|
Voor wie een kort geheugen zou hebben...
Herinnert u zich de inauguratie van Joe Biden als nieuwe president van
de USA? Het meest beklijvende moment daarbij was ongetwijfeld toen een jonge
zwarte vrouw, Amanda Gorman, een speciaal
voor de gelegenheid geschreven, eigen gedicht begon te declameren.
In haar gedicht klonk het onder andere (vrij vertaald):
"We sluiten de
breuklijn,
want we weten dat we voor een goeie toekomst
eerst onze verschillen moeten vergeten.
Dat we voor
altijd verbonden zijn, zegevierend.
Niet omdat we nooit meer nederlagen zullen kennen.
Maar omdat we nooit meer zo verdeeld zullen zijn."
De hele wereld zat met open mond te kijken en te luisteren naar deze (voor
de meesten onbekende) dichteres. De bewonderende kreten bij haar prachtig
gedicht waren niet te tellen. En zoals dat meestal gaat: de uitgevers hadden
geld geroken, en binnen de kortste keren zou een volledige dichtbundel
van de nieuwe heldin verschijnen.
Uiteraard kon de Nederlandstalige wereld niet achter blijven, en
uitgeverij Meulenhoff heeft de
rechten gekocht om een Nederlandstalige versie uit te brengen. De delicate
opdracht om de gedichten van Amanda
Gorman naar het Nederlands te vertalen, werd toevertrouwd aan Marieke Rijneveld, een succesvolle
Nederlandse schrijfster. De keuze van Marieke
Rijneveld leek voor de hand liggend, al was het maar omdat ook zij een
jonge vrouw is én omdat zij zélf al een paar (bejubelde) dichtbundels heeft
gepubliceerd. Ook het managementteam rond Amanda
Gorman kon zich naar verluid perfect vinden in de kandidatuur van Marieke Rijneveld.
Maar helaas... Al gauw kwamen de reacties op Twitter los, op initiatief
van een zwarte "activiste": Janice Deul. Dat ontaardde binnen de
kortste keren in een storm van protest en kritiek. Waarop Marieke Rijneveld de eer aan zichzelf gehouden heeft, en uitgeverij
Meulenhoff op zoek moet naar een
andere vertaalster.
Wat is er nu zo gruwelijk fout aan Marieke
Rijneveld? Ze is blank!
Het idee dat een blanke schrijfster de vertaling zou verzorgen van een
gedicht van een zwarte dichteres, is blijkbaar voor een groep mensen ondenkbaar
en onaanvaardbaar. Met het argument dat een blanke zich nooit voldoende in de
leefwereld van een niet-blanke kan inleven om een vertaling te maken die de
geest van de oorspronkelijke gedichten getrouw weer geeft. Nee, zoiets kon en
kan alléén tot een goed einde gebracht worden door een zwarte vertaalster.
Dat die fanatieke dwarsliggers hiermee meteen ook zeggen dat blanken
eigenlijk niet eens die gedichten moeten of mogen lezen, vermits wij er toch
niets van zullen snappen, daar hebben ze duidelijk niet direct bij stil
gestaan.
De toon van het gedicht, in de geest van Joe Biden's boodschap, was vooral
gericht op "verbinding" en "vereniging", en tégen de moordende polarisatie
uit de erfenis van Donald Trump. Maar dat lijken die verontwaardigde twitteraars al
vergeten te zijn, want door hun protest wijzen ze nu nét die "verbinding" af en versterken ze de
polarisatie. Méér dan al die blanken die afgeven op de niet-blanken, versterken
zij de afstand en de verdeeldheid tussen blank en zwart.
We mogen het vermoedelijk zo niet noemen, maar dit is zonder meer discriminatie.
Marieke Rijneveld wordt
afgewezen puur en alléén omwille van haar huidskleur; de job wordt haar ontzegd
puur en alléén omwille van haar huidskleur. En dan nog door die mensen die
vermoedelijk het hardst staan roepen om de rassendiscriminatie aan te klagen.
Daarmee bewijzen ze hun zaak in elk geval géén dienst.
En daarmee bewijzen ze ook de dichteres Amanda Gorman geen dienst, want als ze mij zeggen dat ik te blank
ben om iets van die gedichten te snappen, dan zal ik die dichtbundel in elk
geval nooit kopen. Ook al was ik het na de bevlogen declamatie wél van plan
geweest...
|
