"Het Hof van Beroep heeft het UZ in Brussel veroordeeld tot een schadevergoeding van zo'n 400.000 euro omdat een meisje werd geboren met een handicap", zo stond het letterlijk op de website deredactie.be van de VRT. Naar Belgische normen gaat het hier om een historisch bedrag. De aanleiding was een aantoonbare medische fout, die door het UZ overigens niet betwist wordt, maar logischerwijs wel betreurd. De moeder, die ten gevolge van een erfelijke aandoening al een gehandicapt kindje op de wereld had gezet, vreesde toen ze opnieuw zwanger werd hetzelfde risico te lopen, en liet zich testen in het UZ. De resultaten toonden aan dat er deze keer geen probleem was. Maar jammer genoeg, voor alle partijen, toen het meisje geboren werd bleken de dokters zich vergist te hebben. Hoewel zij beweren dat de fout eigenlijk ligt bij een onzuiverheid van het product dat voor de test gebruikt werd (en inmiddels vervangen werd door een gelijkwaardig product van een andere fabrikant). Tot zo ver de "feiten". Je zou denken: er is een medische fout aangetoond, de dokter(s) en/of UZ worden veroordeeld tot een schadevergoeding aan de ouders/nabestaanden (het kindje is inmiddels aan haar ziekte overleden), en het UZ verhaalt minstens een deel van de kosten op de producent van het slechte product. Iedereen tevreden? Niet dus!
 
De ouders argumenteren namelijk dat ze, indien ze op de hoogte zouden zijn geweest van de handicap, een abortus zouden hebben laten plegen. Met andere woorden dat het kind, zoals het geboren werd de facto ongewenst was. De gedachte op zich is begrijpelijk, maar hoogst ongewoon als argument, maar tot daar aan toe. Minder begrijpelijk vind ik dat het kind zelf - bij monde van de ouders natuurlijk - een schadevergoeding vordert op grond van het feit dat het liever niet geboren was dan met een handicap, en dat de schuld daarvan bij het UZ en de dokters ligt. Nu weten we allemaal dat er nogal wat ongewenste kinderen rondlopen op de wereld, en dat velen van hen geen benijdenswaardig leven leiden (of lijden). En ik probeer dus open en onbevooroordeeld te begrijpen wat een kind van 10 jaar kan bezielen om die redenering te ontwikkelen (en ik onderschat de intelligentie van kinderen absoluut niet, al heb ik geen weet van het soort handicap dat het meisje in kwestie had). Of de ouders in naam van het kind. En er zijn wel wat argumenten te bedenken: voor de ouders natuurlijk dat het hebben van een kind dat speciale zorg nodig heeft een bijzonder zware fysische en psychische belasting met zich meebrengt, dat zorg ondanks al onze sociale voorzieningen duur is, eventueel zelfs dat het hun (sociale) leven ondermijnt… Voor het kind zelf is het haast onmogelijk in te schatten, maar ik kan me voorstellen dat – indien het zich volledig bewust is van zijn of haar afwijking ten opzichte van andere kinderen – het het leven als ondraaglijk beschouwt. Voorwaar, dat is geen klein bier, en als rechter zal het je maar overkomen dat je in deze een oordeel moet vellen. Maar – en ik schrijf dit oprecht zonder enig cynisme – voor het kind stelt het probleem zich inmiddels niet meer, het meisje is immers overleden. De rechter heeft dit feit ogenschijnlijk niet laten doorwegen in zijn vonnis, en heeft geoordeeld dat het lijden van het kind gedurende de 10 jaar dat het geleefd heeft een schadevergoeding verantwoordt.

Waar het boeiend wordt is niet zozeer het feit dat kind en ouders een schadevergoeding hebben toegewezen gekregen, want dat kan elk weldenkend mens wel begrijpen. Ik vermoed dat zelfs het UZ en de betrokken dokters daar in sé begrip kunnen voor opbrengen (al blijft het onbegrijpelijk dat de producent van het gecontamineerde testproduct hier volledig buiten schot blijft, dit wordt vermoedelijk nog vervolgd). Maar naast de ongeziene hoogte van het bedrag – toch zo’n slordige 16 miljoen oude Belgische Franken, voor de niet meer zo jonge lezer – is ook de argumentatie van de rechtbank ongezien. De dokters zijn, aldus het vonnis, uitdrukkelijk niét verantwoordelijk voor de handicap van het meisje, maar wel voor het feit dat het kind geboren werd. Lees: de vrouw was immers reeds zwanger, ze hadden de zwangerschap dus moeten afbreken, dus abortus plegen. Herlees dit zinnetje nog eens. En ik richt me nu weer tot de iets ouderen onder mijn lezers – met welgemeende excuzes voor de jongeren - die zich wijlen onze koning Boudewijn nog zullen herinneren. Wilfried Martens – overigens een man van goede katholieken huize – moest toen een geweldige creativiteit aan de dag leggen om een constructie te bedenken die het de koning mogelijk maakte te blijven functioneren, hoewel hij weigerde de democratisch gestemde abortuswet te ondertekenen. Een duidelijke politieke daad, die een vorst in dit land niet hoort te stellen. Maar de goede man kon deze wet – kindermoord! – niet in overeenstemming brengen met zijn geweten (met het sturen van troepen om zijn privébelangen in de Zairese en Ruandese mijnen te verdedigen had hij minder problemen, maar dat is een ander verhaal), en werd door de regering 1 dag lang “in de onbekwaamheid om te regeren” verklaard, waardoor de wet, ondertekend door Premier Martens, uitgevoerd kon worden. Dat is dit jaar 20 jaar geleden. Ik merk op dat tot op dat ogenblik het plegen, laten plegen, of bijstand verlenen bij het plegen van abortus strafbaar was,  zoals Dokter Willy Peers aan den lijve mocht ondervinden, en tot laat in de jaren “70 nog verschillende andere voorvechters, die omwille hiervan voor kortere of langere tijd achter de tralies gingen (en we spreken hier niet over “nabehoedsmiddelen”, het ging hier echt wel om vrouwen wiens leven gevaar liep, over slachtoffers van verkrachtingen, over vrouwen in absolute crisissituaties…).

Nu zie ik de lezer bedenkelijk fronsen: man, waar heb je het over? Waarom dat geleuter over de abortuswetgeving? Wel, ik kom terzake. Vandaag worden een aantal dokters en een Universitair Ziekenhuis veroordeeld omdat ze geen abortus hebben gepleegd op een zwangere vrouw (dat wordt niet expliciet gezegd, maar ik kan het niet anders lezen). Tot 20 jaar geleden werden dokters vervolgd omdat ze wél abortus pleegden in gevallen zoals dit. Dat betekent de facto dat er in België heel wat mensen met een handicap rondlopen die meer dan 20 jaar oud zijn. Die zouden nu eens allemaal rechtszaken moeten inspannen tegen de Belgische staat, die dokters én ouders verbood abortus te plegen, ook als die met zekerheid wisten dat er een gehandicapt kind geboren ging worden. Ook die kinderen en ouders hun leven was verwoest nog voor het goed en wel begonnen was, maar daarvoor kon men geen dokters of ouders verantwoordelijk stellen, het zat gewoon ingebakken in de wetgeving van dit land. En het waren dezelfde rechtbanken die de overtreders toen naar de gevangenis stuurden…

Voor de gehandicapte kinderen die geboren werden nadat de uitvoeringsbesluiten van de Abortuswet getekend waren is er ook een manier om genoegdoening te krijgen. Als ze wilsbekwaam zijn kunnen ze hun ouders voor de rechter dagen omdat ze – misschien wel vanuit een diep christelijk geloof – besloten tegen beter weten in hun gehandicapte kinderen te baren en liefdevol groot te brengen, ook als dat hun eigen leven zwaar zou hypothekeren.

Ik heb zo het gevoel dat, indien deze uitspraak niet in cassatie verbroken wordt, de Belgische staat (en misschien ook wel enkele pechvogels van ouders) zich in de komende maanden aan een paar serieuze schadeclaims mogen verwachten. Niet omdat er mensen overleden zijn aan medische blunders, maar omdat er mensen geboren zijn uit medische blunders. Het is weer eens wat anders.

Belastingverlagingen zullen er dan niet meteen inzitten, alle beloften ten spijt…

Nagarjuna 09-12-2010

09-12-2010 om 23:03 geschreven door Nagarjuna