Charles vertelt weer een mooi verhaal. Over de vorige directeur van de school, geen aardige man. Een last voor leraren en een tiran voor de leerlingen. Oh wee als je een duik in de rivier had genomen en hij kwam erachter... Bovendien was hij een slecht bestuurder, chaotisch en onbetrouwbaar. Leerlingen haatten hem maar wat konden ze doen? Iets als een leerlingenraad is hier ondenkbaar. Inspraak?? Nee, haal je de koekoek! Dan maar in hongerstaking. Het eten was slecht, oneetbaar. Zwijgende rijen leerlingen die hun bord lieten staan. Maar het protest werd onderdrukt, er werd geslagen, gedreigd, en uiteindelijk weer gegeten. De directeur dacht de strijd gewonnen te hebben en vierde dat met een nog strenger regiem. Minder eten, langere studeertijden, geen feestavonden meer. Toen was de maat vol. In 1989 is op een nacht zijn huis in brand gestoken, het werd een grote rel. Een aantal leerlingen is van school gestuurd, ook de directeur werd overgeplaatst naar elders Op de plek van zijn oude huis werd een nieuw huis gebouwd, een mooi blauw huis. De nieuwe directeur -mr. Mutomba - woonde inmiddels al ergens anders en voelde weinig voor een verhuizing. Net toen het huis af was kwamen wij. Met zijn tweeen , tot ieders verrassing. Jim was niet alleen, maar kwam samen met zijn vrouw!! Er was al een woningtekort, maar nu werd dit nog groter!! Koortsachtig overleg, er was zo snel geen andere oplossing, mr. Jim moest dan maar in dit nieuwe huis, alhoewel anderen daar meer recht op hadden. En Tim werd onze buurman.
'Zo zijn jullie op deze mooie plek terechtgekomen!! Jullie zijn geluksvogels!'
Tja, je heet Lucky Jim of niet...
We zijn stil van dit verhaal. Die brave leerlingen die zo goed kunnen luisteren, je nooit tegenspreken, desnoods uren achter elkaar stil kunnen zijn.....zijn dat dezelfde leerlingen die huizen in brand steken??
Inmiddels is het donker geworden. Sterren twinkelen, een warme rustige avond in maart. We leven in 1993 en hebben geen idee wat ons verder te wachten staat. Ik realiseer me dat ik nog nooit zo lang zo ver weg van de zee ben geweest. Wijk aan Zee is verder weg dan ooit. Tegen de achtergrond van het Zuiderkruis passeert een groepje vogels. Meeuwen zijn het niet, maar wat wel? 'je hebt twee soorten vogels', zou Charles zeggen: ' vogels die je kunt eten en vogels die je niet kunt eten'!
Voor mij zijn het albatrossen, grote vogels boven de oceaan die zelden aan land komen. Ons schip vaart rustig door, de oceaan is eindeloos, onze loods zal ons overal veilig doorheen loodsen. We zijn gelukkig, domweg gelukkig in Afrika.
We zitten weer alleen op ons terras, William Shakespeare is verdwenen. Zou hij toch ergens een kroegje hebben ontdekt??
Uitkijkend over de lage roodkleurige heuvels en de kale wildernis met al zijn onzichtbare dieren, waan ik me soms op een groot schip in een onmetelijke oceaan. Het schip is Dadaya Highschool en de zee het lege savanne-landschap om ons heen. Op weg naar onbekende verten. Wekelijk gooien we een fles in zee, met een brief erin. Net als ooit op de boot naar Texel. Voor de jutters op verre stranden...
We staan op de brug en proberen de richting te bepalen. Maar we hebben geen idee, want we zijn hier vreemdelingen. Bovendien kennen we de ondieptes en gevaarlijke stromingen niet. Gelukkig hebben we een uitstekende loods aan boord gehaald...
Charles Sibanda is een vrolijke man met grote pretogen in een diepdonker, altijd stralend gezicht. Steeds is hij bereid ons dingen uit te leggen die we niet snappen en dat is heel veel. Maar zijn geduld is eindeloos en bovendien kent hij ons- murungu (blanken)- uit zijn studietijd, waarin hij heeft samen gewoond met witte studiegenoten. Hij begrijpt onze eigenaardigheden en snapt hoe wij denken. Charles is leraar Shona en godsdienst en leert ons de taal. Tussendoor vertelt hij over de gebruiken en gewoonten van de mensen hier. Charles is onze loods.
'Charles, hoe komt het dat wij als nieuwkomers op het mooiste plekje van de school wonen, met het mooiste uitzicht? Is dat niet meer een plek voor een directeur? Voor Mr. Mutomba?' Weer die pretogen en die brede grijns. 'jullie Europeanen zijn toch belangrijk?? Zijn jullie niet de halve wereld overgevaren om ons de ware cultuur bij te brengen?'. Dan schatert hij het uit en slaat zich op de knieen van pret, drukt onze handen en herhaalt zijn boodschap nog een paar keer, in steeds iets andere bewoordingen. Vertellen op zijn Zimbabwiaans..heerlijk!
Het zijn gezellige lessen waarin we veel lachen. Dat Shona komt later wel, he Charles. Tatenda!! (bedankt).
oh vader Jakob, ik ben geen slaapkop. ik tel de slurven, zorg dat ik ze niet stoor. zij.... trompetteren in koor.... ik kom zo de nacht wel door.
Niet dat het helpt, maar rust geeft het wel. Als in een film komt de dag van vandaag weer langs: mijn collega History die acteert voor de klas, de leerlingen buiten die verhalen van Shakespeare uit hun hoofd leren en naspelen. Leerlingen afkomstig uit stadjes en dorpjes waar soms nog geen electriciteit is....televisie........ja dat zou geweldig zijn!!! Ook zij komen hier in een andere, spannende wereld en wat leren ze? Hamlet!!
De tuin staat in brand! Rook kringelt omhoog achter de groentetuin waar Benard bezig is vuil te verbranden. Gelukkig blijkt het mee te vallen, ik kan er nog maar niet aan wennen dat huisvuil hier niet wordt opgehaald. Benard heeft een zware strijd geleverd met de rotsachtige grond, net zolang tot de kuil diep genoeg was om het vuil te kunnen verbranden. Niet dat hij snel vol raakt, kant-en-klaar maaltijden zijn hier niet te krijgen en het meeste afval wordt hergebruikt. Kinderen spelen met vanalles en plastic tasjes kunnen eindeloos worden hergebruikt. Het is hier een grote kringloop-winkel!!
's Avonds lig ik naast Veronica onder de klamboe en staar naar de dromenvanger boven ons bed. Geen zuchtje wind komt door de openstaande ramen naar binnen en toch verbeeld ik me dat het sierlijke voorwerp soms even lijkt te trillen. Het is warm en ik luister naar naar het nijdige zoemen van de muggen binnen en het luide getjirp van de krekels buiten. We zijn hier nu bijna 3 maanden en voelen ons hier al zo thuis! De zomer loopt bijna ten einde en op 21 maart begint de herfst. Ik kan me er geen voorstelling van maken. Vallende blaadjes???
Onze Grote Droom is uitgekomen, we zijn in Afrika! Zoveel indrukken, wat moet ik opschrijven, alles is nieuw! In gedachten gooi ik -net als Benard- alle gebeurtenissen in een diepe kuil, steek de brand erin en kijk wat er van overblijft. De restanten probeer ik te kneden en vervormen..als meel dat ik vervolgens laat rijzen en dan in de oven zet. Je komt uit een bakkers-familie of niet! Daarbij voer ik weer hele gesprekken met mijn opa, zoals ooit op de Wageningse berg....zou het hem bevallen hier??? De volgende dag haal ik mijn broodje uit de oven en bak het af tot een verhaal...op....een elektriche type-machine!
Veronica slaapt al weer diep, een vertrouwd beeld. En ik tel schaapjes, of.... olifanten!!
En daar is hij dan, , compleet met baard en tropenhelm, speciaal voor deze gelegenheid afgereisd naar Zimbabwe en nu zittend op een klapstoeltje op het terras achter ons blauwe huis, een indrukwekkende verschijning, de wereldberoemde schrijver, de Johan Cruyff van de 16e eeuw...
William Shakespeare!!
We zijn in druk gesprek en praten over Zimbabwe en Engeland, over toneel en literatuur. William beschikt over een bulderende lach die je van verre kunt horen en leerlingen komen verlegen om een hoekje kijken. Hij wenkt ze dichterbij te komen, kijkt ze met een grote grijns aan en nodigt ze uit om te praten.Ze zijn zo op hun gemak dat ze steeds meer vertellen en langzamerhand hun ziel en zaligheid bloot leggen... Als de etensbel gaat rennen ze weg. Hij slaat me op de schouder en roept:
'hier zit een verhaal in, Dadaya is een groot mysterie, ik hoor over schandalen, list en bedrog, kortom..: het leven!! Schrijf er een boek over!!! En ik heb nog steeds dorst!!!"
Plotseling schrik ik van iets wakker. Met een droge mond, wat heb ik een dorst! En wat brandt mijn gezicht, het voelt roodverbrand aan, ik heb toch niet in de zon gelegen met mijn indianenhuid?? Ik wrijf nog een keer mijn ogen uit en kijk vervolgens recht in .....de ogen van een reusachtige baviaan!! Waarschijnlijk dezelfde van net, maar nu op 4 meter afstand!!Wat een brutaliteit, je kan gewoon lezen wat er in zijn ogen staat geschreven...
Ik zet het op een lopen, maar leerlingen zetten de achtervolging in. Omkijkend zie ik Kuda en Tina voorop rennen, zo'n 15 meter achter me. Maar zij lopen veel sneller dan ik..waar moet ik heen??? De rivier!! Ik vlieg over het pad in de richting van het water, nog 50 meter, nog 40, zou ik het halen? Steeds dichter zitten ze me op de hielen, maar net als ze me willen grijpen duik ik met een krachtige afzet het water in en verdwijn onder water. Mijn hart bonst. Hoe lang kan ik onder water blijven?
Het water voelt vies lauw aan en ik knijp mijn ogen dicht. Als ik ze even later open zie vage schimmen op 5 meter van me af, stil drijvend.. krokodillen!! Gelukkig tonen ze geen enkele belangstelling voor me en veilig bereik ik ongedeerd de overkant. De leerlingen durven overdag niet in het water te springen en druipen gelukkig af. Totaal uitgeput kruip ik langs de steile oever omhoog en loop net zolang door tot ik de rivier niet meer kan zien. Dan val ik uitgeput op de grond..
Als ik minuten later mijn ogen open zie ik bovenop een hoge rots een baviaan. Onbewust pak ik een steen om het beest weg te jagen en het lukt. Dit is het bewijs! Ik ben hier geen toerist, maak geen foto's van apen maar verjaag ze net als alle mensen hier. Zo ben ik toch al een beetje Afrikaan aan het worden.. Al met al ben ik bekaf, de zon staat hoog aan de hemel en de hitte is moordend. Ik sluit mijn ogen en denk aan de leerlingen die nu vast Shakespeare aan het lezen zijn. Straks in hun pauzes zullen ze hel stukken uit hun hoofd leren..rare wereld, zouden ze niet beter Afrikaanse literatuur kunnen lezen?
Ooit zou ik ook een toneelstuk willen schrijven, over koningen en prinsen, moord en doodslag, afpersing en verraad, kortom alles waar William S. ook zo dol op was. Of zouden Nederlanders daar niet zo erg van houden??? Ik knikkebol, de zon en het eentonige gehamer van de goudmijn in de verte doet de rest, als een blok val ik in slaap..
Waar haalde Shakespeare toch al zijn verhalen vandaan? Men zegt dat hij vooral veel in kroegen heeft opgetekend. Verhalen over list en bedrog, overspel en moord, ongeluk en chantage. Als vanzelf word ik weer naar het lokaal getrokken waar de klas nog steeds ademloos luistert naar de leraar, die zelf ook helemaal in zijn eigen verhaal op lijkt te gaan. Ik bevind mij nu knielend onder het raam en begrijp dat de leraar Hamlett niet aan het vertellen maar aan het spelen is -en zelf doet hij alle rollen!! Bovendien lijkt het erop dat hij het verhaal uit de Deense setting vertaalt naar een school in Afrika die zichtbaar op Dadaya lijkt...en de leerlingen lijken het prachtig te vinden! !
Om het geheel nog beter te kunnen volgen richt ik me op en stoot per ongeluk tegen een uitstekend plankje, wat een doffe knal geeft. Heeft iemand het binnen gehoord?? Ik hoop maar van niet, dat zou genant zijn..gelukkig gaat de leraar door met zijn spel, gebruik makend van de hele ruimte..Langzaam nadert hij nu het raam waar ik onder zit, als hij nu zijn hoofd door het raam zou steken zou hij mij kunnen aanraken...ik voel me niet op mijn gemak. Zijn stem klinkt nu zachter, hij fluistert iets over koningen en prinsen, en dan - totaal onverwachts, uit het niets- dondert het plotseling zeer luid door de klas en over het terrein van de school....:
'Something is rotten in the state of .....Dadaya!!!!!!. There are spies around the building, get them alive!!
Als de werme regen gevallen is dansen de bavianen bij de rivier en bruist heel Dadaya van het leven, het ruikt heerlijk fris en iedereen is vrolijk. De mensen hier kunnen geweldig vertellen en de kleinste gebeurtenis prachtig opblazen tot een fantastisch verhaal. Ze praten met handen en voeten en niemand hoeft daarvoor een cursus drama te doen, het wordt de kinderen al met de (mais)-paplepel ingegoten. Zimbabwianen zijn eigenlijk de Italianen van Afrika en ik waan me soms in een gigantisch openlucht theater...
Zwervend over het terrein van Dadaya Highschool ruik ik de zomer en ben onder de indruk van de felgekleurde vogels onder de knalblauwe lucht. Het voelt hier ook anders, Dadaya ligt op bijna een kilometer hoogte en ik herken de ijle lucht van vakanties in de bergen. Heerlijk!
Na een steile afdaling over een smal geitepaadje gluur ik stiekem een klaslokaal binnen waar een docent met grote gebaren een verhaal staat te vertellen. Maar dit is geen vertellen, dit lijkt meer op acteren! Zijn diepe donkere stem rolt door de openstaande ramen naar buiten en binnen is het muisstil. En het gaat maar door, ik krijg zo waar de indruk dat hij een compleet toneeelstuk staat op te voeren...en niet het minste stuk ook: ... Hamlet, Prince of Denmark!! Ongelooflijk, maar de grote William Shakespeare leeft voort op een shool in Zimbabwe!!!!!!
Enigszins beduusd van deze ontdekking volg ik een paadje omlaag en passeer een aantal vrijstaande huizen. Achter een van de huizen hoor ik een bekende stem van......Veronica!! Ze zit op en stoepje en voert een druk gesprek met een vrouw. Samen hebben ze de grootste lol en schateren van het lachen. 'Ach Mrs. Phiri ', hoor ik haar zeggen. 'dat kan toch niet echt gebeurd zijn!!!' Waar ze het over hebben weet ik niet, maar het moet een grappig verhaal zijn. Ze voelt zich hier thuis, Veronica, zittend op dat stoepje! Op bezoek bij Mrs. Phiri, wat kan die vertellen...en lachen!!!
Zittend op het terras bij ons blauwe huis kijken we uit over de heuvels achter de rivier de Ngezi, die glinstert in het maanlicht. In de verte verschijnen inktzwarte wolken en begint het te weerlichten. Steeds meer flitsen schieten langs de horizon tot het lijkt alsof de hele omgeving in lichterlaaie staat. Eerst rommelt het in de verte, maar de donderslagen worden steeds doordringender en doen ons huis trillen op zijn grondvesten. Het is een ongelooflijk schouwpel en we zittend vol bewondering te kijken, vastgenageld aan onze klapstoeltjes..
Dan verschijnt er een regenboog, de mooiste die ik ooit heb gezien, zo compleet dat er wel een gouden schat moet liggen aan de andere kant, dat kan niet anders. Ik haal binnen snel een toneelkijker om het nog beter te kunnen zien. Wie schetst mijn verbazing als ik halverwege - op de top van de regenboog- een klein figuurtje zie balanceren, een acrobaat met een rugzak en een evenwichtsstok. Heel, heel langzaam lijkt hij onze kant op te komen, maar nu staat hij stil, pakt zijn rugzak waardoor hij even zijn evenwicht dreigt te verliezen...maar gelukkig kan hij zich op tijd herstellen. Uit zijn rugzak komt een zak, de zak gaat open en langzaam begint er iets naar beneden te dwarrelen...iets poederachtigs...het glinstert....dat moet...ik kan het niet geloven...dat moet stofgoud zijn!! Hij gooit goud naar beneden!!
We zijn niet de enige mensen die naar dit wonder staan te kijken, uit alle hoeken van de school stromen mensen naar buiten om te kijken naar de acrobaat en de glinsteringen in de lucht van het vallende goud. Opwinding alom!!
Steeds dieper valt het goud en steeds dichter komt het bij ons in de buurt, bijna kunnen we het aanraken..nog even en dan...... kunnen we de eerste deeltjes in onze handen opvangen en voelen... de grote druppels regen die steeds groter worden en uiteindelijk ontaarden in een grote tropische bui die ons allemaal in een paar seconden klets- en kletsnat maakt. We zijn doorweekt en ruiken de heerlijke ozonlucht die ons dronken maakt van geluk en we drinken het water en dansen als kinderen in de warme regen. Voorspoed brengende regen, Geld en Goud wordt zo in onze schoot geworpen.......
Onze droom begon tijdens het kijken naar de film 'Out of Africa', ergens in bioscoop in Zwolle. Daar wilden we heen en dankzij de vasthoudendheid van Veronica kwam de droom uit: in 1993 reisden we af naar Zimbabwe, waar we drie jaar hebben gewoond en waar onze kinderen zijn geboren, in een klein ziekenhuisje in Zvishavane, een ziekenhuis met 1 dokter. Het waren 3 bijzondere jaren...
Terug in Nederland droomde ik ervan om alles wat we hebben meegemaakt vast te leggen in een boek, maar het kwam er niet van. Tot ik enige jaren geleden door toeval terecht kwam in het Dominicanenklooster in Huissen. Ik kwam voor stemproblemen, maar leerde waar ik diep in mijn hart eigenlijk voor kwam: ik wilde mijn stem laten horen...
Zeer geduldige mensen om mijn heen hielpen mij bij het overwinnen van mijn computerangst, en dat resulteerde uiteindelijk in het maken van deze blog. Onze geweldige toppers van kinderen tenslotte bewerkten de blog uiteindelijk tot een boekje: terug naar Zimbabwe (blog 1 t/m 28)
Eens een dromer, altijd een dromer, en ik wil u bij deze graag uitnodigen om met mij mee te gaan. Stap maar in de Zeppelin en vlieg met mij mee naar het diepe Zuiden van Afrika waar ik u een zachte landing beloof. Het is het jaar 1993 en het is een bijzonder jaar. Niet omdat wij komen, maar vanwege het feit dat het na 7 jaren van grote droogte eindelijk weer overvloedig regent. En regen hier betekent alles: oogsten, voorspoed, geluk en geld. Een gouden toekomst voor Zimbabwe, daar duimen we voor.
En weer is het herfst in Nederland. Ik kijk naar buiten, we leven in 2012 en de regen valt bij bakken uit de hemel...terwijl Nederlanders niet bekend staan als goede dansers en ook een regendans heb ik hier nog nooit iemand zien doen.... Als ik mijn pc aanzet weet ik het weer: deze blog bestaat 1 jaar!! Felicitaties uit de hele wereld stromen binnen en op Facebook regent het gelukwensen. En Merthe schijnt weer een feestje te geven, niet in Haren deze keer maar in .....Harare! Ook wordt er gefluisterd dat vannacht Thomas Mapfumo- de Lion of Zimbabwe- een gratis concert gaat geven in het grote stadion... De oude bard voelde zich al jaren geleden vanwege zijn kritische teksten niet meer veilig in Zimbabwe en ondanks zijn hartstochtelijke liefde voor dit land en zijn volk heeft hij toen zijn biezen gepakt naar Amerika. Hij zingt daar nog steeds de sterren van de hemel, maar nu gaan er geruchten dat hij terug is voor een eenmalig optreden....Is dit een goed teken? Are the times a-changing?????
SMS-jes (!) van Manford uit Ndinaneni en een mailtjes uit Bulawayo: 'Ga zo door met bloggen!!! Hoe is het bij jullie? Hier is het heet en droog, niet uit te houden, de warmste oktobermaand sinds 50 jaar!!'
Lees ook onderstaand krantenbericht in the Bulawayo Chronicle:
Allemaal tegelijk wc doorspoelen!!
BULAWAYO -De 1 miljoen inwoners van de stad Bulawayo in het Afrikaanse Zimbabwe moeten zaterdagavond om 19.30 uur allemaal tegelijk de wc doorspoelen. De golf water moet de rioolbuizen ontstoppen, zo is het plan van het stadsbestuur.
De inwoners konden de afgelopen 72 uur lang weinig doorspoelen, wegens watergebrek. Twee van de vijf waterdammen waren drooggevallen. De watertoevoer is voorlopig hersteld. De 'Big Flush' moet de buizen goed schoonspoelen. De massale doortrekactie moet ook voorkomen dat er nieuwe ophopingen ontstaan, omdat er in de komende periode opnieuw droogte wordt verwacht, aldus Afrikaanse media
P.S.: trouwe lezers van deze blog, blijven jullie me allen volgen tot mijn tweede lustrum???????
Toen Manford Khanya op een mooie septemberdag in zijn dorpje Ndineni-de Ndebele-benaming voor de diep in de rotsige heuvels verscholen oorspronkelijke missiepost oud-Dadaya, gelegen 10 km ten noordwesten van Dadaya Highschool aan de spoorlijn naar Zvishavane- wakker schrok van een kraaiende haan vlak buiten zijn hut ("kieriekierie, kieriekierie!! Shona voor kukuleku, ook hanen spreken hun dialecten.. ), schoot hij met een ruk omhoog, wreef de slaap uit zijn ogen en probeerde zich uit alle macht zijn heerlijke droom te herinneren. Helaas, hij kwam er niet op. Goedemorgen! Mangwanani! Opstaan! Kieriekierie!!"
Bekende geluiden drongen tot hem door: rammelende emmers van kinderen die water halen in de put buiten het dorp, het gemekker van geiten, het gehuil van baby's en het zacht neurien van hun moeders, het blazen in de bijna gedoofde kookvuurtjes om het vuur weer op te porren, het gekrijs van bontgekleurde vogels in de overweldigende natuur. De morgen loeit weer aan in de tropen en dat gaat gepaard met een oorverdovend lawaai. Maar auto's zijn hier niet te horen.....
Na een ontbijt van maispap en sterke thee volgt Manford het kronkelige pad langs de moestuintjes van zijn dorpsgenoten en loopt verder door de heuvels, voorbij de rotsen met de verborgen grotten waar de oudste bewoners van Afrika- de bruine en kleine San of Bosjesmannen zoals ze vroeger werden genoemd- hun rotstekeningen maakten: veel taferelen van de jacht. Primitieve tekeningen van duizenden jaren oud toen hier nog geen zwarte of witte mensen rondliepen. Als jongen tekende Manford het liefst deze tekeningen van neushoorns en giraffen na tijdens de tekenlessen op zijn schooltje in Ndinaneni. Maar nu moet hij voortmaken, hij wil niet te laat komen bij zijn werkgevers. Hij loopt daarom stevig door, langs de begraafplaats waar ook familieleden van hem liggen begraven.. Tijdens perioden van jarenlange droogte is dit de plek waar de dorpsbewoners bijeenkomen om contact te maken met hun voorouders en al dansend te smeken om hun hulp: Regendansen, ze helpen echt!! Maar nu merkt hij niets van geesten, blijkbaar zweven ze elders rond. Anders had hij ze zijn droom kunnen vertellen...alhoewel...,waar ging die toch over??
In de verte ziet hij Dadaya Highschool al liggen. Het geluid van opgewonden stemmen van leerlingen draagt ver. Op de Dadaya Road ziet hij in de verte een rookkolom naderen van de enige bus die Dadaya eens in de twee dagen aandoet. Bij het zien van de bus schiet zijn droom hem plotseling weer te binnen. Zijn droom die hem zo blij deed ontwaken, de droom van een arm maar gelukkig man.....:
vandaag mag hij de nieuwe Toyota Highlux van Mr. Jim wassen!!!!!!!!!!!
You prefer English??: Use the right mouse button and click on Google translate
ergens in Zimbabwe is een plek, zo bijzonder.. je zou er een boek over kunnen schrijven, of ......een blog!!
In deze blog wil ik u graag meenemen naar het land Zimbabwe in de jaren negentig van de vorige eeuw. Drie jaar lang hebben we daar gewoond. We kwamen met zijn tweeen en vertrokken met zijn vieren. Met weemoed in het hart.. De brieven die we toen wekelijks schreven vertellen een bijzonder verhaal. Dat verhaal wil ik graag nog een keer vertellen, want om eerlijk te zijn: het is nu 20 jaar later en ik raak er nog steeds niet over uitgepraat! Leest u mee???
Het verhaal begint bij blog 1, u komt daar door op de groene pijlen onderaan te klikken.
In mijn hart ben ik altijd een lifter gebleven. Met een grote rode triplex duim liftten we naar Berlijn, Kopenhagen en Griekenland. Later met Veronica naar Zuid-Italie. Heerlijk om te liften, maar toch gaan we nu een auto kopen. In Harare. Vandaag!
We liften mee met Mr. Hove die handig de kuilen in de Dadya road ontwijkt. Zal ons dat straks ook lukken? Linksaf de Masvingo road op richting Zvishavane. Op het busstation nemen we afscheid en stappen dit keer wel in de goede bus: Kwekwe ne tara! (Kwekwe over het asfalt). Op de zijwegen kondigen stofwolken de komst aan van een enkele auto, het asfalt voor ons glimt in de zon. Vrouwen lopen kaarsrecht langs de weg met geweldige bossen hakhout op hun hoofd. De hitte lijkt ze niet te deren. De bus kraakt en piept aan alle kanten, stopt en trekt weer op, de warmte en de schetterende muziek brengen me in een lichte roes. Ik zit weer aan het stuur van onze mooie rode Skoda die zovaak langs de weg stond om bij te komen van alle vermoeienissen dat de Wegenwacht een goede bekende werd...en Veronica de man zelfs een keer spontaan bloemen aanbood! Een beetje zijwindgevoelig zou het autootje altijd wel blijven, al verbeterde de wegligging aanzienlijk door een extra gewicht voorin de auto: een zak zand uit Wijk aan Zee...
In Kwekwe schrikken we wakker van de drukte om ons heen. Verkopers van papaya's, bananen of flesjes Sisi bonken op de ramen of komen met hun hele handel de bus in. We zijn de enige blanke gezichten in de bus en vallen op. De echte Rhodies (blanke Zimbabwianen) rijden nooit in bussen, maar rijden Japanners! En wij straks ook..
We rijden verder noordwaarts. Het wordt steeds drukker op de weg en het asfalt lijkt te branden. Ook in de bus stijgt de temperatuur. In gedachten waan ik me weer terug in mijn allereerste autootje:een Peugeot 104. Gekocht van een goede kennis. Wat was ik er trots op. Een hele zilvervloot-spaarrekening was er aan opgegaan. En na vier (4!!) dagen gebeurde het. Ik zie een rode streep achter me op de weg, stop, en krijg de schrik van mijn leven...BRAND!! Vlammen slaan onder de auto vandaan....ik moet hier weg!! Van een afstandje zag ik mijn kapitaal in vlammen opgaan....het waren vier mooie dagen.
Als Veronica me aanstoot schrik ik wakker: we zijn in Harare, stop met dromen. We gaan een auto kopen!!
We hijsen de rugzakken op onze schouders . Zou het lukken allemaal? Zitten de verkopers echt al in het vliegtuig? Zijn de papieren wel in orde? En zou deze auto het langer dan 4 dagen uithouden zonder in brand te vliegen?? We zullen zien. Al sjokkend in de richting van de taxi-standplaats neurie ik m'n lifters lied- op een oud Schots wijsje- en denk:
Anders maar weer liften!!
ik heb een Grote, Rode Duim, verzin verhalen voor mijn krant. Ik neem de waarheid nogal ruim, en ga liefs liftend door het land
Het is muisstil in het witte kerkje. Honderden leerlingen luisteren ademloos naar Mr. Mutomba, de directeur van Dadaya Highschool. Zijn dwingende blik houdt alle aanwezigen in de ban. Niemand die kucht of hoest. Wat een kracht straalt deze man uit met zijn felle ogen...soms de ogen van een slang die zijn prooi hypnotiseert, soms de pretoogjes van een dominee die iedereen moeiteloos in zijn greep houdt. Een verhalenverteller pur sang...
Na een week van hard werken is het nu tijd om te rusten. Het is zondagochtend en het terrein van de school ademt een diepe rust uit. Klaslokalen staan open, hier en daar staan groepjes mensen te praten. Ondanks het vroege tijdstip- het is half 8- begint het al aardig warm te worden in de kerk. De deur blijft open en ver na half 8 sluipen laatkomers nog naar binnen. Na de openingszin van Mutomba is de stilte om te snijden. Je hoort de leerlingen denken: 'waar moet dit heen??? Wat weet die oude man van Michel Jackson en van Billy Jean??" De stilte lijkt uren te duren en Mutomba kijkt maar rond. Links de jongens, rechts de meisjes, een zee van groene uniformen en een man op een verhoging. Even waan ik me in Londen, in een park, Hyde park corner, waar iemand op een krukje gaat uitleggen hoe de wereld in elkaar zit, tot .. Mutomba verder gaat en bijbelverhalen terug brengt naar deze tijd, naar deze leergierige leerlingen afkomstig uit alle hoeken van het jonge land Zimbabwe. En ze kunnen hier nog luisteren!!
Straks gaan we zingen. Altijd meerstemmig, alsof je in een koor zingt. Het is heerlijk om met de jongens mee te zingen, met hun donkere bassen en brommende stemmen. Dan word ik licht in mijn hoofd en heb ik het gevoel langzaam op te stijgen... Als het koor begint te zingen slaat de vlam in de pan. Wat is dit prachtig!! Soms heel gevoelig, dan weer opzwepend, de beste zangers en zangeressen van de school maken er een waar feestje van, soms met eigen interpretaties of met voor ons onbegrijpelijke grapjes brengen ze het publiek in extase...in het publiek slaat Thomas zich op de knieen slaan van pret. Wat gebeurt hier allemaal??
Het is niet te beschrijven, zo mooi. Ik zweef nu ver boven de school in een Zeppelin, in de diepte stuiven giraffen en zebra's verschrikt uiteen, de muziek wordt zachter en serener. Zonder orgel of piano, zelfs zonder trommels, alleen maar de menselijke stem, het brengt me elke week weer in hoger sferen en doet mijn Zeppelin stijgen, rechtstreeks....de hemel in.
Dadaya Mission ligt ver van de bewoonde wereld op de overgang tussen het lage land en de hoogvlakte. Waarom hebben missionarissen uit Nieuw-Zeeland aan het einde van de 19e eeuw juist deze plek uitgekozen voor een kerk, een ziekenhuisje en een school? Misschien omdat er water in de buurt te vinden was, de rivier de Ngezi stroomt langs het gebied. Of was het een toevallige keuze? Later is de school verplaatst naar de huidige plek, een school die zou uitgroeien tot een van de belangrijkste 'highschools' van het land. Veel leerlingen komen van ver want de school heeft een goede naam. Ik zie de rook uitstotende aftandse bussen nog aankomen in januari, vol enthousiaste leerlingen in groene uniformen, moe van de lange reis maar oh zo blij om elkaar te zien. Maar na de hartelijke begroetingen en een dag rust moet er gewerkt worden, geblokt en gestampt en en er zullen minstens zoveel zweetdruppeltjes op de donkere hoofden parelen als ooit bij de werklui die deze school onder de altijd brandende zon hebben opgebouwd.
Een schooldag duurt lang en in de lokalen wordt het steeds warmer. Leerlingen buigen zich over hun boeken en proberen zich te concentreren. 's Ochtends lukt dat nog vrij aardig maar 's middags is het moeilijk om de ogen open te houden. Er valt wel eens iemand in slaap en wie neemt ze dat kwalijk? In de pauze loop ik even naar huis waar Benard in de brandende zon in de siertuin bezig is. Klagen doet hij niet maar zweten des te meer. Maar het resultaat mag er zijn en ook de moestuin begint al aardig groen te worden. Bavianen laten zich nog even niet zien..
Na drieen zijn de leerlingen vrij. Een paar meisjes zijn gestrikt om Veronica te helpen. Ze is door de directeur gevraagd om een paar honderd gordijnen van voering (!) te voorzien, voor de meisjesslaapzalen. Zeer ijverig zijn ze bezig en na een paar middagen worden ze beloond met een extra feestmaaltijd, en zo'n buitenkansje laten ze zich niet ontzeggen. Hoe dat eruit ziet? Het lijkt een beetje op de Afrikaanse versie van onbeperkt spareribs eten..
De missionarissen hebben het idee in deze streken ooit gebracht: eerst werken, dan pas de beloning. En 's avonds moet er weer gestudeerd worden. Een paar leraren hebben tot taak om dan de rust te bewaren. Deze week ben ik aan de beurt. Maar om de een of andere reden lijk ik nu weinig gezag te hebben....achter mijn rug gebeurt van alles wat niet de bedoeling is.....donkere hoofden verschijnen om de haverklap uit ramen en deuren! Gelukkig helpt mijn collega me uit de brand door dreigend en zwaaiend met een stok rond te rennen.... 'je moet ze slaan!!! Later zal een leerling -Precious, een meisje uit mijn mentorklas- me verzekeren: als er ooit alleen blanke leraren op wacht staan.....dan gaan we picknicken!!
Na een week hard werken mogen de leerlingen op zaterdag...lekker rennen in de zon...en ook nu gaan ze er helemaal voor, letterlijk tot twee meisjes in de brandend zon flauwvallen op de atletiekbaan..........nou ja, atletiekbaan......een hobbelveld met hier en daar een graspluk waar na afloop de magere koeien hun plek weer innemen met zo'n blik van : uitslovers!!
Al dat werken: waar doen we het eigenlijk allemaal voor??
En wat doen de nijlpaarden in de rivier, bij het zien van al die ijver? Ze gapen nog een keer en gaan een dutje doen.....zij wel!!
We trouwden op de enige droge dag in juni (1991) en vierden ons feest op de boot van Sinterklaas: de Hydrograaf. Helaas hadden we geen geld om de boot ook te laten varen op het IJ, maar dat mocht de pret niet drukken. De muzikanten van Kees Ouwejan liepen rond en maakten overal muziek, liefst op de trappen. Ierse en Nederlandse liedjes over drank, geluk, tegenspoed, en de liefde. Kortom: over het leven ! Toen Veronica me na een half uur meenam naar het dek had ik nog niets door....maar... we voeren toch! Verrassing ....
Nu is het anderhalf jaar later en wonen we in Zimbabwe, een droom kwam uit! De stoomboot van de Sint - het laatste stuk met trein en truck- heeft vele pakjes gebracht naar ons mooie blauwe huis op de heuvel. Het meest geniet ik van mijn muziek: veel cassettebandjes (soort cd-tjes) met muziek van mijn LP's (??...even googelen..). Ook muziek van Kees Ouwejan... Met de vrolijke Ierse deunen in ons hoofd lopen we naar de rivier. Daar ligt de boot op ons te wachten en de loopplank is al neergelaten. Ook de muzikanten zijn al aan boord, en we gaan echt varen. Nu kijkt zij verrast....
Verderop dobberen nijlpaarden lui in de stroom en dezelfde muzikanten van toen zingen een prachtig lied. Misschien hebben ze dit lied op onze bruiloft ook gezongen, ik weet het niet meer, ik was zo in de wolken..En dat ben ik nog!!
Gooi de trossen maar los, we vertrekken. We zijn in Afrika,en hebben alle tijd. Dit wordt.....ONS .AVONTUUR!!
CHRISTOPHER MARLOWE 1564-1593 the passionate shepherd to his love
Come live with me and be my Love, And we will all the pleasures prove That hills and valleys, dales and field, And all the craggy mountain yield.
There we will sit upon the rocks And see the shepherds feed their flocks, By shallow rivers, to whose falls Melodious birds sing madrigals.
A belt of straw and ivy buds With coral clasps and amber studs; And if these pleasures may thee move, Come live with me and be my Love.
Thy silver dishes for thy meat As precious as the gods do eat, Shall on an ivory table eat, Prepared each day for thee and me.
The shepherd swains shall dance and sing For thy delight each May-morning; If these delights thy mind may move, Then live with me and be my Love
Mensen kijken is het leukste wat er is! Ik ken veel mensen en wil ze met u gaan besluipen en bespioneren en misschien zien we verrassende exemplaren....houd uw fotocamera's dus maar in de aanslag, daar gaan we: op...... 'mensen-safari'!!
Jim en Veronica zijn druk bezig, vandaag ben ik uw kleine, maar dappere gids. Ik zal u rondleiden over het terrein van de school en wijzen op interessante mensenkinderen.....trouwens, in de verte ben ik nog een ver familielid van u, geachte lezers!! (van u beiden ha ha..)
Sluit uw ogen en waant u zich maar in een warm land,ver van huis...in de verte klinkt het eentonige gehamer van een goudmijn. We lopen in de richting van de eetzaal....hier lopen mooie exemplaren rond, ze dragen witte schorten en hoge koksmutsen, ze rammelen met pannen en kunnen heel hard zingen..maar pas op voor ze, voor je het weet komen ze op je af en beginnen ze te meppen met pannedeksels!!
Nu heel zachtjes, onder de klaslokalen door, niemand mag ons zien. Je hoort de leraren praten en praten, dat kunnen ze uren volghouden... Nu staan we bij een lokaal met een andere stem...een exotisch exemplaar, Mister Jim geheten, waarschijnlijk een albino, hij is zo wit!! De leerlingen moeten steeds heel hard lachen, maar ik kan het niet goed verstaan.....wat zijn toch 'schaatsen'?????
Al sluipend komen we bij de ingang van de school. Een gebouwtje met een zeer donker kijkende man, hij ziet er uit als de leider van de hele troep. Mensen die bij hem komen buigen onderdanig...Hij is duidelijk de baas, Mutomba wordt hij genoemd. Ik noem hem altijd 'de mensen-koning...'
We moeten door, straks klinkt de bel en komen alle kinderen met hun groene uniformen naar buiten, we lopen snel verder en verschuilen ons in de struiken...tring!! De klaslokalen stromen leeg en het is meten een herrie van belang! Blijf hier maar even zitten, ik sluip even rond om te kijken of we ergens een mooi mensen-exemplaar kunnen spotten.
Hier ben ik weer, we hebben geluk, er is nogal wat opwinding, en er schijnt iets bijzonders aan de hand te zijn. Mensen zijn opgewonden, maar helemaal volgen kan ik het nog niet..vooral de mannetjes-mensen kijken elkaar verbaasd aan en slaan elkaar van dolle pret op elkaars ruggen...ze kunnen iets niet helemaal geloven..iets over een wonder-vrouw die mannenwerk doet of zoiets, ik kan er geen touw aan vast knopen...
Het schijnt allemaal te gebeuren op de heuvel, bij het blauwe huis..volg mij, we zullen proberen dichterbij te komen.
Dwars door de struiken met hun gemene doornen klimmen we naar boven. In de verte blinkt de rivier, een nijlpaard zwemt lui voorbij . Uit de richting van het blauwe huis klinken harde en vreemde geluiden....van hamers en boren en beitels en wat al niet meer, het lijkt wel of er opeens een complete scheepswerkplaats uit het niets is ontstaan! Ik gids hier al jaren, maar zoiets heb ik nog nooit mee gemaakt! Wat voor mensen zijn dit??? We sluipen dichterbij en naderen nu het terras achter het huis. Er staat een groepje mannen te kijken en hun ogen rollen er bijna uit!! Net als die van ons...we geloven onze ogen niet.....het klinkt als of er een heel leger aan het klussen is, maar er is slechts een persoon aan het hakken en beitelen. En die persoon maakt houten kasten en tafels en een groot bed ...en die persoon is.......een vrouw!! Zoiets hebben we hier nog nooit gezien!!
Mister Jim staat er nu ook bij te kijken. Hij doet alsof dit alles de gewoonste zaak van de wereld is. De spullen uit Nederland werden netjes gebracht in een houten container en dat hout, daar kan zij prachtige meubels mee maken... (en hij zet wel thee...)...
Straks zullen Jim en Veronica weer alleen zijn. De goudmijn zal zwijgen en de nachtvogels, de insecten en de vuurvliegjes zullen ontwaken, het inmiddels bekende zwarte kleine doosje zal knetteren en het nieuws van de wereld rondbazuinen....dit alles onder de stralende tropische hemel met zijn miljoenen sterren.....En straks duiken ze onder de klamboe in...het door haar getimmerde bed!
Dit was het eind van onze wandeling, hartelijk dank voor uw aandacht, ik hoop dat u van deze kleine safari genoten hebt. Laat dat fooitje maar zitten, ik pak over een paar maanden wel een lekkere maiskolf uit deze tuin....die tuinjongen is echt goed bezig!! En wie weet komen we elkaar nog wel een keer tegen. Ti cha ona (tot ziens)! En doet u de groeten thuis- in uw koude landje- aan mijn familieleden in ........de APENHEUL!!! (pas op, ze springen zo op uw schouder!!)
Luisterend naar de allerlaatste (snik..) uitzending van de wereldomroep zie ik Jim en Veronica zitten op het terras van hun blauwe huis en luisteren naar de geluiden van de tropennacht en...naar een heel klein zwart radiootje met stemmen uit het moederland. Het waren andere tijden...
Op zeeniveau lees ik de handgeschreven brieven die me meenemen de lucht in naar het anderhalve kilometer hooggelegen Harare, waar de tropengangers ontwaken in een heerlijk hotelletje met -nog steeds- hun hoofd in de wolken. Dezelfde wolken die vandaag weer bakken regen gaan brengen en de taxichauffeur doen zingen en fluiten van vrolijkheid, terwijl hij in zijn gammele bak de diepste plassen op de weg probeert te ontwijken, maar niet kan voorkomen dat er af en toe een golf water de taxi inklotst......in dit land bestaat geen APK....
Bij het inklaren van onze spullen uit Nederland grijnst de verhuizer ons toe: 'ik breng jullie straks alles en er zit een aardige verrassing bij!!!'
Dan gaan we nog even stadslucht snuiven voor we weer naar het platteland zullen gaan. Grote, moderne winkels en ik ben Veronica al snel kwijt. Zelf duik ik een boekwinkel in op zoek naar schoolboeken. We ontmoeten elkaar op een terras met uitzicht op het drukke verkeer. Plotseling klinken sirene's en getoeter en lijkt er paniek en alle auto's stuiven naar de kant..... de colonne van president Mugabe met motoren en grote sleeen moet er langs....We zijn in Afrika!
Nog steeds enigszins dromend lopen we door het centrum en....laten ons als de eerste-de-beste toerist op klaarlichte dag beroven van.. ons fototoestel....Met een daverende klap belanden we weer met beide benen op de grond!
De terugweg gaat sneller dan de heenweg, alleen over asfalt dit keer. Van 1500 meter dalen we af naar 900 meter en de temperatuur stijgt en het wordt droger. Het laatste stuk naar Dadaya voelt als thuiskomen. Kumba! ('thuis' in het Shona). 's Avonds luisteren we als altijd naar die goeie ouwe wereldomroep en horen....dat de elfstendentocht ook dit jaar weer niet doorgaat!! Zo blijven we toch op de hoogte. Leve de radio! En aan het eind van deze week zullen onze spullen worden gebracht, we kijken er naar uit! Vooral naar.....(foutje....) onze schaatsen!!!!!
Iedereen die in Zimbabwe weleens in een bus heeft gezeten zal de muziek herkennen: uitgelaten en schetterende klanken. Deze muziek heeft ook een eigen naam......... busmuziek! Je wordt er in ieder geval zeer vrolijk van!! De voor ons toepasselijke hit 'Masvingo ne tara' schalt door de bus... Als dan ook nog de hemel breekt en de regen zich op de bus stort kan de sfeer helemaal niet meer stuk. Tropische warme regen!! Een oude man naast ons grijnst van oor tot oor! Hij vertelt ons over de zeven droge jaren die het land op de rand van hongersnood hebben gebracht, maar januari 1993 is gelukkig een echte ouderwetse regenmaand....tja, wat wil je als je Nederlanders uitnodigt.........en een heet ook nog Lucky Jim!!
Buiten in de lege ruimte staat een meisje in haar eentje te dansen in de regen en de chauffeur toetert naar haar, want het is een mooi meisje en bovendien danst ze sierlijk en ....ze danst in de regen!!! Een beeld om nooit te vergeten...
Bij een steile heuvel krijgen we onverwacht pech, de motor slaat af. Iedereen klimt naar buiten en schaart zich achter de bus en ..... dan maar duwen! Met vereende krachten duwen we de zwaar beladen bus naar de top van de heuvel. Het was al warm maar dit is echt zweten!! Boven stappen we weer in en al dalend slaat de motor gelukkig weer aan en kunnen we onze weg vervolgen... alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Eigenlijk staat deze bus symbool voor heel Zimbabwe: een jong land, arm met hoogbejaarde bussen die bij inspanning zwarte rook uitbraken. Maar.... de mensen helpen elkaar, jong en oud, arm of rijk, Zimbabwiaan of ingevlogen ontwikkelingswerker... samen staan we sterk! (waar heb ik dat trouwens eerder meegemaakt, dat wij kinderen een auto- met caravan (!)- naar boven moesten duwen....oh ja, in Engeland)
Vlak voor Kwekwe (ik zie sloten noch kikkers..) draaien we het asfalt op. We stappen in Kwekwe over op de bus naar Harare, de hooggelegen hoofdstad van het land. Als we daar aankomen zijn we bijna 8 uur onderweg geweest en we snakken naar een hotelletje. Morgen zal ons bij het inklaren van de spullen uit Nederland nog een aardige verrassing te wachten staan...
terug naar zimbabwe / back to Zimbabwe
Charles vertelt weer een mooi verhaal. Over de vorige directeur van de school, geen aardige man. Een last voor leraren en een tiran voor de leerlingen. Oh wee als je een duik in de rivier had genomen en hij kwam erachter...
En daar is hij dan, , compleet met baard en tropenhelm, speciaal voor deze gelegenheid afgereisd naar Zimbabwe en nu zittend op een klapstoeltje op het terras achter ons blauwe huis, een indrukwekkende verschijning, de wereldberoemde schrijver, de Johan Cruyff van de 16e eeuw...
Ik zet het op een lopen, maar leerlingen zetten de achtervolging in. Omkijkend zie ik Kuda en Tina voorop rennen, zo'n 15 meter achter me. Maar zij lopen veel sneller dan ik..waar moet ik heen???
Waar haalde Shakespeare toch al zijn verhalen vandaan? Men zegt dat hij vooral veel in kroegen heeft opgetekend. Verhalen over list en bedrog, overspel en moord, ongeluk en chantage. Als vanzelf word ik weer naar het lokaal getrokken waar de klas nog steeds ademloos luistert naar de leraar, die zelf ook helemaal in zijn eigen verhaal op lijkt te gaan. Ik bevind mij nu knielend onder het raam en begrijp dat de leraar Hamlett niet aan het vertellen maar aan het spelen is -en zelf doet hij alle rollen!! Bovendien lijkt het erop dat hij het verhaal uit de Deense setting vertaalt naar een school in Afrika die zichtbaar op Dadaya lijkt...en de leerlingen lijken het prachtig te vinden! ! 
Zittend op het terras bij ons blauwe huis kijken we uit over de heuvels achter de rivier de Ngezi, die glinstert in het maanlicht. In de verte verschijnen inktzwarte wolken en begint het te weerlichten. Steeds meer flitsen schieten langs de horizon tot het lijkt alsof de hele omgeving in lichterlaaie staat. Eerst rommelt het in de verte, maar de donderslagen worden steeds doordringender en doen ons huis trillen op zijn grondvesten. Het is een ongelooflijk schouwpel en we zittend vol bewondering te kijken, vastgenageld aan onze klapstoeltjes..
Dadaya Mission ligt ver van de bewoonde wereld op de overgang tussen het lage land en de hoogvlakte. Waarom hebben missionarissen uit Nieuw-Zeeland aan het einde van de 19e eeuw juist deze plek uitgekozen voor een kerk, een ziekenhuisje en een school? Misschien omdat er water in de buurt te vinden was, de rivier de Ngezi stroomt langs het gebied. Of was het een toevallige keuze?
We trouwden op de enige droge dag in juni (1991) en vierden ons feest op de boot van Sinterklaas: de Hydrograaf. Helaas hadden we geen geld om de boot ook te laten varen op het IJ, maar dat mocht de pret niet drukken. De muzikanten van Kees Ouwejan liepen rond en maakten overal muziek, liefst op de trappen. Ierse en Nederlandse liedjes over drank, geluk, tegenspoed, en de liefde. Kortom: over het leven !
Mensen kijken is het leukste wat er is! Ik ken veel mensen en wil ze met u gaan besluipen en bespioneren en misschien zien we verrassende exemplaren....houd uw fotocamera's dus maar in de aanslag, daar gaan we: op...... 'mensen-safari'!!
