Sinister

Het blijft voor mij een groot mysterie hoe het vandaliseren van standbeelden zou kunnen helpen tegen de discriminatie van de zwarten en tegen het overdreven politiegeweld. Zal alles beter gaan in de toekomst als die standbeelden beklad of afgebroken worden? Ik zie de link niet, ik zie niet in hoe dat vandalisme ook maar enig positief effect kan hebben op de rassendiscriminatie en agressie in de komende maanden of jaren.

Maar goed: blijkbaar zijn er heel wat mensen die ervan overtuigd zijn dat Leopold II van zijn sokkel moet gehaald worden om onze samenleving vreedzamer en minder racistisch te maken. Ik vraag me alleen af hoeveel van die vernielers écht weten wie Leopold II was: wat zijn rol en betekenis geweest is in de geschiedenis, waarom juist hij het voorwerp moet uitmaken van deze beeldenstorm. Ik durf er veel om te verwedden dat er een grote meerderheid is die de standbeelden vernietigt omdat "men" zegt dat Leopold II een slecht mens was (want het stond op Facebook!). Of gewoon omdat ze graag iets vernietigen.

Als die mensen écht de onweerstaanbare dwang voelen om een standbeeld van Leopold II met de grond gelijk te maken, dan zouden ze toch moeten weten waarom. Vind ik toch. Daarom zou ik al die mensen sterk aanraden om zich eerst eens grondig te verdiepen in onze koloniale geschiedenis. Eigenlijk zou er een richtlijn moeten zijn dat een vandaal een soort examen over Leopold II moet afleggen vooraleer een standbeeld te mogen bekladden: alléén wie in de test slaagt, mag met een graffiti-spuit aan de slag.

Als die mannen zich dan toch in de geschiedenis gaan verdiepen, kunnen ze misschien meteen even verder studeren, en ook de geschiedenis van het onafhankelijke Congo erop na checken. En als ze zich daar doorheen zullen geworsteld hebben, dan vraag ik me af welke, en hoeveel, standbeelden ze dan in eigen land zullen moeten neerhalen. Want, eerlijk gezegd, de geschiedenis van het onafhankelijke Congo/Zaïre is géén vrolijk, en zeker geen stichtend verhaal. Om het kort en bondig te stellen: de leiders van het onafhankelijke Congo hebben er niet alléén een boeltje van gemaakt, het waren stuk voor stuk corrupte graaiers die hun land jaar na jaar dieper in de ellende hebben gestort. Het zou mij sterk verbazen als iemand zou durven stellen dat het land er sinds 1960 op vooruitgegaan is, dat het er voor de bevolking in de voorbije 60 jaar beter op geworden is.

1 juni: "Nieuwe uitbraak Ebola-epidemie: De Evenaarsprovincie werd tussen mei en juli 2018 ook al getroffen door ebola. Toen stierven 33 mensen aan de ziekte. Intussen is er aan de andere kant van het land, in het oosten, nog altijd een andere ebola-epidemie aan de gang. De epidemie heeft sinds augustus 2018 al aan 2.280 mensen het leven gekost." Want telkens als de ziekte bijna onder controle is, komt een nieuwe bende rebellen paniek en geweld zaaien, en alles kan herbeginnen.

14 juni: "Gelekt rapport legt grootschalige corruptie en misbruik bloot in de noodhulpsector. Miljoenen euro's die voor noodlijdende mensen in crisissituaties als ebola en conflict waren bedoeld, zijn in de handen van tussenpersonen terechtgekomen." De praktijk van steekpenningen is zo goed als geïnstitutionaliseerd in Congo, en betaling in natura is er schering en inslag als vrouwen hulp nodig hebben.

18 juni: "In het conflictgebied Oost-Congo is de toestand nog dramatischer dan in heel het land, waar een op de drie vrouwen slachtoffer is van seksueel geweld." De zogenaamde rebellen blijven grote delen van het land terroriseren, en verkrachting is een favoriet oorlogswapen. Omdat er geen stabiele regering is die haar verantwoordelijkheid kan of wil nemen.

24 juni: "Volgens de bevoegde minister heeft maar 30 procent van de bevolking toegang tot zuiver drinkwater in de buurt. En dat ondanks het feit dat het land de grootste drinkwatervoorraad heeft van Afrika, met de Congostroom en andere grote rivieren die uit de grote meren ontspringen." Het is ooit anders en beter geweest, maar ook hier hebben interne oorlogen en diepgewortelde corruptie alles vernield wat eerder werd opgebouwd: "Tijdens de twee opeenvolgende burgeroorlogen tussen 1996 en 2005, kreeg ook de drinkwatervoorziening klappen. Installaties werden vernield of raakten in onbruik. Aan het eind van de oorlog was er nog drinkwater voor 35 procent van de stedelijke bevolking en 12 procent in de dorpen."

29 juni: "De aanhangers van president Tshisekedi en die van oud-president Kabila rollen steeds vaker al vechtend over straat. De ene corruptiezaak na de andere komt aan het licht en al wekenlang worden de media beheerst door juridisch getouwtrek en schandalen, zoals dat over een gevraagde loonsverhoging van 2000 dollar premie per maand voor elk parlementslid." Congo is 60 jaar onafhankelijk, maar er valt helaas niets te vieren: het gaat alleen maar van kwaad naar erger.

En dus, ja: wat Leopold II in Congo aangericht heeft, of heeft laten aanrichten, is zondermeer schandalig en onvergeeflijk. En dat mag van tijd wel eens luidop gezegd en herhaald worden. Maar wat de eigen leiders er uitgespookt hebben, en nu nog altijd uitspoken, is op z 'n minst even schandalig en onvergeeflijk. En nee, de verantwoordelijken van nu zijn géén blanken.

Wie nog eens de drang voelt om een standbeeld te vermassacreren, die zou misschien af en toe eens een slachtoffer kunnen uitzoeken onder de Congolese leiders.