op death row. Rechter Sheila en Andy, de advocaten van Dominique, Barbara, zijn Italiaanse pennevriendin en Jessica, zijn ex-vriendinnetje waren er voor Dominique. Na een warme knuffel van iedereen, ging ik aan box 32 zitten, wachtend tot ze Daryl zouden binnenbrengen. 45 minuten later hoorde ik het ondertussen zo herkenbare gerammel van sleutels aan de deur. Begrijpend keken we elkaar in de ogen, terwijl hij zich bukte en zijn handen door de gleuf stak om zijn boeien af te doen; slechts 2 uur scheidden ons van het zo gehate afscheid. En als je vier uur gewoon bent dan is twee uur zo voorbij. Nog één keer kroop ik dicht tegen het glas om een laatste foto te laten nemen waarop niet te zien zou zijn dat centimeters dik glas ons gescheiden houdt en enige menselijke aanraking onmogelijk maakt.

En dan het signaal ‘Your time’s up, ma’am’. Door een gebrek aan personeel werd ik geacht te vertrekken nog voor Daryl uit de box werd gehaald. Al moest hij daar nog een half uur wachten, ik mocht niet meer met hem praten. Regels zijn regels en ‘witte’ miss Wiliams had wacht. Er was geen ontkomen aan. Een laatste ‘take care’ en ‘I love you’, een laatste handkusje en toen was het weer voorbij. Hopelijk mogen we mekaar volgend jaar terugzien maar op death row is niets zeker…

Toen ik naar buiten liep ging ik even langs de box van Dominique om Barbara en Jessica een sterkteknuffel te geven en naar Dominique te wuiven. Ik besefte dat dit wel eens een afscheid voor altijd zou kunnen zijn. Pas als ik terug buiten stond deed de warmte van de zon de koude rillingen verdwijnen.

Nog voor we terug thuiskwamen stopten we aan de universiteit waar een TV-ploeg van Channel 2 Andree wou interviewen over de ontmoeting met Dominique. Er is reeds veel verschenen in de pers over Dominique en de Lastrapes omdat het zo uniek is dat de familie van het slachtoffer de executie niet wilt en zelfs de dader bezoekt. Door dit gegeven hebben we voor een keer de pers aan onze kant. Hopelijk haalt het ook wat uit.

Vandaag, en eigenlijk heel dit verblijf in Texas, was een emotionele uitputtingsslag. Gevoelens vervallen gedurig in extreme uitersten, van ontzettend verdrietig, boos, gefrustreerd, naar ontzettend gelukkig en dankbaar, en weer terug. Er was het afscheid met Daryl, het onbegrip van miss Wiliams, een laatste keer wuiven naar Dominique. Maar tegelijkertijd mocht ik vandaag getuige zijn van de unieke ontmoeting tussen Dominique en Andree, was er het onverwacht weerzien met Lily uit Austin die haar pennevriend kwam bezoeken, maar bovenal was er de vriendschap, de warmte en verbondenheid van en tussen alle mensen die ik ken en die vandaag in de bezoekersruimte waren. Een warme menselijkheid die in schril contrast staat met de koude, niemand ontziende en bloeddorstige doodstraf.

Het was alweer een lange, vermoeiende dag . Ik ga nu slapen in de hoop pas woendag wakker te worden.

Austin, 28 oktober 2004

Het is voorbij voor Dominique. Op dindsdag 26 oktober 2004 om 19u59 werd zijn 30-jaar jonge leven waarvan hij 12 jaar op death row doorbracht beeindigd door een dodelijke injectie. Het was een van de meest afschuwelijke dagen uit mijn jonge leven.


Eigenlijk wil ik niet schrijven over dinsdag omdat er geen woorden zijn om de horror van het hele gebeuren met jullie te delen, evenmin als er woorden zijn om de vriendschap, de verbondenheid, de positieve kracht van mensen die deze afschuwelijke situatie heeft voortgebracht te omschrijven. Maar ik wil het proberen omdat ik niets liever wil dan het uitschreeuwen en aan heel de wereld laten weten hoe een onbeschrijfelijk onrecht dinsdag werd voltrokken.

Ik had maar een paar uurtjes slaap achter de rug toen mijn wekker alweer afging en ik me realiseerde dat het wel degelijk dinsdag was. Dave en ik gingen Andree ophalen en tot onze verbazing had ook de oudste zoon beslist om vandaag mee te gaan naar de gevangenis om Dominique te bezoeken en tot het bittere einde bij ons te blijven. Een zeer moedige beslissing.

Ik op de achterbank tussen de twee broers, Dave aan het stuur met naast hem een schrijfster uit New York die Dominique een keer had bezocht, zich maquierend, haar kapsel borstelend, voor wie dit hele gebeuren duidelijk een niet te missen evenement was om later over op te scheppen bij haar high society vriendjes. Ik haatte het mens voor haar ongevoeligheid, haar zelfingenomenheid. Ze was zo 'fake'. Ik heb haar dan ook de rest van de dag genegeerd. Zij was hier duidelijk alleen maar voor zichzelf. Haar zelfingenomenheid stond in schril contrast met de sereniteit en integriteit van iedereen die de voorbije 10 dagen zo hard heeft gevochten voor Dominique’s leven.

Aan de gevangenis stonden Guy, Ursula en Tammy buiten te wachten. Ze waren gekomen, net als Sheila, Barbara, Andy, Jessica en Dominique’s moeder voor een laatste afscheid. Maar ze mochten niet binnen want ze stonden niet op de bezoekerslijst. Zelfs in die laatste uren blijven ze de regels strict toepassen. En we zouden het geweten hebben want ook Andree mocht niet binnen omdat zijn broek te kort was en hij een witte t-shirt droeg. Maar anti-doodstrafactivisten krijg je niet zomaar klein. Met wat creativiteit, het nodige teamwork en wat over en weer geloop tussen de vrouwen- en mannentoilet had ook Andree de toegelaten outfit aan en mocht hij dan toch ook naar binnen.

Wij bleven buiten wachten om hen op te vangen als iedereen om 12u terug buiten zou komen… Het was zo afschuwelijk, zoveel zinloos verdriet. Ik hield me sterk tot Barbara, Dominique’s pennevriendin die net als ik met Daryl 10 jaar had gecorrespondeerd, in mijn armen in tranen uitbarstte. Ik huilde mee, tranen van woede en onmacht.

Al die jaren dat Dominque op death row zat maakte hij een rozenkrans. Elke keer iemand geexecuteerd werd, kwam er een parel bij. Bij 101 is hij gestopt. Toen Andree buiten de gevangenismuren in het boek keek dat Dominique hem had gegeven vond hij in een klein envelopje dat in het boek was geplakt zijn rozenkrans.

We zaten allemaal samen s’middags te eten toen het telefoontje kwam dat Dominique 14-dagen uitstel had gekregen van het gerechtshof maar dat de Staat in beroep ging. Het was een sprankeltje hoop waaraan we ons allemaal optrokken maar we wisten dat het een zeer fragiel sprankeltje was.

Rond drie uur reden we van Livingston naar Huntsville waar in de Wallsunit de executies worden voltrokken. Met de tijd verzamelden meer en meer mensen rond de Walls om te protesteren tegen de executie van Dominique. Er waren ook heel wat TV-stations (eentje uit Nederland) en journalisten. De seconden, minuten, uren, kropen voorbij. Het wachten in spanning leek eindeloos. Ik bleef dicht bij de twee Lastrapes zoons, Andree en Andrew, bezorgd omdat zij na de moord op hun papa opnieuw geconfronteerd zouden worden met een verlies, en bij Jessica. Ik was vooral bezorgd over haar. Maar ook over Dave, Sheila, Barbara en vooral ook Andy die slechts even oud is als ik,en die straks getuige zouden zijn van de executie. Om half vijf ging ik met de twee broers en Jessica naar Hospitality House waar ze voor een laatste keer met Dominique over de telefoon konden praten. Het leek allmaal zo surreeel, zo onecht, zo ongelooflijk moeilijk te geloven dat dit echt allemaal gebeurde voor mijn ogen en dat er niets was dat ik kon doen om het te stoppen. Ik wou zo graag geloven dat dit alleen maar een nachtmerrie was en dat ik gauw zou wakker worden…

Het hoopvol wachten ging door tot we om 10 voor 6 het telefoontje kregen dat het uitstel toegestaan door de rechter was ‘overruled’. Ik had gehoopt, gebeden dat we het zouden halen. Het telefoontje was een slag in het gezicht. De enige kans dat we nu nog hadden was het Hooggerechtshof. Maar ik zit al te lang in de doodstrafproblematiek om nog hoop en vertrouwen te hebben in het Hooggerechtshof. Om 10 voor 6 wist ik dat het over zou zijn voor Dominique. Het was enkel nog een kwestie van minuten, uren misschien, maar ik wist wat het Hof zou beslissen. Voor de eerste keer sinds ik hier ben vroeg ik mij af wat in godsnaam ik hier deed. Om 20 na 7 kwam het telefoontje dat ons elke hoop ontnam, de executie zou doorgaan. Het Hof had Dominique’s beroep niet aanvaard. Jessica zakte in elkaar. Met haar in mijn armen en de handen van Andree en Andrew troostend op mijn schouder huilden we terwijl Sheila, Dave, Barbara en Andy de straat overstaken om getuige te zijn van een moord met voorbedachte rade. Toen ze opnieuw buiten kwamen zat ik nog steeds met Jessica huilend in mijn armen op de grond. Ze was een wrak, een hoopje ellende. Een nieuw onschuldig slachtoffer van Texas’ killing machine.

Het was afschuwelijk, vuil, smerig, onrechtvaardig, duivels, nutteloos, het was pure horror. Mijn hart brak toen ik het verdriet zag van mensen die mij zeer nauw aan het hart liggen. Het verdriet van Dave, de woede van Andy, het gebroken hart van Jessica. Maar hoe afschuwelijk dinsdag was, het is de verbondenheid, de warmte, de vriendschap die me zal bijblijven. En niet te vergeten, de vergevingsgezindheid van de Lastrapes, het feit dat ze er waren om samen met ons te vechten tegen dit onrecht. Het was prachig. Ik geloof in de kracht van mensen die samen vechten voor een doel. Ik kan niet anders dan geloven dat we op een dag zullen winnen.

Samen met Andy reed ik de lange weg terug naar Houston en trakteerden we onszelf op vodka en ijs. Marjan die nooit drinkt. Maar voor een keer was het te veel geweest. We waren allebei uitgeput, op, er bleef geen greintje energie meer over. Toen ik doodmoe in de boomhut kroop zag ik dat Andy in mijn schriftje een boodschap had geschreven: ‘I will forever owe you my gratitude for taking care of me today’. Mijn aanwezigheid in Texas was dan toch niet helemaal zinloos.

Terwijl ik dit schrijf zit ik aan de computer bij Mike en Lily in Austin. Vanmiddag heb ik de bus genomen naar Austin om morgen hier in de Staatsbibliotheek Daryls dossier te kopieren, meer dan 2000 pagina’s, zodat ik voldoende informatie heb om voor hem een nieuwe advocaat te vinden. Gisteren zou ik samen met Dave zijn huidige advocaat opzoeken maar de geplande afspraak was alweer door hem afgezegd. Meer dan ooit besef ik dat de tijd dringt.

Gisteren was een fijne dag. Ik heb een lezing van Sister Helen Prejean (het personage in de film Death Man Walking) laten voorbij gaan. Ik kon even geen doodstraf meer aan. In de plaats heb ik Blackie gebeld, Daryls jeugdvriend en heb ik de namiddag met hem doorgebracht. Eerst naar de Office Max om papier en enveloppes voor Daryl te kopen en te laten opsturen naar de gevangenis zodat hij weer verder kan het komende jaar en dan naar Regi gereden, Daryls jongste broer. Dit jaar wou ik twee nieuwe mensen leren kennen: Daryls oudste broer Earl en zijn moeder. Ik ben in beiden geslaagd. Ik was bang dat zijn mama me niet binnen zou laten. Ze heeft de voorbije 14 jaar geen contact meer gezocht met Daryl, geen brief, geen bezoek, niets. Ik wist dus niet hoe ze op mij zou reageren. Maar ik heb twee uur bij haar op de sofa gezeten, gekletst, oude foto’s bekeken en ik heb er honderduit van genoten. Ik weet nu ook ineens waar Daryl zijn karakter heeft gehaald. Hij is de mannelijke versie van zijn mama. Het was zo grappig om zoveel trekken van hem in haar te herkennen. Ik hoop dat mijn bezoek haar ogen heeft geopend. Ik zou zo graag willen dat ze het beeld dat ze heeft van Daryl van 14 jaar geleden zou kunnen bijstellen, dat ze met haar eigen ogen zou kunnen zien dat hij veranderd is, gegroeid. Ik hoop dat ze op een dag de stap zet om haar zoon terug op te zoeken en niet wacht zoals Dominique’s mama tot de dag van zijn executie.
Toen ik doorging gaf ik haar de foto die we maandag hadden gemaakt van Daryl en mij. Ze was er ontzettend blij mee. Na een lange gemeende knuffel reden we terug naar huis. Mijn eerste doelstelling was geslaagd maar ik heb er een nieuwe bij: er voor zorgen dat ze Daryl gaat opzoeken.

Ondertussen is het alweer bijna middernacht. Tijd om in bed te kruipen, deze keer niet in de boomhut maar in de logeerkamer bij Mike en Lily. Ik prijs me zeer gelukkig met de gastvrijheid van al deze schitterende mensen.

Veel liefs vanuit ‘evil’ Texas

Marjan

Houston, 31 oktober 2004

Dag allemaal,

Dit is mijn laatste avond in de boomhut. Morgen stijgt mijn vliegtuig op richting Belgie en ik kan amper wachten om eindelijk terug thuis te zijn. Maar eerst nog even tijd maken om jullie een laatste berichtje uit Texas te sturen.

Vrijdag heb ik, na alweer een veel te korte nacht, heel de dag doorgebracht in de Staatsbibliotheek en in de Court of Criminal Appeals om Daryls dossier te kopieren. Ik had me verwacht aan 2000 bladzijden. Toen de klerk zijn ondertussen 14-jaar-oude dossier van onder het stof haalde bleek het om minstens drie keer zoveel bladzijden te gaan. Dat werd dus alles doornemen en zorgvuldig selecteren wat te kopieren en wat niet. Geen makkelijke keuze. En ik voelde me weer als in een film... snuffelend in Daryls dossier. Ongewild moest ik denken aan de film ‘In the name of the father’, hopend om net als de advocate van Jerry een briefje te vinden ‘not to be shown to the defense’, dat Daryls leven zou kunnen redden. Jammer genoeg speel ik niet mee in een film maar is dit rauwe werkelijkheid...

Zes uur later en 500 dollar armer (je zou verwachten dat gevangenen op zijn minst een gratis kopie moeten krijgen van hun eigen dossier, maar niets is minder waar) stond ik weer buiten met mijn kartonnen doos. Ik zal weten wat te doen de komende weken... Eindelijk zal ik kunnen lezen wat er 14 jaar geleden gebeurde in de rechtszaal.

Naar jaarlijkse gewoonte was het vrijdagavond verzamelen geblazen bij Lily om T-shirts, flyers, spandoeken, ... te maken voor de mars. Het was een fijn weerzien met een hoop mensen. Ik bewonder hun doorzettingsvermogen. Het is me nog steeds niet duidelijk hoe zij er in slagen om deze strijd te overleven als ik na twee weken Texas al dringend toe ben aan terug thuis te zijn.

De mars was jammer genoeg maar een matig succes ondanks een schitterend optreden van de Welfare Poets uit New York die speciaal voor deze mars uit New York waren overgevlogen. We waren slechts met zo’n 300. Maar het was voor mij een ideale uitlaatklep, een manier om de woede en frustratie van dinsdag van me af te schreeuwen. Ze zullen het in Austin geweten hebben dat Belgie vertegenwoordigd was... Maar mijn gedachten waren bij Dave, Barbara, Jessica, Andree en de vele anderen die vandaag voorgoed afscheid namen van Dominique. Terwijl wij schreeuwend door de straten van Austin trokken, werd Dominique in Houston door de mensen die hem lief hadden begraven. Volgens Dave was het een van de mooiste begrafenisdiensten die hij ooit had meegemaakt.

En zo loopt ook deze derde reis naar Texas op zijn einde. Ik keer morgen terug naar Belgie. Hier gaat de waanzin gewoon verder. Dinsdag wordt een man geexecuteerd wiens slachtoffer slechts 9 maanden na de overval (waarbij dus wel degelijk niemand werd vermoord) overleed na een amputatie van zijn been omwille van gangreen. De behandelende arts schreef in zijn medisch rapport dat de dood van de oude man alles te maken had met de amputatie en niets met het hersenletsel dat hij tijdens de overval had opgelopen. Deze arts werd niet gehoord als getuige in de rechtszaal en de jongen werd veroordeeld voor moord. Het is een Afro-Amerikaan, uit een arm gezin, zonder een adequate verdediging tijdens zijn proces,... same old storry. Na hem volgen nog vijf executies deze maand waaronder op 17 november de executie van Anthony Fuentes, de kleinzoon van Guy en Ursula, de zoon van Tammy. Mensen die mij zeer nauw aan het hart liggen.

En toch...

Ondanks het verdriet, de woede, de frustratie, ondanks het feit dat dit de zwaarste Texasreis is geweest sinds ik dit doe, ben ik toch ontzettend dankbaar dat ik hier de voorbije twee weken kon zijn en zijn er heel wat mooie herinneringen die ik morgen mee naar huis neem. Het weerzien met Daryl, het even kunnen ontsnappen aan de vier muren die hem omringen, zijn glunderende ogen, zijn schaterlachen. Die eerste broze maar positieve ontmoeting met zijn moeder die hopelijk op een dag leidt tot een weerzien tussen haar en haar zoon. De grenzeloze gastvrijheid van mijn ‘adoptieouders’ in Houston en Mike en Lily in Austin. Het weerzien met oude bekenden. De vele nieuwe ontmoetingen: Sheila, Jessica, Andy, Barbara, Guy, Ursula, Tammy, Andree, Andrew, Robin. Nieuwe vriendschappen die zijn ontstaan met als rode draad, het samen vechten voor eenzelfde doel. De ongeziene vergevingsgezindheid van de familie Lastrapes. De unieke ontmoeting tussen Dominique en Andree en Andrew. De verbondenheid in de aanloop naar en op de dag van Dominique’s executie.

Hieruit (en uit al jullie lieve, aanmoedigende emails en telefoontjes) put ik kracht en energie om de strijd verder te zetten met het vertrouwen op een dag te winnen.

Tot heel gauw!

Een laatste groet uit Texas,

Marjan