Sinister

In onze tienerjaren moesten wij voor de lessen Nederlands verplicht ook een aantal boeken lezen van Nederlandstalige, zeg maar Vlaamse, auteurs. Ik vermoed dat die verplichting er nu niet meer is. Ik ben zelfs niet eens zeker of er sowieso nog veel boeken moeten gelezen worden voor de lessen Nederlands.

Ik had daar geen enkel bezwaar tegen, toendertijd, want ik verslond boeken. Letterlijk. Ik was elk vrij moment aan het lezen in mijn middelbare-schooljaren. Ook boeken van Vlaamse schrijvers. Ik was ondermeer grote fan van het "magisch realisme" dat hier in Vlaanderen een tijdlang erg in zwang was bij onze auteurs. Ik denk aan Jos Vandeloo, Hubert Lampo, Johan Daisne, en ook Marnix Gijsen.

Bij mijn titel "De Trein der Traagheid" denken vermoedelijk heel weinig lezers aan Johan Daisne of aan de periode van het magisch-realisme bij ons in Vlaanderen. Maar misschien wel des te meer aan onze Belgische justitie die met een haast mythische traagheid lijkt te werken.

Het meest schrijnende voorbeeld is ongetwijfeld de jacht op de Bende van Nijvel. De misdaden van die gangsterbende dateren al van de jaren tachtig van de vorige eeuw, en onze justitie staat werkelijk nog nergens. Er is nog geen enkel zicht op een nakend proces; er is zelfs nog geen enkel spoor van een dader. Dus ja, misschien is dit geen goed voorbeeld om de onvoorstelbare traagheid van onze rechterlijke molen te illustreren: zolang er geen dader is, kan er ook geen proces komen.

Iets anders is het als we spreken over de IS-aanslagen van 22 maart 2016, in Zaventem en op de Brusselse metro. Daar zijn de daders en de motieven al lang gekend. De speurders hebben de misdadigers binnen de kortste keren opgespoord. Er zijn ook geen twijfels, geen onzekerheden, geen discussies. Alles is zo klaar als een klontje. De onderzoekers hebben de daders als het ware op een dienblad aan onze justitie gepresenteerd. Maar zie: we zijn ondertussen al vier jaar verder, en we staan nog altijd nergens met de procesvoering. Of nee, dat klopt niet helemaal: ze zijn al begonnen met de discussie of het proces voor een volksjury zal moeten gehouden worden, dan wel voor een jury van beroepsrechters. Als alles héél erg mee zit, dan zou daar in de loop van volgend jaar een beslissing over kunnen vallen. En dan kan er misschien in 2022 een proces komen: zes jaar na de feiten. Als we ook nog de pech hebben dat dit proces tóch voor een assisenjury moet gevoerd worden, dan zijn we daarna nog eens minstens zes maanden bezig. Kortom: de slachtoffers en nabestaanden zullen finaal vermoedelijk minstens zeven jaar moeten gewacht hebben op een uitspraak die hen zal toelaten hun rouwperiode eindelijk af te sluiten. Daarmee vergeleken is "De Trein der Traagheid" een soort hogesnelheidstrein...

Een ander voorbeeld, maar even schrijnend was het fameuze proces rond de treinramp nabij Pécrot, in 2001. Het (hopelijk) laatste proces over dat ongeluk, waarbij eindelijk klaarheid had moeten komen omtrent wat er nu allemaal precies was misgelopen en welke aaneenschakeling van fouten en tekortkomingen tot zo'n catastrofe had kunnen leiden, is pas dit jaar gevoerd. Bijna 20 jaar na de feiten. In schildpaddenland waren ze rapper geweest!

Wie dus zijn hoop op onze justitie gevestigd zou hebben om recht te laten spreken of om een dispuut geregeld te krijgen, die kan maar beter niet gehaast zijn. Maar al bij al is dat niet zo verwonderlijk: in ons land gaat alles extreem moeizaam en stuntelig vooruit. We hebben tenslotte ook 20 maanden nodig gehad om een nieuwe regering op de been te brengen.