Het VIGeZ of Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie beoordeelt een koek op basis van 4 criteria: het energie-, vet-, vezel- en zoutgehalte. Een ‘gezonde’ koek mag volgens haar maximum 150 kcal per portie leveren. Per 100 g mag hij niet meer dan 15 g vet en 400 mg natrium bevatten en moet hij minstens 2 g vezels aanbrengen. Aangezien het VIGeZ een onafhankelijk expertisecentrum is, ga ook ik deze criteria gebruiken: 

Céréal Haverzemelenkoek

-> Céréal Haverzemelenkoek bevat per pakje (3 koeken) 81 kcal;
-> Het vetgehalte is 16 %;
-> Per 100 g bevat hij 216 mg natrium;
-> Hij levert per 100 g 10 g vezels

Theoretisch gezien bevatten deze koekjes per 100 g 1 g vet teveel om door het ViGeZ als voorkeurskoek beschouwd te worden. Aan alle andere eisen wordt wel voldaan. Over deze 1% vet teveel gaan we dan ook niet struikelen, zeker niet omdat de vetzuursamenstelling positief is. Als vetstof wordt immers koolzaadolie gebruikt. Terwijl alle andere reeds besproken koeken de ongezonde palmpitolie (verzadigde vetten) bevatten, wordt hier dus gekozen voor een omega 3 – rijke vetstof. Verzadigde vetten vervangen door onverzadigde (en dan nog bij voorkeur omega 3), komt de gezondheid ten goede. 

De koek bevat snelle suikers, maar van alle reeds besproken koek is deze diegene met het laagste suikergehalte. Bovendien is het de koek met de meeste vezels. De vezels zullen er voor zorgen dat de toch nog aanwezige suikers trager in het bloed opgenomen worden. Hun schadelijke effecten worden hierdoor afgezwakt. 

Céréal By Nature Speculoos met spelt 

-> Céréal By Nature Speculoos met spelt bevat per portie (2 koeken) 100 kcal;
-> Het vetgehalte is 18 %;
-> Per 100 g bevat hij 304 mg natrium;
-> Hij levert per 100 g 2,6 g vezels

Omdat hij meer dan 15% vet bevat, is hij volgens het VIGeZ al geen voorkeurskoek. Maar een koek van speltmeel moet toch gezond zijn, niet? Hoewel er de laatste tijd veel te doen is rond spelt, lijkt deze graansoort erg op tarwe (de graansoort waar koekjes normaal gemaakt van worden). Voor het grootste deel bevatten ze dan ook dezelfde voedingsstoffen. Of je kiest voor tarwe of spelt maakt dan ook niet veel uit, wel belangrijk is het om steeds te kiezen voor de onbewerkte variant van deze granen m.a.w. te kiezen voor volkoren producten. Deze koekjes bevatten zowel ‘witte’ speltbloem als volkoren speltmeel. Het vezelgehalte is dan ook niet erg hoog, waardoor de snelle suikers van de koek pijlsnel in het bloed komen. En van deze snelle suikers zijn er in deze speculaasjes heel veel van terug te vinden. Het is zelfs het hoofdingrediënt! Van alle reeds besproken koeken (uitgezonderd de peperkoek) is dit de suikerrijkste!

Ook Lotus heeft een ‘gezonde’ speculoos in zijn assortiment: Lotus Speculoos 6 granen. Deze variant bevat ongeveer evenveel kcal, vetten en suikers als de Céréal-versie, het vezelgehalte ligt hoger (4,7 g per 100 g). Als we dan nog weten dat de speculaasjes van Céréal 22 euro per kg kosten en die van Lotus slechts 6 euro, dan is voor mij de keuze snel gemaakt. 

Opmerking: Voor mensen die om medische redenen tarwe moeten vermijden, is de Céréal versie wel een goed idee. 

Céréal Sugar Control Choco Delight

-> Céréal Sugar Control Choco Delight bevat per portie (2 koeken) 93 kcal;
-> Het vetgehalte is 21 %;
-> Per 100 g bevat hij 260 mg natrium;
-> Hij levert per 100 g 3,3 g vezels

Deze koek bevat geen suiker. Zijn zoete smaak heeft hij te danken aan maltitol. Deze zoetstof doet de bloedsuikerspiegel minder (snel) stijgen dan suiker. Dit is positief voor mensen die aan diabetes lijden en eigenlijk ook voor niet-diabetici. 

Sommige zoetstoffen zijn 100-en keren zoeter dan suiker. De gebruikte hoeveelheid is dan ook zo klein dat ze zo goed als geen kcal leveren. Dit geldt echter niet voor maltitol. Deze zoetstof levert ongeveer 2,5 kcal per gram en je hebt er - aangezien het minder zoet is dan suiker - een aanzienlijke hoeveelheid van nodig. Producten met maltitol leveren meestal dan ook ongeveer evenveel kcal als voedingsmiddelen met suiker. Dit geldt ook voor deze koekjes. Hun energiewaarde per 100 g is 442 kcal, een gelijkaardige ‘gewone’ koek (LU Scholiertje) levert er 500.

Hoewel deze koek aan de ‘vezeleis’ van het VIGeZ voldoet, wordt er toch geraffineerde (‘witte’) tarwebloem gebruikt. Vezels zorgen ervoor dat de bloedsuikerspiegel na het eten van koolhydraten langzamer gaat stijgen. Voor een ‘diabeteskoek’ zou er dan ook beter voor volkoren bloem gekozen zijn. 

Volgens het VIGeZ bevat deze koek te veel vet. Belangrijker dan de hoeveelheid vet, vind ik echter het soort vet. Aangezien diabetici meer kans hebben op hart-en vaatziekten zouden deze van de onverzadigde soort moeten zijn. Doordat palmvet gebruikt wordt als vetstof, is dit hier niet het geval.