Bereken de dag van de week waarop 'n bepaalde gebeurtenis uit het verleden plaatsgreep (bvb. je geboortedag) >>> Kalender
T I L D O N K
Gemeente Haacht Prov. Vl.-Brabant
4 km > Haacht
5 km > Werchter 8 km > Tremelo 11 km > Leuven
18 km > Mechelen 20 km > Aarschot 30 km > Brussel
E-MAIL
Druk op onderstaande knop om te e-mailen (vragen, suggesties, opmerkingen, toevoegingen,...).
Je kan ook de 'reageer'-knop gebruiken onder elk bericht.
GASTENBOEK
Dit is onder meer de plaats om je mening te geven over de blog 'Tilloenk vruger'. Of om te lezen wat anderen ervan vinden.
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
TILLOENK VRUGER
DEZE BLOG BEGON OP 29 NOVEMBER 2005 EN STOPTE EI ZO NA OP 16 APRIL 2011 NA HET BEREIKEN VAN 1000 ITEMS OVER HET VERLEDEN VAN TILDONK.
MAAR HET BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN,
DUS AF EN TOE MAG JE JE NOG AAN WAT MOOIS VERWACHTEN...
Jan Gordts
Pancraas, Servaas en Bonifaas, ze geven vorst en ijs helaas!*
IJsheiligen
Mamertus (11 mei)
Pancratius (12 mei)
Servatius van Maastricht (13 mei)
Bonifatius van Tarsus (14 mei)
De naamdagen van de genoemde IJsheiligen vormen een periode in mei die wordt gezien als de grens tussen weer met mogelijk nachtvorst en zomers weer. Het kan wel eens gebeuren dat na half mei nog nachtvorst optreedt, maar die kans is heel klein.
IJsheiligen is een van de oudste en wellicht bekendste begrippen uit de volksweerkunde. De eerste berichten over deze "strenge heren" dateren van rond het jaar 1000. De naam IJsheiligen komt van de naamdagen van vier heiligen die hierboven genoemd zijn. Drie is het heiliggetal en daarom rekent men in de meeste landen maar drie tot de IJsheiligen. In sommige landen wordt St. Mamertus (11 mei) niet meegeteld, in andere landen hoort St. Bonifatius er niet bij.
* Het deficit van de weerspreuken? Mamertus gaf ons dit jaar 25°C...
Fragment uit een lijst van de in 1746 en 1747 gefoerageerde landen en bossen, eigendom van het kerkbestuur en van de armendis van het graafschap Tildonk (KPT, 62).
Franse bezetting, 1744-1748(3)
Gefourageerde landen ende bosschen competerende de Kercke ende Armen des graefschappe van Thildonck, voorgevallen ten jaere 1746 ende 1747 als wanneer het Frans leger alhier is gecampeert geweest[7]
Dit document bevat een opsomming van de geleden schade op de huurlanden en bossen, die eigendom waren van het Tildonkse kerkbestuur en de armendis. De bevolking krijgt naast de vele plunderingen op het veld en in de schuren bovenop nog extra belastingen te verteren. Tuur Troch, die indertijd de complexe 18de-eeuwse belastingsheffing te Tildonk bestudeerde waaronder ook de oorlogslasten, schreef daarover het volgende:[8]
De militaire of oorlogslasten werden meestal betaald in natura. Door levering van bepaalde voedingswaren, paarden, wagens, hout e.a. woog deze belasting tamelijk zwaar op de plattelandsbevolking. De inwoners van Tildonk moesten ook talrijke ontberingen ondergaan vanwege de oorlogen. Zo verbleef van 28 mei tot 26 juni 1747 het Franse leger in Tildonk met als gevolg dat 212 bunders land van hun vruchten werden beroofd, wat meer dan 1/3 van het Tildonkse areaal betekende. Hieronder waren o.a. 134 bunders koren en 74 bunders haver inbegrepen. Vele schuren werden geplunderd; ook legden de Fransen beslag op het transportmateriaal.[9] In datzelfde jaar werden settingen gedaen ende omgeslaegen bij de meijer, schepenen ende medezetters des graefschappe Tildonck tot betaelinge aen de volkeren van oorloghe. Niet verwonderlijk dus dat in de bevolkingsstatistiek van 1755 meer dan de helft van de Tildonkse inwoners (52 van de 97 huisgezinnen) genoteerd staat als zijnde behoeftig.[10]
(vervolgt)
[7] KPT, 62. [8] Troch A., Het graafschap Tildonk onder de familie de Lalaing (18de eeuw), lic. verhandeling K.U. Leuven, 1977, 146. [9] De auteur relativeert echter in een voetnoot: Aanmerkingen opgesteld door secretaris Quirini, die waarschijnlijk een weinig overdreven heeft. [10] Cosemans A., De bevolking van Brabant in de XVIIe en XVIIIe eeuw, Brussel, 1939, 157; Rijksarchief Leuven (RAL), Schepenarchief arrondissement Leuven (SAL), 7486.
KAMPENHOUT/BOORTMEERBEEK/HAACHT - De drie
gemeenten starten samen een overlegcomité om te reageren tegen de plannen van
Recover Energy om aan het sas in Kampenhout een afvalenergiecentrale te bouwen.
De drie gemeenten zijn tegen de komst. In het comité, dat een van de
volgende dagen voor het eerst samenkomt, zetelen de drie burgemeesters, de
schepenen van Leefmilieu en de milieuambtenaren. Jean Meeus, burgemeester van
Kampenhout, stelt voor om bijstand te vragen aan een advocaten/adviesbureau. De
kosten daarvoor zouden voor de helft door de gemeente Kampenhout gedragen
worden. Haacht en Boortmeerbeek betalen dan elk nog een vierde.
Via het
overlegcomité zouden de gemeenten op het juiste ogenblik actie kunnen
ondernemen. Burgemeester Meeus wil in ieder geval niet overhaast handelen. Tegen
eind dit jaar zou het Milieu-Effecten Rapport voor de verbrandingsoven klaar
moeten zijn. Als het project groen licht krijgt, volgen er dan nog een aantal
openbare onderzoeken. Inmiddels hebben omwonenden het actiecomité STOP DE OVEN in het leven geroepen.
Donderdag 8 mei om 20 u is er een
informatievergadering in de parochiezaal te Wespelaar.
Het Gravenhuis (detail uit de kaart van 1650 van landmeter Vincent Anthony). Hof en boomgaard werden 'gefoerageerd' (lees: leeggeplunderd). Bewoner Peeter Schodts diende bovendien Franse officieren in te kwartieren (1746).
Franse bezetting, 1744-1748(2)
2. Sporen in de Tildonkse archieven
In de Tildonkse archieven worden we op diverse plaatsen geconfronteerd met documenten die verwijzen naar de Franse bezetting alhier tussen 1744 en 1748. In het Gravenhuis in het centrum van Tildonk, bewoond door Peeter Schodts, worden de officieren ingekwartierd, terwijl tuin en boomgaard gefoerageerd [2] worden. Verder worden heel wat bomen gekapt, ondermeer om de stallingen van de ruiterij te Leuven te bouwen en de brug over de Dijle te Haacht te herstellen. Er bestaat een lange lijst van de velden en bossen, eigendom van het kerkbestuur en de armendis van Tildonk., die door de Franse troepen in de jaren 1746 en 1747 leeggeroofd worden. Daarin is ook sprake van schade die veroorzaakt wordt door de aanleg door de Fransen van een weg doorheen de velden.[3] Ronduit dramatisch is de moord op schepen Jan vander Meeren op 23 juni 1748 door een ruiter van het Franse regiment de Bellefond.
Foeragie in het Gravenhuis (1746) [4]
Wij onderschrevenen verclaeren als dat Peeter Schodts [5] is gefourageert in den hof enden boogaert van het graven huijs tot Thildonck, competerende den heere graeve van Lalaing ende Thildonck, etc., te weten door het Frans leger ten jaer 1746 en daerenboven het voorschreven huijs meestendeel moeten laeten tot dienste van de officiers (ondertekend door:) Francis Vanden Heuvel, Hendrick Gordts als schepenen geweest dien tijden, Peeter vanden Bosch als gebuer, Engel Biscops als gebuer, (pastoor) Van Rillaert als gebuer, J. Schodts en F. Schodts.
Tauxaet van boomen en wishoudt gecapt op s heerenstraete onder de jurisdictie van Thildonck ten jaere 1746 ende 1747 ten behoeve van het Frans leger, etc [6]
- Ierst moeten die van Thildonck ingevolghe het beschreijf vanden heer Hooghuijzer binnen de stadt Loven leveren 218 plancken van widt houdt tot het construeren der stallinge voor de ruijterije (Loven 26 8-ber 1746) ende hebben daertoe gecapt twee witte boomen in de Roijestraet bij het huijs van Anthoen Hermans (6 gl stuck) (12 gulden 0 stuivers 0 oorden) - Item op den 16 ende 17 Appril 1747 sijn der alnoch gekapt door de militairen ende timmerlieden van den Koninck ettelijcke boomen op den Abbeelendries ende op den dries voor s' Heerenhuijs tot het maecken van de brugge over de Deijl tot Haecht (43-15-0) - Item bevonden volghens notitie ende aengevinge vande houdtmaeckers gelevert te hebben vande boomen die op den voorschreven dries gekapt waeren door de soldaeten, aen de offeciers ende wachten de quantiteijt van het werckvolck afgetrocken getauxeert op 30 stuijvers de wisse (27-15-00) - Item ten jaere 1748 alsnoch bevonden een clijn boomken op s' heerenstraet dat met den wint in stucken gevolgen was is geslaeghen in wishoudt, door den offecier was ontrent een wisse dese gelevert aen de wachten (1-0-0). Aldus gedaen opgenoemen ende getauxeert ten versoecke van den meijer Peeter Bisschops, door de schepenen Jan Baptist Beullens, Franciscus vanden Heuvel, Hendrick Gordts, present Gooris Marrant, offecier, ende Jan Peeters, geautoriseerden notitiehouder van desen graefschappe, etca. Actum, 1 Appril 1749. Ita est (ondertekend door:) Jan Peeters.
(vervolgt)
[2] Foerageren (in de militaire betekenis): voeder, inz. hooi en stro voor de paarden, verschaffen. [3] Kerkarchief pastorie Tildonk (KPT), zie: Gordts J., Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, Hagok, 1997, 62. '...item het half bunder in huere bij Gillam Feijaerts voor 10 gulden 10 stuyvers s'jaers is ten jaere 1747 de hellicht gedestrieert door den wegh die daer door was gemaeckt door de Fransche guidden...' [4] Algemeen Rijksarchief Brussel (ARB), archief familie de Lalaing (AFL), 1634. [5] In een document uit 1732 (ARB, AFL, 1648), waarin drossaard van Haegenborch geschikte kandidaten voorstelt aan de graaf van Tildonk om te zetelen in de 'weth' of als kerkmeester, is er sprake van Peeter Schots, gewezen schepen, 'wonende int Hoeffeijser, oudt in de 50 jaeren', alsook van Peeter Schots 'den jonghen'. Het is waarschijnlijk deze laatste over wie het hier gaat. [6] ARB, AFL, 1642.
Kortelings komen er nieuwe sasdeuren in het sas van Tildonk. Het worden identieke kopieën van de bestaande deuren. De huidige loopbrugjes en het bestaande windwerk zullen integraal overgebracht worden naar de nieuwe sasdeuren. Op het informatiebord, dat de voorbije dagen aan het sas werd geplaatst, lezen we dat de werken zullen beëindigd zijn in september. De NV Waterwegen en Zeekanaal voorziet verder dat eind 2008 de afstandsbediening van het sas een feit zal zijn.
Wat ons echter nog meer interesseert is of er een oplossing in het verschiet ligt voor de passage van voetgangers ter hoogte van Tildonk-sas! Het blijft verdacht windstil...
De slag bij Fontenoy had plaats op dinsdag 11 mei 1745 van vijf uur s morgens tot twee uur in de namiddag. De verliezen waren verschrikkelijk: ongeveer 5000 doden, 9000 gewonden en 2000 gedode, gewonde of verdwenen paarden.
(Battle of Fontenoy, ill. A. De Neuville, uit: Guizot Fr., A Popular History of France, ca. 1869).
Franse bezetting, 1744-1748(1)*
1. De politiek-militaire situatie in onze gewesten in het begin van de 18de eeuw
Als gevolg van erfenissen, oorlogen en vredesverdragen komen de Zuidelijke Nederlanden bij het begin van de 18de eeuw in het bezit van de Oostenrijkse Habsburgers. Op 20 oktober 1740 sterft Karel VI, keizer van het heilige Roomse Rijk, en wordt opgevolgd door zijn dochter Maria Theresia. In de Nederlanden zelf is er ook een regimewissel: landvoogdes Maria Elisabeth overlijdt in 1741 en Karel van Lotharingen wordt de nieuwe gouverneur-generaal. Tot aan de dood van Karel VI hadden onze gewesten ruim 25 jaar zonder oorlog geleefd, dat was zelden voorgekomen. Doch bij de troonsbestijging van Maria Theresia stellen Spanje, Beieren en Saksen een aantal territoriale eisen. Onmiddellijk valt koning Frederik II van Pruisen Silezië binnen. Het conflict breidt zich uit. Frankrijk kiest de kant van de Pruisen en weigert Maria Theresia als troonopvolgster te erkennen. Engeland, wiens koloniale belangen door Frankrijk worden bedreigd, blijft trouw aan Oostenrijk.
De Oostenrijkse Successieoorlog is een feit.
De eeuwige bondgenoten van Frankrijk en Pruisen zijn Spanje en Beieren. Oostenrijk wordt gesteund door het Verenigd Koninkrijk (Engeland), de Verenigde Provincies, Sardinië en Saksen. Lodewijk XV van Frankrijk, die meer aandacht heeft voor la duchesse de Châteauroux en la marquise de Pompadour dan voor zijn ministers, valt in 1744 ons land binnen. Hij behaalt de overwinning in de slag van Fontenoy (1745) en de Vlaamse steden worden door de Franse troepen bezet. Het jaar daarop komt ook Brabant in Franse handen en kan de befaamde veldheer comte Maurice de Saxe, na de verovering van Antwerpen, zijn koning Lodewijk XV, welkom heten. Ook in onze streek is de militaire bedrijvigheid groot. Zo richten de Franse legereenheden alhier tussen 1744 en 1748 een kampement in. Langsheen de Dijle, die een natuurlijke frontlinie vormt, worden op een aantal plaatsen bruggenhoofden uitgebouwd. Dit is het geval te Werchter en te Rotselaar (molen). Ten noorden van Haacht leggen de Fransen tussen Werchter en Rijmenam vijf schansen aan. Vanaf de watermolen van Rotselaar loopt een kanaal in een hoekig tracé, ten noorden van Wakkerzeel (alwaar een artilleriekamp is geïnstalleerd), via het Wakkerzeels Gat naar het Schorisgat te Wespelaar, met de bedoeling om het water van de Dijle af te leiden naar de drassige beemden van de Leibeek. [1]
(vervolgt) *Uit: Gordts J., 'Tildonk ten tijde van de Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)', HOGT (2006) 20-28. [1] Mooi aangeduid op een Franse militaire kaart uit 1749; zie blogbijdrage nr. 376: De 'Beek van Tildonk'... (10/1/2008).
Hij werd te Leuven geboren op 14 augustus 1957 als zoon van Eduard Verbeeck en Germaine Lens en groeide op in de Postweg in Tildonk. Marc studeerde archeologie aan de KU Leuven, was actief in de gemeentepolitiek (sp.a) en was burgemeester van Haacht in de periode 1998-2000.
De Burgerlijke Uitvaartplechtigheid grijpt plaats op de begraafplaats van Tildonk op woensdag 7 mei om 10u.
Wij betuigen hierbij ons oprechte medeleven aan de familie.
.....................................
Marc, die belangstelling voor het verre verleden van ons dorp hadden we gemeen. Het verslag van je archeologisch 'Prospectieonderzoek van de gemeente Tildonk' heeft nog altijd een ereplaats in mijn bibliotheek. Ik zal je niet snel vergeten!
In 1958 vierde de toenmalige BSP-afdeling van Tildonk zijn 25ste verjaardag.* In de optocht in de straten van Tildonk herkennen we verschillende kopstukken uit de partij, o.m. provincieraadslid Jean Brasseur, minister-volksvertegenwoordiger en burgemeester van Leuven Franz Thielemans, senator Vital Henckens, senator Paul Decoux. Tussen de Tildonkenaren: Julien Janssens, Stenne Laurens, Frans Mathijs, Julien Magits.
* Zie ook blogbijdrage nr. 20 (4/1/2006), 1958 - 25 jaar Tildonkse socialisten.
De Dag van de Arbeid (in België ook Feest van de Arbeid genoemd) is een feestdag van de socialistische en communistische arbeidersbeweging. De dag vindt in Nederland en België elk jaar op 1 mei plaats. Andere landen wijken soms af van deze datum. Voordat 1 mei als "Dag van de Arbeid" bekend werd, gold het als een "viering van de meimaand", ofwel een lentefeest. Aan de 1 mei-viering als viering van de arbeidersbeweging ligt de invoering van de 8 urendag ten grondslag.
Uitzonderlijk valt dit jaar Rerum Novarum op dezelfde dag als de Dag van de Arbeid. Het feest van Rerum Novarum wordt veertig dagen na Pasen gevierd op Hemelvaartsdag en is zowat de katholieke tegenhanger van de socialistische 1-mei viering.
Mooie foto van het nieuwe brughuis en omgeving in de jaren '30. Het oude brughuis werd volledig vernield tijdens de gevechten in 1914. In 1948 kwam er een nieuwe basculebrug over de vaart in de plaats van de oude, zijdelings wegdraaiende, brug.
* De foto werd indertijd genomen door de vader van Wilfried, met name Maurice Mommaerts. Deze was de zoon van brugdraaier Jozef Mommaers, door iedereen gekend met zijn bijnaam 'Jef van de brug'. Maurice was eerst beenhouwer in het oudershuis en verhuisde nadien naar Wijgmaal en Diest. Met zijn 'kodakske' legde Maurice de omgeving van brug en brughuis vast in de jaren '20 en '30. Maar ook de oude gebouwen en de processie van Tildonk waren geliefkoosde onderwerpen. Hij liet op die manier een schat aan unieke foto's na van het vooroorlogse Tildonk, en daarvoor zijn we hem meer dan dankbaar!
De bedevaart naar Scherpenheuvel kent een lange traditie. Zo wordt bijvoorbeeld vanuit Boom, al sedert 1810 tot op vandaag, jaarlijks in groep ter bedevaart gegaan.
De
bedevaartgeschiedenis van Scherpenheuvel gaat mogelijk terug tot de dertiende
eeuw. Er wordt een klein houten beeldje vereerd van de Maagd Maria, dat
wonderdadig zou zijn. Nu, anno 2008, is Scherpenheuvel nog steeds de meest bezochte bedevaartplaats van België. In 1605 namen de aartshertogen Albrecht en Isabella het initiatief tot de bouw van de huidige basiliek. Dit barokke gebouw, het werk van bouwmeester Wenzel Coebergher (1561-1634), hofarchitect van de aartshertog, werd ingewijd in 1627.
In 1922 werd de kerk verheven tot basiliek. De basiliek bevat beelden van De Nole en schilderijen van Theodoor Van Loon.(1)
Op een steenworp afstand van de basiliek bevindt zich het paviljoen met de waterput. De put dateert uit 1632, was ooit ruim 62 meter diep en verkeert nog steeds in goede conditie. (2)
(1) Van het schilderij Opdracht van het Kind Jezus in de tempel van Theodoor Van Loon (1585-1660) zijn drie exemplaren bekend: een in de basiliek van Scherpenheuvel, een ander in het stadsmuseum van Diest en een derde in de Tildonkse parochiekerk!
Zie: Gordts J., Het rijke interieur van de Sint-Jan de Doperkerk te Tildonk. De Tildonkse processie van weleer, tentoonstellingsbrochure, 2007, p. 10.
(2) Rond 1800 was het metselwerk van de put grotendeels ingestort, zodat de bewoners verplicht waren het nodige drinkwater in het naburige Zichem te halen. Na veel arbeid en grote kosten heeft men in 1819 de put kunnen herstellen. Tot 1910 gingen de inwoners van Scherpenheuvel in de rij staan aan de put om water te scheppen. Naar gelang men zelf putte of liet putten diende men te betalen!
KWB Tildonk richt in
Vrijdag 2 mei
VOETTOCHT naar SCHERPENHEUVEL
Vertrek aan het klooster om 5 u.
Naar jaarlijkse traditie gaan een aantal moedigen te voet naar Scherpenheuvel. Iedereen die wenst kan mee. De terugreis gebeurt met de wagen.
De reuzen Jan en Babs tijdens de stoet TILDONK 900 vorig jaar.
(foto: Rita Hamels)
TILDONKSE REUZEN IN HET NIEUW?
De Tildonkse reuzen, steeds paraat bij allerlei festiviteiten, zitten maar pover in de kleren... Dit viel vorig weekend nog eens op toen ze de plechtige inhuldiging van de monumentenborden in Tildonk met hun hoog bezoek vereerden.
De kerngroep van TILDONK 900 blijft ook in de toekomst bestaan onder de naam 'Tilloenk leeft!'. Er is nog een kleine som in kas (ca. 1400 ) waardoor een toekomstige werking mogelijk blijft. Op 17 september 2008 is een vergadering voorzien (Familia, 20u) met de bedoeling om samen te bekijken waarrond er kan gewerkt worden. Een vergadering waarop trouwens iedere geïnteresseerde welkom is!
De Tildonkse reuzen in het nieuw steken, is zeker één van de zaken die dan op tafel zullen liggen.
Inschrijvingen worden afgesloten 10 minuten voor de start van elke afstand!
Prijsuitreiking 200m verrassingspakket bij aankomst 500m verrassingspakket bij aankomst 4-8-12 km tombola vrij af te halen na aankomst 12km dames volgens aankomst af te halen na de start van de halve marathon 1/2 marathon na aankomst van alle deelnemers
Brussel - Achtjarige kijkt verwonderd naar Wereldtentoonstelling
Lut Wolfs (58), consulente bij de VDAB in Gent, heeft scherpe herinneringen aan Expo 58. 'Mijn ouders hadden een abonnement. We gingen bijna elke zondag, met onze picknickmand. Dat was een feest.'
'Ik was acht jaar in 1958', zegt Lut Wolfs. 'Mijn ouders waren nieuwsgierige mensen, met een interesse voor wat er omging in de wereld. Ze hadden zich een abonnement voor de Expo aangeschaft en in mijn herinnering was het ook een goeie zomer. We woonden op de Leopold II-laan in Brussel. De trams die de verbinding verzorgden tussen de Expo en het Noordstation, passeerden voorbij onze deur.' 'Mijn vader was slager, de winkel was ook op zondagvoormiddag open. Maar in de namiddag gingen we als ontspanning naar de Expo. Daardoor heb ik er zo'n precieze herinneringen aan. En weet je wat? Door de grote drukte aan de hoofdingang slaagden mijn ouders erin om hun kroost telkens zonder betalen binnen te smokkelen: ik, mijn broer van zeven en mijn zusje van vijf.'
'Het was ook de eerste keer dat we vreemde mensen zagen. Ik bedoel daar geen zwarten mee. Die zagen wij ook in Brussel, in mijn klas zat een zwart meisje. Neen, het ging om Indiërs. Mannen met een tulband op en vrouwen gehuld in zo'n lange sari. En Amerikanen met een Stetson-cowboyhoed.' 'Mijn ouders hadden niet veel vrije tijd. Hun zondagse bezoek aan de Expo was in dat jaar hun manier van reizen. We hebben bijna alle paviljoenen bezocht, soms verscheidene keren. Maar we deden niet veel geld op. We namen onze picknick mee. Er bestond nog niet zo'n consumentisme als vandaag.' 'Wat ik me ook herinner, is dat we voor elk bezoek kleurige kledij aantrokken. Mijn vader was amateurfotograaf en voor het eerst nam hij foto's in kleur. Hij had een nieuw, semi-professioneel toestel gekocht, een Rolleycord. De filmrolletjes stuurde hij voor ontwikkeling op naar Amerika.'' Het Nederlandse paviljoen lag onmiddellijk rechts na de ingang. Er stonden koeien. En de waterwerken met de aanleg van de dijken werden er getoond. Ik zie pompen voor me, en reuzenschroeven die het water omhoog haalden.'
'Het paviljoen van Frankrijk bestond uit imposante gebogen constructies van staal en glas. In de omgeving van het Zwitserse paviljoen rook het altijd lekker. We mochten er raclette proeven, aan een chalet. Ja, de Expo was ook rond clichés opgebouwd. En in het Amerikaans theater kon je films in panoramisch zicht bekijken. Je weet wel, zo'n trein die op het publiek afkomt en waarvan je de indruk had dat hij uit het scherm zou breken. Dat vonden we indrukwekkend.' 'Televisie bestond wel al, maar nog niet veel gezinnen hadden een toestel. De verkoop ervan is in België pas massaal op gang gekomen met het huwelijk van koning Boudewijn in 1960. Van het Russische paviljoen weet ik alleen nog dat de spoetnik er stond. Een maquette uiteraard, maar wij dachten in die tijd dat het de echte was.' 'Tegen etenstijd, rond vijf uur, trokken we naar het paviljoen van Coca-Cola. Dat was een ritueel. Mijn vader kocht er één flesje voor mij en mijn broer. Dat was een feest, en ook vaak ruzie over wie al te veel had gedronken. De smaak van Coca-Cola was nieuw voor ons, we kenden dat niet.'
'In mijn idee stond het paviljoen van het Vaticaan daar in de buurt, Civitas Dei. Daar gingen we zondagavond naar de mis van zes uur. Dat kwam mijn ouders goed uit. Ik zie ook de stand van België nog voor me. Ons land werd voorgesteld in miniatuurvorm, als een soort Madurodam. Via een passerelle die aan een betonnen pijler hing, kon je erover lopen. Je zag elke grote stad met haar eigen blikvangers liggen. Gent met zijn drie torens bijvoorbeeld. Tussen Brussel en Oostende lag de nieuwe autosnelweg en er reden zelfs miniatuurautootjes heen en weer. Je kon er ook veel typische Belgische producten krijgen: chocotoffees van Côte d'Or bijvoorbeeld. Er bestond zelfs Expo Brood: heel luchtig, wit brood. Vandaag zou niemand dat nog willen. En industrieel ijs, ik denk van het merk Artic. Geen schepijs, maar zo'n rechthoekig blokje dat in een karton zat verpakt en je tussen twee wafeltjes kon leggen.' 'De Expo was ook het begin van de marketing. Ik denk vaak: the sixties zijn begonnen met Expo 58. Het grauwe van de Tweede Wereldoorlog, met zijn tekorten, lag definitief achter ons. Tot begin de jaren vijftig moesten mijn ouders nog op sommige momenten hun winkel sluiten wegens de rantsoenering.'
'Dat was in 1958 allemaal voorbij. De wereld lag open. Er was geloof in de toekomst, in de vooruitgang. Je had de techniek, de auto's, de nieuwe materialen als plastic en nylon. Mijn vader had zijn katoenen schort geruild voor een uit nylon. Dat kon hij gemakkelijk alle dagen wassen. 's Anderendaags was zijn nylon schort weer droog.' 'Twee verre nichtjes van mij waren fairhostess, op de Expo. Ze spraken al behoorlijk Nederlands en Frans en hadden een spoedcursus Engels gevolgd. Je raadt het nooit: die twee zussen zijn elk met een rijke Amerikaan getrouwd. De Amerikanen die de Expo bezochten, waren allemaal rijk.' 'Het Atomium heb ik niet van binnen bezocht. Dat was waarschijnlijk te duur. Maar ik herinner me levendig het paviljoen Oud België met zijn trapgeveltjes, waar je kon eten en drinken.' 'De Expo was één groot café. Het was er gezellig en romantisch. Mijn ouders zijn er ook 's avonds naartoe getrokken, naar het Groen Theater, waar concerten plaatsvonden. Dat bleef laat open. En negen maanden later is mijn jongste zusje geboren. Ik ken veel mensen die in 1959 zijn geboren.'
Filip Verhoest
Artikel overgenomen uit De Standaard 16/4/08. Foto's: www.expo58.tk.
Heeft weinig met Tildonk te maken, zie ik u denken. We vonden het verhaal echter zo authentiek dat het zeker herinneringen zal oproepen bij diegenen onder u die vijftig jaar geleden de Expo bezochten. Reageer en deel ons uw eigen verhaal mee...
Foto: Titelblad bevolkingstelling jaar IV (1796). Thildonck (kanton Herent). Algemeen Rijksarchief Brussel.
In 1792 vielen de Fransen onder leiding van generaal Dumouriez ons land binnen en op 6 november van dat jaar versloegen ze de Oostenrijkers te Jemappes. Enkele maanden later heroverden de Oostenrijkers onze gewesten na de Slag bij Neerwinden (18 maart 1793). In juni 1794 leden ze echter een beslissende nederlaag te Fleurus en op 15 juli om 12 uur s middags datzelfde jaar deden de Fransen hun glorieuze intrede in de stad Leuven. Op 1 oktober 1795 werd ons land werkelijk ingelijfd bij Frankrijk. Hiermee eindigde het lange tijdperk van het Ancien Régime; we waren niet langer Brabanders maar Franse staatsburgers! Dit als kleine situatieschets van de periode waarin de onderbesproken volkstelling plaatsgreep. We mogen gerust stellen dat de mensen die in deze telling voorkomen, zeer woelige tijden achter de rug hadden en bovendien nog heel wat te verduren zouden krijgen onder de Franse overheersing De volkstelling van het jaar IV (1796)(1)
In het jaar IV van de Franse Republiek werden overal te lande volkstellingen gehouden. In Tildonk werd een eerste telling voltrokken op 12 november 1795 op last van het schepencollege, zijnde: J. Baron (meier), Gilliam Fayaerts, Hendrick Gordts, Jan Frans Vandenschrieck en Arnold Evenepoel (schepenen). Dit officieel document geeft voor elke inwoner van Tildonk boven de 12 jaar volgende gegevens weer: voornaam, familienaam, ouderdom, beroep, woonplaats en, in voorkomend geval, het jaartal van de inwijking. De inwoners zijn per gezin vermeld, bij het gezinshoofd worden ook het aantal kinderen genoteerd die jonger zijn dan 12. Tildonk telde volgens de telling 360 inwoners, waaronder 119 kinderen beneden de 12 jaar, 116 jongens en mannen, 125 meisjes en vrouwen. De oudste inwoner was Elisabeth Smets, gewezen pachteresse, 91 jaar. Van de 241 inwoners boven de 12 jaar waren er 150 ter plaatse geboren en 91 ingeweken in de loop der vorige jaren. Naast 20 handwerkers en 10 cossaerten telde Tildonk ook nog 17 pachters en 19 ambachtslieden, wat ons op een totaal brengt van 66 gezinshoofden. De handwerkers of dagloners
Jan Van der Beken, Louis De Coster, Cornelis Roeckx, Aert Paeps, Jan Paeps, Peeter Weltens, Peeter Piot, Hendrik Hensmans, Jan De Becker, Jan Buelens, Aert Denckens, Hendrick Verbinnen, Guilliam Fossez, Peeter Van den hout, Guilliam Van Bellingen, Peeter Bastiaens, Hendrik Lambrechts, Peeter Mettens, Peeter Meeus, Franciscus Cleynens. De cossaerten (2)
Frans Van den Bosch, Aert Evenepoel, Jacobus Van der Auwera, Jan Frans Fayaerts, Peeter Lembrechts, Peeter Vranckx, Guilliam Fayaerts, Jan Buelens den ouden, Guilliam Schots, Jan Baptist Van den Broeck. De notabelen en ambachtslieden
Pastoor: Dominicus Van Elder, heeft in dienst een huishoudster, een dienstmeid en knecht Chirurgijn: Guilliam Fayaerts, sone Guilliams, 1 meid Blokmaker (5): Jan Joostens, Hendrik Verdonck, Peeter Piot, Jan Pinnoy, Jan Massant Smid: Guilliam Gordts Rademaker: Martinus De Becker Kuiper (2): Guilliam Vrebosch, Hendrick Cappuyns Zager: Judocus Helman Timmerman (2): Peeter Gordts, Jan Bisschop Schrijnwerker: Jan Gordts Strodekker: Jacobus Fayaerts Kleermaker: Peeter Lanciers Herbergier: Jan De Coninck Especier: Peeter Maes Winkelier: Guilliam Van den Bosch De pachters
Hendrick Gordts (1 knecht) Wed. Peeter Gordts Wed. Jan Janssens Judocus Van den Schrieck (4 knechten, 1 meid) Jan Frans Van den Schrieck (2 knechten, 1 meid) Frans Van den Schrieck (1 meid) Jan De Wit (3 knechten) Antoon De Wit (1 knecht, 2 meiden) Peeter Van den Poel Peeter Michiels (1 knecht, 1 meid) Aert Fayaerts Peeter Coremans Guilliam Van Geel Filips Goovaerts (2 knechten, 1 meid) Jan Schodts Jan Van Grunderbeeck
Binnen de beroepscategorieën lagen de kinderaantallen als volgt: -10 cossaerten: 17 kinderen, of gemiddeld 1,7 per gezin -20 handwerkers: 55 kinderen, of gemiddeld 2,75 per gezin - 9 notabelen of ambachtslui: 45 kinderen of gemiddeld 2,37 per gezin -17 pachters: 58 kinderen, of 3,42 per gezin In de pachtersgezinnen werden dus de meeste kinderen genoteerd. Niet geheel onlogisch, extrahanden waren er zeer welkom.
Enkele vaststellingen: - veel pachters - niet de grote kroostrijke gezinnen zoals begin 20ste eeuw. - geen koster of schoolmeester vermeld (beide beroepen waren dikwijls in één persoon verenigd), evenmin brugdraaier/sasmeester, slechts 1 herbergier...
We vermoeden ten stelligste dat deze lijst onvolledig is. Er bestaat trouwens een tweede lijst, in het Frans opgesteld, waarin heel wat meer personen voorkomen (543 tegenover 360 in deze lijst). Heeft men de eerste lijst gemanipuleerd (verduiken van conscrits, Tildonk was blijkbaar een verzetshaard!)(3) of waren veel gezinnen op de vlucht op het ogenblik van de telling? Wie zal het zeggen...
(1) Gordts J., 'Tildonkse sprokkelingen', Kultuurkalender, juni 1980, Kultuurraad Tildonk. Het artikel steunde op een eerdere publicatie van Paul Leynen.
(2) Met cossaerten werden de keuterboertjes aangeduid. Diegenen die met een paar dagwand land en een koe en varken op stal boerden, doch voor de rest aangewezen waren om voor de kost te werken bij de pachters. Op de sociale ladder stonden ze een trapje hoger dan de handwerkers of dagloners.
(3) Zie bijdrage nr. 334 (2/10/07): De Boerenkrijg in onze contreien. Meer over de Tildonkse conscrits verneem je in bijdrage nr. 38 (31/1/06): Tildonkse 'soldaten van Napoleon'.
Ben je benieuwd of je familienaam voorkomt in de blog? Of zoek je info over bvb. het klooster, 'varkens en beren', de vaart, ... Breng je zoekterm hierboven in en je krijgt onmiddellijk ALLE artikels waarin deze term voorkomt!
ZEKER EENS PROBEREN! DIT WERKT DUS NIET MEER
DE FOTO'S IN DE BLOG
Gebeurlijke miniatuurfoto's in het middengedeelte kan je doorgaans vergroten door erop te klikken.
De foto's in de linker- en rechterkolom echter niet, ze zijn dan ook veeleer bedoeld als opsmuk. Het gros kwam je wel al eerder tegen in een artikel in het middengedeelte.
.
WARM AANBEVOLEN
Voor slechts 34 € word je lid van HAGOK, de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring. Als lid kan je de meeste activiteiten van HAGOK gratis meemaken. Ontvang je HOGT, een glossy magazine met tientallen kleuren- en andere foto's; elk jaar goed voor meer dan 300 blz. streekgeschiedenis, heemkunde, genealogie, archeologie en wetenschappelijke bijdragen over de dorpen van de driehoek Aarschot-Leuven-Mechelen.
Als lid kan je de artikels over Tildonk, naast alle andere reeds verschenen artikels, en dat zijn er ondertussen meer dan 1400 (!), ten allen tijde gratis online raadplegen. Over Tildonk zelf verschenen doorheen de tijd heel wat uitgebreide bijdragen:
Arnold Bonne & Jan Gordts, Cimorné gezien in Tildonk
Jan Gordts, Raar maar waar?! De Tildonkse Sint-Jan-de-Doperkerk is gezegend met een merkwaardige preekstoel
Jan Gordts, Een geval van overbemesting te Tildonk in 1795
Arnold Bonne, West-Vlaamse WO I-vluchtelingen, poserend voor Hôtel du Cygne (1918)
Jan Gordts, Zieltjes redden in 1827. Tildonkse pastoor Lambertz neemt mes van chirurgijn Beckers ter hand
Jan Gordts, Jacobus Evers (°Tildonk 1828), een 'filius septimus' of zevende zoon
Arnold Bonne, Jan Gordts & Freddy Vens, De grauwzusters van Roeselare en andere vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Tildonk
Jan Gordts, 1848, de jonge Tildonkenaar Gaspar Gielielmus Engelborgs overlijdt in den vreemde
Kristien Suenens, Een man, duizend vrouwen. De ursulinen van Tildonk
Jan Gordts, 'Ge moet niet alles geloven wat in de gazetten staat...'
Jan Gordts, Vondelingen te Tildonk op het einde van de 18de eeuw
Jan Gordts, De memoires van Tildonks brugdraaier Jozef Mommaers, alias 'Jef van de brug' (1873-1968)
Jan Gordts, Lucienne De Keuster (1923-2015) dochter van de sassenier van Tildonk. Een vergeten partizane
Jan Gordts, Lokalisatie van enkele 18de-eeuwse gronden te Tildonk. Een oefening
Peter Dejaegher, Het gevecht aan de Lips (1266)
Jan Gordts, André Van Aerschot & Jan Cleynhens, Begin september 1944: de bevrijding van Haacht en omgeving
Jan Gordts, Betwisting rond een in 1820 te Tildonk gevonden geldpot
Ward Caes, Een zilvermunt van keizerin Maria Theresia of een pot bier in 1750?
Jan Gordts, 'Life in a Belgian Convent: A Sydney Girl Abroad'. Een relaas uit 1913 door Maie Mason, Australische oud-leerlinge van de Tildonkse ursulinenkostschool
Jan Gordts, Liedeken op de groote moordery geschied tot Tildonck in den nagt op Gulde Mis (1837)
Jan Gordts, Marie Antoinette Caroline van der Gracht de Fretin en het kasteel ter Elst te Tildonk
Jan Gordts, Voorjaar 1814. Het veldleger van "de Zwarte Hertog" Frederik Willem van Brunswijk strijkt neer in onze dorpen
Roger Casteels, Uittreksels uit het frontblad 'Het Kanton Haacht onder de wapens' - (Thildonck)
Jan Gordts, Wat mispeuterden de Tildonkenaren zoal een goede honderd jaar geleden? Een verhaal van onder meer 'varkens' en 'beren'
François van der Jeught, Een nieuwe Van den Gheinklok voor de kerk van Tildonk in 1601
Jan Gordts, Het Tildonkse ursulinenklooster, litho op postkaart 1903-04
Jan Gordts en Guido Abts, De preekstoel met de verkeerde parochieheilige
Germaine Verheyt, 'Maurice Neefs, een oorlogsslachtoffer uit Tildonk
Jan Gordts, Openbare boedelverkoop in 1771 van de Tildonkse hoeve van 'de Tafel van de Grote Heilige Geest van Leuven' (Hof Ter Leeps)
Jan Gordts, Leerlingenwerving voor de internationale kostschool van de Tildonkse ursulinen in de 19de en 20ste eeuw
Jan Gordts, Bijna vier eeuwen Tildonkse pastoors (1626-1999)
Willy Van Langendonck, De waternaam Lips
Hubert Simonart, Tildonk-Banneux 1933-2008. Een uitzonderlijke band
Jan Gordts, Het testament van kanunnik Philippus Van 't Sestich (+ Tildonk 15 oktober 1764)
Jan Gordts, De Tildonkse processie van weleer
Willy Van Langendonck, Het toponiem Tildonk
Jan Gordts, Een Tildonks politiereglement uit 1837
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: Maurice Croon
Jan Gordts, De Tildonkse galg
Roger Casteels, Dagboek van de ursulinen van Caen over hun belevenissen te Wespelaar en Tildonk tijdens de Eerste wereldoorlog
Jan Gordts, Tildonk ten tijde van de Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)
Louis Swiggers, Over Tildonkse dorpsfiguren: Jakke Vanden Acker, alias Sinterklaas; de smed; Jef van Woil; Lewie Van Krieken; Plien Borreman
Jan Gordts, De geschiedenisles van schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)
Roger Casteels, Het Tildonkse ursulinenklooster en de Eerste Wereldoorlog
Jan Gordts,Tildonk beschreven rond 1830 in de 'dossiers d'expertise' van het kadaster
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: met Tildonkse connectie
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving van Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Jan Gordts, De bewogen carrière van Leon Vincart, gevolmachtigde minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848 - +Tildonk, 6 juli 1914)
Maurice Vandenheuvel, In 1945 was het klooster van Tildonk een Brits legerhospitaal
Jan Gordts, Knechten op de vuist in het 18de eeuwse Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse reuzen Jan en Babs in de kijker
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof ter Elst, van pachthof van de abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van 't Sestich en Snoy
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren
Jan Gordts, Gaf Sus Artoos zijn naam aan de Tildonkse wijk Sussenhoek?
Maurice Vandenheuvel, Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk
Jan Gordts, Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere ursulinenklooster
Jan Gordts, De Tildonkse handbooggilde van St.-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Henri Vannoppen, Schilderijen en kunstwerken rond de notarisfamilie Verzyl te Tildonk
Jan Gordts, De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving in Tildonk
Jan Gordts, Indische bedevaarders op bezoek te Tildonk in 1935
Maurice Vandenheuvel, Met Tildonkenaars op de vlucht in mei 1940
Jan Gordts, Het ploeg-handmerk van Louis Van Bolle, schepen van Tildonk (1664)
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk. De Art Nouveauzaal
Roger Casteels, Op 26 mei 1940 verloor Tildonk 2/3 van zijn onderwijzerskorps
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk:een bouwhistorisch en iconografisch overzicht
Jan Gordts, 12/8/1942: een Engels gevechtsvliegtuig stort te pletter in Tildonk
Jo Vandesande, Een 18de-eeuwse kaart van Tildonk en Wespelaar
Jos Cools, Tildonk
Jan Gordts, Een drievoudige moord te Tildonk in 1837
Henri Vannoppen, Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel II: De heerlijkheid Lauwendries
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel I: De heerlijkheden Tildonk, Ter Borcht (Nieuwenborg) en Oudenborg, vanaf hun ontstaan tot omstreeks 1650
Bart Minnen, Getuigenissen uit 1390 over de verdeling van de tienden te Tildonk
