Ook vroeger was de immobiliënmarkt actief. Makelaars kende men echter niet op den buiten, er werd ‘uitterhand’ verkocht of, zoals in onderstaand geval, openbaar. Meestal in één der Tildonkse herbergen, soms ook wel eens op het vredegerecht in Haacht. Als de vorige eigenaar-bewoner overleden was, was het gebruikelijk om ook de inboedel openbaar te verkopen.

Dergelijke verkoop geeft ons een goed beeld van het weinige dat aanwezig was in een doorsnee werkmanswoning in die jaren. Ook de indeling van het huis verdient onze aandacht: woonhuis (er wordt bedoeld: woonkamer), kamer, washuis, kelder en kelderkamer. Daarmee moesten de bewoners het stellen. En ja, buiten op de messing trof je ook nog een gemak (oftewel 't heuske, zoals ze dat prozaïsch in Tildonk noemden), een bakhuis en een waterput aan.

Ter informatie, het huis waarvan hieronder sprake is werd in 1933 verkocht voor de aardige som van 11.000 belgische frankskes…

Uit: De Haechtenaar, 1/7/1933

Frans Vandenbroeck (x Liske Janter), verver in het klooster van Tildonk,
overleed op 24 januari 1933.
Vijf maanden later verkocht zijn weduwe huis en inboedel.

(foto's M. De Backer)

31-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

31 december, Sint-Silvesterdag

Foto: Mère Hildegarde en mère Mechtilde, jarenlang de drijvende krachten achter de Tildonkse bibliotheek.
De foto is genomen in 1963 toen de zusters nog de traditionele kleding droegen. Na het 2de Vaticaans concilie (1962-1965) kwam daar veranderding in...

De beschikbare werken omvatten: kinderboeken, jeugdlektuuur, romans en andere ontspanningslektuur voor volwassenen; belangrijke naslagwerken. Ze zullen allen in ruim opgevatte stands te bezichtigen zijn tijdens de 'Open Deur'. Tijdens deze dagen zal men ook een Reinaert – Romanreeks kunnen winnen door deel te nemen aan een eenvoudige prijskamp die luidt: 'Schat het totale gewicht van de geschonken boeken ?'. De weging zal plaats hebben tijdens de sluiting zondag te 17.45

Uit: De Haachtenaar, ed. 21/12/1973.

30-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: Viering 50-jarig bestaan van de Tildonkse bibliotheek (1973).
De zusters in hun nieuwe outfit, al dan niet met 'kapje'.
L > R: Jules Simons (mede-organisator, KWB), zuster Hildegarde, zuster Mechtilde.

29-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

27-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

Vanaf 1926 maakte ‘Den Rooden Bot’ elke week reklame met een ‘karamel-vers’. Dit was begrijpbaar voor de gewone man in de straat, meer nog, die keek er telkens naar uit.
Hier een greep uit het repertorium:

De vogel zingt
Het water dringt
Gaat gij op straat op 't land in bosch of wei
Uw schoenen zijn erbij
Laat het sneeuwen, laat het regenen
Gij zult waterdichte schoenen zegenen
Maar hebt gij ze niet
Komt dan naar Den Rooden Bot subiet

Zijt gij rijk of zijt gij arm
Is het koud of is het warm
Woont gij in kasteel of kot
Uw gerief is in Den Rooden Bot

Gekleed als koning of koningin
Gij zijt toch altijd min
Als er iets is dat knaagt
Doch waar gij zoudt op roemen
Indien gij draagt
Den Rooden Bot zijn schoenen

Zij die het weten
Weten het goed
Zij die 't vergeten
Zeg 't hun met spoed
Waar zij hun schoenen moeten koopen
Want sommigen weten niet waar loopen
Dat ze komen zonder dralen
Want 't is bewezen menigmalen
Dat ge in Den Rooden Bot
Zult minder betalen

Hij was er gaarne bij
Ik trouw niet, zegde zij
Wanneer hij dan sprak
Met een diepen snak
Ze zullen ons roemen
We koopen in Den Rooden Bot ons schoenen
Zij sprak dan
Allerliefste Jan
Wij wachten niet
Ik trouw subiet !

Hij was in de staminee
En speelde een kaartje mee
't Kwam ter spraak van schoenen te koopen;
"Maar 'k weet niet waar naartoe te loopen;
"Bij d'een zijn ze te duur en bij d'ander te slecht;
"'k Ben het niet alleen die dat zegt;
"'k Zou willen schoon, sterk en goedkoop;
"Dan was ik seffens op den loop;
Toen riep alleman:
"Wel ge zijt ne Jan !
"Ge weet nog niks ervan !
"Maar nu is 't opgeklaard;
"En dat is een fortuintje waard:
"Gaat besnot
"Naar Den Rooden Bot"

Jan kreeg ervan,
(Zijn vrouw had geen berouw),
Van het achterste van den schoen,
Op eenen Zondag noen,
Maar rap was het gedaan,
Haar slagen gingen naar de maan,
Zij duivelde zooveel zij kon,
Haar hand bevatte nog een stuk karton,
Hij was kontent en blij,
Maar toen zegde zij:
"Ik zal er kopen die niet kunnen kapot",
En trok aanstonds naar den Rooden Bot.

Het was 's avonds laat,
Ze dachten: alleen op straat.
Maar een vagebond
Plots voor hen stond
Riep: "Uw leven of uw geld en die doos !"
Hij wist seffens wat hij verkoos,
De man gaf al zijn geld,
Begon dan te loopen met geweld
Want de doos bezat
Een waren Schat;
Hij kwam vol blijdschap aan zijn kot
Met zijn schoenen uit "Den Rooden Bot".

26-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

25-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

24-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

24-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

23-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: De authentieke Art Nouveaufeestzaal (1903) van de Tildonkse ursulinen. Een driebeukige, afgeknotte hal met beglaasde dakkap naar ontwerp van de Brusselse architect J. Prémont.



Op 14 juni 2002 werd het Sint-Angela Instituut en het klooster van de zusters ursulinen met de ommuurde kloostertuin wegens zijn artistieke en historische waarde als monument geklasseerd. De artistieke waarde van de Art Nouveauzaal was een belangrijk argument in dit dossier.

Honderd jaar tevoren (1903) werd de Art Nouveauzaal van het Sint-Angela Instituut opgetrokken. Met haar glasramen van Evaldre, decoratieve muurschilderingen met Oosterse, Middeleeuwse en Keltische motieven van kunstschilder Giraudo, ijzersmeedwerk van bouwmeester Devroye en kleurrijke tegellambrizering van Villeroy & Boch ziet deze ruimte er nog precies uit zoals een eeuw geleden. Dit architecturaal kunstpareltje uit de bloeiperiode van de Art Nouveau werd gebouwd door architect Prémont.
De gaanderij en de glazen koepel zijn de opvallendste constructie-elementen. De koepel combineert glas, hout en ijzer, wat een voor die tijd zeer gewaagde constructie was.

De Jugenstil, met bloeiperiode tussen 1890 en 1910, onstond in Duitsland en verspreidde zich in België en Frankrijk onder de benaming Art Nouveau. De Art Nouveau werd een halve eeuw lang onderschat en zelfs als kitsch afgewezen. Men moest tot 1970 wachten vooraleer deze stroming als merkwaardig verschijnsel, en nadien als een belangrijk artistiek gebeuren geherwaardeerd werd. Aanvankelijk zag men in deze stijl alleen de zin voor verfijning van de decoratieve stilering, voor de sierlijkheden en de glans waarin het fin-de-siècle vertoefde. Later ontdekte men er de diepere gronden van.

In de wereldoorlogen deed de zaal dienst als hospitaal en opvangcentrum. Als vrij gebied bleef ze gespaard van bombardementen. Hier werd de overdracht van Antwerpen aan de Duitsers onderhandeld tijdens WO I. En in WO II vertoefde generaal Montgomery van de geallieerde strijdkrachten er geregeld.

Bij filmregisseurs is de Art Nouveauzaal erg geliefd. Zij diende als decor voor de verfilming van Een blijde dag , een novelle van Stijn Streuvels, Het verdriet van België van Hugo Claus. Dominique De Ruddere vond er het ideale decor voor het dansfeest in zijn film Crazy Love. Ook de VTM-reeks Moeder waarom leven wij werd hier verfilmd.

22-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: Schrijnwerkersgast Juul van den Dries (Jules Evers) zwengelt de molen, terwijl Mon Massant van in de deuropening een oogje in 't zeil houdt.




Mon Massant had een schrijnwerkersatelier in de Bertrodestraat alwaar hij wanmolens vervaardigde. Er was echter concurrentie in de stiel en Mon besloot dan ook om te adverteren (1930). Vooral de voorlaatste zin in onderstaande publiciteit was van een doorslaggevende argumentatie...

Een nieuwe gebrevetteerde WANMOLEN (opzakker)
De tijd is geld waard!

Dit laatst nieuw gebrevetteerd model WANMOLEN zal u het grootste gemak verschaffen. Het graan loopt rechtstreeks in zakken. En wanneer men de schuiven wegneemt bekomt men den wanmolen van vroeger. Ook verzeker ik u op 600 kilos per uur.
En al wie het kan bijhouden van opscheppen, geef ik hem gratis voor niet.

Edm. MASSANT, fabrikant Thildonck, Brabant, België.

21-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

Op de foto zien we het kruim van de Tildonkse Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) in het jaar 1948. Zij hebben pal voor de ingang van de toenmalige parochiezaal postgevat, of het 'patronaat', zoals men in Tildonk zei. De parochiezaal werd in 1937 gebouwd en in 1959 werd er een café met bovenverdieping aangebouwd. Het geheel kreeg toen de naam Familia.
We herkennen van L > R: Jef Pashuyzen, Albert Vande Velde, Maurice Vandenheuvel, onderpastoor Arthur Van Craen, Marcel Engelborghs, Charel Godts, Gust Ons en Jefke Buelens.
Opmerkelijk is dat iedereen op deze foto, met uitzondering van de onderpastoor, nadien in Tildonk is blijven wonen.
Honkvast waren ze wel, die van Tilloenk…

21-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: Jules Persoons ontvangt koning Albert I in de stand van de firma Persoons op de Landbouwtentoonstelling te Brussel in 1930.


Rond 1895 begon Jules Persoons (1874-1943), met zijn zusters Clara en Irma en zijn broer Fons, een constructiebedrijf van melkontromers op de Dormaelhoeve in de Tildonkse Hambos. Enkele jaren nadien werden de ateliers opgericht in de Kruineikestraat.
Ontromers Persoons (Ecremeuses Persoons) werd een begrip in de landbouwersmiddens van België, Nederland en Frankrijk. Het productengamma werd stelselmatig uitgebreid met botervaten, wasmachines, elektrische melkmachines en melkafkoelers. Het bedrijf bereikte een hoogtepunt in de jaren 1920-1930 en op de grote landbouwtentoonstellingen was de firma Persoons prominent aanwezig.

Geniet mee van een verslag dat we plukten uit De Gazet van Haecht van 22 februari 1925   -  Zie: 'T FABRIEK VAN PERSOONS (vervolg)

20-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

Landbouwmekaniek – Tentoonstelling te Brussel
In den stand Persoons

In opzichte van machienen in de hoeven is deze uiterst praktisch, gerieflijk, winstgevend en gemakkelijk, ook is het hoevehuishouden geen brekende last meer voor de vrouwen, die er dan ook op gesteld zijn om in hun huis de degelijkste en beste machientjes voor handen te hebben.
In dit opzicht, echter, is hun keus geenszins moeilijk; buiten onze nationale nijverheid moeten zij niet zoeken, en in deze laatste is er dan ook, voor wat de melkontroomers betreft, een stelsel dat de algemeene gunst wegdraagt en zij die dit lezen noemen zeer zeker reeds den naam voor dat wij hem neerschrijven: PERSOONS  van Thildonck.
Maar bijzonder is de bijval toe te schrijven aan de steeds weer vernuftige en praktische verbeteringen en nieuwigheden welke de gebroeders Persoons weten toe te passen. Dees in de expositie, met eene uitvinding, welke de stoutste verwachtingen overtreft en welke de minister Ruzette en zijn kabinetsoverste zelf met verbazing en tevens met groote vreugde vervuld heeft, daar onze minister altijd gelukkig is, wanneer hij ziet dat "zijn" landbouwbedrijf vooruit wordt geholpen.
Gedurende de nu reeds talrijke jaren dat de heer minister baron Ruzette ‘t boerenbelang zoo ernstig ter harte neemt – met de schitterende uitslagen die eenieder waardeert – heeft hij zijn volk op wonderbare wijze leeren kennen. Dit is bewezen door de vraag die hij aan de heeren Persoons van Thildonck stelde, die hem zelf ontvingen in hunnen prachtigen stand van ontroomers en botervaten : "Ehwel, wat nieuwigheid hebt gij dit jaar, mijnheeren ?" of wist de heer minister dat die heeren dit jaar weeral een der meest practische toepassingen der electriciteit aan de werktuigen der hoeve, tentoonstellen ? Dit weten wij natuurlijk niet, maar wat er van zij of niet, de heer minister werd geenszins teleurgesteld. De heeren Persoons toonden hem aanstonds een tuimelbotervat hetwelk aan ‘t karnen was. Dit vat wordt in beweging gebracht door bemiddeling van eenen ontroomer van middelbare grootte, voorzien van eene vernuftige wrijving, bijzonder eenvoudig. Deze wrijving brengt ons de volmaakte en practische oplossing die zoolang gezocht werd om de plotselinge, herhaalde weerstanden te overwinnen, die, veroorzaakt worden door de verplaatsingen der massa in ‘t tuimelende botervat en verschaft aan het vat eenen veiligen en regelmatigen gang.
Vervolgens, toonden deze heeren aan den heer minister een nog meer uitgebreide toepassing hunner nieuwigheid ; hier brengt de electrische motor welke gehecht is aan den kop van den ontroomer in beweging, gehalve den ontroomer zelve een botervat, eenen kneder en een waschmachien en dit door bemiddeling van een kleine sierlijke transmissie met meervoudige vertakkingen.
Nu dat de electrische netten op den buiten steeds meer en meer uitbreiding nemen, is deze nieuwe uitvinding geroepen onschatbare diensten te bewijzen op de hoeven, waar ze niet alleen het werk zal vereenvoudigen maar dat tevens zal bijdragen tot het afweren der steeds toenemende krisis van den handenarbeid.
Zulks was trouwens ook het gedacht van den heer minister die blijkbaar groot belang stelde in de uitleggingen welke de heeren gebroeders Persoons hem verschaften en aan wie hij dan ook zijne warmste gelukwenschen niet spaarde.
Een goed punt te meer aan de heeren Persoons die ontegensprekelijk aan ‘t hoofd blijven van den practischen vooruitgang...

20-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: De processie ter hoogte van Janssens pachthof (waar later de zagerij van Ture Peeters gevestigd was).


De Tildonkse processie was een van de mooiste in de ganse streek, aldus vele ouderen. Ze ging tweemaal per jaar uit: de zondag na Sacramentsdag en eind juni ter ere van Sint-Jan, de patroonheilige van Tildonk. De laatste keer was de processie te aanschouwen in de jaren ’70.

Papiersnippers en bloemblaadjes, evenals wit zand werden uitgestrooid. Op het parcours zetten de omwonenden een tafeltje buiten met daarop een heiligenbeeld, bloemen en kaarsen.

Oorspronkelijk werd de kleding door de zusters ursulinen verzorgd, maar de kostuums gingen tijdens de eerste wereldoorlog in een brand verloren. Toen besloot Jules Persoons, de toenmalige burgemeester, om ieder jaar één nieuwe groep te kleden. Er was een groep rond de H.-Theresia, St.-Jozef, de 12 apostelen, de broederschap van de Rozenkrans (bestond al in 1706!), het H.-Hart,… De plechtige communicanten droegen die dag hun communiekleding en Sint-Janneke had een echt schaap aan de teugel. Op het einde van de processie liep de pastoor met de remonstrans onder een baldakijn, voorafgegaan door enkele kinderen die verkleed waren als engeltjes. Ernaast liepen de leden van de kerkfabriek, eveneens in processieklederen, met grote zilveren flambouwen. De bel rinkelde en de mensen knielden.

In de processie speelden de twee concurrerende Tildonkse fanfares, Sint-Cecilia (de beren) en de Verenigde Vrienden (de varkens). De fanfare die in de ene processie vooraan liep, liep in de volgende processie achteraan. Dat was de afspraak...

19-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

(Uit HOGT 2005-1)

18-12-2005 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: Jakke Vanden Acker met zijn fameuze os.

Tussen de vele volksfiguren die Tildonk in de vorige eeuw rijk was springt de figuur van Jan-Baptist Vanden Acker (1886-1969) in het oog. Groot, sterk gebouwd, met dezelfde lange witte baard als zijn vader Stinus, een gebruind gezicht en steeds een klak op zijn hoofd. De schoolkinderen noemden hem toepasselijk Sinterklaas.

Jakke boerde en reed met een wagen met als trekdier een os in plaats van een paard. Het was een geweldig sterk beest, de os trok zó een dikke boom het bos uit, iets wat twee paarden tesamen niet aankonden. Er is dan ook tussen pot en pint veel gewed in de Tildonkse herbergen op de sterkte van het dier.

Jakke en zijn broer Ture (in Tildonk beter gekend als Pee Giët) hadden de dagelijkse gewoonte om hun werk op de akker even te onderbreken en een of andere staminee aan te doen. ‘We gaan een strep doen’, zegden ze dan. Ze dronken er een paar pintjes en togen terug aan het werk.

Jakke was een goede man en als je hem iets vroeg en hij kon het voor u doen, dan deed hij dat. Op zeer hoge ouderdom fietste hij nog alle dagen langs zijn stamcafés in Tildonk, Buken en Delle. Zo gebeurde het dat hij per ongeluk bij het oversteken van de Mechelsesteenweg onder een auto terechtkwam, wat meteen het einde betekende van Tildonks bekendste dorpsfiguur...

In HOGT, het tijdschrift van De Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring (HAGOK) loopt momenteel een artikelenreeks van L. Swiggers: 'Over Tildonkse dorpsfiguren', waaruit we voor deze bijdrage putten.

18-12-2005 om 00:00 geschreven door jg