Sinister

Ik was een "verdienstelijk" muzikant, maar daar hield het wel ongeveer op. En ik was een ramp als ik een solo moest spelen, omdat ik het zowat bestierf van de stress en de zenuwen.

Dat werd een complete catastrofe als ik helemaal alléén vooraan moest gaan staan om een deuntje te produceren. Dat was toendertijd de gewoonte bij het Sint-Ceciliafeest van de fanfare: elk jaar "mocht" een jonge veelbelovende muzikant een stukje ten beste geven, helemaal alleen op een podium, voor het oog van de voltallige fanfare en de in groten getale opgedaagde vrienden en familie. Ik had niet die zelfzekere flair als een aantal van mijn leeftijdsgenoten, en voor mij was dat een ware martelgang. Mijn optreden is dan ook op een gigantisch fiasco uitgedraaid: ik was zó nerveus dat ik het hele stukje een halve toon te hoog heb gespeeld. Zo vals als een kat, dus. Maar... ons vader heeft mij toch achteraf gefeliciteerd om mijn "toonvastheid". Want ik heb het hele stuk consequent die afwijking van een halve toonhoogte volgehouden. Wat een kunststukje op zich was. (En wat je vermoedelijk met een ander instrument dan een hoorn nooit zou klaarspelen.)

Maar nee dus, ik was geen virtuoze muzikant, en ik had een voorkeur voor simpele partituren waarbij de hoorn eerder op de achtergrond kon blijven. Zoals bij een Weense Wals: daar voelde ik me nog het meest comfortabel bij. De bijdrage van de hoorn in het "oem-pa-pa" van een wals, was het repeterende "pa-pa", en dat kon ik als de beste.

Ik ben trouwens later, als volwassene, nóg een keer naar de muziekschool mogen gaan. In Aalbeke was dat. Onze nieuwe dirigent, die vermoedelijk een mooi procentje mocht opstrijken bij de verkoper van muziekinstrumenten voor ieder instrument dat die aan de fanfare mocht slijten, had een splinternieuwe hoorn op de kop kunnen tikken. Een prachtig, goudglanzend ding. En dat juweel was voor mij bestemd. Helaas was onze dirigent een paar kleine details uit het oog verloren. Deze hoorn was voorzien van "klepventielen", en ik had al die jaren tevoren altijd een instrument gehad met "pompventielen". Ik moest dus zowat vanaf nul opnieuw beginnen leren. De hoorn had trouwens zelfs een vierde ventiel, en ik heb nooit geweten waar dat voor diende. De hoorn was bovendien afgestemd voor muziekpartituren "in D", terwijl alle muziekpartituren voor een hoorn altijd "in Bes" of "in F" geschreven waren. Ik moest daarom een soort simultaanvertaling verzorgen terwijl ik speelde: ik moest consequent een toon hoger of lager spelen dan wat op de partituur te lezen viel. (Misschien had onze dirigent zich nog mijn allereerste optreden herinnerd?)

Dat is al bij al toch wel een stuk moeilijker dan het lijkt. En dus moest ik naar de muziekschool (waar, geheel toevallig, onze dirigent les gaf als betaald muziekleraar) om te leren "transponeren": ik moest leren om niet de noten te spelen die ik kon aflezen, maar wel een toon hoger of lager.

Maar ons vader kon het (alweer) niet laten met mij en mijn nieuwe instrument te pronken. (Als hij kon stoefen met één van zijn kinderen, dan was hij niet te houden...) En dus heeft hij mij meegenomen naar de Koninklijke Filharmonie van Kortrijk, waar hij ook al een tijdje lid van was, en waar hij de "bombardon" speelde, of om helemaal precies te zijn: de "sousafoon". In zijn jonge jaren had hij trombone gespeeld, maar met het ouder worden was hij moeten overschakelen op een muziekinstrument met een groter mondstuk. Ook al omwille van het hardnekkige herpesvirus. Eerst werd het de tuba, en later dus de sousafoon.

De Koninklijke Fanfare Sint-Jan haalde toen al niet meer het niveau van rond de jaren zeventig, toen de fanfare in "de hoogste klasse" speelde, en hoge toppen scheerde op allerlei muziekwedstrijden. We werden in die gloriejaren zelfs gevraagd om de "halftime show" te verzorgen van voetbal-interlands. Ons vader zag het verval met lede ogen aan, en was bezweken voor de lokroep van meer ambitieuze muziekgezelschappen. En ik mocht hem daar wat later bij gaan vervoegen, al stond ik niet direct te springen om "ambitieuze" muziek te spelen.

Maar ik wil mijn verhaal niet negatief eindigen. Want al is het niet gemakkelijk te bespelen, een hoorn is toch wel een héél mooi instrument, met een uitzonderlijk mooie, zoete en volle klank.

Ook in de moderne muziek wordt dankbaar gebruik gemaakt van de toch wel heel aparte "ronde" klank van een hoorn. Zoals bijvoorbeeld in deze song van "The Alan Parsons Project": https://www.youtube.com/watch?v=76n_uE_W31A