Sinister

Ik ben een grote fan van "The Big Bang Theory": de serie waarin superintelligente nerds zich gewillig laten manipuleren door een blonde bimbo met een prominente boezem. Vooral omdat zowat alles in die komische serie zwaar gerelativeerd en tegelijk gekarikaturiseerd wordt.

Maar ik ben ook fan van de "echte" Big Bang theorie. Het is een ongelooflijk fascinerend concept, en het mooie eraan is dat het eigenlijk nog altijd één groot mysterie is: "Hoe is het allemaal precies begonnen? Wat was er vóór de Big Bang? Of kwam die er zomaar, uit het niets?"

Ik vermoed dat de godsdienstig geïnspireerde "kosmologen" (want zo heten de wetenschappers die zich bezig houden met het bestuderen van de "kosmos") ervan uit gaan dat God de Big Bang "geschapen" heeft:

De aarde nu was woest en ledig, en duisternis lag over de oervloed; en de Geest Gods zweefde op de wateren.

En God zag het licht, dat het goed was; en God maakte scheiding tussen het licht en tussen de duisternis.

En God noemde het licht dag, en de duisternis noemde Hij nacht. Toen was het avond geweest, en het was morgen geweest, de eerste dag.

En God zei: Daar zij een uitspansel in het midden der wateren; en dat make scheiding tussen wateren en wateren!

En God maakte dat uitspansel, en maakte scheiding tussen de wateren, die onder het uitspansel zijn, en tussen de wateren, die boven het uitspansel zijn. En het was alzo.

Misschien is het wel zo gegaan? God die helemaal eenzaam in de "kosmos" zat te piekeren, met niets om handen, niets om naar te kijken of om mee bezig te zijn: er wás immers "Niets". En toen heeft Hij ergens een minuscuul klein hoopje "energie" gecreëerd, en dat heeft Hij uiteen laten barsten in een gigantische ontploffing. Het zou kunnen.

De grondlegger van de "oerknal"-theorie was trouwens een (Belgische) priester: Georges Lemaître, professor aan de K.U. Leuven.

Feit is, en daar lijkt zowat iedereen het over eens, dat het inderdaad begonnen zou zijn met één energie-puntje, een "singulariteit", dat op een bepaald moment, ongeveer 13,8 miljard jaar geleden (hoe of waarom?) uitgebarsten is, zo'n beetje als een zweer. (Een "singulariteit" is in feite een ontzettend zwaar, oneindig klein, enorm heet "zwart gat", waarin alle bestaande energie vervat zit, gevangen in de zwaartekracht ervan.)

De energie die in die "singulariteit" opgesloten zat, is bij die "uitbarsting", die "knal", alle kanten gaan uitzwermen, in de vorm van materiedeeltjes. En dat uitzwermen is volgens de meeste "kosmologen" nog altijd bezig: het heelal blijft verder uitdijen. Misschien is het beeld van een openbarstende zweer dan niet zo goed gekozen; het is eerder als een ballon die iemand aan het opblazen is, maar dan eentje die kan blijven uitzetten.

Die "big bang" theorie lijkt volledig in overeenstemming te zijn met de "algemene relativiteitstheorie" van Albert Einstein, maar lijkt in een aantal aspecten te botsen met de kwantummechanica omdat die het bestaan van een "singulariteit" niet kan verklaren. (Stephen Hawking is zowat zijn hele leven bezig geweest om te proberen de kwantummechanica met de relativiteitstheorie te verzoenen in iets wat de "string-theory", of "snaartheorie" heet. Net als Sheldon Cooper in de serie, trouwens.)

Naast de vraag hoe en wanneer het allemaal begonnen is, is voor ons misschien de vraag hoe en wanneer het allemaal zal eindigen, nog belangrijker.

Over het wanneer kunnen we min of meer gerust zijn: volgens de meeste theorieën ten vroegste binnen 2,8 miljard jaar. U en ik, wij zullen het niet meer meemaken.

Over het "hoe" bestaan talloze theorieën, of moet ik zeggen "speculaties". Naar analogie met het begin, worden die allemaal "big" genoemd: de "Big Crunch", de "Big Rip", de "Big Freeze".

Volgens de "Big Rip" theorie gaat de kosmos alsmaar rapper uitdijen, tot het bestaande universum helemaal uiteen scheurt, waardoor de materie zoals wij die kennen, zou verdwijnen: volledig uit elkaar gerukt. Einde verhaal.

Volgens de "Big Freeze" of "Big Chill" zal ons universum, door dat uitzetten, langzaam gaan afkoelen: alle energie (en dus ook alle materie) zal stilaan verdwijnen en er zal alleen nog "leegte" overblijven. Ook hier: einde verhaal.

Maar vooral de "Big Crunch" theorie is een intrigerend idee. Die theorie stelt dat het heelal, of de "kosmos", op een bepaald moment zal stoppen met uitzetten, en weer zal beginnen krimpen. (Een beetje zoals een elastiek die tot zijn uiterste grens is uitgerokken, en dan weer begint samen te trekken.) Tot, uiteindelijk, alles weer samen geklonterd zal zijn in één enkel punt, een "singulariteit". Terug bij "af", als het ware. Dat ene "puntje" met een gigantische hoeveelheid energie zou dan, uiteraard, weer gaan "ontploffen": een nieuwe big bang, en we zijn weer vertrokken. Dat zou betekenen dat de "big bang" die het universum gemaakt heeft waar wij nu in leven, niet het begin van alles zou geweest zijn, maar één van de vele in een oneindige (?) reeks, en dat er na deze nog veel andere zullen volgen. Er zou dus niet echt "een begin" geweest zijn, en er zou dan ook nooit "een einde" zijn. En onze vraag: "Hoe en wanneer is het begonnen?", blijft onbeantwoord.