Onder mijn voeten en handen.

Hoeveel patiënten moest ik duidelijk maken wat hun aandoening inhield. In zekere zin niet mijn taak. Er zijn betrokkenen die de spreekkamer van de arts of de specialist verlaten en huiswaarts keren met meer onduidelijkheden dan toen ze de onderzoekskamer binnenkwamen. Regelmatig werd mij de vraag gesteld wat er op het voorschrift stond (onleesbaar handschrift) en aangezien wij als experten in ons vak weten naar wat een bepaald woord kan leiden was een decodering niet altijd een moeilijke opdracht. Minder eenvoudig bleek het om aan de patiënt uit te leggen wat er precies misliep in het motorisch gestel van zijn lichaam. De bezochte arts of specialist had wel degelijk tijd gemaakt om een explicatie te doen, maar doorgaans was het woordgebruik en de (Latijnse) technische terminologie van die aard, dat je die enkel kon begrijpen als je dezelfde studies had doorgemaakt als de persoon die de uitleg gaf. Verscheidene keren wisten de patiënten niet wat er verteld was en hoe de vork in de steel zat. Ze kwamen dan van die kale reis bij ons terecht en vroegen ons om het op een heldere en duidelijke wijze uit te leggen. Ik heb daar gedurende mijn carrière een klein trucje voor bedacht. In de natuur zijn er zoveel fenomenen die helder te verklaren zijn omwille van het logisch denken zelf. Ik trachtte de aanwezige pathologie of de toegepaste revalidatietechniek te kaderen in een uitleg die zich aanbiedt in een natuurlijk proces dat wij wel begrijpen. Ook dit zal ik met een paar voorbeeldjes trachten uit te leggen. ISHIALGIE of in de volksmond het sciatiek genoemd is heel eenvoudig uit te leggen. Je moet je alleen maar willen verplaatsen in de denkwereld van de mensen en beelden gebruiken die ze wel begrijpen. Soms moeilijk maar de moeite om het te proberen. Als je in de tuin een boom plant, moet die in volle aarde staan en moet die water krijgen om te kunnen groeien. Je legt een tuinslang naast de wortels van die boom en laat druppelsgewijs die boom (via die tuinslang) water krijgen zodat hij voeding krijgt en dus kan groeien. Wanneer je nu echter op die tuinslang tussen de kraan en de boom met een zware steen die tuinslang toeknijpt en dus de watervoorziening onderbreekt, dan krijgt die boom geen water meer en zal hij afsterven. Laat nu even de boom een spier in je been zijn, laat de kraan je hersenen zijn en laat de tuinslag de zenuw zijn die via je hersenen stroom naar je spieren stuurt. De zenuw (niet meer dan een elektrische draad) is het middel om via stroom je spier te doen samentrekken. De steen die de tuinslang plat duwde is vergelijkbaar met een versmalde opening tussen twee wervels die net niet groot genoeg meer is om de diameter van die zenuw comfortabel door die opening te laten lopen. Er ontstaat dan frictie van de zenuw tegen de zijkanten van die tussenwervelschijf zoals een elektrische draad waarbij door die wrijving tegen de harde kant van de buis waar hij door moet, de isolatie beschadigd geraakt. Bij die zenuw gebeurt dat ook. De boom of de spier in dit geval krijgt te weinig water of signaal. De spier in dit geval krijgt niet genoeg stroom. Een lamp die te weinig stroom krijgt gaat ook onvoldoende licht verschaffen of zelfs helemaal niet branden. Die spier die niet kan reageren omwille van te weinig stroom (omwille van de afknelling tussen die twee wervels) gaat dit ontbreken van stroom vertalen of doen uitmonden in verzwakking of zelfs tijdelijke verlamming van je been, je voet. Wanneer de zenuw een spier bedient, spreekt men van motorische zenuw. Wanneer die zenuw een gevoel moet vertalen naar de hersenen spreekt men van een gevoelszenuw of sensibele zenuw. De eerste brengt een signaal van de hersenen naar de spier om een beweging te veroorzaken (afdalend naar beneden of afferente baan) de tweede sensibele zenuw brengt een signaal van onze gevoelens (warm-trillend-hard-) naar de hersenen (opstijgend of efferente sensibele zenuw). Mensen begrijpen deze eenvoudige uitleg sneller en wat meer is, ze gaan verantwoordelijker om met de oefeningen die ze meekrijgen om thuis zelfstandig te oefenen. Door inzicht weten ze ook waarom ze bepaalde bewegingen of uitlokkende houdingen niet mogen aannemen. Het is misschien voor de zorgverstrekker zelf wat denigrerend om deze beeldtaal te gebruiken, maar zelf heb ik niet de minste moeite om mij te plaatsen op het niveau van de mens die voor mij staat. Ik heb zo verhalen over de diepe dwarse frictietechniek. Diepe dwarse frictie is een massagetechniek waarbij de zachte weefsels bij een patiënt zodanig dwars gewreven worden tussen duim en wijsvinger, zodat er op en in de buurt van het behandelde weefsel een soort van wondje ontstaat. Meestal is de techniek het meest accuraat bij weefsels die weinig doorbloed worden, zoals pezen bijvoorbeeld. De met opzet gemaakte verwonding onder de huid is dan verantwoordelijk voor een bloeding in de omgeving van dat weinig doorbloede weefsel. De massa bloed die er vrijkomt in de omgeving van de pees zorgt dan voor een betere evacuatie van etterstoffen en andere vervuilende reststoffen. Ook is dat bloed broodnodig om de voedingsstoffen ter genezing aan te brengen. Het mooie voorbeeld is een puistje met een geel kopje. Wat doe je dan? Je pitst dat uit zodat de gele etter de lichaamsholte kan verlaten en dat het bloed dat mee verschijnt de nodige herstelstoffen kan aanbrengen. Het is niet meer of niet minder dan deze techniek onderhuids toe te passen. En zon uitleg verstaan de mensen heel gemakkelijk. Ik heb zo voorbeelden aangehaald over een neuropathologie en die vergeleken met de droge bedding van een Franse rivier in de zomer. Eénmaal als het begint te regenen in het najaar, zwelt deze rivier aan en neemt de stroom van daaropvolgend water alle restanten van de zomer mee en wordt die rivier met de stroom helderder en helderder. Alle verdorde planten en verdroogd terrein krijgen hierna voldoende water om terug wat te overleven Voorbeelden van oedeem (gezwollen been) dat na langdurig negeren niet meer kan ontzwellen omdat de zwaluwklepjes in de aders niet meer volledig sluiten. Ook je gekwetst gewricht ter hoogte van de enkel dat opgezet blijft, en dus niet meer zijn oorspronkelijke vorm kan aannemen is ook zon voorbeeld. Een ballon, na lang te zijn opgeblazen, neemt ook zijn kleine oorspronkelijke vorm niet meer aan. Zo ontstaat vervolgens ook een chronisch letsel. Proprioceptie (bijvoorbeeld bij het opheffen van een lege kan koffie gaat je hand met de pot de lucht in omdat je verwachtte dat die koffiepot vol was) is een mooi voorbeeld van hoe je zenuwstelsel zich voorbereidt op een acute toestand en via de reflexkring zich vergist in de verwachte belasting. Je kan dat vergelijken met de wet van actie en reactie. Ik heb de ziekte van Parkinson ooit vergeleken met een verstoorde telefooncentrale waardoor signalen de overbrugging tussen twee connecties vertraagt, uitstelt of niet kan maken. Het is een waarheid zo groot als een koe dat je als zorgverstrekker de taal van je patiënt moet durven en kunnen spreken. Voor het ereloon dat de patiënt betaalt aan de eerstelijnsverzorger moet hij kunnen rekenen op een coöperatie van die verzorger in de brede zin van het woord. Bovendien is die degelijke en verstaanbare uitleg door de arts zo belangrijk als zijn stellen van een juiste diagnose. Sterker nog, de juiste diagnose met de juiste uitleg maken dat de zieke op zijn beurt inzicht krijgt en ook bijdraagt tot beter herstel van deze aandoening. En dat blijft toch wel de prioriteit voor de patiënt.