Sinister

Wat moet een mens doen met al zijn geld als dat met hopen binnen komt? Je kan het toch niet gewoon weg geven? Dus, wat doe je dan? Je denkt aan de oude Romeinen en hoe die de bevolking rustig en tevreden hielden: met "brood en spelen". En dus investeer je al dat overtollige geld in "entertainment": pretparken, voetbaltempels, winkelcentra. Al wil dat niet altijd even goed vlotten. En al helemaal niet als je een concurrent hebt die alle aandacht naar zich toe wil trekken en die je jouw projectje niet wil gunnen.

Bart Verhaeghe, nummer 57 in de lijst van de rijkste Belgen, had een heel mooi idee: hij zou een "winkel- en belevingscomplex" laten neerpoten op de oude industrieterreinen in Machelen, bij Vilvoorde. Vlak aan het befaamde viaduct. Het terrein lag er toch maar verlaten en verwaarloosd bij, en Bart dacht dat hij het hele gebied zou kunnen opwaarderen door er iets moois neer te zetten. Hij lanceerde het project Uplace in 2009, na een oproep van de Vlaamse regering om ideeën in te dienen voor reconversie van die terreinen.

Helaas... Binnen de kortste keren kwam er luidruchtig protest van langs alle kanten. Kritiek was er onder andere op de megalomane opzet van het project. In zijn tomeloze ambitie had Bart het allemaal toch iets té groot gezien, en hij moest een beetje inbinden. Er kwam ook protest van de Vilvoordse middenstand, die vreesde voor de moordende concurrentie van de winkels in dat gigantisch shoppingcenter. Ook de milieubewegingen lieten zich horen; uiteraard. Hoewel er bitter weinig milieu te zien was in de desolate terreinen waar ooit onder andere Renault auto's had geproduceerd. Bart Verhaeghe had te kampen met de ene procedureslag na de andere, de ene rechtszaak na de andere, de ene klacht na de andere, de ene bijkomende vereiste na de andere. Maar na lang vechten leek hij toch zijn slag thuis te halen: hij kreeg de toestemming van de Vlaamse regering.

Opnieuw: helaas... Ook dát werd aangevochten. Vooral door de Groenen, omwille van de mogelijke "mobiliteitsproblemen". Het argument was dat de vele verwachte bezoekers allemaal met de auto zouden komen shoppen, en daarmee de Brusselse Ring volledig zouden doen dichtslibben. In april van 2020 heeft Bart, na elf jaar strijd, dan toch bakzeil moeten halen: Uplace komt er niet. In de plaats daarvan komt er een "werk- en winkelwijk": Broeklin.

De heer Paul Gheysels, nummer 41 in de lijst van de rijkste Belgen, zag dat allemaal graag gebeuren, want hij gunde zijn concurrent en rivaal Bart Verhaeghe die glorie en dat succes niet echt. Paul had zo zijn eigen ideeën voor een mooi project: Ghelamco, een multifunctionele voetbaltempel. In Gent kreeg hij zijn project zonder al te veel moeite gerealiseerd. Met dank aan burgemeester Termont die, uiteraard volkomen belangeloos, het project in sneltreinvaart heeft laten goedkeuren zonder zich aan enige mogelijke protesten iets gelegen te laten. Om één of andere reden werd hierbij het "mobiliteitsprobleem" volkomen genegeerd. Hoewel de Ghelamco-bezoekers het verkeer op de Gentse Ring volkomen doen stilvallen. En er aan de Arena zelf nauwelijks parkeergelegenheid is, zodat de bewoners van vele Merelbeekse straten elk voetbalweekend geconfronteerd worden met sluipverkeer en willekeurig-geparkeerde auto's. Maar dat mocht blijkbaar geen argument zijn.

De heer Gheysels had de smaak goed te pakken, en Ghelamco startte ook een project voor een nieuw voetbalstadion in Brussel, op de terreinen van Parking C van de Heizel: het fameuze Eurostadion, dat België zou toelaten om gastland te zijn voor het Europees Voetbalkampioenschap 2020. Helaas bleek dat net iets té hoog gegrepen: er kwam van overal protest. Ook van de bewoners van de naburige gemeente Grimbergen, die blijkbaar iets assertiever waren dan de Merelbekenaars. Er was ook geen burgemeester Termont die een duwtje kon geven. Het project dat in 2013 gestart was, werd in 2019 uiteindelijk weer begraven.

Tot grote vreugde trouwens van de heer Verhaeghe, want die vond dat zo'n stadion oneerlijke concurrentie was voor zijn plannen voor een nieuwe voetbaltempel in Brugge. Want hij had dus een nieuw projectje op het oog: een splinternieuw stadion voor Club Brugge. Helaas voor Bart kwam ook daar dan weer massaal veel protest tegen, en na een vernietigend vonnis door de Raad van State mocht hij zijn ambitieus project, althans voorlopig, opbergen.

Ik ga ervan uit dat de meeste protesten en klachten wel degelijk gegrond waren, en dat het maar goed is dat die prestigieuze projecten werden tegengehouden. Want al bij al: "Wie heeft daar iets aan? Wie heeft dat nodig? Waar zijn die goed voor?" Het antwoord is simpel: die projecten dien(d)en alléén maar om het ego van de rijke initiatiefnemers te strelen. Ik vermoed dat die rijke Belgen regelmatig een onderonsje organiseren waarbij ze tegen elkaar zitten op te scheppen over wat ze allemaal willen realiseren.

Maar aan de andere kant zou een mens toch gaan denken dat hier in Vlaanderen niets meer kan gerealiseerd worden. Bij elk project, of het nu nuttig is of niet, zinvol of niet, voelen een hele reeks belangenverenigingen zich geroepen om te protesteren, om klacht in te dienen, om naar de Raad van State te stappen. Zélfs bij de uitbreiding van een tramlijn in Antwerpen, waar iedereen om gesmeekt had, voelde een buurtcomité de noodzaak om te protesteren.

Dan heb ik toch de indruk dat het in Wallonië allemaal iets vlotter gaat om een project te realiseren. En dat heeft de heer Marc Coucke, nummer 27 in de lijst van de rijkste Belgen, heel goed begrepen. Die is uitgeweken naar Durbuy, een klein en pittoresk stadje in de Ardennen. Daar heeft hij een viersterrenhotel gebouwd, én een vakantiepark, én een sportcomplex, én een pretpark. Eigenlijk heeft hij er zowat alles opgekocht, en naar zijn wensen getransformeerd. Geen mens die daartegen geprotesteerd heeft, geen mens die bedenkingen had over de mogelijke mobiliteitsproblemen in dat piepkleine stadje. "Coucke-land" is in alle stilte een feit geworden.