OPLOSSING 'fabrieksgebouw' (vraag 9/7/08)
Als je de foto vergroot en aandachtig bekijkt dan zie je bovenaan het gebouw in kleine lettertjes 'PERSOONS' staan, wat uiteraard meteen het juiste antwoord is!

Dynamotor Decoster	10 % (8)
Persoons	74 % (59)
La Corbeille	16 % (13)
Totaal aantal stemmen: 80

04-09-2008 om 00:00 geschreven door jg  

03-09-2008 om 00:00 geschreven door jg  

Op de bovenverdieping van het hoofdgebouw van het klooster bevond zich een museum dat door de brand volledig verwoest werd.






DE GROTE KLOOSTERBRAND TE TILDONK IN 1928    (6)

VI. HET VERDWENEN MUSEUM.

We kunnen deze bijdrage moeilijk afsluiten zonder verder in te gaan op het museum dat eens onderdak vond in het klooster.
De inboedel ervan is, voor zover we konden nagaan, nooit gemaakt geweest.
Zuster Dorothée had al opgemerkt: er lag van alles uit de missies en er waren bovendien lachspiegels!  
In de krantenartikels die verschenen n.a.v. de brand werd dit museum ook vermeld: 
“Het museum bevatte unieke collecties van de fauna en de flora van Congo en Engels Indië, herinneringen aan de 1^ste Wereldoorlog, wetenschappelijke apparatuur, een collectie exotische vogels…” [30];
“Er is verwoest… een laboratorium, een museum waarvan de collecties voornamelijk kwamen van Congo en Indië"[31]; "Jammerlijk dat men het mooie en welingerichte museum niet kon redden, de gedurende zoo lange jaren en moeilijk bijeengebrachte verzamelingen van faunen en flora, uit de kolonie China en meer andere landen.  Ook bezat het museum nog kostbare gedenkenissen uit den wereldoorlog en zeldzame voorwerpen die moeilijk te vervangen zijn”[32].

Op de postkaarten die indertijd van dit museum werden gemaakt zien we een vrij geordend geheel van opgezette reptielen en vogels, Afrikaanse wapens, dierenhuiden, borstbeelden van o.m. koning Leopold II. Langs de muren staan talrijke vitrinekasten waarvan we de inhoud echter niet kunnen herkennen.
Duidelijk is echter wel dat met het teloorgaan van dit museum zich een kleine ramp voltrokken heeft. Op enkele objecten na is alles onherroepelijk verloren gegaan.
De “kostbare gedenkenissen uit de 1^ste Wereldoorlog” die er tentoongesteld lagen intrigeren ons. Wat stelden ze voor ? We weten dat het klooster tijdens die oorlog een zekere rol heeft gespeeld: het werd in 1914 door de Duitsers gebruikt als lazaret en als hoofdkwartier van Generaal von Beseler, die vanuit Tildonk het beleg van Antwerpen leidde en er de onderhandelingen voerde tot de overgave van Antwerpen[33]…  Hadden de geëxposeerde voorwerpen hierop betrekking?
Ook het verdwenen laboratorium en de “zeldzame voorwerpen die moeilijk te vervangen zijn” verdienen onze interesse.

De brand heeft, voor zover we weten, weinig afbreuk gedaan aan de verdere ontwikkeling van het klooster met zijn scholen.

Dank zij het moedig optreden van de bewoners van het klooster en de plaatselijke bevolking, alsook de vlugge en gepaste interventies van de betrokken brandweerkorpsen werden belangrijke gedeelten van het vuur gevrijwaard, we denken o.m. aan de unieke Art nouveau-zaal en de neogotische kloosterkerk...

Uiteraard heeft de brand op iedereen een diepe indruk nagelaten en zo zien we tot op vandaag nog in het patroon van de gebouwen de littekens die hij naliet.

Verder verloor Tildonk een - voor de streek - toch wel uniek museum, waarvan we momenteel wegens het ontbreken van gegevens de echte waarde niet goed kunnen achterhalen. Gelukkig waren er geen dodelijke slachtoffers te betreuren. De schade was dan wel enorm, doch dat heeft de zusters niet weerhouden om het klooster en de scholen verder uit te bouwen tot het complex zoals we het vandaag kennen. Zo is het schooljaar 1928-29 normaal van start kunnen gaan...

VIII.   BRONNEN.

 

-         Le Patriot illustré,  2 september 1928.

2.  De Annalen van de Ursulinen van Tildonk, Archief Ursulinenklooster Tildonk[34].

3. R. Casteels, G. Vandegoor, 1914 in de regio Haacht–Kleine dorpen in de Grote Oorlog, HAGOK, Haacht, 1993.

4. M. Rosier, Beschermingsdossier Art Nouveau zaal en neo-gotische kloosterkerk Ursulinenklooster Tildonk, tesis 5^e Arch. St.-Lukas Brussel, 1993/94.

5. M. Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk : een bouwhistorisch en iconografisch overzicht, HOGT, jaargang 10, februari 1995 ; M. Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk : de Art Nouveau zaal uit 1903, HOGT, jaargang 10, november 1995. 

6. L' Echo de Thildonck, tijdschrift uitgegeven door de Ursulinen van Tildonk.

7. De Morgen, 9 september 1992 : Monumentale voornaamheid, verfijnde interieurs  – Driemaal Art Nouveau-schoolarchitectuur (Open Monumentendag 13/9/1992).

8. Het Nieuwsblad, 7 september 1989 : Kloosterkerk in Tildonk voor het eerst toegankelijk (Open Monumentendag 10/9/1989).

9. A. Ver Elst, Wespelaer-Tildonk in oude prentkaarten – deel 2, Europese Bibliotheek–Zaltbommel (NL), 1982.
10. E. H. Fr. Holemans, De Heilige Pastoor van Thildonck, Joannes C. M. Lambertz, Druk. A. De Bievre – Brasschaat, 1922.

(einde)

[30] La Libre Belgique, 26 augustus 1928 (vertaling uit het Frans).
[31] Le Patriot illustré, 2 september 1928 (vertaling uit het Frans).
[32] Het Nieuws van den Dag, 28 augustus 1928; De Haechtenaar, 1 september 1928.
[33] R. Casteels, G. Vandegoor, 1914 in de regio Haacht – Kleine dorpen in de Grote Oorlog, HAGOK – Haacht, 1993.
[34] Deze Annalen (12 registers) schetsen de dagelijkse geschiedenis van het klooster van de beginperiode tot nu. Zij werden aangevangen in 1875, heel waarschijnlijk o.l.v. mère Cathérine Vanden Schrieck (1793-1888), één der eerste zusters van Tildonk.

02-09-2008 om 00:00 geschreven door jg  

 

Nanana naa na naa
Na nana nana naa nanaa
Nanananana nana na naa na
Nana naa na nananananananananananaa...

01-09-2008 om 00:00 geschreven door jg  

Jules Vandenheuvel, de stoker van het klooster, die zich samen met de anderen fel inzette bij de eerste bluswerken.






DE GROTE KLOOSTERBRAND TE TILDONK IN 1928    (5)

IV.  FIGUREN.

Iedereen die hielp bij de evacuatie van de oude en zieke zusters en bij de eerste reddings- en bluswerken werd in de bloemetjes gezet door de media.  Dit gold voor de vele dorpsbewoners en ook de zusters en de geestelijkheid.
Bepaalde personen werden uitdrukkelijk met naam vermeld in de Annalen van het klooster en in de diverse krantenartikelen.

- Emiel Lens [21]: « Een dorpsbewoner, met name Emile Lens, had opgemerkt dat de verbindingstrap, tussen het museum boven de kerk en het gebouw dat het  gesloten gedeelte van het klooster bevatte, bovenaan reeds vuur had gevat. Met de hulp van een pompier heeft hij de trap met een bijl weggehakt, en heeft op die manier de « clôture » gered ! », Annalen.

- Jules Vandenheuvel [22]: « Onze stoker is de eerste die toekomt. Geheel buiten zichzelve neemt hij de trap met 4 treden tegelijk, en dat 5 verdiepingen hoog, met op zijn rug een brandblustoestel van 50 liter inhoud… ; wanneer hij inziet dat dit niet echt helpt, rent hij naar beneden om het vuur aan te steken van een verwarmingsketel, teneinde de pomp te activeren waardoor de reservoirs gevuld geraken» , Annalen.

- François Mertens (Suske) [23]: « Een van onze oudste werklieden, François Mertens, beter gekend met de naam Suske, had reeds vele glazen deuren [24] gered van de gang waar zich de klassen van de groten bevinden. Toen hij de brandende ingangsdeur van de kerk bemerkte begaf hij zich ondanks de dichte rook naar binnen en verwijderde de brandbare lambrizeringen… », Annalen.

- Jules Persoons [25]: « Te Thildonck is iedereen het er over eens om hulde te brengen aan den achtbaren burgemeester, M. Persoons… », Het Nieuws van den Dag. 

- Dokter Petit [26]: « Men moet dr. Petit feliciteren dat hij zo vlug hulp zocht bij de pompiers van Leuven en Wijgmaal… », La Libre Belgique. 

- Mère Caroline [27]: « Heel den nacht heeft de Moeder-Overste Zuster Caroline – in den wereld mej. Peters – bewijzen gegeven van een onverstoorbare koelbloedigheid. Zij zelf leidde de reddingswerken zoo kranig als gold het ook het normale bestuur van de instelling… », Het Nieuws van den Dag.

V. OOGGETUIGE

Een heel speciale ooggetuige is wel de thans 92-jarige zuster Dorothée (°Tildonk, 18/05/1906, als Maria Julia Engelborghs) die het jaar vóór de brand ingetreden was in het klooster. Zij herinnert zich nog als gisteren de turbulente gebeurtenissen van eind augustus 1928.

Hier haar verhaal [28]:

« Ik was een der oudsten van de novicen en ik sliep bij de kinderen. Ik moest ‘s morgens de bel luiden.
Die bewuste nacht van 24 op 25 augustus luidde de klok heel vroeg in de morgen, ik dacht nog : dat moet een vergissing zijn.
Mère Herman Joseph had als eerste onraad geroken, ze had iets horen vallen en was gaan zien. Ze zag dat er vuur was. Ze is dan beginnen de klok te luiden en heeft niet opgehouden tot de koord van de klok doorgebrand was.
Van de dortoir van de novicen zijn we langs het museum gegaan en langs de dortoir van de kleintjes die al vol rook was. Die slaapzaal was pas afgewerkt, we hebben nog wel de lopers kunnen redden. Ook hebben we een en ander uit het museum kunnen wegdragen. Deze zaken bevonden zich later in de klas van mère Alberte (dierenkoppen, huiden,…).
Dat museum werd indertijd druk bezocht, alle bezoekers van het klooster vroegen ernaar. Opzij bevonden zich glazen kasten, daar lag van alles in uit de missies. Er waren ook van die spiegels, waarin men zichzelve vervormd zag. De bezoekers hadden steeds veel pret met deze lachspiegels. Ik denk dat die in de brand zijn gebleven, nadien heb ik ze niet meer opgemerkt in het klooster.

Die brandramp was een verschrikking, we zagen de balken naar beneden vallen. We waren echt ziek van deze zaak, we zijn naar ‘t externaat gegaan en hebben daar onze boterham met een stukske peperkoek opgegeten. Als ik de gezichten van de andere zusters zag, ‘t was precies of zij van ‘t graf waren teruggekomen, zo een schrik hadden ze.
Er zijn veel mensen van het dorp afgekomen om te helpen, zo ook mijn vader die in de Lipsestraat woonde en daar de klok had horen luiden. Wetende dat ik me in het klooster bevond, is hij tot daar gelopen om te helpen.
De pompiers zijn gekomen, maar het duurde enige tijd eer ze water hadden.
Ik herinner me nog dat de noodklok door de « paljé » is terecht gekomen en  gesmolten is van de hitte. Die dortoirs, klassen, zalen en trappen waren allemaal van hout en parket, kurkdroog.
Er is ook een pompier door het plafond gevallen. De zieke zusters zijn naar mijnheer Holemans gedragen.»[29]

01-09-2008 om 00:00 geschreven door jg  

31-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

Op de voorgrond het belvédère met de watervergaarbak.







DE GROTE KLOOSTERBRAND TE TILDONK IN 1928    (4)

III. OORZAAK EN GEVOLGEN VAN DE BRAND.

30-08-2008 om 00:22 geschreven door jg  

29-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

'La classe des grandes' staat er achteraan op de foto geschreven. Een triestige aanblik...

DE GROTE KLOOSTERBRAND TE TILDONK IN 1928    (3)

2. De brandweer komt er aan.

De brandweerkorpsen komen vrij snel ter plaatse en beginnen te blussen. Zij zien dadelijk dat het grote gebouw niet meer te redden is en dat het veeleer hun taak is om de aanpalende gebouwen te beschermen.
De pompiers van Wijgmaal moeten hun tussenkomst ongeveer beperken tot het surveilleren omdat hun brandslangen te kort zijn om tot aan de vaart te geraken.
Andere korpsen worden opgeroepen [10]. Om 5 uur arriveren die van Brussel met groot materiaal en installeren zij onmiddellijk een pomp [11] op de zuidelijke oever van de Leuvense vaart. Met niet minder dan 25 lansen wordt het vuur nu langs alle kanten bestreden!
Op een bepaald ogenblik stort de klok van de toren naar beneden en smelt weg van de hitte, ook vallen muren met veel gedruis in. Delen van de dakgoot van de kerk komen op de sacristie terecht, waardoor die ook afbrandt.

Opdracht wordt gegeven om te evacueren. De meeste zusters trekken zich terug in het externaat, de zieke zusters worden naar het huis van de directeur van het klooster gevoerd, dat zich naast de dorpskerk bevindt. Verschillende auto’s staan klaar om de zusters eventueel naar de andere nabije kloosters van de congregatie te voeren; dat blijkt later evenwel niet nodig te zijn.

In een der lokalen van het externaat gaan de zusters over tot de gewone gebedsstonden van elke dag (de oefeningen van de Heilige Regel): de morgengebeden met meditatie, waarbij de overste met luide stem voorbidt. Om 6 uur begeeft men zich in groep naar de nabije parochiekerk, om de mis bij te wonen die opgedragen wordt door directeur Holemans [12].
Voor sommige zusters is het de eerste keer sedert hun professie dat ze het kloostergebouw verlaten!

3. Vijf pompiers gekwetst.

Tussen 8 en 9 uur ‘s morgens gebeurt er een ongeval. Het plafond van de muziekzaal stort in waardoor vijf pompiers vrij ernstig gewond blijken te zijn; twee ervan dienen van tussen het puin gehaald worden.13] De gewonden worden naar de woning van dokter Petit gedragen en van daar met een auto van het Rode Kruis naar het Sint-Jansgasthuis van Brussel gevoerd, alsook naar het gasthuis van Leuven .
De vier Brusselse spuitgasten zijn gewond aan handen, voeten en gelaat, zonder echt in levensgevaar te zijn. Een Leuvens brandweerman wordt tijdens de reddingswerken tamelijk ernstig aan het oog gekwetst [14].

4. Al bij al, een gelukkige afloop!

Om 10 uur ‘s morgens zijn de brandweergasten het vuur meester. Zij blijven echter nog de ganse dag nablussen en de werklieden van het klooster zullen zelfs nog verschillende nachten nadien blijven waken om mogelijke opflakkeringen in de kiem te smoren.
Het parket van Leuven stapt eveneens ter plaatse af. Op dat ogenblik is immers de oorzaak van de brand nog niet geheel duidelijk.
In de namiddag begint men al met het ruimen van de grote hoeveelheden puin in de gangen…
Alhoewel de schade enorm is acht men zich gelukkig dat er geen dodelijke slachtoffers zijn gevallen, want stel u voor welke paniek er zou ontstaan zijn indien de brand had plaatsgevonden tijdens het schooljaar, op een ogenblik dat alle leerlingen aanwezig waren. De gevolgen waren niet te overzien geweest[15]!

[10] Hier heerst er onduidelijkheid in de berichtgeving: De meeste bronnen spreken over de komst van de brandweer van Brussel (Annalen, Gazet van Haecht, Het Laatste Nieuws). La Libre Belgique heeft het over de brandweer van Elsene en van Brussel. In Het nieuws van den Dag is sprake van de korpsen van Ukkel en Mechelen.
[11] Ibid. Al naargelang de bron is er sprake van een stoom- of een motorpomp, een mechanische of een hydraulische pomp…
[12] Zo was er iemand die beweerde dat hij zijn trouwdag wel nooit zou vergeten, want dat de kerk van Tildonk toen vol met de nonnetjes van het klooster zat ! (Bron: Richard De Cuber). Inderdaad had de morgen na de brandramp in de Tildonkse parochiekerk de huwelijksmis plaats van Tist Vandenschrieck en Julia Engelborghs (JG).
[13] Jules Vandenheuvel, de stoker van het klooster, vertelde het volgende: “We hebben nog geroepen naar die pompiers: pas op, dat is daar geen steen meer…” (de speelzaal van de moyennen op de tweede verdieping had een houten vloer, in tegenstelling tot de vloer van de eerste verdieping). Even later stortte het plafond in en kwam op hen terecht (Bron: Maurice Vandenheuvel).
[14] Eén van de Brusselse brandweerlieden, zekere de Chonck, is er erg aan toe. Men is verplicht om zijn laarzen door te snijden bij de behandeling van zijn wonden. Van de Leuvense pompier Neeckx werd het linkeroog, dat verdraaid zat, terug op zijn plaats gebracht door oogarts Tits uit Leuven (Het Laatste Nieuws).
[15] In 1928 telde het klooster 300 leerlingen (La Libre Belgique).

28-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

Ken je de mannen van
TGV
(het Tildonks Gastronomisch Vennootschap)?

22ste jaargang staat er op hun blog
 
www.bloggen.be/tildonkcity
 

Zo te zien een vrolijke bende van 12 vrienden die regelmatig de culinaire toer opgaan. Volstrekt onschuldig dus...
Het portret dat ROB-TV van hen een tijdje geleden maakte, vind je op youtube:

http://nl.youtube.com/watch?v=8a1O_OZ-76Y

26-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

Het klooster kwam fel gehavend uit de verwoestende brand. Het is een half mirakel dat hier geen dodelijke slachtoffers vielen!

DE GROTE KLOOSTERBRAND TE TILDONK IN 1928    (2)

II. DE BRAND.

1. Het klooster brandt!

We verplaatsen ons naar de zomer van het jaar 1928.
Het schooljaar is geëindigd op 24 juli en de leerlingen zijn naar huis teruggekeerd, uitgezonderd drie buitenlandse kostschoolgangers die een maand aan zee verbleven bij de «Dames du Sacré Coeur» te Oostende en terug te Tildonk aankomen op vrijdag 24 augustus [7]. Ze worden om 7 uur ‘s avonds te slapen gelegd in de chambretten van de slaapzaal der «moyennes». Een zuster blijft bij hen en zal trouwens als een der eersten de brand opmerken.

De zusters hebben van de eerste vakantiemaand geprofiteerd om het pensionaat in orde te brengen; de schoonmaak is omzeggens gedaan, de matrassen en de overgordijnen zijn vernieuwd, de nieuwe ijzeren bedden voor de slaapzaal van de kleintjes zijn juist aangekomen, kortom alles is klaar om na de vakantie de nieuwe kostschoolgangers op te vangen.

Diezelfde vrijdag 24 augustus is het drukkend heet en alles laat voorzien dat het op een onweer zal uitdraaien. In de omgeving van Brussel breekt zulk een onweer uit omstreeks halfelf ‘s avonds: felle bliksemschichten gevolgd van krakende donderslagen die gepaard gaan met hevige regenvlagen… Omstreeks twee uur in de morgen is het onweer er op zijn felst.

Zaterdagmorgen halftwee in het klooster van Tildonk: het noodweer heeft in al zijn hevigheid Tildonk bereikt en de zuster-portierster ziet opeens grote rookwolken opstijgen uit de toren op het hoofdgebouw, en daarna de eerste vlammen. Ze rept zich naar de kloosterkerk en begint het klokje te luiden.
De andere zusters zijn gauw te been maar denken in een eerste reactie dat de gebedstijd reeds is aangebroken [8], zij beseffen het onheil nog niet direct! Eens dat de ware toedracht is doorgedrongen schiet iedereen echter in actie. Een zuster spoedt zich naar de nabije parochiekerk om daar eveneens de noodklok te luiden, andere zusters trachten de brand te bestrijden met de aanwezige «Minimax»–brandblusapparaten, die echter weinig resultaat geven.
Zusters beginnen matrassen en dekens en dies meer uit de bedreigde slaapzalen te verwijderen.
Een tijdje later arriveren de werklieden van het klooster. De stoker is de eerste. Hij neemt de trap met vier treden tegelijk en dat vijf verdiepingen hoog, met een blustoestel van 50 liter op zijn rug!
Weldra zijn ook de gealarmeerde inwoners van het dorp ter plaatse; onder hen burgemeester Jules Persoons en dokter Petit.
Buiten op straat en binnen in het kloostercomplex wemelt het van het volk: de religieuzen, de werklieden van het klooster, de dorpelingen, maar ook de Zwitserse «volontaires» [9]. Allen lopen ze heen en weer om zoveel mogelijk spullen in veiligheid te brengen. De ganse inboedel van de slaapzalen St.-Angela en St.-Marie (matrassen, linnen en beddengoed en zelfs de meubels en bedden) wordt door de ramen naar buiten gegooid en bij buurtbewoners geborgen. Men vreest immers dat het vuur weldra zal overslaan naar het oudste gedeelte van het klooster. De dorpsbewoners ondervinden echter de grootste moeite om zich te oriënteren in het labyrinth van kloostergebouwen. Voortdurend hoort men vragen langs waar men dient te gaan.
Ondertussen wordt ook de inboedel van de sacristie naar het huis van kloosterdirecteur Holemans verhuisd. Het H. Sacrament en de gewijde vaten worden door de pastoor en de onderpastoor dan weer naar de parochiekerk overgebracht.
Na korte tijd stelt moet men vaststellen dat men het vuur zelf niet meester kan en dat dringend beroep dient gedaan te worden op de brandweer.
Dokter Petit, één der weinigen van Tildonk die over een auto beschikt, spoedt zich naar het politiecommissariaat van Herent. Want daar is men in bezit van een telefoon en van daaruit is het dus mogelijk om snel de pompiers van Leuven en van de fabrieken Remy uit Wijgmaal te verwittigen...

25-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

Mooi zicht op het kloostercomplex (1902).

Exact tachtig jaar geleden, tijdens de nacht van 24 op 25 augustus 1928, heeft er in het klooster van Tildonk een grote en hevige brand gewoed. Dit werd de dagen daarop frontpaginanieuws voor de toenmalige Belgische dagbladen. Het Tildonkse klooster was immers ruim bekend in binnen- en buitenland!
We hebben over de brand al wel bericht op deze blog met korte fotobijdragen (nrs. 331-333 van 25/9/07 tot 28/9/07). Doch deze tachtigste verjaardag is reden genoeg, dachten we, om alles wat er zich toen in Tildonk heeft afgespeeld, wat meer uitgebreid op deze blog uit de doeken te doen.
We grijpen daarvoor terug naar een brochure die ter gelegenheid van de herdenkingstentoonstelling van de brand tijdens Open Monumentendag op 13/9/1998 door HAGOK werd uitgebracht.[1]

DE GROTE KLOOSTERBRAND TE TILDONK IN 1928  (1)

I. HET KLOOSTER VAN TILDONK.

1. Historiek.

Het klooster werd gesticht door Joannes Cornelius Martinus LAMBERTZ (°Hoogstraten, 8/2/1785, +Tildonk, 12/5/1869). Hij was onderpastoor in Tildonk van 1812 tot 1815, en pastoor van 1815 tot in 1866.
Daar hij vaststelde dat het maar pover gesteld was met het onderwijs zette hij zich daar volledig voor in. Zo richtte hij in 1818 met drie juffrouwen, waarvan er twee geboortig waren van Tildonk, een schooltje op in de verbouwde stal van de pastorie.
Vrij vlug was dit te klein en werd besloten om een klooster met school te bouwen langs de Kruineikestraat (1821). De eerste lesgeefsters leefden als kloosterlingen samen en kregen de naam «Dochters van de Heilige Ursula».
Na de nodige perikelen onder het Hollands bewind, spraken in 1832 de eerste 18 zusters hun eeuwige geloften uit in aanwezigheid van Mgr. Sterckx, aartsbisschop van Mechelen. Tildonk werd officiëel erkend als «Congregatie van de Ursulinen van Tildonk».
Reeds enkele dagen nadien werd een nieuwe kloosterschool opgericht in Hoogstraten, de geboorteplaats van pastoor Lambertz. Dit was de tweede in een reeks van 40 zustergemeenschappen, door pastoor Lambertz gesticht. Samen met 3 aangeslotenen vormden zij de Ursulinencongregatie van Tildonk. Ze waren verspreid over België, Nederland, Engeland, Duitsland en Indonesië.
Na zijn overlijden werden nog andere kloostergemeenschappen opgericht in Transvaal, Engels Indië, Canada, Verenigde Staten, Belgisch Kongo…[2]
Tildonk was alzo de aanzet en het centrum geworden van een wereldwijd complex van kloosters en scholen!

2. De scholengemeenschap.

24-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

23-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

Proficiat aan de mannen/vrouwen van buurdorp Wespelaar !!

Je moet het maar kunnen, al voor de 21ste keer een 'gratis en voor niets' bluesfestival uit de mouw schudden!

22-08-2008 om 15:05 geschreven door jg  

22-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

'Voor grof geld spelen is altoos gevaarlijk', aldus het boekje der Burgerlijke Wellevendheid.
Nochtans woedde de kaartmanie in de hoogste kringen, waaronder de vorstenhoven en de hogere geestelijkheid. Het was niet ongebruikelijk dat kardinalen en bisschoppen als "bank" optraden en hoge inzetten accepteerden.
In Engeland ruïneerde de adel zich aan de kaarttafel. Voor de aan kaarten verslaafde Lord Sandwich werd een speciaal broodje bedacht dat hij, met de kaarten in de andere hand, kon eten. Sommigen hadden geluk; Lord Carlyle won jaar-in-jaar-uit zoveel geld dat hij Castle Howard kon bouwen. Maar een Schotse edelman zette op een dag de Hebriden in en verloor...

Hfst. XIV. Over het spel en andere uitspanningen.*

V. Is het toegelaten eenige drift voor het spel te laten uitschijnen?

A. Neen; immers het spel moet voor iedereen slechts eene uitspanning wezen.

V. Is het geraadzaam voor grof geld te spelen?

A. Dit is altoos gevaarlijk. Wil men, om meer belangstelling voor het spel op te wekken, een inzet doen, deze moet altijd gering zijn.

V. Is het welvoegelijk zich korzel te toonen, als men verliest, of uitermate vroolijk, als men wint?

A. Men moet integendeel trachten dezelfde gemoedsstemming te behouden.

V. Betaamt het, dat hij, die wint, het spel staakt tegen het verlangen van den verliezer?

A. De persoon, die verliest, kan ophouden  te spelen, als hij zulks goedvindt; maar de welvoeglijkheid eischt, dat de winner, vooraleer op te staan, aan hem, die verliest, de gelegenheid verschaffe om terug te winnen.

V. Is men gehouden de regels van het spel stiptelijk te volgen?

A. Ja; men moet zelfs vermijden de minste verdenking van oneerlijkheid op te laden.

V. Wat zult gij doen, zoo de eene of andere slag aan het spel betwist wordt?

A. Ik zal met bedaardheid mijne meening uitdrukken, en mij graag naar de uitspraak schikken van personen, die geen belang bij het spel hebben.

V. Mag men anderen op strengen toon den misslag verwijten, dien zij aan het spel zouden begaan hebben?

A. Indien men noodig vindt desaangaande eene opmerking te maken, zal men dit altijd doen met de grootste beleefdheid.

V. Hoe noemt gij de handelswijze van personen, die bij kaartspel luidruchtig op tafel slaan?

A. Dit zijn boersche manieren, die geen man van opvoeding navolgen mag.

V. Wat zal men doen, zoo er eene kaart of een dominosteen van tafel valt?

A. Men zal een persoon, dien men achting schuldig is, de moeite sparen die op te rapen, door het zelf doen.

V. Mag men, na eene kaartpartij in een bijzonder gezelschap, de winst medenemen?

A. Het gebruik wil, dat men ze geheel of gedeeltelijk voor de bedienden bestemme, en dit geld op tafel late liggen.

V. Wat zal men doen, als men in een gezellig samenzijn uitgenoodigd wordt om te zingen of zich op de piano te laten hooren?

A. Indien men zingen of piano spelen kan, zal men zich niet lang laten smeeken om het gezelschap daarmee te veraangenamen.

V. Waarop moet een zanger bedacht zijn, die eene romance of een ander stuk uitvoeren wil?

A. Dat het onderwerp des gezangs niet ongepast zij, noch voor de leden des gezelschaps, noch voor den ouderdom, het geslacht of den bijzonderen toestand van hem, die zich laat hooren.

V. Mag men onder het zoingen groote gebaarden maken?

A. Een theatrale voordracht betaamt niet in een gewoon gezelschap.

V. Wat eischt de wellevendheid, als eene juffer of dame er in toestemt de piano te bespelen?

A. De wellevendheid eischt in dit geval, dat een heer de dame naar de piano geleide, en haar weder naar hare plaats brengt, als het stuk ten einde is.

V. Mag men de muziek met de oogen volgen?

A. Dit is enkel toegelaten aan den persoon, die zich gelast het blad om te keeren, indien de pianist zulks noodig heeft.

V. Mag men door trappen met den voet de maat volgen?

A. Dit is hinderlijk voor de uitvoerders en onaangenaam voor de toehoorders.

V. Mag een toehoorder met halve stem een gezang vergezellen, om, bij voorbeeld te toonen, dat hij het stuk ook kent?

A. Dit is hoogst onbetamelijk.

V. Is men gehouden onder de uitvoering van een stuk oplettend te zijn?

A. Het tegenovergestelde ware een bewijs van minachting geven aan den uitvoerder. Ook zal men zich wachten iets af te keuren in hetgeen een ander, tot genoegen des gezelschaps, voordraagt.

(slot)

22-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

Op reis gaan was voor de Eerste Wereldoorlog nog niet aan de gewone burger besteed. De Tildonkse fabrikantenfamilie Persoons reisde in stijl naar Lourdes, met twee luxevoituren en chauffeurs 'in tenue'!

Hfst. X. Gedrag op reis.

V. Welke zijn de voornaamste beleefdheidsplichten, die men op reis te onderhouden heeft?

A. Men moet zich voorkomend en dienstvaardig toonen jegens de reisgenooten, en vooral zorgen, dat men hen in niets hindere of lastig valle.

V. Welke plaats zal men in een wagen of openbaar rijtuig nemen?

A. Men is, in den regel, vrij eene plaats te nemen naar verkiezen; doch een beleefde jongeling zal het zich tot zijne plicht rekenen een gemakkelijkere plaats aan eene dame of een bejaarden persoon af te staan.

V. Welke is de rang der plaatsen in een bijzonder rijtuig?

A. De eerste plaats is rechts aan den achterkant, de tweede links aldaar, de derde en vierde rechts en links van voren.

V. Hoe plaatst men de goederen, die men bij zich heeft?

A. Deze zal men zóó plaatsen, dat de reisgenooten er het minst last van hebben.

V. Mag men de raampjes van een rijtuig willekeurig openen en sluiten?

A. De wellevendheid eischt, dat men zulks alleen doe, na vooraf de reisgenooten gevraagd te hebben, of zij er mede instemmen.

V. Mag men met reisgenooten, die men voor de eerste maal ziet, openhartig en over alles spreken?

A. Dit ware een bewijs geven van onbescheidenheid en vermetel betrouwen. Men zal ook aan geene reizigers vragen stellen, die een onbetamelijke nieuwsgierigheid zouden verraden, zooals over hunnen naam, hunne betrekking, het doel hunner reis, enz.

V. Waarvan zal men zich onthouden?

A. Men zal zich nog onthouden van gedurige klachten over de lengte van den weg, den slechten staat der baan, het ongemak der rijtuigen, enz. Men zal ook de conducteurs of postiljons geen twist zoeken, noch hen onbeleefd aanspreken.

V. Wat zult gij doen, zoo iemand u eene inlichting vraag over den afstand der plaatsen, de merkwaardigheden, die men op reis ontmoet, enz.?

A. Ik zal hem met alle bereidwilligheid de inlichtingen geven, waartoe ik in staat ben.

V. Is men vrij zich in een algemeen gesprek te mengen?

A. Gewoonlijk; doch men is ook vrij het stilzwijgen te bewaren, te lezen, naar buiten te zien, of zelfs te slapen.

V. Met welke gesprekken zal men zich vooral niet inlaten?

A. Met zulke, waarin over godsdienst- of partijkwestiën gehandeld wordt, of die in 't minst de eerbaarheid zouden kunnen kwetsen.

(vervolgt)

21-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

De kleeren maken den man...

Hfst. V. Over de kleeding.

V. Welke zijn de algemeene vereischten eener welvoeglijke kleeding?

A. Onze kleeding moet eenvoudig en zedig zijn; elkeen moet zich kleeden volgens zijnen stand en ouderdom, maar daarbij alle ijdelen en overdreven opschik vermijden. Slordigheid en achteloosheid in de kleeding zijn insgelijks af te keuren. Men zij nooit de eerste om een nieuwe kleederdracht aan te nemen, noch de laatste om een verouderde mode te verlaten. Het gebruik van veelkleurige of levendig geverfde stoffen verraadt geen goeden smaak, evenmin als het dragen van veel goud of juweelen.

V. Hoe kan men nog tegen de fatsoenlijkheid in de kleeding zondigen?

A. Door onzindelijke kleederen te dragen, of zulke, waaraan knoopen of haken ontbreken, of die gescheurd of ontnaaid zijn. Verder misstaat het ook, als onder de kleedingstukken, die men aan heeft, het eene nog nieuw en het andere schier versleten is.
Zware schoenen worden in den regel alleen bij landlieden en werkvolk geduld.

V. Hoe moet het hoofddeksel zijn?

A. Een zwarte zijden hoed is het hoofddeksel, dat men bij voorkeur gebruiken zal, als men een bezoek bij een aanzienlijken persoon wil afleggen.
Gekleurde hoeden of hoeden van stroo zijn een dagelijksche dracht.
Eene klak of pet wordt wel achter huis gedragen, maar kan niet dienen om zich te kleeden.

V. Wat valt er nopens de handschoenen aan te merken?

A. Om een ceremonieel bezoek af te leggen, doet men handschoenen aan.
In de steden zullen personen van stand, vooral dames, niet zonder handschoenen ter wandeling gaan of naar kerkelijke diensten, openbare vertooningen, enz.

(vervolgt)

20-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

Ook vroeger stak men al wel eens de draak met de overdreven regels van de etiquette...

In het documentatiecentrum van HAGOK berust een boekje uit 1895, getiteld: Handboekje der Burgerlijke Wellevendheid, (7^de uitgave, drukker-uitgever J. Vanderdonck-Robyns, Boschstraat nr. 12, Maaseyck – Prijs: 30 centimen).

In achttien hoofdstukjes wordt de burger de geldende regels van wellevendheid bijgebracht. Boeiende lectuur, we pikten er voor u enkele hoofdstukjes uit.
Alhoewel een aantal der regels naar huidige normen lachwekkend overkomt, of zelfs helemaal niet meer van pas is (wie draagt er tegenwoordig nog een hoed?), stellen we toch vast dat de basisregels vandaag de dag nog steeds gelden. Toch was deze 'Burgerlijke Wellevendheid' er eentje die het verschil in rang en stand angstvallig in ere hield...

Hfst. VIII. Over het groeten.

V. Maakt men onderscheid in de manier van groeten, volgens de personen, aan wie men deze beleefdheid bewijst?

A. Ja; men groet niet op dezelfde wijze een persoon van hoogen rang, een gelijken of vriend, en een persoon van lageren rang. In een groet aan den eersten, moet eerbied uitschijnen; in een groet aan den tweeden, eene beleefde openhartigheid; in een groet aan den laatsten, eene zachte welwillendheid.

V. Mag men dadelijk den hoed weder opzetten?

A. Neen; men moet wachten om den hoed op te zetten, totdat de persoon, dien wij eerbied schuldig zijn, ons daartoe uitnoodigt.
Binnen in huis zal men ontdekt (sic) blijven.

V. Wat zal men met zijnen hoed doen, als men in eene zaal ontdekt blijven moet?

A. Indien men recht staat, mag men hem onder den arm of in de hand houden; is men gezeten, dan zal men hem op de knieën plaatsen, totdat men ons verzoekt dien elders te leggen. Zoo er zich een kapstok of standerd buiten de deur der zaal bevindt, kan men er zijn hoed aanhangen, vooraleer men binnengaat.

V. Wanneer zal men uit godsdienstreden den hoed afnemen?

A. Christenen zullen dit doen, als zij voorbij eene kerk of kapel gaan, of een heiligenbeeld, dat daar ter vereering gesteld is; ook bij het voorbijgaan of tegenkomen van een godsdienstigen stoet, zooals eene processie, eene begrafenis, enz.

V. Is het genoeg zich te ontdekken, als men eene processie ontmoet, waarin het Heilig Sacrament wordt gedragen?

A. Neen; dan moet men tevens stilhouden, en eerbiedig neerknielen.

V. Wien moet men groeten?

A. Op het dorp, is’t de gewoonte den goeden dag te zeggen aan alle personen, die men tegenkomt, zich ontdekkende voor hen, die men eerbied schuldig is.
In de stad, groet men alleen zijne kennissen, en verder geestelijken en overheidspersoonen.

V. Is men verplicht den persoon, die ons groet, tegen te groeten?

A. Ongetwijfeld; al ware het ook een kind of een arme daglooner.

V. Wat moet men nopens het groeten in acht nemen, als men een vreemden persoon vergezelt?

A. Als men een vreemden persoon vergezelt, moet men al degenen groeten, voor wie hij den hoed afneemt. Ontmoet men zelf iemand, die aan hem onbekend is, en dien men verplicht is te groeten, dan zal men zulks doen zonder staan te blijven, en na verwittigd te hebben, dat men de vrijheid neemt zulken persoon te groeten.

V. Wat zal men doen, als men een bekenden persoon aan een venster of balkon ziet?

A. Men is niet gehouden eenen persoon door het venster of in een balkon te groeten. Wil men dit evenwel om een bijzondere reden doen, dan groete men zonder staan te blijven.

V. Hoe moet men groeten, als men zich in een gezelschap aanbiedt?

A. De eerste groeten moeten zijn voor den meester of de meesteres van het huis. Vervolgens stuurt men links en rechts een algemeenen groet tot het gezelschap, en eerst daarna mag men iemand een bijzonderen groet aanbieden.

V. Wat is er aan te merken nopens het geven der hand?

A. 1° Onze handdruk moet hartelijk en oprecht zijn. Het is aanstootend iemand alleen den vinger te bieden, of onze hand met koudheid en onverschillig in de zijne te leggen.
2° Een mindere moet niet de hand aanbieden aan eenen meerdere. Indien deze hem de beleefdheid doet, zal hij zich onthouden zijne hand gemeenschappelijk te drukken, zooals zulks onder gelijken plaats heeft.
3° Dames of geestelijke persoonen biedt men, in den regel, de hand niet aan.

19-08-2008 om 00:00 geschreven door jg  

SCHOOLREIS NAAR MONSCHAU (1958)

Jozef Hamels liep, samen met nog enkele andere kinderen uit Delle, school in de lagere jongensschool te Tildonk.
Hij bezorgde ons bijgaande foto van een schoolreis naar Monschau en vertelde er het volgende bij:

"Ik ben toen voor het eerst in mijn leven naar het buitenland geweest!
Ik weet nog dat we toen een speciaal kaartje moesten hebben (want als jonge kerels hadden we nog geen paspoort om over de grens te geraken). We moesten aan de grens dit kaartje rond onze nek hangen. Een strenge Duitse douanier kwam op de bus en keek of we allemaal ons kaartje hadden. En ja hoor, we mochten de grens over.
Ik meen ook nog te weten dat we op de terugreis de waterval van Coo zijn gaan bewonderen. Kortom een fantastische reis!"

We herkennen op de foto:

18-08-2008 om 00:00 geschreven door jg