…/… 

‘Wel, er is God en God, Hij heeft vele gezichten, uiteindelijk is er slechts ene, de God in jou, en het is deze die je kunt ontmoeten in het bos en op andere plaatsen. Ik denk ook dat de man of de vrouw die het gedicht schreef genoeg had aan het gefluit van de vogels, omdat God voor hen nog is wat hij vroeger was voor ons, voor mij dan toch. Een zaak is zeker, als Hij ‘is’, dan is Hij ook in het bos, maar méér dan er zijn is Hij niet: Hij hoort niet, Hij ziet niet, Hij luistert niet, Hij is. Voor anderen, voor een Michel Onfray bijvoorbeeld, is Hij er helemaal niet. Is er het bos en zijn er de bomen maar meer is er niet. Wat wellicht voor velen het geval is. Er is geen God als je er niet aan denkt er een te ontmoeten in het bos

Hij wachtte even. Het was stil in de kamer enkel de muziek en het bewegen van de vlammen. Ugo stond op om nog wat blokken hout op het vuur te leggen.

‘Er is dus geen God als je er niet aan denkt dat Hij er is‘

‘Zo is het. En als je er aan denkt dan is het die van jou en ben je alleen met hem. Het is dus meer een filosofische kwestie dan een religieuze. Het is je ingesteld zijn dat het je leert.’

Raoul knikte: ‘ik heb nooit God gevoeld in een bos, mijn vader wel, dankzij dat gedichtje, vermoed ik, maar ik nooit, en jij Ugo, heb jij God gevoeld als je in dat bos aan het schrijven waart?

‘Het bos is één groot bewegen, een ‘panta rhei’- Heraclitus - het ‘al bewegende’. God IS die beweging, is de bloei in de lente, de vrucht in de herfst, het stil vallen in de winter. Ware dit bewegen er niet er zou geen leven zijn, geen energie, geen God. Dit is wat ik voel als ik in het bos ben, als ik door de velden wandel of als ik naar de sterren kijk. Deze morgen, heel vroeg, was er het sterrenbeeld van Orion, een prachtig bijna mathematisch beeld; een paar dagen terug was er Jupiter in conjunctie met de maan en vanavond, ik hoorde dat het een heldere, eerste vriesnacht wordt, zal je de pracht van Venus zien in het zuidwesten. Voor mij is dit allemaal een symbool van het goddelijke. Meer is God niet, en meer hoeft Hij niet te zijn. En het bos is een groot, tijdloos bewegend iets, krachtig en sterk geordend, perfect geordend, zoals het leven.

‘En dit perfect geordende noem jij God? vroeg Raoul.

‘Je kunt het ook het Onnoembare noemen. De Arabieren kennen hem negenennegentig eigenschappen toe, zoek daar eens een naam voor, anders dan Allah, God.’

Ugo voelde dat hij nodeloos aan het uitweiden was, het effect van de twee glazen wijn die hij gedronken had en toch stopte hij niet – achteraf zou het hem spijten zo ver te zijn gegaan – en na een ogenblik stilte: ‘Ik vind dat die of dit Onnoembare van mij, meer aanwezig is in het bos, dan in de kerk of kathedraal, daar is het meer de mens die ik hoor. Maar als je God vindt in het woud en ik hoop het, dan is het die van jou en niet zo zeer die van mij.’

Nu is het genoeg, dacht hij‘’ Mijn beste Raoul, ik hoop dat ik je niet gestoord heb, zelfs niet verrast, met mijn Godhistorie. Het zijn maar wat gedachten die zo opgestegen zijn uit het aroma van de wijn. Ik weet eigenlijk niets over God maar ik weet wel dat er iets moet zijn en dat het heel wat meer is dan het geruis van de bomen en hun stilte in de winter. Hun ingetogen stilte, dat het teken is van wat onzichtbaar aanwezig is. Onze vriend, de dichter wist dit, hij zegde niet dat het de God van de Kerk was die hij ontmoette, maar de God die hij kende, deze binnen in hem. Weinigen zijn die er aan denken omdat ze er geen behoefte aan hebben. Anderen worden door Hem verblind en zien enkel wat over Hem wordt verteld en geschreven staat. Het erge is dat er zijn die je verplichten te geloven in wat er geschreven staat en die God, Raoul, ontmoet je nooit in een bos.’

Raoul luisterde, en toen Ugo zweeg, schonk hij de fles leeg in de glazen, als wou hij zeggen nu is het genoeg geweest, woorden te over.

'Maar nu de fles leeg is, toch nog dit, ik ben geen theoloog, en de dichter wil dat ik met ‘Andacht’ het bos in ga, wel ik, ik doe het en als ik er ga om te schrijven dan weet ik dat ik er schrijf ge-enveloppeerd met het leven in het bos dat voor mij God is, echter niet, ik herhaal, de God uit de boeken.’

‘Ga je dit allemaal optekenen en uitschrijven?’, vroeg Raoul

‘Ja, het schrijven en het herschrijven tot ik de juiste woorden heb gevonden die nog altijd ontoereikend zullen zijn om te zeggen wat ik zeggen wil.’

‘Ugo, je bent een vreemde man, maar een man naar mijn hart, mag ik je vriend zijn?

‘Je bent het al, je bent het van het ogenblik van je kaart met je gedicht, van het ogenblik van je boek over Akhnaton, le fou du Dieu Aton. Het feit alleen dat je nu voor mij zit, omkranst met die twee tekenen of zijn het omen, en de fles Johannisberg die we samen gedronken hebben, bewijst heel veel. Er zijn nu dingen die ik zeggen wil maar die te vreemd zouden overkomen opdat ik ze zeggen zou, maar er moet tussen ons beiden, als mens tegenover mens, iets geweest zijn dat enkel de bomen in het bos begrepen hebben. Het is iets van hen, ik schrijvend, jij toekijkend. Het moet hen geraakt hebben, iets van het leven in hen dat deel is van de God, die ik, Ugo, ontmoet in het gedicht. Maar, mijn beste Raoul, de naam heeft geen belang, van belang is de lading van die naam, van belang is wat die naam betekent voor jou, hetzij een volheid, hetzij een leegte, het ‘Niets’. Hier is geen ontkomen aan, dit is waar je met leven moet, waarmede je de dag moet ingaan tot de nacht en de slaap je overvalt. De keuze is dus: ruim zitten met Hem in het vizier, wie Hij ook moge zijn of, beperkt zijn met enkel het Niets voor je uit.’

‘Het bos is voor mij de volheid, voor de aanhangers van het Niets is het een verzameling van bomen. Aan jou om je conclusies te trekken om te weten welke man, schrijver durf ik me niet noemen, ik ben.