De heibel over de huidige spellingwijziging voorstellen als een typisch verschijnsel bij het veranderen van de spelling, verdraait de feiten. Het is waar dat elke verandering weerstand oproept. Het is echter niet waar dat elke weerstand van dezelfde aard is.
De spellingwijziging van 1995 was nuttig, omdat er daarvóór de facto drie verschillende spellingen bestonden: voorkeurspelling, progressieve spelling en conservatieve spelling (we zouden er zelfs nog een extreem-progressieve spelling als 4e variant aan toe kunnen voegen, maar die werd niet officieel erkend - de andere drie wel!).
1995 schiep duidelijkheid, en dat is wat de speller wenst en nodig heeft: zekerheid over hoe een woord moet worden geschreven.
De huidige veranderingen gooien dat echter om verschillende redenen overboord.
Ten eerste wordt de spelling van sommige woorden veranderd. Wie dus kon spellen, kan het plotseling weer een beetje minder. De voorbeelden tarten de verbeelding: honderdmiljoen wordt honderd miljoen (waarom?), kortegolf wordt korte golf, en gewoon compleet stupide: 50-eurobiljet wordt 50 eurobiljet.
Dat laatste voorbeeld brengt ons bij het tweede probleem: '50 eurobiljet' wordt lachen als iemand '50 eurobiljetten' moet schrijven, want wie weet dan nog wat de schrijver bedoelt? De veranderingen bij de koppeltekens leiden bijna allemaal tot onduidelijkheid.
Een derde probleem is dat het voortdurend wijzigen van een spelling alleen maar het gezag van die spelling ondergraaft. En waarom zou je regels opstellen, als die geen gezag dragen? Hoe kun je als leraar punten aftrekken voor schrijffouten, als je tien jaar later punten moeten aftrekken omdat de spelling is veranderd? Heeft men er al bij stilgestaan dat alle tieners van 16 tot 18 jaar al voor de tweede keer in hun leven te maken hebben met een spellingverandering, zelfs al is het een kleine? Heeft men er al aan gedacht dat wie pas is afgestudeerd, al direct verkeerd spelt? Heeft men er al aan gedacht dat als de Spellingcommissie doorgaat met het idee om de tien jaar te spelling te herbekijken, dat alle kinderen die nu 6 tot 8 jaar oud zijn, nog voor hun 18 jaar ook al aan een tweede spelling toe zijn?
Beseft de Spellingcommissie wel dat ze daarmee in haar eigen vlees snijdt? Er was ons in 1995 beloofd dat de tienjaarlijkse herziening alleen maar zou worden gebruikt om nieuwe woorden in te voeren, maar dat is niet wat nu gebeurt. Rode-Kruistent wordt Rode Kruistent. Dat is een regelwijziging. Het is dus niet alleen de paardenbloemregel die wordt veranderd. Er zijn nog andere wijzigingen. En wat gaat de commissie over tien jaar doen? Weer veranderen? Wie kan dat nog volgen? Wie wÃl dat nog volgen?
Een vierde probleem: wijzigingen om de tien jaar betekenen dat de veranderingen meedrijven op modegolven, in plaats van op overwegingen die een langdurig helder spelsysteem moeten opleveren.
Middellandse-Zeekust veranderen in Middellandse Zeekust is wat sommigen de Engelse ziekte noemen: samengestelde woorden los schrijven. Dezelfde ziekte is de enige verklaring voor 'korte golf' i.p.v. kortegolf, 'een derde' i.p.v. 'eenderde', en 'honderd miljoen' i.p.v. 'honderdmiljoen'. Als die Spellingcommissie (Spelling Commissie?) zich aan zulke modetrends te buiten gaat, dan zoekt ze meer tijdelijke populariteit dan een degelijk systeem.
Een veel sterkere tendens bij de huidige volwassen bevolking is, dat het nieuwe Groene Boekje hun gestolen kan worden. En die tendens is ook terug te vinden bij professionele taalgebruikers. En als zij er niet meer om geven, wie dan wel nog?
Peter Motte: licentiaat in de Germaanse filologie (Nederlands-Engels), speciaal licentiaat in de algemene literatuurwetenschap, hoofdredacteur van het literair tijdschrift De Tijdlijn, technisch en wetenschappelijk vertaler en eigenaar van het Vertaalbureau Motte, Cobol-programmeur, geslaagd in het Voorbereidend jaar burgerlijk ingenieur
Reacties op bericht (2)
09-01-2006
Re: Nieuwe spelling: zottigheid en volksverlakkerij
Ook ik vind de wijziging in dit geval niet noodzakelijk, maar zolang er geen biljetten van 1 euro bestaan, weet iedereen wat er met "50 eurobiljetten" wordt bedoeld, of zie ik dat verkeerd?
09-01-2006, 14:43
Geschreven door orlando
16-10-2005
Re: Nieuwe spelling: zottigheid en volksverlakkerij
ach ja, hier in Duitsland heerst ook veel commotie rond spellingshervormingen...
