Sinister

De vraag blijft ons allemaal achtervolgen: "Zouden wij alléén zijn in het heelal? Of zouden er elders ook nog intelligente wezens rondlopen (of -vliegen, of -zwemmen, of nog iets anders)?"

Er bestaat zowaar een wiskundige formule om te "berekenen" hoeveel planeten er in onze Melkweg zouden zijn die intelligent leven herbergen: de "Vergelijking van Drake".

- R* = gemiddeld aantal sterren dat per jaar in ons melkwegstelsel wordt gevormd (Naar schatting 10 tot 40 per jaar.)

- f_p = fractie van die sterren met planeten (Dit wordt geschat op bijna 100%: vermoedelijk hebben alle sterren minstens één planeet.)

- n_e = gemiddelde aantal Aarde-achtige planeten (Dat zijn planeten binnen de "leefbare" zone rond een ster, en dus in staat om leven te herbergen.)

- f_c = fractie van die planeten, waar zich één of andere technologie ontwikkelt

- L = gemiddelde levensduur, in jaren, van communicerende, hoogtechnologische beschavingen.

De waarde van die vergelijking, hoe "wetenschappelijk" ze ook lijkt, is nogal beperkt, omdat de variabelen in die formule heel moeilijk meetbaar zijn. We moeten er eigenlijk nog altijd een slag naar slaan. Het resultaat van de formule kan dus zo goed als om het even wat zijn. Maar er bestaat toch een zekere consensus dat het aantal planeten waar intelligent leven zou kunnen te vinden zijn, geschat mag worden op minstens 10 (en misschien zelfs 1000), alléén al in ons melkwegstelsel.

Hoe onzeker de uitkomst ook is, dat er zéker planeten zijn met intelligent leven, daar is zowat iedereen het over eens. Maar dan komt de "Paradox van Fermi" om de hoek piepen: "Waar zijn ze dan? Als er zo veel buitenaardse beschavingen in de Melkweg zijn, waarom is er dan geen bewijs, zoals sondes, ruimteschepen of radio-uitzendingen?"

Een recente studie aan de universiteit van Nottingham heeft de "Vergelijking van Drake" opnieuw onderhanden genomen, maar dan met wetenschappelijk verantwoorde, meetbare waarden voor de variabelen in de formule.

In hun studie steunden ze ondermeer op een nieuwe schatting van de fractie planeten die in de "leefbare zone" rond hun ster draaien. Eerder was men uitgegaan van mogelijke waarden tussen 0,01 en 1: het kon dus eender wat zijn. Maar met de verbeterde waarnemingen van de sterren, via ultrasterke telescopen op aarde en in de ruimte, komt men nu tot een vrij nauwkeurige schatting van 0,18 of 0,19: dat zou betekenen dat gemiddeld 1 op 5 planeten rond de sterren in ons melkwegstelsel "aarde-achtig" kunnen genoemd worden. In ons eigen zonnestelsel voldoen de Aarde en Mars aan die conditie: dat zijn er dus 2 op de 9 (of 8, als je Pluto niet meerekent). In het Melkwegstelsel als geheel spreken we over zowat 6 miljard "aarde-achtige" planeten. (Bedenk dat de Melkweg ongeveer 500 miljard sterren omvat!)

De grootste onzekerheid die overbleef, was de parameter L, "de gemiddelde levensduur van een geavanceerde beschaving". Als we naar onszelf kijken, de mens hier op aarde, zou dat in elk geval minstens 100 jaar zijn, vermits wij al méér dan 100 jaar radiosignalen produceren.

Op die manier kwamen ze in Nottingham tot een meer precieze schatting, met een ondergrens van ten minste 36 intelligente beschavingen in ons eigen melkwegstelsel.

De meest dichtbije "buur" zou volgens de conclusies van diezelfde studie zowat 17.000 lichtjaar van ons verwijderd zijn. Om die ooit te kunnen detecteren, zouden we ongeveer 3.000 jaar actief moeten zoeken. Vermits we nog niet eens 20 jaar bezig zijn met het SETI-programma (Search for Extra-Terrestrial Intelligence), is het niet verwonderlijk dat we ze nog niet gevonden hebben. Wat een mogelijk antwoord zou kunnen zijn op Fermi's paradox.

De kans bestaat trouwens dat we ze nooit zullen vinden, omdat onze beschaving misschien geen 3.000 jaar op dit technologisch niveau zal standhouden. En dat zou meteen ook de verklaring kunnen zijn waarom die andere beschaving(en) ons (nog) niet gecontacteerd hebben: misschien waren die al ingestort éér ze ooit de kans kregen om ons te ontdekken?

Maar al bij al, zoals ik al in een eerder stukje (op 8 januari) geschreven heb: ik heb geen wiskundige formule of visuele bevestiging nodig om te wéten dat er ook intelligent leven bestaat op andere planeten. In ons eigen of in andere sterrenstelsels. Het kán gewoon niet anders.

Er zijn minstens tienduizend miljard miljard (dat is een 1 met 22 nullen achter) sterren in het heelal. Het zou absurd zijn als er van al die sterren maar eentje zou zijn, onze zon, waar een planeet rond cirkelt met intelligent leven. Al die andere sterren, en hun planeten, zouden dan als enige functie hebben dat wij ernaar kunnen kijken op een romantische zomeravond?