Bruno Tobback (voorzitter sp.a) heeft een voorstel voor minister van Financiën Steven Vanackere (CD&V): op de achterzijde van het aanslagbiljet voor de belastingen zouden de hoofden moeten komen van de bestuurslui van de Belgische banken. "Zo weten ze wie verantwoordelijk is voor het feit dat ze zoveel belastingen moeten betalen", zei Tobback in zijn nieuwjaarstoespraak.

Ten eerste bulkt dit voorstel van hetzelfde populisme dat Bruno Tobback zo graag aan andere politici verwijt. “Cafépraat” noemt men zoiets. En ten tweede hou ik niet zo van die ouderwetse lynchpartijen. Zelfs als de bankiers de grote schuldigen zouden zijn, moeten ze daarom dan aan de schandpaal genageld worden? Ik weet trouwens niet of het Bruno Tobback al opgevallen is dat de meeste mensen intussen gebruik maken van Tax-on-Web, en dus überhaupt zelfs geen belastingbrief meer krijgen. Maar dit terzijde, dit is niet de kern van de zaak.

Het lijkt natuurlijk ook zo’n mooi verhaaltje, nietwaar? Onwetende, brave burgers hebben hun spaarcenten aan de banken toevertrouwd in de veronderstelling dat ze daar veilig waren. Maar zij konden natuurlijk niet weten dat die bankiers gewetenloze schurken waren, die met dat geld gespeculeerd hebben om zichzelf te verrijken. En zie, dat gespeculeer is "natuurlijk" verkeerd afgelopen. En omdat deze bankiers zelf niet voor hun fouten willen of kunnen opdraaien, moet de belastingbetaler dat nu doen. Daardoor zullen we allemaal wat meer belastingen moeten betalen.

Ik ben de laatste om het op te nemen voor speculanten. Ik vind het onverantwoord dergelijke risico’s te nemen met het geld van anderen. Zeker als deze mensen niet eens weten dat er met hun geld dergelijke dingen gedaan worden. Ik vind dat bankieren opnieuw saai zou moeten worden, en dat bankiers desnoods via wettelijke regels verplicht mogen worden om voorzichtig met ons geld om te gaan. Maar de gretigheid waarmee sommige sociaal-democraten de banken de schuld willen geven voor deze crisis, lijkt mij toch wat te frappant. Ik krijg bijna de indruk dat ze blij zijn met de bankencrisis. Maar ik vrees dat het volledige plaatje er toch iets ingewikkelder uitziet dan wat Tobbacks voorstel laat vermoeden.

Ten eerste is het niet waar dat alles in ons land peis en vree was voor de bankencrisis, en dat het gespeculeer van de bankiers ons nu in het verderf gestort heeft. De waarheid is dat we voordien al aan de rand van afgrond stonden, en dat deze bankencrisis ons het spreekwoordelijke extra duwtje gegeven heeft. Niet minder dan negentig procent van onze staatsschuld dateert van voor de bankencrisis. En ze is vooral opgebouwd tijdens de jaren ’70 en ’80, ten gevolge van een “sociaal” beleid waarin iedereen recht had op vanalles en nog wat, zonder dat daar zelfs maar de verplichting tegenover stond om werk te zoeken. En aan de “redding” van verlieslatende bedrijven zoals Cockerill Sambre of de Kempense Steenkoolmijnen, die toch ten dode opgeschreven waren. Alleen mocht dat niet gezegd worden. Met andere woorden: mijnheer Tobback, als we de hoofden van de bankiers op de achterzijde van onze belastingbrief moeten zetten, dan moeten we dat van uw eigen vader er negen keer op zetten.

Ten tweede moet toch wel eens duidelijk gesteld worden dat het geld dat gestoken is in de redding van de banken, niet naar deze gewetenloze speculanten gegaan is. Bekijk gewoon eens de aandelenkoersen van om het even welk bankaandeel, en u kunt vaststellen dat deze mensen het grootste deel van hun geld kwijt zijn (ik zal daar trouwens geen traan om laten). Neen, dat geld is gebruikt om de spaarcenten te redden van de gewone spaarders. Wat zou u dan gewild hebben? Dat we de banken overkop hadden laten gaan en duizenden mensen hun spaargeld hadden laten verliezen omdat de speculaten niet geholpen mogen worden? Diezelfde spaarders worden door de huidige regering nu trouwens gestraft met een verhoogde roerende voorheffing, met als excuus dat men de speculanten wil belasten.

Neen, mijnheer Tobback, als we de hoofden van de werkelijke schuldigen van deze crisis op onze belastingbrief willen zetten, dan vrees ik dat we nog maar eens een dikke bijlage zullen moeten toevoegen aan een brief die de meeste mensen toch niet meer nodig hebben. Uit milieu-overwegingen stel ik dan ook voor dat u dit voorstel intrekt.

17-01-2012 om 00:00 geschreven door Pieter Servranckx  

Gezinnen die in een collectieve schuldenregeling zitten, moeten onbeperkt recht blijven hebben op hun kinderbijslagen. Het bedrag van die kinderbijslagen moet buiten het verplichte afbetalingsplan gehouden worden. Dat staat in een wetsvoorstel van SP.A-kamerlid Hans Bonte. Volgens Bonte kan deze eenvoudige en goedkope maatregel “een wereld van verschil maken in de strijd tegen armoede.”

In een brief aan de federale staatssecretaris voor Armoedebestrijding, Maggie De Block (Open VLD), klaagt Bonte aan dat het kindergeld in de huidige regeling niet veilig is bij gezinnen die in een collectieve schuldenregeling zitten.

“Vandaag leven 94.863 gezinnen in een jarenlang keurslijf van een schuldenregeling, dikwijls alleenstaande vrouwen. Het is een uitstekende zaak als mensen met kinderen zich engageren om hun schulden af te lossen, het is een essentiële ontsnappingsroute uit de armoede. Maar ook het kindergeld opofferen in een afbetalingsplan, zoals nu vaak het geval is, richt alleen maar nog meer schade aan. Welke zin heeft het dat we ouders in een collectieve schuldenregeling op droog zaad zetten en hen beletten hun kinderen op een fatsoenlijke manier te voeden en te kleden? Als we de strijd tegen armoede bij kinderen echt au sérieux nemen moeten we komaf maken met dit soort fundamentele onrechtvaardigheden. Wij willen garanderen dat het kindergeld veilig is. Altijd.”

Mooi, nietwaar? Arme mensen beschermen tegen de schuldeisers, die woekeraars die hen hun laatste cent willen afnemen en op die manier deze mensen in armoede storten. Gelukkig is er Hans Bonte om hen te beschermen.

Mooi, maar helaas onjuist. Dit is andermaal een mooie illustratie van het afschuiven van verantwoordelijkheid, dat we zo vaak terugvinden onder hen die bekend staan als de “sociaal zwakkeren.” Is men dan echt vergeten dat het hier gaat over volwassen mensen, die bij volle bewustzijn en volledig op eigen initiatief beslissingen nemen, en daar dus ook zelf de gevolgen van moeten dragen? Elke euro schuld die ik heb, is het gevolg van een uitgave die ik zelf gedaan heb, én een handtekening die ik zelf gezet heb. Wie moet er dan de gevolgen dragen wanneer ik mijn verplichtingen niet nakom? De schuldeiser? Wat is dat uiteindelijk, een schuldeiser? Dat is iemand die zijn geld aan iemand anders uitleent tegen een onderling overeengekomen intrest, en het nadien terugvraagt. Zijn eigen geld! Hij is dus ook degene die het recht aan zijn kant heeft, dunkt mij. Wie moet er hier dan eigenlijk beschermd worden?

Ik hoor nu al de tegenwerping dat deze schuldeisers vaak gewetenloze woekeraars zijn, die mensen die het moeilijk hebben in de luren leggen met mooie praatjes, terwijl die mensen niet weten wat ze tekenen. Ik vind dat dit getuigt van weinig respect voor onze sociaal zwakkeren. Mijns inziens zijn deze mensen best in staat om te lezen wat ze tekenen, en twee keer na te denken over wat ze doen. Wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk wanneer ik de kleine lettertjes niet lees?

Bovendien geloof ik dat de meeste van deze schuldeisers geen hebzuchtige bankiers zijn. Vaak gaat het om heel gewone mensen, die met hun spaargeld bijvoorbeeld een appartement gekocht hebben als investering voor de toekomst. En die de inkomsten uit deze investering hard nodig hebben, omdat ze zelf ook een lening aangegaan zijn om ze te bekostigen, en die deze lening graag wél willen terugbetalen zoals het hoort. Een huurder die niet betaalt, is voor deze mensen dan ook een groot probleem. Dan zijn gerechtelijke stappen en het “keurslijf” van een collectieve schuldenregeling vaak de enige manier om nog iets van hun centen te recupereren (waarbij ze dan nog vaak de intresten moeten laten vallen, waar ze eigenlijk recht op hebben). Nu ook nog eens het bedrag verkleinen waarop deze schuldeisers beslag kunnen leggen, verergert alleen alleen maar het reeds bestaande probleem. Heeft Hans Bonte er trouwens ook al eens over nagedacht dat deze maatregel het nog onaantrekkelijker zou kunnen maken om een woning te verhuren aan een sociaal zwakkere? Wie gaat er deze mensen nog een woning verhuren als men op voorhand weet dat men geen verhaal meer heeft wanneer ze niet betalen?

Er speelt trouwens ook nog iets anders mee, waar men een sociaal-democraat nooit over zal horen spreken: georganiseerde insolvabiliteit. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, zijn onze sociaal zwakkeren geen tamme schapen, die zomaar in de luren te leggen zijn. Vaak weten ze zeer goed wat ze doen. Met al onze “beschermende” maatregelen is het niet zo moeilijk om insolvabel te zijn. Zorg er gewoon voor dat u niet werkt, en moest u toch de aandrang voelen, doe het dan in het zwart. Zo valt er bij u niks te rapen, klaar is Kees. Dat er intussen andere mensen zijn die op hun eigen geld aan het wachten zijn is geen probleem, dit zijn toch allemaal “rijke” mensen die dit wel kunnen missen, nietwaar? Zoals reeds gezegd, klopt dit vaak niet eens, maar zelfs àls het zou kloppen, vraag ik mij toch nog altijd iets anders af: sinds wanneer is rijkdom een excuus voor diefstal? En als het een excuus is, zou men dit voor mij dan eens in een paar duidelijke regels kunnen gieten? Vanaf welk inkomen mag ik mensen bestelen? En kunnen deze rijken dan ook aanspraak maken op een paar “aftrekposten”? Mag ik een miljonair bijvoorbeeld nog bestelen als hij vijf kinderen heeft? Of als hij een deel van zijn inkomen aan goede doelen geeft? En moet ik ook niet mijn eigen situatie in rekening brengen? Mag ik bijvoorbeeld stelen van een rijke als ik gedurende jaren een uitkering gekregen heb die met zijn belastinggeld betaald werd? Het zijn maar een paar ideeën.

Nu hoor ik Hans Bonte al tegenwerpen dat het alleen het kindergeld is dat hij uit het verplichte afbetalingsplan wil houden. Hij zegt letterlijk: “welke zin heeft het dat we ouders in een collectieve schuldenregeling op droog zaad zetten en hen beletten hun kinderen op een fatsoenlijke manier te voeden en te kleden? Als we de strijd tegen armoede bij kinderen echt au sérieux nemen moeten we komaf maken met dit soort fundamentele onrechtvaardigheden.” Nu vraag ik u: welke garantie kan Hans Bonte mij geven dat dat kindergeld gebruikt wordt om de kinderen te kleden? Ik heb zelf twee kinderen, en ik zeg u in alle eerlijkheid: ik zou niet weten waaraan ik mijn kindergeld besteed. Het is een welgekomen extra, die bij ons gewoon vermalen wordt in de maandelijkse uitgaven. Ik heb deze maand tweehonderd euro gespendeerd aan speelgoed voor de jongste, dus misschien is dat geld daar inderdaad voor gebruikt. Maar ik ben ook voor tweehonderd euro op restaurant geweest met Nieuwjaar. U kunt dus met evenveel recht beweren dat ze daaraan gespendeerd zijn. Misschien zijn ze wel naar de afbetaling van het huis gegaan, en heb ik er dus inderdaad een deel van mijn schulden mee betaald... Wat zou daar trouwens verkeerd mee zijn? Mijn kinderen wonen ook dat huis. Ik zie dus bijgevolg niet in waarom het kindergeld niet gebruikt zou mogen worden voor de afbetaling ervan, of voor de afbetaling van schulden in het algemeen!

Hans Bonte zou trouwens ook moeten weten dat een rechter, wanneer hij iemand een collectieve schuldenregeling oplegt, ook bepaalt welk bedrag de schuldenaar nodig heeft om in zijn levensonderhoud te voorzien, en dus niet aangeslagen kan worden. En daarbij wordt nu ook al rekening gehouden met de kinderen die hij of zij eventueel heeft. Het is ook in de huidige regeling echt niet zo dat het welzijn van de kinderen opgeofferd wordt omwille van de schulden van de ouders.

Wat mij ook stoort, is de term “fundamentele onrechtvaardigheden”, die hier zomaar gebruikt wordt alsof het een evidentie is. U volgt de gedachtegang: iemand leent u zijn centen uit, tegen de betaling van een intrest waar u zelf schriftelijk mee akkoord gaat. U legt dit netjes naast u neer, spendeert uw geld aan god-weet-wat, behalve aan het terugbetalen van datgene wat niet eens van u was. En als deze schuldeiser uiteindelijk, na een vervelende en dure procedure, zijn geld dan maar komt opeisen, dan is dat een “fundamentele onrechtvaardigheid.”

Neen, mijnheer Bonte, laat dit wetsvoorstel maar voor wat het is. De werkende mensen, die graag nog iets van hun centen willen terugzien wanneer een “sociaal zwakkere” zijn verplichtingen niet nakomt zullen u dankbaar zijn.

16-01-2012 om 00:00 geschreven door Pieter Servranckx