|
Mijn jongere lezers kennen Marilyn Monroe wellicht alléén "van horen zeggen". En over de beroemde
film "The seven Year Itch" hebben
veel jongeren waarschijnlijk nog nooit gehoord. Maar vermoedelijk hebben de
meesten wél weet van die iconische fotoshoot waarin Marilyn Monroe in haar wit
kleed boven een ventilatierooster van de metro staat, en haar kleedje omhoog
waait door de opwaartse windvlaag van een voorbijrijdende trein. De scène was
vooral grappig bedoeld, en een beetje ondeugend. (Zéker voor die tijd, want we
spreken over het jaar 1955, toen "preutsheid" nog een deugd was.)
Zo werd die scène ook altijd door het publiek beoordeeld.
Dat beeld werd ontelbare keren vastgelegd op posters of op
schilderijen. Er is ook een levensgroot standbeeld van gemaakt, dat al de hele
wereld is rond gereisd. Nu zou dit standbeeld een vaste plaats krijgen in Palm
Springs, aan de ingang van het plaatselijk museum. Maar de museumdirecteur
heeft daar een groot probleem mee: hij vindt het beeld "seksistisch en respectloos". Omdat onder de opwaaiende rok een deel
van haar onderbroekje zou te zien zijn. Let wel: het is een héél braaf
onderbroekje, eerder een shortje, van het soort zoals de tennissters onder hun
tennisrokje dragen. Maar de heer directeur vindt dit niet kunnen.
En dan vraag ik me toch af: tientallen jaren lang heeft niemand een
probleem gehad met dit beeld of met die scène, niemand heeft daar ooit
aanstoot aan genomen, niemand heeft dat ooit anders bekeken dan als "grappig en ondeugend". Maar nu opeens
zou datzelfde beeld "seksistisch en
respectloos" zijn? Het beeld is nochtans niet veranderd, het is nog altijd
exact dezelfde pose als 65 jaar geleden. Wat is er dan wel veranderd? "De tijdsgeest" zal u zeggen: nu is er de "#MeToo"-beweging en het
zelfbewustzijn van de vrouw...
Ja, de tijdsgeest is veranderd. De mensen zijn veranderd. Maar niet
ten goede, vrees ik. Mensen zijn onverdraagzaam geworden, en lichtgeraakt. En
vooral ontzettend ik-gericht. Al te
veel mensen denken tegenwoordig dat de wereld om hén draait, dat zij het
centrum van de wereld zijn. En dus voelen sommigen zich persoonlijk aangevallen
door een beeld van een ondeugende Marilyn Monroe. Of ze voelen zich persoonlijk
aangevallen door een verhaal over een "Zwarte
Piet". Het is dát egocentrisme dat onze beschaving uiteindelijk zal kapot
maken. Dat egocentrisme waardoor iedereen zich onmiddellijk aangevallen voelt,
of tekortgedaan, of beledigd, of gediscrimineerd, of...
Ik heb alle sympathie voor de "#MeToo"-beweging,
en voor de "Black Lives Matter"
beweging. Ik steun de strijd tegen het seksueel geweld tegenover vrouwen en
tegen het racistisch geweld tegenover zwarten. Maar als het gaat over mensen,
gefrustreerde enkelingen, die "per
definitie" gelijk willen hebben en hun mening als "de enige juiste" willen opdringen omdat ze tot "een minderheid" behoren, dan haak ik af.
Als mensen het recht opeisen om alles te gaan censureren wat hen niet zint, en
denken dat ze dat recht hebben enkel en alléén omdat ze vrouw zijn, of zwart, dan kom ik in opstand. Dat is
hetzelfde valse argument waarmee de Israëli de bezetting van Palestijnse
gebieden menen te kunnen rechtvaardigen. Dat is een houding van mensen die
denken dat ze zich "per definitie"
alles kunnen en mogen permitteren omdat ze behoren tot een groep die geleden
heeft of die gediscrimineerd werd. Dat is een houding van mensen die denken dat
zij het centrum van de wereld zijn omdat ze tot een "minderheid" behoren.
De heer Donald Trump is dé exponent bij uitstek van dit extravagante
egocentrisme. Ook hij voelt zich altijd tekortgedaan, onvoldoende geapprecieerd.
Hij voelt zich constant beledigd, of aangevallen. Hij voelt zich door iedereen
bedrogen.
En dat is helaas de nieuwe tijdsgeest. We voelen ons beledigd en
aangevallen als iemand onze outfit niet mooi vindt, als iemand de kleur van ons
haar niet waardeert, als iemand kritiek heeft op ons tuintje of op de
inrichting van ons huis. Want we betrekken alles wat gezegd of gedaan wordt op
ons eigen persoontje, omdat we denken dat alles rond ons draait.
En zo voelen sommige gefrustreerde vrouwen zich hoogstpersoonlijk
beledigd en vernederd door een opwaaiende rok van Marilyn Monroe...
Als we niet dringend leren onszelf te relativeren, dan is het einde
van onze beschaving dichter nabij dan we gedacht hadden!
|
