Het is nacht en in deze kamer bevinden zich, behalve ikzelf en de kat, enkele honderden objecten, misschien wel een paar duizend. Ikzelf, de kat en de wellicht talloze andere levende wezens die hier een aan het oog onttrokken bestaan leiden, zijn op de ene of andere manier in beweging. Maar de dingen in deze kamer zijn dood en bewegingsloos. Behalve één object. Dat ene, dode object deelt de eigenschap van het in beweging zijn met de levende wezens. Dat object is de klok aan de muur.

De klok is een vernuftige mechanische constructie waarin een langzaam draaiende beweging van tandwieltjes en wijzers voortgebracht wordt door het zich tik na tik ontspannen van een opgespannen veer. Is de veer geheel ontspannen, dan dient zij opnieuw te worden opgespannen teneinde de beweging gaande te houden. De klok zelf en haar tikken worden aldus door ons, levende wezens, voortgebracht.[1]

Deze klok loopt zo'n zeven dagen lang vooraleer de veer opnieuw moet opgespannen worden. Maar er is ook een klok denkbaar met een veer die het slechts één dag zonder opwinden doet, een klok die het slechts één uur lang volhoudt, en een klok waaraan de veer geheel ontbreekt.

Die laatst genoemde klok is weinig praktisch, maar in noodgevallen blijft ze bruikbaar. Men moet haar elke seconde opnieuw het kleine duwtje toedienen dat de meer praktische klokken krijgen van hun ingebouwde veer, maar even goed als alle andere klokken, laat zo'n primitieve klok ons toe om te tellen. Want dat is het wat we doen met een klok: regelmatig en ononderbroken tellen. Maar wat tellen we?

Ik kan bijvoorbeeld de toetsen op het klavier van mijn schrijfmachine tellen, en dan kom ik uiteindelijk aan het getal vijfentachtig. Ik kan ook mijn vingers tellen, en dan kom ik aan het getal tien. Of de objecten in deze kamer. Of de bakstenen die verwerkt zijn in de schouw. Ik kan die dingen tellen, en wanneer ik ze allemaal geteld heb, kan ik ze hertellen, een tweede keer hertellen, een derde en een vierde keer. Ook kan ik het aantal keren tellen dat ik aldus met tellen herbegin. Om het even wat kan ik op die manier tellen. Wanneer ik aldus om het even wat tel, zonder mijn telreeks te onderbreken, en met steeds dezelfde regelmaat, dan tel ik geen dingen, maar ik tel ook niet niets: wat ik tel, zijn de getallen zelf. En het tellen van de getallen, het na elkaar uitspreken van de respectievelijke namen van de opeenvolgende getallen, in steeds dezelfde cadans of regelmaat, noemen wij het tellen van getallen.[2]

Om de regelmaat van deze mysterieuze telhandeling enigszins te waarborgen, kunnen wij onze opeenvolgende hartslagen tellen, of onze ademhalingen, de stappen die wij zetten op onze weg, de haverklappen in de wind, het aantal keren dat de zon op- en ondergaat, het aantal keren dat de maan vol wordt of het aantal zomers en winters die wij beleven. Kortom, het doet er niet toe wat wij tellen; het enige wat telt, is: dat wij effectief tellen.

Wij tellen aldus enkel de getallen zelf en, teneinde de regelmaat van het tellen te waarborgen, hechten wij elk getal virtueel vast aan een keerpunt uit een quasi eindeloze reeks keerpunten van een welbepaalde gebeurtenis; met elk getal benoemen wij zo'n keerpunt in een eindeloze reeks.

Hoe is het nu mogelijk dat wij kunnen tellen, niettemin wij niets bepaalds tellen, en wij dus principieel om het even wat kunnen tellen? Wat tellen wij wanneer wij om het even wat tellen? Wat tellen wij wanneer wij enkel de getallen zelf tellen, vastgehecht aan, bijvoorbeeld, telkenmale een nieuwe zonsondergang? Want evengoed kunnen wij maansondergangen tellen, volle manen of regenseizoenen.

Wat wij tellen zijn herhalingen van 'eenzelfde' gebeurtenis. Wij tellen de schakels uit een cyclus, de kringen van een kringbeweging, de stappen die wij zetten op een lange tocht. Wij onderscheiden de onderdelen van een bewegend of terugkerend geheel, en wij benoemen elk van die onderdelen ordentelijk met steeds een volgend getal uit onze getallenreeks.

Van groot belang hierbij is onze ervaring dat het getal dat wij al tellende bekomen, steeds groter wordt. De gebruikte getallen worden niet opnieuw gebruikt, ze worden beschouwd als 'opgebruikt'. En bijgevolg ook de dingen die met deze getallen werden benoemd: ook die dingen worden beschouwd als 'opgebruikt'. Omdat onze telreeks nooit eindigt, moeten wij alle dingen waaraan wij eenmaal een getal hebben toegekend, beschouwen als 'onherroepelijk', of als 'niet terug te roepen', als zich steeds verder van ons verwijderend.

Het idee van de terugkeer is ons vreemd omdat onze getallenreeks oneindig lang is. Wanneer wij de dagen hebben geteld vanaf het ogenblik dat zij langer worden, over het ogenblik dat ze weer korter worden, tot het terugkerende ogenblik dat ze weer langer worden, herbeginnen wij niet met tellen: wanneer wij alle dagen van een jaar aldus geteld hebben, gaan we gewoon met tellen door. De langer wordende dagen keren terug, maar omdat wij doorgaan met tellen, geloven of weten wij ook dat het niet dezelfde dagen zijn welke nu terugkeren. Het nieuwe jaar gelijkt op het oude, de nieuwe lente gelijkt op de oude, zoals elke nieuwe dag gelijkt op elke oude dag, maar wij maken geen gewag van een terugkeer, omdat wij, behalve de gelijkenis, ook het verschil bespeuren. En om dat verschil vast te leggen, moet onze getallenreeks wel oneindig lang zijn.

Elke dag opnieuw leggen de wijzers van de klok eenzelfde baan af, maar de scheurkalender wijst ons erop dat het eigenlijk een andere baan is. Elk jaar gebruiken wij een gelijkaardige scheurkalender, maar het jaartal op de blaadjes maakt ons diets dat steeds een nieuw jaar aan de gang is. Wij bespeuren de verschillen in het gelijkende, en ook en vooral bespeuren wij de veranderingen in de nochtans cyclische beweging die wij het leven - ons leven - noemen. Zelf bewegend en ordenend, worden wij ons bewust van de bewegingen, van de ordeningen, van het verlies aan orde en van de herordeningen waaraan het leven onderhevig is.

Misschien draaien we de oorzaak- en gevolgrelatie die we zopas beschreven hebben beter om. Want het is niet de eindeloosheid van onze getallenreeks die ons doet besluiten dat uiteindelijks niets kan teruggeroepen worden of terugkeert: het is veeleer de ervaring van het verlies welke ons dwingt tot het gebruik van een getallenreeks die nooit eindigt.

Wanneer wij bijvoorbeeld appelen tellen, terwijl we ze de ene na de andere uit de etalage van een fruitwinkel plukken en ze in onze mand deponeren, tellen we ze op, wordt ons getal, en het aantal appelen, groter, en beschouwen we dit als een winst, een bezit dat wij verzamelen. Gaan we vervolgens aan de kassa betalen, dan tellen we onze munten, en beschouwen we het getal dat wij aldus betalen, evenredig aan het aantal appelen in onze mand, als een verlies. Maar wat doen wij dan wanneer wij de ogenblikken tellen, de dagen of de jaren? Plaatsen wij die in een virtuele mand en beschouwen wij ze als een winst, als een bezit? Of vormen zij daarentegen een prijs die wij betalen voor ik-weet-niet-wat, en moeten wij hen aldus veeleer beschouwen als een verlies?

Vast staat in elk geval dat wij de ogenblikken die wij tellen, niet uit eigen beweging 'verzamelen': in tegenstelling tot de appelen op de markt, worden zij ons gegeven, 'opgedrongen', en zelfs meer dan dat. Wij kunnen niet zeggen: "Nu heb ik er voor eventjes genoeg, ik ga een korte pauze inlassen, en daarna zie ik wel". En met dezelfde 'dwang' waarmee ons de ogenblikken gegeven worden, worden ze ons ook onthouden wanneer blijkt dat onze tijd 'op' is. Dan kunnen wij niet zeggen: geef mij er nog wat van, ik betaal wel, want niet wijzelf zijn het die beslissen over deze 'koop' of transactie. Wij ondergaan dit gebeuren volkomen.

Zo moeten wij tenslotte besluiten dat niet wijzelf het zijn die onze ogenblikken, dagen of jaren tellen, want deze dingen tellen als het ware zichzelf. Wij kunnen al dan niet mee-tellen met de zichzelf tellende getallen, en het lijkt veeleer in ons voordeel dan in ons nadeel te zijn dat wij dit ook doen.

De ervaring dat onze ogenblikken geteld worden, en zodoende ook de ervaring dat wijzelf, in de mate dat wij met onze ogenblikken samenvallen, geteld worden, moet ons doen besluiten dat wij allerminst kooplieden zijn, maar veeleer goederen welke gekocht of verkocht worden. Wijzelf zijn de appelen op de markt, de munten die over de toonbank gaan, de ogenblikken die geteld worden, de getallen die zichzelf tellen. Aldus vallen wijzelf samen met een steeds veranderend, een steeds groeiend getal.

De stukjes van onszelf welke geteld zijn, worden verzameld in een mand waarover wij zelf niet meer kunnen beschikken. Wij weten dat ze geteld zijn, 'gekocht' en 'verkocht' werden, en wij weten dat met zekerheid omdat het ons gegund is om nog een vluchtige blik te werpen op de getelde dagen. Maar onze blik kan die dagen niet meer aanroeren, bewegen, veranderen of herroepen. Naar onze getelde dagen kunnen we slechts kijken zoals we kunnen kijken naar een prent, die slechts een afbeelding is van wat eens werkelijkheid was. En zelfs ons terugkijken wordt geteld, en er blijft daarvan slechts een prent waarop wij afgebeeld staan, kijkend naar prenten. En de vraag dringt zich op wie ons 'kopen' en 'verkopen', en wat de handel waarvan wij de koopwaar vormen, te betekenen heeft.