Onder mijn voeten en handen.

Normaal moest ik op deze dag zijn aangekomen in Finisterra. Het zet me aan het denken hoe snel de tijd (en ik ook een beetje) wel vliegt. Ik voel me niet triest maar toch wat aangedaan. Met enige melancholische ondertoon, en niet bijzonder happy meld ik dat dit mijn laatste blogzinnen worden. Het is goed geweest, neen, zeer goed tot uitmuntend. Er zijn geen nare dingen gebeurd en de meeste geplande acties zijn ook verlopen zoals eze waren voorzien.Dingen die je graag doet geef je niet graag af. Mijn goede vriend, Ludo Thys vanuit Ter Borcht destijds schreef me een lieve en wijze brief. Ludo was de man die 3 jaren lang in ter Borcht in het stapelbed boven mij heeft geslapen. We zijn er steeds de beste vrienden geweest. Ter Borcht was de school waar de Rosse (Pater-directeur van de sportschool) van al die lang uitgeschoten pubertjes na 3 jaren zwoegen, intensief trainen en karaktervorming, ware kleerkastjes van kerels maakte. Diezelfde Ludo schreef me een realistische mooie tekst waar elke zin barstte van de inleving en markant overkwam omwille van de gelijkenis in denken van ons beiden. Ik werd er zowaar wat stil van. En een Smedtje dat stil wordt is nog niet veel gezien. Wie de natuur afwijst, die wijst ook het geluk af. De ontboezemingen die onvertaald en dikwijls ongenuanceerd recht uit mijn hart kwamen heeft ook Ludo sterk aangevoeld. Meerdere lezers bedankten mij om de inwendige emoties die ik vorm gaf in heel eenvoudige woorden en teksten. Leesbare zinnen schreef er mij iemand. Het las als een TGV werd me gemeld. Opmerkingen die me toch wel plezier doen. Als de teksten hier en daar stof waren tijdens het avondeten om er binnen het gezin over verder uit te wijden, dan heeft het zeker toch iets los geweekt. Belangrijk was dat ik dit heel graag heb gedaan. Je moet je geen bedenkingen maken bij de verhouding energie dat het wandelen en het schrijven heeft gekost. Het was één groot feest, en wanneer je feest denk je niet aan energie . Ook niet die energie die je dan naar binnen gaffelt. Dingen die je graag doet, gaan veelal gemakkelijk. Wat zou ik dom zijn moest ik u als lezer op de eerste plaats geen proficiat wensen. Jij die elke dag uitkeek naar een nieuw dubbelverhaal. Jij die mijn pen zin moest geven en vooral jij die geen aanstoot nam aan mijn dichterlijke vrijheid. Steeds werd getracht u een boeiend beeld te brengen alsof u mijn schaduw was die met me mee wandelde. Jij gaf werkelijk de opdracht om die fotos op een interessante manier over te brengen. Jij was de reden waarom ik naaldje bij draadje vertelde dat ik niet achterover viel, maar wel vooruit na mijn sanitaire stop. Ik zou dom zijn om U voor uw interesse en je empathie niet te bedanken. Ik dank daarvoor elke individuele lezer hartelijk. Het was me een eer dat jij de teksten wou lezen en mijn dankwoord kan nooit doen voelen wat ik je verschuldigd ben. Toch zeg ik je heel graag : DANK.

In ons vakterrein hebben we elke dag te maken met het symptoom pijn. Zonder het goed te beseffen is een groot deel van ons al of niet comfortabel gevoel bepaald door een zeer belangrijk onderdeel: de sensatie van welbehagen. Elke dag die we be-leven kan verschillend zijn. Dit omdat ook onze persoonlijke perceptie en de emotionele vertaling ervan afhankelijk is van vele externe invloedrijke parameters. Eén daarvan is de al of niet aanwezigheid van geluk hebben in zijn algemeenheid, maar ook het klimaat of het weer, een professionele en familiale meevaller, humane verrijking of zelfs het zien van een mooie afbeelding kan ons goed gevoel een duwtje geven. Minder aangename ervaringen kunnen ons echter ook een duwtje geven in de minder goede richting. Pijn, verlies, afscheid, traumata, ontgoochelingen en zelfs mislukkingen kunnen op ons harmonieus gevoelsleven een storende invloed uitoefenen. Moet ik je hierbij vermelden dat negatieve parameters ons comfortabel gevoel ondermijnen? Ik dacht van niet. Heel vaak ontmoeten we binnen ons werkveld ontredderde mensen die omwille van hun pijnsensatie mentaal totaal overhoop liggen. Kleine details worden dan dikwijls onterecht uitvergroot en alle redenen zijn goed om zuur te denken en negatief te ventileren. Er tegenin gaan is absoluut geen optie, want het enge denken is meestal een onderdeel van hun slechte argumentatiestijl. Pijn behoort dan tot één van de ventilatiemogelijkheden om toch maar aandacht te krijgen en de hunker naar een luisterend oor is dikwijls veel groter dan de pijnintensiteit op zichzelf. Het zijn dikwijls erg theatrale patiënten. Een dikwijls gekoppeld probleem is de beoordeling van een pijn door de observator. Vermits de pijnsensatie een individueel gegeven is, kan geen enkele observator zich uitlaten over een pijn bij een patiënt. Er zijn echter hulpmiddelen die ons als beoordelaar heel goed kunnen bijstaan. Wij reiken in de praktijk de patiënt- die een belangrijke expressie van pijn etaleert- nogal eens een pijnfiche aan. Daar waardeert hij zijn pijn op een aantal belangrijke parameters op de dag dat de behandeling start. Hij duidt daar eigenhandig op een schaal een cijfer van 0 tot 10 aan. Op het einde van de behandeling wordt deze identieke pijnevaluatie nogmaals aangeboden. Enkel de twee data van beoordelen verschillen. De evaluatielijst is identiek. De aanvangsdatum is de start van de behandeling. De einddatum, de datum van het einde van de behandeling of de datum van het opmaken van het verslag. De beginsituatie geeft naderhand heel belangrijke informatie vrij, wanneer de eindevaluatie vergeleken wordt met deze aanvangssituatie. De pijnevolutie wordt zo heel objectief in kaart gebracht en vooral belangrijk is dat de patiënt nadien geconfronteerd wordt gebracht met een geëvolueerde toestand -al of niet positief, al of niet negatief- na een toegepaste behandeling. Een pijn die tussen de aanvang van het behandelen en het einde van het behandelen niet veranderd is, komt uiteraard voor een verdere zelfde behandeling niet meer in aanmerking. Bedoeling van zon fiche is de patiënt te kunnen wijzen op de eventuele evolutie van zijn aandoening. De intensiteit van de pijn is echter niet de enige parameter die op deze fiche wordt beoordeeld. Ook de regio, de oppervlakte, of de zone waar de pijn zich uit kunnen aanduidingen geven over een veranderende pijn. Zo is de uitlokkende factor van de pijn, de tijdsduur van het optreden en het tijdstip zelf ook een heel belangrijk te evalueren parameter. De aard van de pijn kan tijdens het herstel veranderen en dus betekenen dat er zich een herstel voordoet. Wanneer een stekende pijn bijvoorbeeld langzaam overgaat naar een smeulend wangevoel is dit een veranderende evolutie die ons prachtige informatie geeft. Waar we heel intens moeten naar vragen zijn dikwijls de perioden waarin de patiënt geen pijn heeft. Immers aanwezige pijn stelt men wel vast. Geen pijn stelt men niet vast. Men moet dan bewust gaan denken op het ogenblik of men pijn heeft of niet en dat uitdrukkelijk noteren op een papiertje, omdat men de tijdsduur van geen pijn hebben niet automatisch gaat vaststellen. De pijnbeleving en uiting die hoort bij de sensatie is net zoals de pijn zelf, een heel individueel gegeven. In de praktijk werden pijnschalen van een spoedgevallenpijn van 8/10 genoteerd waarbij de zieke zich uitte in een heel rustige en gelaten sfeer. De pijn werd verbaal op een zachte en weinig krachtige verbale manier verteld met een decibelwaarde van een biddende monnik. Anderzijds waren er beoordelingen van 5/10 waarbij ik bij manier van spreken zou hebben durven vragen of de zieke bloemen en kransen zou willen op de uitvaartplechtigheid. We spreken dan wel eens van majeure klachten voor mineure aandoeningen. Er was de man waarvan een deel van zijn meniscus aan de knie was verwijderd via een kijkoperatie. Wanneer ik die knie moest behandelen was een blik naar het verband reeds voldoende om de man in paniek te doen schieten en een afwerende beweging met beide handen verticaal boven de knie te laten maken. Zijn angst om de eventuele mobilisatie van deze knie was elke behandeling duidelijk groter dan de pijn van het buigen van deze knie. Dat je als therapeut dan met heel kleine vorderingen tevreden moet zijn, en je steeds met extreem positieve feedback zijn kleine toegiften dik in de verf moet zetten, zijn dan echt frustrerend. Eénmaal heb ik tegen zon patiënt gezegd dat ik duidelijk in het verslag aan de behandelende chirurg zou schrijven dat de kleine vordering in het revalidatieproces echt niet aan mijn goede bedoeling en therapie hadden gelegen, dan wel aan het niet-coöperatief gedrag van de behandelde zieke. Ook dat heeft toen geholpen. Eénmaal dreigde ik aan de patiënt de behandeling bij het verder doortrekken van zon laagdrempelig pijngedrag te zullen stopzetten. Ik meldde dat ik geenszins mijn goede naam en faam op revalidatiegebied omwille van het niet meewerken van een preutse patiënt in de weegschaal wou gooien. Ook dat heeft toen heel goed geholpen. Ooit belde ik in het bijzijn van de patiënte naar een behandelende huisarts met de vraag of er een afspraak met een dienst orthopedie kon geforceerd worden. Een elleboog van een patiënte diende mijns inziens dringend onder narcose gemobiliseerd te worden. De arm was bij haar niet te behandelen omdat de patiënte niet meewerkte. De arts volgde die vraag en legde bij een volgend bezoek door de zieke aan zijn adres haarfijn uit wat zon mobilisatie onder narcose inhield. De goniometer waarmee we de hoek meten die een gewricht maakt, werd doeltreffend gebruikt en moest elke dag hogere waarden noteren. Hier was de schrik voor de post-narcotische periode dan weer groter dan de angst voor een intensieve mobilisatie. Ook dit kan een methode zijn om slapende angstpatiënten eens wakker te schudden. Tenslotte heb ik in extreme pijnuitingen ook door volledige negatie al eens terrein gewonnen. Je kan als therapeut soms meer winnen door niet in te gaan op al die oei oeis en ai-ais. Ik heb toen tijdens die pijnlijke (zogenaamde) mobilisaties geen aandacht geschonken aan het verbaal geklaag en deed toen mijn ding. Ook dat heeft toen geholpen, al moet ik bekennen dat zon houding je ook als therapeut frustreert. Wellicht heeft dit meer te maken met een significant verschil tussen de gedrevenheid van de patiënt en de therapeut. Wat ik gedurende die hele duur van mijn loopbaan aanleerde was vooral naar de lichaamstaal van de patiënt te luisteren. Wanneer empathie getoond werd, wanneer een pijn begrepen werd of wanneer een degelijke argumentatie aangeboden werd waarom die pijn er was, kon je al heel snel rekenen op een coöpererende patiënt. Ik gaf mijn fysieke lijders heel regelmatig vertrouwen, vertelde hen dat het heus wel allemaal goed zou komen. Net dat greintje vertrouwenssteun was zo broodnodig en werd dan zo fel gewaardeerd. De mentale peptalk ging erin zoals cola uit het flesje opgezogen wordt. Niet veel raadplegingen en consultaties geven de patiënt gedurende dertig minuten de tijd om zijn verhaal te doen. Net dat tikkeltje personalisatie van je behandeling en van de patiënt zijn persoonlijk gevoel zich bij jou te kunnen uiten geven je dat kleine voordeel meer dat ze bij veel andere zorgverleners niet krijgen. Daar heb ik heel dikwijls dankbaar gebruik van gemaakt, en het werkte!