|
Ik heb Donald Trump al een aantal keer "een psychopaat" genoemd, een pathologische leugenaar,
onveranderlijk overtuigd van het eigen gelijk. Maar Vladimir Poetin is een even
grote psychopaat, en jammer genoeg véél gevaarlijker dan Trump.
Hij is veel gevaarlijker omdat hij een stuk intelligenter is dan
Donald, want die is in alle opzichten gewoon een klein kind. Hij is veel
gevaarlijker omdat hij véél langer aan de macht kan blijven dan Donald: die
moest na vier jaar de baan ruimen, terwijl Vladimir al sinds 2000 aan de
macht is en dankzij de recente grondwetswijziging nog tot 2036 aan het roer kan
blijven. Hij is ook veel gevaarlijker omdat hij véél meer macht heeft dan
Donald: hoe groot de slagkracht van een Amerikaans president ook is, er is nog
altijd een parlement om hem te controleren, er is de rechterlijke macht om hem
af te remmen, en er is de publieke opinie waar hij rekening moet mee houden. In
Rusland is dat alles er niet. Vladimir Poetin is een dictator die door niets of
niemand gehinderd wordt: het parlement mag alléén maar "Ja" knikken, de rechterlijke macht is monddood, en er is geen
publieke opinie omdat niemand zijn mond nog durft open te doen.
Maar Vladimir Poetin is vooral veel gevaarlijker door zijn onblusbare
ambities en zijn machtswellust. De man ziet zichzelf als de opvolger van de
vroegere "tsaren" en hij wil dan ook
diezelfde onsterfelijke glorie verwerven. Hij wil ook het grote en roemrijke
Russische rijk van het tsarendom in ere herstellen. En daarvoor zal hij zonder
aarzelen een paar vervelende hindernissen uit de weg ruimen. En dan vooral aan
de Westelijke kant, waar enkele kleinere landen liggen die ooit deel hebben uit
gemaakt van het "Tsaardom Rusland":
Oekraïne, Letland, Estland, Litouwen. En dan is er ook nog Finland en Polen,
maar ik vermoed dat zélfs Vladimir daar zijn handen niet wil aan verbranden.
Met de herovering van Oekraïne is hij een tijdje geleden al gestart:
de Krim heeft hij al geannexeerd, en grote delen van Oost-Oekraïne worden bezet
door pro-Russische milities. En al bij al heeft hij dat zonder grote problemen
klaargespeeld. Het Westen heeft eens met een vermanende vinger gezwaaid, en dat
was dat. Maar hij moet er toch voor waken om niet al té driest te werk te gaan.
Hij moet dus zorgen voor een "excuus",
een "rechtvaardiging".
Vandaar zijn "waarschuwing"
in zijn recente toespraak voor de partijgetrouwen, maar eigenlijk vooral
bedoeld voor de buitenwereld. In die toespraak liet hij duidelijk verstaan dat
Rusland onverbiddelijk zal reageren op elke provocatie. Waarbij het in de
gedachtewereld van Poetin gemakkelijk is om elke actie of uitspraak die hem
niet zint, als een "provocatie" te
beschouwen. Dat Tsjechië een aantal Russische diplomaten het land heeft
uitgezet na bewijzen dat ze verantwoordelijk waren geweest voor een terreuraanslag
in 2014: provocatie. Dat Bulgarije onlangs iets gelijkaardigs gedaan heeft
omdat de Russen een aanslag gepleegd hadden op een wapenfabriek die wapentuig
leverde aan Oekraïne: provocatie. Dat het Westen sancties oplegt omwille van de
willekeurige aanhouding van Navalny en zijn medestanders: provocatie. Dat
Oekraïne de grens met Rusland extra in het oog houdt omdat de Russen er massaal
troepen naartoe gestuurd hebben: provocatie.
In de ogen van Poetin is zowat alles "provocatie" en bijgevolg een mooi excuus om zijn militaire macht te
gebruiken. Hij heeft het trouwens ook met zo veel woorden gezegd: "Er is een rode lijn die niet mag
overschreden worden. Wie dat toch doet, zal de consequenties moeten dragen."
En, héél belangrijk: "Wij zullen zelf
bepalen, in elk individueel geval, waar die rode lijn ligt."
Poetin kan dus in om het even welke situatie oordelen dat iemand de "rode lijn" overschreden heeft. Er zijn
geen vast-omlijnde regels van wat wel of niet kan, en wat de ene wél mag zal
voor een ander dan weer ontoelaatbaar zijn. Wat betekent dat Poetin elke
gelegenheid als excuus kan aangrijpen om in actie te komen.
Het grote probleem daarbij is dat hij zelf volkomen overtuigd is van
zijn gelijk en van de justificering van zijn handelswijze. Het probleem is ook
dat hij totaal onverschillig staat tegenover de mogelijke gevolgen van wat hij
doet. Vermoedelijk ook wel omdat hij heel goed weet dat hij zo goed als
onaantastbaar is.
Als ik in Oekraïne zou wonen, of in de Baltische staten, dan zou ik er
in elk geval niet gerust op zijn. Dat die landen in Poetin's vizier liggen, is
al langer duidelijk. Het is maar een kwestie van tijd eer hij zijn droom van "Groot-Rusland" zal willen realiseren.
En dan? Het Westen (Europa, Amerika, de NATO) heeft zich ertoe
verbonden die landen te helpen en te beschermen. Maar als ze daadwerkelijk
ingrijpen, dan krijgen we een nieuwe oorlog op het Europese continent. Niemand
zal dat willen riskeren, denk ik. Zodat het vermoedelijk bij een boze
wijsvinger zal blijven. En een reeks sancties, die Poetin als nieuwe "provocaties" zal beschouwen.
Nee, ik ben niet erg optimistisch. We waren dolgelukkig eenmaal we van
Donald Trump verlost waren, maar de ergste psychopaat kan nog vijftien lange
jaren ongestoord zijn gang gaan.
|
