Onder mijn voeten en handen.

Niet omdat we te lang bleven slapen maar wel omdat het ontbijtbrood pas kon afgehaald worden om 09.00 uur (Spaanse normen alhier) zijn Pieter, Joke en ik pas kunnen vertrekken aan de tweede etappe op Spaans grondgebied om 10.00 uur stipt. We hadden een redelijk zwaar parcours verwacht (zo stond althans beschreven in de gids) maar al bij al vonden we alle drie dat het zeer goed meeviel. Buiten de 567 hoogtemeters en hier en daar een vervaarlijk slecht liggend parcours met rotsblokken die waarschijnlijk nog door de Heilige Jacobus destijds zelf werden neer geworpen was het ver buiten categorie in de lagere zin wat betreft moeilijkheidsgraad. Ook het feit dat mijn been en de beide voeten geen ziertje pijn uitten, heeft gespeeld in deze comfortabele sessie. Het liep weer als een rookwolk en ook de jeugd vond het een pracht van een traject. Lopend door de Baskische wouden op een smal pad en met een verschrikkelijk adembenemend uitzicht op de glooiende weiden en de zee diep onder onze voeten wordt je begenadigd en voel je je ook een uitzonderlijk persoon om dit te mogen meemaken. Niet soms, maar wel dikwijls werd ik beroerd door de schoonheid en de rustige uitstraling van deze natuur. Ik werd er regelmatig stil van. De gemaakte fotos zullen er niet om liegen maar geven toch niet exact de beleving mee die wij live mochten ondervinden. Dit is gewoon niet te beschrijven door een prutser in de Nederlandse taal als ik. De euforie bij het zien van de verscheidene aangrijpende landschappen heeft me doen fluiten, heeft me doen beseffen hoe dankbaar ik moet zijn, heeft me geleerd hoe nederig ik mij moet gedragen binnen de creatie die ik voorgeschoteld krijg rondom mij. Onderweg komen we een Spaans gezegde tegen dat geschilderd staat als boodschap voor alle pelgrims die deze route volgen. Prachtige regels om te lezen want Pieter weet het onmiddellijk te vertalen naar het Nederlands. Ik heb niets meer nodig: de klare hemel boven mijn hoofd en de Camino onder mijn voeten (zie foto). Wat was het weer een feest vandaag. Je komt na zulke wandelingen niet echt vermoeid aan. Mijn benen en mijn lijf kunnen wel verzuurd en dorstig zijn. Ze hunkeren soms naar wat stilstand na de inspanning en beweging, naar wat water of voedsel, maar de geest is zo verrijkt en bevrijd door al die pure en natuurlijke schoonheid dat het lichaam automatisch en evenwichtig mee wil dartelen in dit heerlijk gevoel. Het heeft me vandaag weer maar eens overmand. We namen zelfs de tijd niet om te eten. We dronken af en toe wel wat maar door de fascinatie en de geboeidheid aan wat we achter de volgende bocht zouden te zien krijgen, ik zeg het oprecht, vergaten we zelfs iets te eten. Zarautz is volgens het gidsenboekje zowat het Hawaï van de Spaanse kust. Je ziet er dan ook veel jonge mensen leuren en sleuren met surfplanken en zeilen en diens meer. Op het strand merk je inderdaad planksurfers die zich op de golven wagen en rechtopstaand het strand trachten te bereiken. Niet altijd lukt dat. De stad zelve is puur op strandtoerisme gericht. De zijstraatjes zijn gesierd en voorzien van gezellige kleine terrasjes met eet- en drinkgelegenheid. De Baskische muziek met zijn typische harmonica klanken maakt de boel nog wat aangenamer. Het Heineken bier is hier goedkoper als een getapt pintje van eigen bodem, en de Affligem is net zo duur als een lokaal sterker biertje. De Sangria wordt hier geserveerd met heel veel vers fruit en ijs. En opgepast, je bent verhangen en meegesleurd in dit Spaans vakantiesfeertje voor je het goed en wel beseft. Fluitend en zingend kruipen we dan ook in Sonjas mobiel vakantiehutje. Ze kwam ons ophalen in Zarautz maar omdat we veel te vroeg ter plaatse waren aan de aankomstplaats lieten we ons alle drie laten vangen aan de zon in een liter wijn (Louis Neefs) op een terrasje vlak aan het strand. We aten er ook wat olijfjes. Deze avond wordt het hier een definitief afscheid van de kleinkindjes, Pieter en Joke. Als afscheid wil Sonja zich nog eens wagen aan een zelfgemaakte Paella met kreeftjes en vis. De bijhorende geestverruimende drank wordt nog overwogen. Wordt het een Baskische typische streekwijn Txacoli (Guy!!!) met veel zuren die door onze aders loopt en morgen nog stof doet opwaaien of eerder een zacht Bordeauke, ik laat de keus aan de jonkheid. Morgen stap ik een heel licht parcours naar Deba. Maar aangezien mijn pees en tenen gans zijn hersteld, ben ik optimistischer dan ooit. Ik voel het nu aldit gaat me lukken.

Voorwaar geen appetijtelijk hoofdstukje, maar soms is ons ereloon wel heel zuur verdiend. Letterlijk zuur. Het zal je ook al ooit eens zijn opgevallen dat sommige burgers een zweem van een lijfgeur met zich meesleuren. Soms is die lijfgeur niet eens zo wansmakelijk, echter heel regelmatig is deze lichaamsreuk voor de ontvanger ervan, vervelend tot kokhalzend afstotelijk. Zowat elke week bieden er zich mensen aan binnen ons patiëntenbestand wiens bodys odeur niet behoort tot de aangename reukemoties. We hebben daartegen een geheim wapen aangeschaft. In elke praktijkruimte staat een klein groen flesje van eucalyptusconcentraat dat een paar druppels verstuift via een drukknop. Eén druk en gans de ruimte is voorzien van een totaal alles vernietigende slechte gewaarwording. Het universum vult zich dan met fris en natuurlijk parfum van eucalyptusbomen. Doeltreffend wel, maar weet dat één enkel flesje gauw zo een 45 euro kost. Ik beschrijf de geur van een aantal onbewuste en ook onschuldige stinkers. Ik had ooit een obese verpleegster in behandeling. Ze was de jeugdige leeftijd tussen 25 en 30 jaar. Vrij verzorgd, normaal gekleed en netjes van uitzicht. Toen zij zich echter op de behandeltafel neerplofte, verspreidde er zich onmiddellijk een opdringerige geur van preisoep en zure bloemkool. Het stinkding steeg vanonder haar oksels naar boven, vlakbij waar ik mijn manuele gevoeg moest uitoefenen. De weeïge damp dwarrelde opwaarts boven de behandeltafel en het was alsof mijn reukorgaan nog niet voldoende op de proef was gesteld, ook mijn hemd bleef naar die groentesoep ruiken. Ik heb toen onder het mom van te warm in mijn behandelruimte, mijn deur wijd open gezet en ook de toegang naar de frisse buitenlucht ostentatief open gezwierd om zo toch een beetje een mengelmoes te verkrijgen van dure en scabreuze transpiratiegeur met natuurlijke buitenlucht. Telkens wanneer deze patiënte zich bij mij moest aanbieden , was er paniek die aangevuld werd met een preventieve actie om bij voorbaat de geur van eucalyptus de overhand te gunnen. En dat het flesje heeft gespoten toen. August was een brave man van rond de zeventig jaar. Hij werd op voorschrift van de arts naar mij doorgestuurd omdat zijn longen belast waren met fluimen die de oudere man moeilijk autonoom kon ophoesten. Er moest dan getappoteerd worden met beide handen op de borstkas en de rug om via vibraties deze slijmen dank zij de werking van de trilhaartjes op de luchtpijp opwaarts te stuwen en zo na het ophoesten naar buiten te evacueren. Niet het aangenaamste werk, maar iedereen moet worden geholpen. Het was me bij de eerste beurt al opgevallen dat deze fluimen die verzameld werden in een papieren doek, fel roken. Nooit had ik meegemaakt dat een opgehoeste fluim rook. Naargelang de behandeling vorderde werd de stank van deze expectoraties indringender, feller, scherper. De reuk was na een aantal behandelingen niet meer te verdragen en regelmatig moest ik mijn hoofd draaien om een braakneiging te onderdrukken. Zo kon dit niet verder. Om zeker te zijn dat ik me niets inbeeldde, nam ik contact met de echtgenote en vroeg haar of de echtgenoot in huis ook moest hoesten en of die slijmen ook zo roken. Die mevrouw begon te wenen aan de telefoon uit dankbaarheid dat er toch iemand aandacht schonk aan haar klacht. Ze had het reeds aan de huisarts vermeld, en die had gezegd dat het na een tijdje wel beter zou verlopen. Ook de dienst pneumologie (longziekten) had op deze melding niet direct een antwoord gegeven. De mevrouw gebruikte het woord dat ik nauwelijks durfde uitspreken. Een rottend kadaver, daar is de geur mee te vergelijken zei ze. Ik kon het alleen maar beamen en beloofde dat ik de huisarts zou verwittigen en dat ik enige druk op de spreekwoordelijke ketel zou plaatsen. Ik belde dus de huisarts. Ik was na ruggespraak met de echtgenote nu wel overtuigd van mijn stelling dat die longen inderdaad een verteringsgeur verspreiden. De huisarts was luisterbereid maar trachtte mij te overtuigen dat zoiets niet kon. Toen ik de arts meldde dat ik bezorgd was om mijn eigen gezondheid en die van mijn andere patiënten, en bovendien niet meer kokhalzend en brakend een patiënt wou verzorgen belde hijzelf na mijn aandringen de longspecialist. Hij stelde zelfs de vraag tot opname ter observatie. De zieke man werd via spoedgevallen in Gasthuisberg onderzocht en daar werd de zieke gemeld dat het vijf na twaalf was. Een spoedingreep werd diezelfde dag nog gepland. Het onderste deel van beide longen moest operatief worden verwijderd omwille van bilaterale etterende longkwabben. Na een drietal weken mocht ik de herstellende en dankbare man verder thuis gaan behandelen. Die mevrouw is mij toen ook erkentelijk geweest voor dat telefoontje, want zij beweert dat mijn communicatie met de huisarts het leven van haar echtgenoot heeft gered. Felix en Justin waren broers die een boerderij hadden. Ze waren nooit gehuwd geweest en werkten in onderling overleg samen met het rijzen en zinken van de zon. Twee echte boeren die meer interesse hadden voor hun stiel dan voor hun eigen lichaam en meer respect vertoonden voor de signalen van de natuur dan voor hun eigen levensonderhoud. Ze waren continu in arbeidsmodus en ik vermoed dat ze de werkkledij die ze tijdens de dag droegen niet uit deden om te slapen. Hun schoeisel waren botten waarvan de kleur amper te raden was en ook hun hemd en neksjaaltje was stijf van het transpiratievocht. Felix had een kruisbandletsel maar voor een operatie nu, in de zomer, was er geen tijd. Hij was uit de tractor gestapt en had zijn voet verdraaid in een molshoop waardoor hij de knie getorst had. Hij vergeleek het met een schotelvod die je uitwringt. De bovenkant van mijn been wou met de klok meedraaien, en de onderkant onder mijn knie wou tegen de klok draaien. Natuurlijk wringt dat, wist hij me te vertellen. Telkens Felix in zijn werkkledij in de wachtzaal had gezeten en daarna bij mij binnengestrompeld kwam, was het alsof ik midden in de koeienstal stond. De geur van stro, vochtig hooi en uitwerpselen verspreidde zich binnen mijn wereld van verzorgende behandelingen. Het begon bij ons te stinken naar een veeartsenijpraktijk. Sommige medepatiënten maakten al eens een opmerking, maar de meesten hielden het bij een neerwaartse blik met het gebaar van duim en wijsvinger wrijvend over het onderste deel van de neusvleugels. Ik heb toen een wijs besluit genomen en noemde het een win-win besluit. Ik plaatste Felix s avonds, alleen, als laatste patiënt zodat er kon behandeld worden met open deur en de wachtruimte ook voor hem alleen ter beschikking stond. De brave harde werker vond dat heel tof van mij want hij dacht dat ik het deed om hem gedurende de dag de tijd te gunnen om ongestoord zijn landbouwactiviteiten te kunnen uitvoeren. Eigenlijk kon ik door hem zo laat te plaatsen, mijn behandelruimte volledig verluchten tijdens de daarop volgende nacht. Ook hierbij heeft het groene flesje meermaals dienst gedaan. Je hebt geen idee naar wat mensen zoal ruiken. Verschillende keren werden wij haast bedwelmd door de alcoholgeur van een ademende en zwoegende patiënt. Tijdens al wat zwaardere oefeningen werd er ook al wat zwaarder geademd en wanneer er een alcohol abusus aan vooraf ging, werd die specifieke geur ook uitgestoten tijdens een behandeling. Wanneer patiënten om 7 uur in de ochtend behandeld worden en zich ongewassen en ongeschoren, zonder tanden te hebben gepoetst, aanbieden, dan is je dag reeds getekend gestart. De slaapgeur en hun stinkend bekje doorkruisen dan je goed en fris ochtendgevoel zoals een aalputgeur in een restaurant tijdens een smakelijk etentje. De kledij van sommigen kon absoluut stinken. Je kon de geur van honden en katten dikwijls in de kledij herkennen. Sommige vreemdelingen hebben ook hun zeer speciale geuren. Je kan het plaatsen tussen de geur van thee en kruiden. Helaas is die geur niet altijd te rijmen met geuren uit onze cultuur. Ik behandelde voeten van mensen waar de zwarte verkorste transpiratievlokken nog tussen de tenen hingen. Ostentatief en opvallend nam ik dan de ontsmettingsalcohol en spoot zeer vrijpostig de roze vloeistof over mijn te behandelen object. Daarna volgde de voetwassing en balseming. Het heeft niet altijd geholpen, want vermoedelijk dachten sommigen dat dit ritueel bij de behandeling hoorde Als zorgverstrekker heb ik geleerd dat je in sommige penibele situaties beleefd moet blijven. Je moet je overtuigen van veel te zullen zien, veel te zullen horen, veel te willen ruiken en vooral veel te kunnen zwijgen.