Sinister

Er zijn héél weinig kinderen die kunnen beweren dat ze ouder zijn dan hun eigen moeder...

Tot nu toe is dat nog nooit écht gebeurd, maar het zou in de nabije toekomst best wel kunnen voorvallen. Zo is in 2017 een jonge vrouw bevallen van een baby uit een "donor"-embryo dat in 1992 ingevroren was, terwijl de vrouw zélf pas in 1991 geboren is. (Dus amper één jaar vóór de conceptie van haar baby.) En onlangs, rond Kerstmis, heeft die vrouw er nog een tweede kindje bij gekregen, ook van een embryo dat in 1992 was ingevroren. Het ging om embryo's die "op overschot" waren na een IVF-behandeling van een koppel dat toen alléén op die manier kinderen kon krijgen. Het gaat dus om twee échte zusjes, niet alleen omdat ze door dezelfde vrouw ter wereld gebracht zijn, maar ook omdat ze genetisch dezelfde moeder hebben. En beiden zijn dus, strikt genomen, nauwelijks anderhalf jaar jonger dan "hun moeder".

Aangezien ingevroren embryo's naar verwachting héél lang "houdbaar" blijven, zou het dan ook heel goed kunnen dat er binnenkort kinderen geboren worden uit een embryo dat ouder is dan de vrouw die het kindje zal baren.

De jonge vrouw in kwestie kon zelf met haar man geen gezonde kinderen krijgen omdat de man lijdt aan Mucoviscidose. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat het gezin de beide kinderen "geadopteerd" heeft, maar dan op een heel intense en "betrokken" manier: de baby's hebben zich immers ontwikkeld in de baarmoeder van de vrouw zélf, zij heeft de baby'tjes negen maanden in haar buik mee gedragen en ze heeft ze ook zélf ter wereld gebracht. De kinderen hebben, net als andere "adoptiekinderen", andere biologische ouders. Maar toch is de jonge vrouw écht wel hun moeder.

Ik vind het alvast een fantastisch verhaal. Een echt "kerstverhaal". Maar ik vermoed dat veel mensen hier misschien problemen mee zullen hebben. En er zijn inderdaad wel wat ethische bedenkingen bij te maken.

De katholieke kerk is in elk geval categoriek tégen. De katholieke kerk is sowieso al gekant tegen IVF. Zéker als óf de eicellen óf het sperma, of beide, van "een vreemde" afkomstig zijn. Volgens de katholieke leer schendt deze techniek immers "het recht van het kind om geboren te worden uit een vader en een moeder, die het kent en die door het huwelijk met elkaar verbonden zijn". Om diezelfde redenen veroordeelt de katholieke kerk trouwens ook het idee van "draagmoederschap". (IVF is sowieso iets wat de katholieke kerk niet kan goedkeuren, want om het nodige "zaad" te produceren, moet de man masturberen. En dát is een zware zonde: "Doe nooit wat onkuisheid is!")

Los van dit achterhaald idee dat een kind alléén mag gemaakt worden door een man en een vrouw die "door het huwelijk met elkaar verbonden zijn", is er toch wel de terechte vraag of we hier niet een beetje "god" aan het spelen zijn. En of we menselijke embryo's op die manier niet als "een verhandelbaar product" gaan beschouwen? Zo van: "We willen graag een kind, en gaan eens in de baby-winkel zien wat ze in de aanbieding hebben." Er is trouwens ook de kwestie van "selectie". Het gaat niet meer om een "natuurlijke selectie", waarbij de sterksten overleven. Het zijn de dokters, mensen dus, die beslissen welke embryo's van "de beste kwaliteit" zijn, en die de selectie maken welke zullen behouden, en ingevroren, worden, en welke worden vernietigd. Dat is toch wel iets om bij stil te staan.

Want IVF, en andere, meer gesofisticeerde, technieken voor een "kunstmatige zwangerschap", zijn een godsgeschenk voor koppels met een heel sterke kinderwens die door allerlei omstandigheden door de natuur gedwarsboomd wordt. De tijd van de sceptische en kritische bedenkingen bij de eerste "proefbuisbaby", in 1978, ligt ver achter ons. Ondertussen zijn al miljoenen kinderen op die manier geboren. En elk kind dat er zo tóch gekomen is, is een wonder en een onverwacht cadeau voor ouders die anders ongelukkig kinderloos waren gebleven.

Al is een embryo dat 25 jaar of langer geleden werd bevrucht en ingevroren, toch nog nét iets anders. Dat neigt al een beetje naar science-fiction...