Onder mijn voeten en handen.

Het was rond 08.37 toen Walter de motorhome in klom en met zijn vrouwtje Liliane en mijzelf naar Kasteelbrakel reed om me daar te deponeren. Rond 10.10 waren we ter plaatse en kom mijn tocht aanvatten. Ik moet het u bekennen: voor Walter, mijn compagnon de route, ben ik wel degelijk te streng geweest. Die man rijdt met die mobilhome precies dat het een loopfietsje is. Volgens mij heeft hij camioneursgenen in zijn bloed. Hij vervoerde ons naar het startpunt alsof hij heel zijn leven niets anders gedaan heeft dan met motorhomes te rijden. En nochtans weet ik heel goed dat hij voor zijn pensionering ergens op een heel hoog gekaderd bureauke zat bij de General Motor holding. Je zou dat niet zeggen he, als ge die kerel zo ziet en hoort. Enfin ik begin mijn tocht in Waals Brabant met een klim naar het kasteel van Braine Chateau. Het zweet breekt me uit, want ik had uit voorzienigheid een warmer hemdje aangedaan omdat de dag zich niet bijster warm aankondigde. Net geen 13 graden lees ik af op mijn draagbaar thermometer. De wind is guur en blaast constant op mijn linker flank. Mijn hoed heb ik met een veiligheid vastgemaakt aan de riem van mijn rugzak, want de luchtverplaatsing is zo hevig dat mijn kepjevan de hoed omhoog geduwd wordt. Net een wandelende Jood, en die gaan soms ook ver. Wanneer in Tubeke aankom en de Zenne oversteek zie ik heel veel industrie. Op het vlak van wandelaangenaamheid wil ik de tocht vandaag zeker geen 5 op tien geven. Heel betonwegen en haast geen veldwegeltjes. Open vlakten waar de wind vrij spel heeft en koude temperatuur. Maar dat komt er nu eenmaal bij. Ik kreeg nog een berichtje van broer Karel die niet twijfelt aan mijn geluk en beleefd plezier, maar wel een tandje bijplaatst voor dingen waar ik geen controle over heb. Geen ziekten, blessures of al te slecht weer, daar wil hij eitjes voor dragen naar de Clarissen. Ook Lutgarde wenst mij nog gauw telefonisch een prachtige tocht. Dank en waardering aan u allen die mij dragen in je geest. Met zoveel aanmoediging en ondersteuning zou het bijna gênant zijn om te mislukken. In Quenast merk ik een paar lui op die in de volkstuintjes de beste groenten uit hun klein territorium trachten te kweken. Mooi geordend en haast allemaal even groot liggen hier kleine akkers te pronken met de vruchten uit de Henegouwse bodem. Strikt onderhouden net als in een concours de paysage. Ik eet na pas na 20 kilometer (er was eerder geen gelegenheid om zittend te eten) in een aftands landelijk verlaten kapelletje waarvan de traliedeur door vroegere passanten in het slot is geforceerd. Eigenlijk was ik er dankbaar om, want mijn nat bezweet hemd met de ijzig koude wind is niet de ideale combinatie om verder te wandelen. Moeder Maria stond er niet al te eenzaam bij op haar verduurd en vochtig ruikend tafelkleed. Het kadaver van een verdroogde dode muis samen met een recent overleden vogeltje lagen er beide op het altaar en ook zowel de spinnen als de langpoot muggen waren niet echt opgezet met mijn bezoek aan dit heilig nestje. Ik zat er uit de wind en het was er droog. Meer moest dat niet zijn. Ik eet er mijn boterhammetjes op en kan me in aanschouw van een iet of wat verlegen moeder Maria beeldje ontdoen van een kletsnat hemd. Ook mijn broek, de inhoud en aanhorigheden kan ik hier in alle rust en peis wat ordenen en herschikken... Velden met koolzaad konden mijn dag nog wat kleur geven want van de sky zonder limiet moest ik het niet verwachten. Zware donkere wolken bedreigden me de hele wandeling maar gedroegen zich als niet bijtende maar wel blaffende honden. Om net geen 14.30 bereikte ik mijn metgezellen aan de kerk van Hoves. Nog steeds geen pijnlijke voetjes en geen enkel blaar, maar het hevig zweten begint me enige zorgen te baren. Waarschijnlijk is dat nog steeds het gevolg van een niet 100% herstelde bronchitis. Morgen volgt dag 4 en begint de tocht onder ons twee. Walter en ik zullen dan op elkaar aangewezen zijn en pas vanaf morgen zullen onderlinge afspraken belangrijk worden. Hopelijk moet Sonja geen vlieg zijn om ons gekibbel te aanhoren, want alle vliegen in de buurt meppen we neer, met handdoek of blote hand. Je bent verwittigd he Sonja.

Tijdens mijn loopbaan had ik te maken met allerlei soorten patiënten. Er waren verzorgde mensen, minder verzorgde tot zelfs stinkers die met één spuitje van de luchtverfrisser niet te omzeilen waren. Er waren er heel intelligente en zeer technisch bekwame. Rijken en minder begoeden. Vriendelijke en astrante. Assertieve en arrogante zakken. Lieverds en venijnigaards. Mooie en nog mooiere. Adonissen en sinterklazen. Noem maar op. Wanneer je echter te maken krijgt met een arts of een specialist, dan kantelt je persoonlijke ambitie naar hoe ga ik dit varkentje moeten wassen. Ik had echt het grote geluk, ongelooflijke meevaller dat ik enkele grote profs van het U.Z. Leuven mocht revalideren. Die bekende wetenschapsmensen met zoveel charisma, een bodemloze erkenning binnen en buiten hun specialiteit, een uitgebreid deskundig palmares, relaties en collegiale professionele linken bij de vleet, echte en onechte vrienden in alle lagen van de publieke media en vooral onnoembaar veel ervaring en waardering in en om hun beroepskennis. Al die mensen blijken ook maar heel gewone patiënten te blijven binnen hun specifiek revalidatieverhaal. Niets van al die praktijken zoals varkentjeswasserij. De sessie duurt telkens een dertigtal minuten. Te lang om geen dialoog te voeren. Te kort om de mens in zijn totaliteit en van heel dichtbij te leren kennen. Veel vragen over zijn beroepsdomein liggen op mijn tong en veel impact van mijn sociale benadering van een patiënt bevindt zich in een aftastende fase. Wanneer je deze patiënt dan meermaals per week behandelt, ontstaat er vrij snel een soort vriendschappelijke relatie. Ook aan de hand van de antwoorden die je geeft op de vragen en onzekerheden van deze specialistpatiënt (specialist op een ander terrein dan het jouwe) verkrijg je een vorm van waardering, die recht evenredig stijgt naargelang van de verbetering van de fysieke pathologische toestand die een min of meer stabiele vorm aanneemt. Dit creëert een wederzijdse vorm van erkenning en vertrouwen en zelfs hier en daar respect. Het zijn dan ook de essentiële spelregels, binnen het vak van de menselijke geneeskunde. Op mijn heel eenvoudige vraag aan de professor wat hem nu precies zo beroemd had gemaakt kreeg ik een heel uitgebreid en fel gedetailleerd antwoord. Deze sessie liep zelfs uit tot 40 minuten. De professor vertelde mij het volgende verhaal: Mijn bekendheid, mijn beruchtheid, mijn beroemdheid dank ik aan drie Bs. Niet de buik, borst en billen, dan wel de drie Bs van beminnelijkheid, bereikbaarheid en bekwaamheid. Ik heb over jouw vraag ooit een voordracht gegeven voor veel schoon volk in Nederland. Maar vooraleer je dit antwoord verkeerd interpreteert, geef ik volgaarne wat meer uitleg.

Ik opereerde patiënten op maandag, woensdag en vrijdag en bij spoed wanneer het moest. Telkens twee dagen na de operatie stond ik erop voor mezelf, de behandelde patiënt op te zoeken in de kamer. Toen was er nog geen cardiale intensieve zoals wij die nu kennen. De behandelde patiënt werd na de recovery room naar een intensief gevolgde afdeling verplaatst als tussenfase naar de eigen kamer. De patiënten die ik vrijdag opereerde moest ik dus op zondag een eerste keer gaan consulteren. Na de hoogmis op zondag om 10 uur zette ik mijn vrouw thuis af en terwijl zij het middagmaal klaarmaakte, reed ik richting Sint-Rafaël om er de patiënt op de kamer of de intensieve bewakingsdienst te gaan opzoeken. Wat schrokken die mensen zich telkens een bult als die grote professor op zondagvoormiddag op de rand van hun bed kwam zitten en in hoogsteigen persoon kwam vragen hoe het hen verging. Die behandelde personen verbleekten soms haast van het verschieten. Ik was één van hen, en bevond me haast op hetzelfde niveau als zij. De afdaalprocedure naar het peil van de patiënt heeft een heel groot helend en positief beoordelend effect. De empathie die je toont en de vorm van medeleven hebben heel emotionele raakvlakken op zulke momenten. Ik stelde me beminnelijk op zonder het al te goed te beseffen. Bij een spoedoperatie ging ik steevast eerst naar de familie in de wachtkamer om hen te overtuigen dat ik mijn uiterste best zou doen voor de wachtende patiënt. Ik wou die mensen eerst gerust stellen, hen met bemoedigende woorden vertellen dat ik mijn uiterste best zou doen. Helaas hen ook mededelen dat ik geen wonderen kon verrichten. Indien het verkeerd zou aflopen, of afliep, moesten ze begrijpen dat ik in hoogsteigen persoon mijn uiterste mogelijkheden had boven gehaald. Niet de assistent mocht dit doen. Dit moest ik zelf klaren. Het had een enorme inpact op de fase en het contact met de patiënt en de familie na de spoedoperatie. Hoeveel maal heb ik tijdens latere controle consultaties van deze patiënten lovende, prijzende en dankbare reacties gekregen, betreffende mijn bezoek in de wachtzaal of aan hun bed. Ik ben ervan overtuigd dat mijn beminnelijke houding deel uitmaakte van mijn succes tijdens mijn beroepscarrière.

We spreken van de jaren zeventig. Een GSM was nog niet uitgevonden. De piepers daarentegen wel. Het waren apparaatjes die konden gekocht worden via Belgacom en die werkten met nummertjes, annex aan je oproepnummer. Wanneer er op mijn pieper een nummer 2 verscheen, vroeg de assistent me om met hem contact op te nemen. Wanneer het nummertje 3 verscheen, betekende dat een beslissing op ingreep of interventie wachtte op mijn advies. Het nummertje 1 echter betekende dat een persoonlijke tussenkomst van mijn persoon onvermijdelijk was. Men rekende op mijn aanwezigheid. Het was dan ook een ongeschreven wet dat ik mij fysiek naar het hospitaal verplaatste, zodra ik dit cijfertje op mijn semafoon opmerkte. Mijn vrouw wist dan wanneer we bijvoorbeeld samen op een feestje waren zij ofwel mee reed met mij ofwel zelf achteraf de taxi naar huis moest nemen. Menig familiaal bezoek werd doorkruist door dit nummertje 1. Ik maakte er een wetmatigheid van dat collegas op mij konden rekenen wanneer ik er moest zijn. Uitzonderingen waren er wel, echter ongezien weinige keren dat ik bij een oproep niet opdaagde. Iedereen binnen mijn beroepskring kende de betekenis van mijn bereikbaar zijn.

Ik studeerde af als dokter in de geneeskunde aan de K.U. Leuven en specialiseerde me in de richting vaatheelkunde. Op vraag van het toenmalige diensthoofd cardiale chirurgie, volgde ik een twee jaar durende stage in Amerika, waar ik voor het eerst in contact kwam met grote specialisten in deze branche. Vraag mij niet naar mijn toenmalige bekwaamheid. Er volgden nog zeven jaren vervolmaking in Heerlen waar ik een leerstoel toebedeeld kreeg binnen mijn specialisatie. Ik werd ondergedompeld in een bad van nieuwe methodes en innoverende technieken. Het was haast net zo nieuw voor mijn opleiders als voor mezelf. De eerste 200 ingrepen voerde ik uit met toegeknepen billen. Moesten ze tussen mijn bilspleet een briefje van 10 dollar hebben gestoken en het tijdens de ingreep er hebben willen uittrekken, het was gescheurd in twee stukken. Na mijn 200ste operatie en tot ingreep nummer 500, was dit geplaatst briefje van 10 dollar er wel al uit te halen wanneer je hard genoeg trok. Na mijn 500ste ingreep viel dit dollarbriefje er wellicht vanzelf uit. Vanaf dit moment werden er zelfs onderling, en vooral door mezelf aan de tafel des leven of dood, grapjes gemaakt. Heel ontspannen maar daarom niet minder bekwaam of ervaren. De opleiding en het uitvoeren van je professie valt mee onder de noemer ervaring die uiteraard de eigenschap bekwaamheid voeding geeft. Ik vermoed dat elkeen die wat fijn psychomotorisch getalenteerd is in zijn vingers, deze puur technische ingrepen an sich wel kan leren uitvoeren. De theoretische achtergrond moet echter aanwezig zijn om deze bekwaamheid een draagvlak te verlenen, en dus op dit vlak ook deze bekwaamheid naar boven te halen.