Sinister

Schaliegas of schalieolie wordt gewonnen via een procedé dat "fracking" heet. Fracking (of "hydraulisch fractureren") is een methode om gas en olie uit de diepe ondergrond vrij te maken, door millimeter kleine scheurtjes te creëren in het ondoordringbaar schaliegesteente waar het gas in opgesloten zit. Dat gebeurt door water, zand en chemicaliën onder extreem hoge druk in een boorput te pompen en kleine explosies te veroorzaken. De ingebrachte zandkorrels gaan in de scheurtjes zitten en houden die open. Dit zorgt ervoor dat transport van gas of olie naar de boorput mogelijk is. Fracking vindt plaats op ongeveer drie tot vier kilometer diepte.

(Het grote verschil tussen "gewone" olie- en gaswinning en dit hier, is dat het bij gewone olie- of gasboringen gaat om olie en gas dat in bubbels en plassen opgesloten zitten tussen lagen gesteente. Als je een gaatje maakt in de lagen die de olie opsluiten, dan spuit die gewoon naar boven. Een beetje zoals de lucht uit een ballon waar je een gaatje in prikt. Bij schaliegas moet je het gas en de olie een ferme zet geven, want die zit vast in het gesteente en zal niet spontaan naar boven komen.)

Die kleine explosies, en het creëren van scheurtjes in de bodem, maakt wel dat het terrein onstabiel kan worden. En dat kan leiden tot lichte aardbevingen en bodemverzakkingen.

In Nederland zijn ze er daarom in juli 2019 al heel snel mee gestopt na hevig protest omdat in de streek waar fracking uitgevoerd werd, de gevels van de huizen begonnen te scheuren en sommige huizen zelfs moesten gestut worden.

De meest gebruikte chemicaliën zijn schadelijke stoffen, zoals het kankerwerwekkende Benzeen, en Formaldehyde. Een deel van dit materiaal blijft in de diepte achter. De rest komt, met andere schadelijke stoffen zoals zware metalen en radioactieve stoffen, met het boorspoelsel terug naar de oppervlakte waar het behandeld zou moeten worden als chemisch afval. En daar wringt dus het schoentje: veel van dat chemisch afval komt in het grondwater terecht, en op die manier mogelijk ook in het drinkwater van mens en dier. Daar komt nog bij dat er ook methaangas vrij komt bij de boringen, en dat is zowat het ergste broeikasgas dat we kennen. Het procedé is bovendien ook enorm water verspillend.

Om die ecologische bedenkingen is "fracking" in de meeste Europese landen trouwens niet toegestaan. In november 2019 zijn ze er ook in Engeland mee gestopt.

Maar in het mooie land van Donald Trump doen ze er gewoon mee verder. Dat de aarde dreigt te verzakken en alle gebouwen in de buurt dreigen te scheuren, is maar een klein detail. En dat het grondwater er door vergiftigd wordt, daar ligt Donald niet wakker van.

Net zo min trouwens als van lekkende oliepijplijnen vanuit Canada dwars door natuurparken of indianenreservaten. Maar dat is een ander schokkend verhaal, waar ik het bij een volgende gelegenheid eens over wil hebben.

Waar Donald J. Trump wél wakker van ligt, dat is van de kostprijs van die schalieolie. De ontginning via "fracking" is al bij al toch een duur procedé, en de prijs van de olie ligt stukken hoger dan de prijs van aardolie uit Saoedi-Arabië of uit Rusland, zéker nu die prijzen in een vrije val getuimeld waren door de corona-stilstand. Donald raakte zijn schalieolie op die manier aan de straatstenen niet meer kwijt, en dat zou weleens in slechte aarde kunnen vallen bij zijn kiezers. En daarom heeft hij via Twitter laten weten dat hij hoogstpersoonlijk een deal bemiddeld had tussen de Russen en de Saoedi's, waarbij overeengekomen werd dat ze de productie drastisch zouden beperken. Dat was (of wat had u gedacht?) volkomen uit de lucht gegrepen, fake-news. (Gelogen, of wishfull thinking, wie zal het zeggen?) Maar het effect op de olieprijs was spectaculair voelbaar: die schoot meteen de hoogte in, en Donald zijn olie kon weer min of meer concurreren.

Los van het feit dat Donald zomaar om het even wat de wereld in stuurt om zijn eigen agenda te dienen, is het merkwaardige hieraan dat de internationale oliemarkt zo intens en direct reageert op een tweet van zijn hand. Een mens zou denken dat die internationale oliehandelaars rationele mensen zijn, die zich voor hun aan- en verkopen en voor de prijsbepaling baseren op beredeneerde prijzen, op feiten, op de realiteit. Maar niet dus: het zijn een stel kippen zonder kop die alle kanten op trippelen zonder enig logisch inzicht, alléén maar gestuurd door emoties of door het gekraai van de meest luidruchtige haan. Als dát het intellectueel niveau is van de mensen die de wereldeconomie moeten regelen, dan verwondert het mij niet dat we van de ene crisis in de andere sukkelen.

Mijn achting voor de politieke en economische leiders op deze planeet zakt met de dag. Het is alleen maar jammer dat de gewone mensen daar altijd de dupe van zijn.