Sinister

Wekelijks, dagelijks bijna, worden we in alle tv-journaals geconfronteerd met straffe cijfers, verontrustende statistieken, spectaculaire resultaten.

Het vreemde daarbij is dat niet zelden korte tijd later opnieuw cijfers worden gepresenteerd die de vorige totaal en compleet lijken tegen te spreken. En dan raak ik in de war. Met mijn simpele geest kan ik héél moeilijk vatten dat de media de ene dag een bericht brengen dat iets "zwart" is, en enige tijd later met dezelfde sérieux komen vertellen dat het "wit" is. Ik vraag me dan af: "Beseffen ze dan zelf niet dat ze met cijfers komen die elkaar tegenspreken? Is er geen hoofdredacteur die dat afcheckt?" en vooral: "Liegen ze ons dan gewoon iets voor, of hoe zit het?"

Zo waren er de alarmerende berichten over de toenemende armoede in ons land: de kinderarmoede die blijft stijgen, het groeiend leger daklozen.

En dan kwam wat later dit bericht: "10.535.817 elektronische betalingen: record van maand geleden al opnieuw gebroken." Dat was kort voor Kerstmis, als iedereen voor iedereen cadeautjes aan het shoppen was.

Kan iemand mij eens uitleggen hoe dat met elkaar te rijmen valt? Hoe kan het dat er jaar na jaar méér geld gespendeerd wordt aan kerst- en andere inkopen, terwijl er jaar na jaar meer armoede is?

Het zal wellicht wel zo zijn dat die recente records gehaald werden door een beperkt aantal mensen: het kleine percentage welgestelden in onze samenleving. Maar zég dat dan als je zo'n bericht de wereld in stuurt. Leg dan tenminste uit dat een klein deel van de Belgen alsmaar rijker wordt, en het geld met de kerstperiode vlot kan laten rollen, terwijl een groot (steeds groter?) deel géén kerstcadeaus kan kopen.

Een ander straf bericht ging over de productie van offshore windenergie in ons land. In Vlaanderen dus, net buiten onze kust. Er was op een dag een recordopbrengst geweest aan windenergie, en met de geplande bijkomende windmolenparken die in de steigers staan, zou Vlaanderen tot de Top-3 van de hele wereld behoren. De Top 3 van de hele wereld! En bovendien zouden we op die manier tot 10% van onze energiebehoefte kunnen dekken door energie van de windmolenparken op zee.

Maar nog niet eens zó lang geleden waren de berichten over de klimaatambities van ons land véél zwarter gekleurd. Toen klonk het dat België "de ambitie om 13% van onze energieproductie hernieuwbaar te maken tegen 2020 niet zal kunnen waarmaken."

Kan iemand mij eens uitleggen hoe dat met elkaar te rijmen valt? Hoe kan het dat we in totaal niet aan 13% hernieuwbare energie zullen komen als we met de windmolenparken op zee alléén al op 10% zitten?

In 2018 was het aandeel hernieuwbare energie voor héél België trouwens al iets meer dan 25%. Dat zijn officiële cijfers van de energiesector zelf. En als we er de kernenergie bijtellen, die ook klimaat-groen is (want even weinig CO2-uitstoot als een windmolen), dan komen we zelfs aan bijna 65%. Als ik dat goed kan interpreteren, zaten we dus, op nationaal niveau in elk geval, in 2018 al vér boven de doelstellingen voor 2020.

Vanwaar dan die negatieve berichtgeving? En is er dan niemand die één en ander natrekt vooraleer zoiets in het journaal (of in de kranten) te komen vertellen?

Ook een groot mysterie voor mij waren de aanhoudende berichten over de catastrofaal lage stand van het grondwater in ons land, en over de dreigende droogtes. De waterstanden in België, en dan vooral in Vlaanderen, zijn dramatisch laag, en dat komt, volgens onze weerpersonen door de weersomstandigheden: er valt de laatste tijd véél te weinig regen om onze watervoorraden op peil te houden. Het grondwaterpeil in West-Vlaanderen is met 100 meter gedaald in de voorbije 50 jaar, zo wordt beweerd. En Vlaanderen behoort tot één van de regio's in de wereld met het grootste risico op watertekort. Volgens het KMI zal er "in de toekomst 30 tot 70% minder neerslag vallen."

Maar als ik dan kijk naar de evolutie van de neerslag in België, de voorbije honderd jaar of zo, dan lees ik in een (officieel) rapport van het MIRA dat de neerslaghoeveelheid een continu stijgende trend vertoont sinds het begin van de metingen in 1850: momenteel is de gemiddelde jaarlijkse neerslag zowat 12% groter dan in de tweede helft van de negentiende eeuw. De stijging in de neerslaghoeveelheid blijkt bovendien het sterkst te zijn vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw: de laatste veertig à vijftig jaar gaat de trendcurve steil omhoog. En dat zou (alweer) aan de mens liggen: de menselijke activiteiten zijn verantwoordelijk voor de toename in de neerslaghoeveelheid.

Ik zal niet zeggen dat de ene of de andere liegt, of de waarheid verdraait, maar enige duiding zou toch nuttig zijn als men verklaart dat we kampen met toenemende droogte "door de impact van de mens op ons klimaat", terwijl een ander rapport dan weer aangeeft dat de neerslaghoeveelheid door de band genomen alsmaar sneller toeneemt "door de impact van de mens op ons klimaat".

Ik wéét wel dat het allemaal "vooruit" moet gaan: het mag allemaal niet te lang meer duren als men verslag uitbrengt over een nieuwsitem, want de mensen slagen er blijkbaar niet meer in om hun aandacht langer dan vijf minuten bij eenzelfde onderwerp te houden. En dat reflecteert zich in de berichtgeving, in de kranten én op de tv: het moet "snelheid" hebben, de items en artikelen moeten kort zijn en bondig. Er is geen tijd of ruimte meer om ergens een beetje langer bij stil te staan. En vooral: het moet liefst zo spectaculair mogelijk zijn, om de kijkers van de concurrentie af te snoepen.

Maar af en toe zou het toch nuttig zijn om één en ander uit te leggen. Om wat duiding te geven of een bijkomend woordje uitleg. Of om dingen met elkaar in verband te brengen.

Er wordt al zó veel "fake news" verspreid, laat ons dan tenminste proberen om het échte nieuws geloofwaardig te houden. Want als de "feiten" elkaar ook al gaan tegenspreken, dan zullen de mensen op de lange duur echt nérgens meer in geloven. En is dat de wereld die we willen?