Sinister

We leven in barre en harde tijden, waarin vooral "afstand houden" het belangrijkste lijkt te zijn. En dát in een wereld die sowieso alsmaar killer en individualistischer aan het worden is. Vandaar: een warme oproep tot méér "samen zijn" in tijden van Corona.

Vroeger, in de tijd dat de dieren nog konden praten, of kort nadien, was het de gewoonte dat we allemaal samen aan tafel gingen in het gezin, en dat ook iedereen aan tafel bleef zitten tot alle borden leeg gegeten waren. Het was de tijd dat de gezinsleden nog aandacht hadden voor elkaar; en rechtstreeks tot, en met, elkaar praatten. Het was de tijd vóór iedereen de blik alléén nog maar op de smartphone gericht hield, en vóór een conversatie via sms of WhatsApp of Snapchat gevoerd werd.

Vreemde tijden waren dat! Maar hoe ouderwets en achterhaald het nu ook lijkt, er waren toch wel positieve punten aan die oubollige gewoontes. Zoals het concept van "samen te eten". De wetenschap heeft ondubbelzinnig aangetoond dat dit een héél gezond en aan te raden idee is.

Eén van de grote pluspunten van het "samen eten", is dat het stimulerend werkt: "Zien eten, doet eten." Voor kinderen in een gezin kan het een stimulans zijn om gezonde kost te eten als ze hun ouders ervan zien smullen, waar ze anders misschien weer eens een microgolf-snack zouden binnen schrokken terwijl ze met hun iPad bezig zijn. Oudere mensen in een verzorgingstehuis krijgen weer zin om te eten als ze samen zitten en andere ouderen zien genieten, terwijl oudere mensen die thuis alléén zitten heel dikwijls nauwelijks nog zin hebben om te eten, laat staan om een gezonde maaltijd te bereiden.

Maar méér nog dan het positieve effect op het eten zélf, is er het gevoel van verbondenheid, en "erbij horen" als je samen aan tafel zit. De mens is niet gemaakt om alléén te zijn, de mens is ook niet gemaakt om alléén te eten. In gezelschap aan tafel kunnen zijn, al dan niet om te eten, maakt ons gelukkig(er). Wat niet het geval is als je ergens in je eentje zit met je smartphone, hoe "geconnecteerd" je dan ook lijkt te zijn. Samen eten geeft ook dé gelegenheid bij uitstek om met elkaar te praten. Zéker voor kinderen is het belangrijk voor hun welzijn en hun latere mentale stabiliteit om momenten te hebben waarbij er tijd en gelegenheid is voor een babbel met hun ouders en de andere leden van het gezin.

Er zijn ook onderzoeken die aangetoond hebben dat je een bijzondere band ontwikkelt met iemand met wie je regelmatig samen eet. Er ontstaat een soort "wij"-gevoel door samen te eten, maar vooral door hetzelfde te eten. Misschien is de aloude gewoonte bij sommige volkeren om rechtstreeks uit de pot te scheppen, met de blote hand of met een lepel, niet eens zó onbeschaafd? Het gevoel om iets te "delen", in dit geval het eten, creëert een verbondenheid die heel sterk kan zijn.

En dan zijn moderne voedingsadviezen die erop gericht zijn dat we onze voeding moeten personaliseren, aangepast aan ons eigen DNA, misschien niet zo verstandig: als elk zijn eigen specifiek bord voorgeschoteld moet krijgen, dan kan je nooit meer met de ander "delen" aan tafel. Hoe gezond dat DNA-eigen bord voedsel ook moge zijn, het doet afbreuk aan onze banden met de ander, en dat kan toch nooit de bedoeling zijn?

En trouwens: dat mensen meer en meer "intoleranties" ontwikkelen tegen allerlei voedingsstoffen, en dus persé iets anders willen of moeten eten, valt niet toevallig samen met de stijgende intolerantie in het algemeen. Mensen kunnen alsmaar minder van elkaar verdragen en klagen alsmaar méér en harder over anderen. En zo kunnen mensen ook steeds minder de alledaagse voedingsstoffen verdragen. Mensen zijn ook steeds meer bezig met diëten en "verstandig" eten, en ook in die zin drijven we alsmaar verder van elkaar weg omdat elk zijn eigen drastisch dieet wil of moet volgen. Als we dan toch eens de stap zouden zetten om samen te eten, en om allemaal hetzelfde te eten, ook al zondigen we daarmee tegen het heilige dieet, dan zijn we toch eventjes minder met onszelf bezig, met ons eigen delicaat persoontje, en méér met de anderen. We kunnen er alléén maar socialer en minder egocentrisch bij worden.

Samen eten vraagt dikwijls ook een stukje altruïsme: als er niet genoeg is voor iedereen om zijn/haar buikje rond te eten, of als er niet voor iedereen evenveel balletjes in de soep zitten, of niet voor iedereen evenveel pannenkoeken op de stapel liggen, dan moeten we leren om iemand anders ook iets te gunnen. Dan moeten we leren accepteren dat een ander deze keer iets méér krijgt. En erop vertrouwen dat het een volgende keer onze beurt zal zijn.

Samen eten maakt van ons betere en meer solidaire mensen. Samen eten leert ons het enorme belang van "delen", iets waar deze moderne, harde maatschappij méér dan ooit behoefte aan heeft.

Kortom: laat ons allemaal terugkeren naar de gezellige tafel van weleer, waar we ons allemaal samen rond scharen en allemaal samen eten wat de pot schaft. En ondertussen in warme verbondenheid elkaar weer beter leren kennen en weer écht met elkaar leren praten. En ook méér van elkaar leren verdragen, want zeg nu zelf: als we allemaal hartelijk kunnen lachen om dat onbeleefde boertje dat uit een goedgevulde maag ontsnapt, dan zullen we het misschien ook kunnen verdragen als de kinderen van het kinderdagverblijf naast de deur wat te luid lopen joelen?