over scholen en onderwijs in de jaren stillekes (Houthalen)
Limburg hing vroeger altijd af van bisdom Luik. De gezagsdragers vroeger waren overheidspersonen met ook kerkelijke rechtsmacht. Waarom Franstalige pensionaten en orden hier bij ons. Kloosterlingen moesten van het verloopig bewind volgens het berucht treurend besluit uit 16/11/1830 overwegende Frans spreken omdat Vlaams van provincie tot provincie verschildt zouden de teksten der wetten en besluiten in het Frans gebeuren en is bij de kloosterorden het Frans de officiele taal. De eerste regent Februari 1831 Surlet d'CHAOKIE meenden dat de eenheid van taal de noodzakelijke basis is voor een stevige staat. Posten in het leger, de administratie en de magnistratuur zullen alsdus de Vlamingen, Frans leren ze moeten naar Waalse streken gaan om werk te vinden. Charel Charles La Tour Rogier (1885) was een gouverneur van de provincie Antwerpen die 1ste minister werd. Hij zei dat indien de vrouwen en meisjes de taal zouden kennen zouden ze meer gezocht worden als dienstmeid in de Waalse streken omwille van hun orde en netheid. Onze bisschopen waren niet zo tegen het Vlaams maar zei traden wel tegen de flamingaande op als die de positie van de kerk in het gedrang brachten. West-Vlaamse blauw voeten met Gezelle, Verriest, Rodenbach waren zo braaf godsdienstig dat hele liberale een afkeer kregen van flamingaande. Wat onze colleges aaanging die waren overbelast en het was in de school niet meer mogelijk , meer te belasten met Vlaams te leren. Op 12 Mei 1910 stemt de kamer de wet Frank-Segers voortaan mag in het Vlaamse landsgedeelte ten minsten 2 vakken in het Nederlands gegeven worden. Pas met de wet van 13/07/1951 mocht het Vlaams landsgedeelte volgedig Nederlands onderwijs geven. In de gemeenteschool hier bij ons waren er meer leerlingen in de winter dzn in de zomer ondanks de wet op het lager onderwijs want volgens een ministriële schrijven van 1846 moest het gehele onderwijs in Christelijke sfeer gegeven worden overal waren er kerkelijke inspecties op onze scholen maar katholieke en liberale groeiden uit elkaar, er kwammen antiklerikale houdingen en de vrijmetselaarij, spanningen tussen liberalle en Katholieken leidden tot de schoolstreid van 1878 tot 1884. De bureau's van liefdadigheid, de voorloper van ons OCMW bij ons genoemd "Den Ermen" kregen veel werk. Vooral in Zonhoven en Zolder kwam er radicalisering. Jaarlijks werd in de gemeenteeraad besproken hoeveel armen kinderen gratis onderwijs kregen. (wet 23 September 1842). Schoolgeld door de gemeente betaald hing af van de bevolkingsregister waar ook vermeld stond hoeveel varkens, koeien en anderen dieren. De wet op het Jaarlijks onderwijs 1846 kon toen alle kanten uit. Zelfs het looien van konijnenvelden speelden een rol. Pas in 1884 toen de Katholieken terug aan de macht kwamen wereden de ongeluks wetten vervangen die herstelden de verplichten de godsdienst lessen , de gemeente kregen de bevoegdheid op hun Lagere scholen terug en werden betoelagd.... En toen kwam Happart HAHA Loeky lachen 011/522792
Over 'tkruiske-de lillose schans en de toren van hôtele-centrum.
't kruiske-'t steegske-de schans-de grlliche stien en lewie ELSEN of die van de schans te LILLO...
In de jaren 70 nog voor carnaval lewie er was ...was err nog ne louis LINSEN...de man van de eerste wandelclub te Lillo...DE DOORDOUWERS met stamnummer L.013!!!...Deze Lowie...die kende ieder boske,iedere heuvel en ook 't naaktstrand en 't kruiske....
De schans was ooit (zie cadasterplan)60 AREN groot...zez was echthoekig met een middendeel met veel weide en een klein opgehoogd bergske...er was en ophaalbrug en meerdere verdedigingsmuurkens in stevige bakstenen...iedere keer als de jeugd van 't kruiske weer 'n steen boven haalde sprak men van GROOT LILLO met eigen kasteel met gevaarlijke bendes,druiden en de OFFERSTEEN van 5 dorpen??? In 1664 is er een procesgeweest tegen MAARTEN POELS('n soort borgemeester)"De interrogatoren...TUYCHTEN...dat ze hem hebbe gekantende dat hij gestorven is in Lillo op dy scans...de man die gestorven was (hoe???)heette ANTHONIS GIJSENS...................................; Het concept over de toren van het centrum is al zo vaak gekopieerd,maar volgens een K.B. van 1935 is hij (alleen de toren)geklasseerd. De nieuwe kerk is juist voor de oorlog tussen de twee oude bouwsels opgetrokken...In de jaren 40 toen wij in 't schuurtje woonden stonden er altijd mitraljeurs opgesteld op de achterbouw van de welvaartwinkel van de koster en TRIENE....'t was verboden terrein tot in de fiftys... Om de mitrailleur te raken vlogen er onder de oorlog regelmatig kanonsballen in het bovenste dak van de nieuwe kerk(weer eens mis gemikt!!!) Toen de duitsers weg waren begon men te herstellen zonder te raken aan het oude gotische koor van 1427...de toren opgebouwd als verdedigingstoren met schietgaten kreeg herstelling aan de hoekse drummers en aan de korte spits boven...Als misdienaar (samen met de koster ACHIEL)kropen wij boven in de uitspringende traptoren ...Achiel de koster had hier voor de duits merkwaardige kerkmeubels weggestoken... er lagen ook stukken afgebroken lambrizeringen en koorgestoelten van de oude kerk...het merkwaardigste was de zéér oude predikstoel van de oude kerk...Wat we nooit zullen vergeten waren de oude kofferkisten...daar zaten dokumenten gered van de brand in het gemeentehuis(1941-42)en liedjes om in koor te zingen zoals ST.MAARTENVUUR en VLAM EER INNE PAN. .heerringen inne ton en erretesop in de kom!!! LOEKY 011/522792
Oude verhalen ⦠Kunst & toerisme in Limburg info 3530
In de sixtys (1958 60) waren we gids te Bokrijk en omgeving (Teut) Men zocht landschapsschoon en heiderust te Houthalen Limburg mocht men niet incorporeren bij de te bezoeken kunststeden. We zijn in de jaren 60 zelf gaan vertellen op het commissariaat generaal voor toerisme in België, dat ook wij Iets Hadden van kunst in Houthalen. In de sixtys deden we als het ware elke week een ontdekking over ons kunstbezit hier bij ons. De oudste sporen van de mens in Limburg vind men in Zonhoven. De Holsteen is een overblijfsel uit de oertijd van onze menselijke geschiedenis. Hier kwamen de primitieve bewoners hun silex en pijlpunten slijpen. Het zeer eenvoudig monument ligt in een prachtig natuurkader (Teut) onze Tenhaagdorenheide voor de E39 er was . Zo mooi als de Lünerburgerheide!! In 1952 werd een nederzetting op de Staberg te Rosmeer ontdekt (Dr. Roossens) De eerste beschavingsvorm in Limburg ongeveer 4000 voor Chr. De bandkeramiekers .
Als leerling van de fraters te Zonhoven mochten we de wetenschappelijke opgravingen bezoeken tot in 1960. De fraters die zich voor de vroegste interesseerde waren er overal bij en van de school mochten de beste leerlingen (wij dus) mee. Het fratersmuseum van de school te Zonhoven was toen beter dan het galloromeins museum van Tongeren (sic).
Bij reconstructies uit de tijd van de bandkeramiekers en hun vondsten bleek weer eens dat we alles van de vroegste geschiedenis afwisten. Het waren (de bandkeramiekers, landbouwers) die nadat de grond ter plaatste uitgeput was een andere vestigingsplaats zochten .
In onze schoolschriften van toen (pré-historie) schreven we alles op en ook alles over de volgende beschaving (de bekeerlieden) die meer herders waren. Trouwens in onze bijdrage (info. 3530) de urnenvelden van Tenhout leest je er meer over want hier in de omtrek zijn meer dan 100 urnenvelden gevonden tot ongeveer 800 voor Chr. Keramiek van urnenvelden is in Limburg overal te bezien en de urnenveldenvolkoren zijn een bekend tijdvak want toen zo als nu trouwens werd de assen in een urne verzameld en onder een zandheuvel omgegeven van een greppel begraven. Alles wat we weten danken we dus aan grafvondsten alhoewel op onze heiden in Houthalen een merovingsch sieraad gevonden werd maar Dat is voor morgen
Oude verhalen⦠Helchteren is allergisch voor Fusie met Houthalen
In de seventys hebben we het allemaal meegemaakt op de 1ste rij Het schijnt ongeloofbaar maar als pers (dagblad) zaten we boven op de zolder samen met de gemeenteraad!!! De pers (gazet) was toen ook al niet zo objectief . IK BEKEN .
In Helchteren moest ik van de gazet (waarvoor ik werkte) schrijven PRO-VRANCKEN (Hij was vertegenwoordiger van Balex stofzuigers). Als nieuwe gazettenman kende we die man van haar of pluim??? Alle raadsleden van Helchteren echt waar ALLEMAAL waren ze over vriendelijk met de pers!!! Met ons dus 1970 1972
Helchteren centrum werkte allemaal voor de CHIRO en de BIVAKKEN en omdat ze zelfstandig wilden blijven kwamen ze naar buiten met t prachtige domein t wild & wandelpark Molenheide.
De raadsleden spraken zich unaniem uit tegen een eventuele fusie met Houthalen. Er waren werken voor de Steenbergwijk overal riolering en waterleidingswerken. Een nieuwe toegangsweg naar de E39 aan de postbaan werd aanbesteed enz. Burgemeester Witters (t moet gezegd) werkte veel, heel veel
Er moest publiciteit komen (microwagen koste toen 200FR.) In Helchteren hadden ze iemand die geboren was (weliswaar in Houthalen) op 13/09/1870!!! Helchteren moest groen en gezond blijven schreef de krant de koerier Raadslid Gijbels deed er alles aan om het natuurbos op de grens met Koersel te behouden als groen pareel.. de A4 oost-west verbinding door het gebied zwart water (tegenover het kasteel) was zijn da da Rik wilde de bebouwing tegen kruis-en bosstraat!!! Aan wederzijds bouwtoelating enz. enz. Ons raadslid Jean Vrancken nam het in 70-72 altijd op voor de volleybal.
Tot slot op de gemeenteraad van toen werd er al een motie gestemd tegen de geluidshinder van vliegtuigen.... Wild & wandelpark Molenheide werd voor het grote publiek opengesteld op 01/07/1972. Aan de heidestraat kwam de 1ste poort.. 30 Juni een oase van rust en kalmte Vanaf 1968 begon alles maar het nieuwe gemeentebestuur van 1971 kreeg de meer dan 100HA park met inheemse diersoorten klaar.
oude verhalen ... voor 1950 ... de eerste stylo - plastiek
Opde web van 16_02_2008 vertelden we over "de putters van voor 1950"...ja,ik zal nog eens herhalen van die zwarte koolwinners van onder den oorlog...de oorlogsjeung...onder den oorlog was er geen school(geen leslokalen)ook in 't schuurke waar wij woonden niet... 't schuurke was onder de oorlog wel uitleenboekskes lokaal...zegelkes en winterhulp voor het durp... Soep en levertraan kregen we in het winkeltje(nevens ons)...Dat was de welvaartwinkel van de koster en triene,juist naast de kerkj(centrum)!!! De putters van toen hadden allemaal 'n vettige varkensblaas in der maal...voor toebakssjieken...kapot geknabbelde sjieken met natte fluimen... BAW...echt vies...die eerste opbergzakskes van smerige varkensblazen...FOEI FOEI...pruimtabak(de nat beknabbelde tabak met rochels en speeksel allemaal terug in dat zakske voor in de mijn)...zeg maar voor den honger in de put of voor de stof(stoflong)... Mijn tabak...de tabak heette zo...mijn tabak zat in de café in grote dozen of in grote puntzakken zoals later de grote fritzakken(maaran bruin). In de put onder werden ze bijna verplicht te knabbelen...en de vettige vieze propsels deponeerden die putters overal,gelijk hondenpoep!!! Iedereen smoorde omzeggens zelf gerolde sigaretten...in de café koste 'n pijpvulling of 'n sigaar even veel als ne bock(pint bier).... In 't dorpscentrum waren alle huisjes borrelcafees(zelf gestookte jenever)en verkocht iedereen iets in hun eigen winkeltje thuis(achterom)... Rond 46 begon overal weer de school (ook in 't schuurke waar wij woonden)...de eerste attraktie waren vierkantige dooskes waar wit zwart fotos uitkwamen...vergeet niet dat FOTO hoogmartens toen al polaroids had en met de hand gekleurde TROUWFOTOS.. In de' school kwamen er gekleurde inktpotloden,vulpennen met inkt en Tintenkuli's...en dan de eerste PLASTIEK...de eerste KOGELPEN. Wij kochten onze eerste plastieken zak in Houthalen bij Anneke...ook onze eerste kogelpen zeg maar onze eerste stylo(toen nog niet bic) Naast de inrit van de wijk DE ZELLE (groenstraat) woonde Anneke Schreurs en Miel Deraeve...ze hadden een snoepgoedwinkeltje... Met de zoon van"KOBIETZ"(ma heette Reuvers) kochten we daar onze eerste kogelpen.Het was een pen die ge niet moest vullen en waar ge zeker wel een jaar mee kon schrijven eer hij leeg was??? Maar onze eerste plastiekzak was rapper kapot en onze eerste stylo was ook rapper leeg...maar zand was er toen nog genoeg en kool ook!!!
...eigenlijk zouden we beter schrijven...oude verhalen of heimwee naar huis??? 'tSCHUURKE!!!en niet OOST........................... Geen drukte geen lawaai...VOLLEDIGE STILTE op de dorpskern van Hôtele juist na de oorlog..........Thuis in het schuurke........... Oost???nooit van gehoord???In 't oosten stonden 5 boerderijen 'n paar heehutten(kabans) op de moppevenne ....dat heet nu hutten en er was niks buiten de zestien huis van Zwartberg -de nieuwe kempen en de velodrome...'tParkwas door de oorlog gestopt en nu terug begonnen!!! In die tijd werden de eerste fotos van 't park op een drukplaat gezet en zo zagen wij ze via 't volk en redacteur Achiel V.D.B. Thuis werden de haringen in 't volk(gazettenpapier)gewonden...dat heette in de café"BOESTERING" en de vis in 't belang gedraait('t was krek dezelfde)maar die heette dan "BEKKEM"...motter nog zand zijn,want die was er genoeg??? Een volle valies van die oudefotoplaten(geen muziek maar fotos)wit-zwart...en teksten archief "HET VOLK"...Binkens en de vissers van 't Park. Hôtele durp voor de fifty's was een weelde van fruitboomgaarden met kleine huisjes langs hobbelige wegen...boven en onder de berg...dat was alles,ja alles......'t durp en de zavel... In 1942 onder den oorlog...en een paar jaren later...is de zolder,zeg maar 't gemeente archief opgebrand...Naar het schijnt (?)heeft toenmalig burgemeester Telen niet veel geblust omdat de duitsers de lijsten van alle jongensnamen zochten om op te laden voor duitsland??? De eerste (allereerste )astphaltweg in HOUTHALEN was vlak naast ons deur...Senator Jacobslaan....door burgemeester Godderie(na de oorlog)...Hôteleers leefden toen zielig spaarzaam,maar de armoede werd meer gelijkmoediger gedragen dan nu (krisis)... Thuis sjokten toen hoogstens een paar keer per dag een paard met kar voorbij...alle huisjes in de dorpstraat en de weg naar de statie,hadden zowat allemaal dezelfde traditionele slaperige raampjes en eenvoudige voordeuren...'t SCHUURKE(toen café Veloek)stond voor alles!!! PAA(de mijne dus)Bemantelde met zijn houding en zijn glimlach als café baas OPBEUREND.........ook z'n dialect en moppen waren opgewekte en zangerige woorden...toch waren wij (de kinderen )anders,ja ,na de oorlog wèl liefdevoller en eerbiediger tegenover de gemeenschap als nu??? Nu zijn ze meer gesloten...Wij,we waren minder los van tong.TrouwensZONDAGSLAWAAI was voor 1950 'n erge misdaad!!! Luidruchtige en brutale onwil aan parochielokalen of aan 't Schuurke van toen...bestond op zondag niet......................................HEIMWEE!
Straffe verhalen voor J.P.(helchteren)en Houthalenschietveld...
......de liefde voor 't dorpje Helchteren heeft zich vast in mijn hart geplant van toen ik in SAGO met jaco(don bosco)verhalen schreef... ...de liefde is vanaf toen gebleven ...voor 1950!!! en zeker toen ik chef op "den ouwen-eerste ) TOREN werd....1952-1954!!! Zo schoon ,zo simpele schamelheid tussen bos en heide vennen. WAAROM,ja waarom moest eerst die reusachtige schat in de ondergrond...de ziel van HELCHTEREN zo veranderen??? Waarom werd nadien de bovengrond zo aangetast???Voor de kool kende men geen lawaai,zatlapperij of ruzie...De ergste misdaad was toen "deugenieterij"...ze hadden een boomgaard geplunderd...'n kip of konijnenkot bezocht...voor de KERMIS.Maar de fifty's en 't lawaai... Het veranderde veel,heel veel ...maar de FUSIE...die veranderde alles!!! In 1947 woonden wij op de meeuwerweg(tenhout)...Elke dag deden we tochten...verre tochten ...langs de postbaan...bossen & heide overal. Voor ons deur een gemeenschappelijke KOEIENDRIES aan de groenstraatbeek...gemeenschappelijke notenbomen-kastanjes-beuken... Als de heide(schietveld)in volle bloei stond dan zoemden er miljoenen honingbijen waarvan wij de korven en bakken langs de bosranden niet konden tellen.Ieder jaar kwamen dan franssprekende schilders thuis 'n HEIDEGIDS vragen!!! De bieboeren van Helchteren waren Wereldberoemd...ze haddeb KONINGGINNEBRIJ vorr "coureurs" en sportmensen van toen... Na het sluiten van "mijn"Houthalen viel midden-Limburg in 'n zwart gat...Helchteren was in feite blij met de komst van de LUCHTMACHT. In de school bij de fraters van Zonhoven hadden we het opstel van fonske(1ste prijs davidfonds 1947)gewonnen... In de fifty's kwamen we in 't belang!!!Met de ganse klas den tram in tot Hasselt -statie.Ze drukten op 'n paar pagina's...en voor nu bijna niet te geloven...WEGENS te kort aan papier...(niet te geloven)...kwam ons opstel er niet in!!! Jos GHysen en een paar andere grote schrijvers die kregen die paar bladen sneller en beter volgeschreven??? Het opstel van fonske kwam in 't archief 1950...wij ook... Na 20j. dienst bij de luchtmacht in 1972 werden we voor de gazet...full-time archivaris-natuur&provinciaal gediplomeerd gids free-lance enz enz tot slot in 1973 maakte jos Gysels de allereerste DIGITALE KLEURFOTO voor de krant ....'t schietveld van HELCHTEREN ...dag J.P.
LAMBDA,S Hystory...over ons LAATSTE intervieuw en ,t hôtels
.......meer dan 50 j. schoenlappen .......Jean MEUS tulpenstraat Houthalen-Oost.......ichwietnie goet hoewicch mot beginne.......ich kan veur demicro gien echte zinne vinne???tes asich smurrgens schoen zinne ha va binne en effe recht ha gezete woar ich al rats vergete...en dan ik weer...JEAN...in naam van alle minse mot ich oech PROFICIAT winse!!! Rond I964 ging HENGELHOEF OPEN.......we waren van de gazet en we namen alles en iedereen op intervieuw dus ook Jean de overbuur. Hij maakte toen vanalles Boektassen,muilbanden voor honden van de club van houthalen-oost en natuurlijk schoenen...vrije radio gazet kortom reklaam...Jean lapte al die jaren zonder ...zelfs REKLAAM GRATIS moest hij niet hebben!!! HENGELHOEF kon in 1964 alle reklaam gebruiken.ER waren van bij de start ruim 800 vaste inwoners en duizenden dagjesbezoekers... Een Antwerpse bouwmaatschappij wilde hier alle grond kopen om te verkavelen ...op kleen hingel was ferm ruzie??? De gezondheidszorg in bezit geraakt van HENGELHOEF bouwde op 15 maanden het grootste verlofoord van LIMBURG!!! Men kon maar EEN WEEK(uitzoderlijk twee)blijven ...dus iedere zaterdag aflossing van de wacht en iedere vrijdagavond onveranderlijke ont- spanning met ONZE RADIO en orkest BOBBY CANARIUS....Wie weet dat nu nog??? In 1964 hadden we al C B RADIO...we bouwden en herstelden zelf radio's,zowel zenders als ontvangers...en radioclubs dat er waren...veel Het werd verslaving...nachtradio maken met de clubs.Vooral Bree en ST.TRUIDEN blonken uit met het aantal leerlingen... In de techniche school van SAFFRAENBERG waren we instructeur-radio mecanicien...Bij de radioclub van toen was ondermeer FRANK DEWINNE...FRANK had toen roepnaam ON1DWN...ik ben niet zeker maar ik geloof dat tien jaar later 1974 dus hij nog met die naam werkte? We zullen eens een intervieuw moeten maken met nog iemand van Houthalen-Oost.Radio amateur WILLY WILLEMS??? Archief L(radio Lambda) heeft nog banden en onbeluisterde casettes uit dien tijd(de seventies!!!) Oh ja ??Wie wilde weer 't lied van het park van genk horen???De tekst kunt ge vinden in het jubileum nummer van 1949-1959(jong volkske) De muziek kan ik hier niet laten horen....dus bellen voor afspraak 011: 522792... allo met Loeky.
De heide was in de fiftys gebiedsheide van bijentelers tot het golfterrein kwam circa 65ha weg. Toen de happy few en een Hasseltse adellijke familie kwam waren we er ook bij. Ze gingen een motel bouwen voor de rijke van de club. Boekskes met kadaster gegevens en andere boekskes van rond 1900 toonden aan dat aan het krunkels menneke (een ijzere wegwijzer naar de put van Winterslag) ooit een huis had gestaan van deze Hasseltse familie??
Wij kenden alleen de kluten berg, het huis van het kluter menneke en de kluut als vogel??? Kluten en kluter mennekes waren in Houthalen klusjesmannen, klutten Fonske en klutten Janske waren de moppen van Miel toen de baas van Kelchteren. In 1847
In 1847 omvatte Limburg 68.800ha woeste grond En kwam een wet die alle gemeenten verplichte(opstraf van onteigenen) deze woeste gronden te ontginnen of te verkopen Toen kocht de adel hier. Een voorbeeld de vader van de barones van Hengelhoef was een generaal die met zijn vrienden, hier gronden kocht en voor het huwelijk van zijn dochter het kasteeltje bouwden juist voor 1900. Heiden kwam in handen van NMBS en koolmijnen (vergeet niet dat in 1950 er nog 35947 hectaren bossen en meer dan 1000ha heiden hier was ).
Alleen een paar schilders hadden belangstelling, geen mens ook toerisme Limburg deed iets voor dat Bokrijk kwam (1957). Toen kwam internationale persbelangstelling en ze schoten wakker Er kwamen plannen voor 8 parken. De long van Limburg lag hier en was 85m². Bokrijk Opitter Kelchterhoef en Hengelhoef 130km² groot (midden Limburg).
Helchteren dat werd bij de Lage Kempen van Lommel geteld maar onze Tenhaagdorenheide was toen nog meer dan 800ha.
Een der afbraak elementen waar we terplaatsen bij waren was het graszaad winning. U moet weten dat we (archief L) bij de eerste natuurgidsen van Limburg waren in 1970. De natuurbescherming, knipsels, fotos en alles over E39 & A24 zijn in talrijke valiezen bewaard.
Voor de graszaadwinning zijn we persoonlijk bij de minister geweest, hij was zelf Limburger en wist dat NMBS circa 75ha grond bezat als spoorlijn Houthalen Winterslag ???
Op de heide groeit geen onkruid dus ook geen wilde grassoorten (heddert verstaun!). heidegronden van NMBS hebben een industriële bestemming dus mag het spoor aan Hollanders, pachtcontracten, verhuringen enzovoort maken aan 1500 FR. per ha. Verschrikkelijk! 75ha grastelers voor onbepaalde duur verhuurt. Grond en heide voortkomend en wellicht ook betaald door de belastingbetaler van Houthalen omgeploegd.
Gelukkig was er zand genoeg want zand die moesten we hebben in 1958
Oude verhalen archief L (011/522792) over het dialect
In ons archief hebben we een thesis van Miet over het Hôtels dialect. Maar ze vragen mijzo dikwijls in het Hôtels te schrijven. Ik ben al overal schrijver geweest maar Hôtels schrijven dat is een ramp, op het schrijfmachine staan niet de juiste letters, hoe kun je u dan uitdrukken met klommels van letters En achteraf es Gemekkelijk gezeed t kan mich ni-j schulle.
Voor Bokrijk open was in de fifties werkten ik er al bij de archivaris ook in Houthalen bij Eendracht was ik waarnemend schrijver maar ik geloof dat nooit iemand gelezen heeft wat ik in de schrijfboeken opschreef? Keeper Graller en spelers Gaethofs en Schoonbrood hadden op de vergaderingen altijd wel iets. Lemmens, Bastiaans en Mondelaars waren kalmer. Dat kunnen we ook zeggen van Broos, Houben, Verheyen en tenslotte Fraiponts
Vroeger schreven de mensen alles in schrijfboeken maar ja waar blijven die nu. Of waar zijn die almaar gebleven ik bedoel die schrijfboeken. Het oudste schrijfboek van de gemeente dat ik zelf heb gezien was van 1613. Maar in 1941 kwamen uitgewezen Antwerpse Joden naar Houthalen en burgemeester Theelen heeft toen naar het schijnt (de papieren in het gemeentehuis laten opstoken). Het gemeentehuis dat toen stond waar nu het chirolokaaltje staat is samen met veel geschreven boeken in de toenmalige brand verdwenen ???
Het is een gelukkig toeval dat mensen als Luk Melot nog oude schriften bijhouden en terug vinden van Eustache Hontes, boer Papekeels en de dingen van Qualeack. 2 eeuwen geleden waren onze gebieden toch echt te zien op de ferrariskaarten van 1947. Het kapelleke stond tegenover het hazenpad en de Cyns-hoeve of Cense (ik denk centen van tol hoeven) staat op de kaart. Toen de postbaan nog gebruikt werden dus in de 19de eeuw voor het water, veel bomen en veel dreven aangeplant. Atlassen van wegen uit 1845 noemen stegen zoals Mooksteeg en Veldsteeg (dit werd de Huidevetterstraat). Toen we in 52 met het huis van Moen (Kwalaak) naar Bokrijk verhuisde toen verdween ook het Sint-Leonardus kapelleke. Men legde immers een weg naar Zwartberg aan want maar dat heb ik al verteld.
Oude verhalen naar interviews bij radio siesta te Zonhoven
In de seventies toen we nachtradio speelden en het over de napoleonsweg hadden was er een Luk v.d.S die sprak over een tabel van Carront uit 1790. In dat interview werd er vrij vertaald wat er over Souhoven a eyck geschreven is.
à bruyers, maifonts que lon nomme de Rockreack. Dat was Zonhoven naar Eyck ß
Vrij vertaald zou het dus om vele wegeltjes gaan die van eyck naar Qualiek liepen (venne, heide en hennepvelden) Mes il faut laiffer Qualiek a Houthalen a Laeck a Laeck ???
We hadden het dus over een reisgids van de Luikse ingenieur Alexandre Carront uit 1790. Carront was een beëdigd landmeter, een wiskundige die hier plannen moest maken voor een kanaal naar Denbosh, het kanaal is echter nooit uitgevoerd maar zijn lijsten van gemeente in het Prinsbisdom Limburg te bereiken vanuit Luik blijven merkwaardig. De kwaliteiten van de Limburgse wegen waren slecht in de 18de eeuw op dooreis naar Holland om een familie te inspecteren langs de toenmalige wegen dat was lijdensweg. Het enigste verkeer in Houthalen (Grote Steenweg) en Postweg (postverkeer) gebeurde met postwagen of met delligence van wegen de kooplui die ook wisselwagen bijhadden, want die waren nodig. Het ancien regime reed op overharde zeg maar stoffige in de zomer en modder- in de winterwegen. We hebben het al gezgd de Noord-Zuid van toen is pas in 1740 gestart als gevolg van de handelsconflicten tussen het Prinsbisdom Luik en de Oostenrijkse Nederlanden. De handel viel stil door douane tarieven, de aanleg van de weg tot Lommel (Napoleonsweg) duurden tot 1788 en Lommel best werd pas uitgevoerd in 1818. In Laak schijnt het dat het pannenfabriek van Laak, plaveinen maakten voor de post en de andere verharde banen. Eenbetere reisweg voor de handel was riviertransport op de Maas want bij iedere aanleg van een weg moest er onderhoud of tol betaald worden en ja, de plaatselijke bevolking moest dat betalen want de doorreizigers uit Luik die kregen vrijstelling . Toen al HAHA Loeky011/522792
In de blog van 08/08/08 over Loesje en de radio vertellen we dat ze heilige beelden, relieken, schapulieren en kruiskens verzamelden. Ze verzamelde ook alles over het heilig paterke van Hasselt een sinterklaas kostuum met alles erop en eraan kreeg ze van de bisschop van Brugge en laders, dias, fotos en kijkboeken maken een heel L.L.L. archief. En gelachen dat er werd met de 1ste vrije radio verbindingen. Het was bijna gelijk in de jaren 50 toen we in de nato van Evere aan de utele luchtmacht werkten. De gebouwen van de navo stonden er nog niet in Evere en wij moesten werken aan de kazerne naast de grote hoofdweg, kadetjes van de luchtmacht leerden er radioverbindingen maakten, het gebouw waar de nato in moest komen zat vol radiomecaniciens en de allereerste radiozender had als naam 1509. Niemand mocht bij die kast van een radio die 1m 60 hoog was en reuze glazen eindlampen had als power versterking . Wij kenden alleen CBers en punt tot punt radios maar dit was andere koek, hier ging het hallô met Kingshasha, hallô met radio Kongo vooral s nachts. Van over de hele wereld kregen we TEUT TEUT TEUTERS (morse) en stem, stemmen in alle talen maar we moesten overal schriftelijke bewijzen hebben van de contacten zo kwamen we aan onze eerste Kongo kaarten, onze eerste postzegels van Leopold II met zijne witte baard en Albert I enzovoort
De radiokaarten met roepnaam en frequenties zijn echte juweeltjes we hebben ooit in de mobiele radiowagen op de wereld tentoonstelling van 1958 alles tentoon gesteld in de stand van de luchtmacht basis Melsbroek. We hadden toen ook een wagenpark en moesten er radio telefoon en andere verbindingen maken, dag en nacht werken. Het was de place to be in expo 58 maar dat verhaal van expo 58 heb ik al verteld en anders kijk je maar in de boeken van Jan Theys en Walter Capiau want die waren er ook bij in de WELFAIRESHOW met.LOEKY
Uit het eerste artikel op de blog be/loeky_stek060208
In valies Tenhout lag er een aangifte van rijwiel met 1 zitplaats en het bedrag over het jaar 1944 (a.u.b.) ook vonden we papieren van belastbaren en veranderingen bezoldiging van Houthalen voor de provincie Limburg. 1958 was niet alleen het de expo maar was ook aan de ringlaan en schildersstraat Tenhout een zeer bijzonder jaar urnenvelden en archeologen vanalles liep hier rond . En er werd gelogen door de archeologen en nog andere logen. Een zaak staat vast de weg naar Zwartberg werd verlegd, het oude kapeleke, de urne, de archeologen en alles was weg? In 1958 kwam er op Tenhout een comité voor landelijke sociale actie die deden alles wij herinneren ons alleen de inhuldiging van de wijk Tenhout K.L.E. met de eerste kermis. Zaterdag 14 Juni 58 was er optocht en inhuldiging der wijk er stond een feesttent en de harmonie en de fanfare gaven concerts. 15 en 15 Juni was er ook volksbal en feestwe vonden nog vergeten teksten en fotos van toen maar de fotos van de urnenvelden die zijn VERSWOENDEN?
JA JA JA toen wij in 1952 bij Moen in Kwalaak de boerderij hielpen afbreken om naar Bokrijk te varen was er nog veel van het kapelleke en de urne ??? op bestuurlijk gebied had toen Houthalen in de fiftys 4 kwartieren of heerwagens en elk jaar een nieuwe burgermesset of borgermeester per kwartier. Zo was er als het waren een burgemeester in Laak die zich ook met Tenhout en Kwalaak bezig hield zoals vroeger in de schans van Laak je weet wel die was er al van 1599 (ik bedoel de schans) in het dorp was natuurlijk ook een burgemesster met hoevereinden en ten Tenreit want Lillo had zenne eigen burgenmeester toen al. Dat zit allemaal in het archief van info 3530 het soldatenarchief011/522792
Houthalen in de fiftyâs (zie onze bijdrage Toerisme Limburg) <<04/02/08>>
In de drie valiezen met alles over de jaren 50 (zie onze www.bloggen.be 6/2/08) schreven we dat er toen nog VVVs kantoren moesten uitgevonden worden. In Houthalen was er toen enkel Kelchterhoef er was helemaal geen enkele raad, geen toerisme, geen cultuur, geen sport of gezinsraad. We mogen wel zeggen dat de hobby en de vrijetijdsbeweging als het waren hier op Kelchterhoef in 1953 geboren werden. Het 2de huisje van Bokrijk was nog niet afgebroken (we bedoelen van het huisje van Moen van Kwalaak) en Bokrijk is in feiten gestart in 1958. In de fiftys is het de verdiensten geweest van Frans Breugelmans eerste schepenen van Houthalen die al die raden en die vrije tijdsactiviteiten uit die grond stampten. Overal waren we erbij, maakten we fotos of teksten en die gebruikten men dan in Limburg op nachtradios. De CBers (vrije radios van toen) werden gebruikt voor spellekes, nachttoeren en wandelingen. De enigste wandelclub in Limburg was O.K.50 Zonhoven. De kilometers toen was 20, 40, 60 en de eerste bivakkers van Kelchterhoef anno 54 55 die leerden de Limburgse zand kennen. Doetesmee, wieiswie, en moeternogzandzijn dat waren de slogans. We moesten dan de oudste fotos van Limburg volgens de oudste larouse (verklaar woordenboek) opzoeken en kwammen tot de vaststelling dat Houthalen zeeldraaiers of koordenvlechters waren en geen houthalers. In Zonhoven waren het vlaastelers en volgens de mannen van Bokrijk en de acrcheologen waren de mensen die in Lillo woonden de grootste van de provincie zeg maar basketbal spelers. In de jaren 50 toen ze bij de urnevelden op Tenhout bezig waren gingen ze ook in Lillo op de schans graven EN WIJ MAAR LUISTEREN
op de heide wonen heidenen (ongelovige) op de grouwe steen woonden vuurgoden (grens van 5 gemeentes) De Lillonaren waren rosse paalbewoners die over water konden lopen (ze liepen eigenlijk over palen die ze in het water wisten staan Op de schans moesten ze van de graaf graven de graaf dat was baas en eigenaar van 5 dorpen die kwam van Zolder. Op de zavel maar dat vertellen u ofwel lees je het maar eens in t Hôteleurke van 1952 of in het boek info. 3530 oude dorpsgebruiken oude dorpsverhalen.
Over ons archief van de Noord-Zuid verbinding en de discussie A24
In ons archief over de tunnel, de omleidingsweg kortom de kasseiweg Hasselt-s Hertogenbos. Ruziede men al vanaf 1750. In 1751 maakte ingenieur Carront al een plan van een kanaal naar s Hertogenbos. Zoals vele plannen is ook dit nooit uitgevoerd Het handelsverkeer met Nederland over een onverharde postbaan waren in de 18de eeuw nog altijd ruzie en nog een ruzie. Men moest op het traject van toen te Lommel, Helchteren, Kelchterhoef en Hengelhoef van paarden wisselen. De straatnaam oude postbaan in Helchteren was in het prachtige werk van Ellen Thijs een snelweg. Het geplande traject bedreigde de hennenteelt al van in 1718. Het Oostenrijkse bewind wilde een eerste kasseiweg Hasselt-s Hertogenbos aanleggen. In Luik startten de werken maar in 1740 werd pas Hasselt bereikt. Toen ging het nog trager. De omleidingsweg moest via Ter Molen (Zonhoven) en de genaderde molen (Houthalen). Maar er woonde vele gezinnen die hennep teelden om zeildoeken en koorden te weven. In de boeken van frater Melez van Zonhoven kan je over de opstand die uitbrak alles lezen!
In 1759 verjaagde de hennep telers de landmeters met geweld. Zonhoven beslisten toen om de kasseiweg door het centrum te leggen op eigen kosten. In 1768 waren ze pas in Houthalen en 20 jaar later te grens
We hebben in ons archief de eerste met de hand getekende plannen, de eerste wit-zwart lucht fotos kortom we hebben op info 3530 van ieder huis, van iedere boom naast deze steenweg een oude postkaart of foto ter inzage.
Afspraak 011/522792
Tot slot willen we nog vertellen dat er voor het gebruik van de nieuwe kasseiweg (de eerste kasseiweg in Limburg) tol moest betaald worden. Hier in Houthalen en Helchteren ook in Zonhoven en elders stonden tolhuizen als je daar lang passeerde moest er 1300 gulden betaald worden. Zo ontstonden de sluikwegen tussen de vennen van laak en het sonnis. Wie gepakt werd kon 25 gulden boeten betalen aan de barrier nr. 10 in Laak (in 1818 stond hier een paal waar tol geïnd werd). s Avonds was de paal en het tolhuis de enige plaats waar licht was Het aantal paar karrenwielen en het aantal paar paarden en het aantal paar muilezels bepaalde de prijs met maximum acht paarden toegelaten. Het zijn de uitzonderingen die toen al de regel en de tol voor het onderhoud van de weg bepaalde. Ruzie alom tot in 1866 het tolrecht afgeschaft word. Ons archief en de fotos zijn juweeltjes om te bekijken.
Over het archief van Bokrijk en het huizke van Moen
Toen het huizke van Moen als 2de gebouw overgebracht werd naar Bokrijk mochten we als museum gids teksten opzoeken voor het huisje nummer 19. we stelden vast dat zelfs met het archief van Bokrijk de data weinig betrouwbaar en zeer zonderling waren. Daarom schreven we maar een lach en een waarheid (zie onze bijdrage 28/01/1971 Meulenberg) in Kwalaak zagen rond 1900 alle huisjes er bijna hetzelfde uit zelfs hoeve Mieneke. De voordeur die in glas met 6 segmenten was bleek van 1830 te zijn volgens Alexander Moons en Virginie Wendellen die in 1919 het huisje hadden gekocht. In 1969, 50 jaar later was ik gids aan het zelfde huisje en kreeg het huisje van Moen een nieuw roggestro dak met latten, wissen en roeden. Van 1959 tot 1969 sprak men alleen over het schilderachtigste gebouwtje nummer 19. Het is ook gelukkig toeval dat het Bakhuis, een gift van dezelfde notaris E.M. Smets, die in 1919 de koopakte opmaakte voor de laatste eigenaar er bij kwam.
De verantwoorde oriëntatie (voorgevel naar de zon) valt op. Afschamping van het Westelijke dakschild en daartegenover de rechte topgevel aan de voorkant zijn zeer mooi ook de groene kleur van de opvallende luiken maken het geheel af. <<Toen Zander en Moen>> het nog bewoonde was het binnen toch anders. Nu in Bokrijk van vrijgezel van Martinus Rekkers die er heeft gewoond met zijn nichtje Maria Flortina Diëllien (°1883) Eigenaardig Alexander Moons is ook geboren in 1883. Toen hij het huisje kocht voor 6700 FR. legde hij witten en blauwe plaveien in huis plaatste de grote koeketel over het open vuur. De ketel met warm veevoeder door de geopende luiken van de stalwand omgieten in de eetbakken (trooge) zijn thans onbekend. Toch was Zander en Moen met hun merkwaardig boerderijtje met ruim 2 hectare grond een pleisterplaats, een herbergcafé voor mensen met honger en dorst
Moen heeft tijdens de droeven oorlog jaren heel Houthalen misschien wel aan voedsel geholpen? We zullen haar nooit vergeten en ook haar huisje in Bokrijk (nr. 19) niet
Uit onze interviews uit de seventies (lambdaâs history)
Als radio en als journalist waren we een soort veredelde loopjongens van de gemeenteraad en van alle vergaderingen in Houthalen. We waren wel beschouwd als gast maar hun standpunten op papier en hun woorden aan de micro van radio lambda waren meestal verkeerde misverstanden of mededelingen met verkeerde accenten
Om die reden werden alle gesprekken en alle teksten op draagbare cassette of bandopname gemaakt. Die bandopname uit die tijd (lamdas history) zijn nu juweeltjes, we hebben er meer dan 200. bv. Het interview van 29/03/1972 van de oudste tweeling van Lilo (Houthalen) is er zo één van, de tweeling verteld over hun jeugd in Lilo, over de eerste geïllustreerde postkaart, over de franch duitche oorlog van 1870 en over de officieren die de eerste postkaarten zelf tekende met de hand en er afbeeldingen op maakte van vlaggen, wapens, kannonen,
Later vanaf 1848 had ieder regiment zo een postkaart met hun eigen leger en hun eigen vlag ook in Engeland was dat het geval. Volgens onze tweeling uit Lilo was hier in Lilo de eerste kaart in 1898. één van de kolen meters ingenieur liep met zo een driepotig vierkantig houten kistje rond hij kroop onder zo een zwart hoofddoekske en dan PANG zo een soort bliksemkaart en dan was de eerste postkaar weer gemaakt. Meestal was dat voor POLYGONE COCKERILL
En, jaja wij hebben zo een kaart. Het adres is bestuurders te eigen Bilchen en de afzender is broeder Horznato Geers saevelstraat 17/11/1911. Er was in die tijd aan de statie een levende handel vooral op het hoererende. De pastoor die de eerste steen van de oude kerk in Houthalen Centrum legde was op 02/08/1787. De meeste plannen van alles dat er gebeurde moest goed gekeurd worden op het kadaster van Peer zoals de goedkeuring van de gemeentelijke school en kapalie door burgemeester Leenders op 21/08/1862.
In november 1830 was er wapenschorsing met de Nederlanders maar de Nederlandse Koning Willem I kon zijn nederlaag niet verkropen en die kwam hier in Houthalen terug. Zijn troepen vielen binnen weeral op 02/08/1831. Zijn troepen vielen binnen in Lommel op 04/08 in 05/08 in Beringen en ja op de zaterdag 06/08/1831 werden ze verslagen te Houthalen. 2500 Belgen versloegen er 9000 Hollanders dat vertelen we in het archief van Loeky zelf (archief L)
In de jaren 50 was een van de mooiste plaatsen van Limburg; de abdijhoeven en omgeving van het rustige Kelchterhoef uit 1288
Ook Hoeve Mieneke gebouwd in 1832 en de boerderijtjes overgeplaatst in Bokrijk waren in de jaren 50 algemeen geprezen. Sappige gedichten in Houthalens dialect en pachtwinning uitbaters waren overal op Kelchterhoef en omgeving. In de jaren 50 schreven we het volgende met de zoon van Mieneke in een interview zou moeder (Mieneke) dat gedicht altijd opzeggen aan haar 4 buren
Thijzeke DRIESEN, kleene pachter, de groete woent terachter
Thijs MUES, opppeberg, enne Beek lekt zenne kerf
Cyrilecke groet logement met TOON DILIEN noet content!
Volgens een interview met de zoon van Mieneke... Chaterina Philomena Beertens (7 maart 1883) dochter van Jacibus Beerten en Maria Chaterina Vanhove (Mieneke noemden wij ze) was met haar moeder en stiefvader Jacobus Toelen hier in het huisje komen wonen. Ze leefde als ongehuwde landbouwster samen met haar broer Alfons (°1869) In de jaren 50 werd door werklozen het voorste gedeelte van de Kelchterhoef geressorteerd en ingericht als woonst voor de bewaker. Het herstel van de oude schuur werd uitgesteld voor de typische vakwerk van vroegere bouwtrend en de fundering van zware zweefstenen die toen nog bewaard moesten worden. In de jaren 50 werden de eerste greppels gegraven de ontruiming van de grote toegansdreef die helemaal was dichtgegroeid en het kappen 23 hectare berkenbos als voorbereiding tot nieuwe bestemming?
Mieneke bleef na de verkoop van het domein aan het gemeentebestuur in haar huisje wonen als een levende voor de bivakkers op Kelchterhoef. Ze overleed op 26 september 1956. In Kwalaak had Bokrijk als 2de boerderij Moen opgekocht. Het boerderijke van Stienne werd ook afgebroken. Maria Christina Melotte (11873 1966) alias Stienne van Truiken Melotte was getrouwd met schoenlapper/klusjesman Polleke Wendelen (1885 1947) was de broer van Moen (café Kwalaak)
Alles weg en er kwam een automuseum Delahaye 1911 won in 1912 in Monaco het concours délégance. Bugatti 1930 het merk dat de duurste autos ter wereld bouwde (7 miljoen) maar dat vergeten had een reserve wiel te voorzien Op postkaart hebben we nog alle autos + teksten van alle autos van toen
Immer kolen Zonhovenaars (Foraqui) ontdekken overal Op de grenzen der gemeente Houthalen op 750 meter diepte worden niet minder dan 7 kooladders ontdekt. 3 van anderhalve tot 2 meter dikte nabij de spoorweg in aanleg is een tweede boortoren opgeslagen en boringen zijn zowat overal aan de gang.
Er is leven en veel verteer in Houthalen, Zonhoven maar vooral aan de statie in hotel lindustrie aan de statie, de zavel en nog verder. Op 1 januari 1902 komt Jan Verjansnuss voor zijn kinderen al hier een nieuwe brouwerij te stichten een afdeling van <<De Nationale Ton van Bilchen>>
In de zalen van het koninklijke atheneum wordt nu op iedere zondagnammidag vergaderd. Door het lerarenkorps. 1902 werd al daar beraamd over middelen om de reeds zo lang beloofde traktementsverhogingen dit jaar nog voor de kamers te brengen. De grote vergadering van Februari in Brussel was het belangrijkste.
Aankopen van gronden onder Houthaelen gehucht Lilo en op het grondgebied van Zolder begonnen met een blok van 80 hectaren in 1910. Op het gehucht Voort is een 2de machine bijgebracht voor de schachtboringen volgens de cijfers van 1910. 1884 is ook het jaar dat de lagere scholen met 2625 vermeerderden. Het aantal klassen steeg met 11195 en de kosteloze leerling met 88,9%. In 1908 bereikten men zelfs 19,44. Het aantal bewaarscholen is vermeerder met 2680 (193.754 leerlingen)
Ook het aantal scholen voor volwassen is vermeerderd met 137,82 t.h. in 1884 bestond het onderwijzende personeel uit 9184, in 1909 20193, waarvan 11637 in de gemeente scholen en 14441 in de aangenomen en 14112 in de aanneembare scholen.
De verhouding gediplomeerde onderwijzers tot de net gediplomeerde beliep in 1884 tot 85%; in 1909 zelfs 87,46%. Wat tot slot de vreemdelingen betreft in de bijzondere scholen 295 op 4112, het zij 7,32%. Al deze cijfers komen voort uit officiële statistieken en uit ( Het Algemeen Belang Der Provincie Limburg) Met burelen te Bilchen en Tongeren.
Helchteren schreef men al 1367 ⦠en er waren verkeerswegen
De pauselijke bullen van 25 mei 1107 vermeld HALETRA of jeneverstruik. Prehistorische of Romeinse vondsten zijn er geweest. Maar verhuisde naar Sint-Truiden, in de 7de eeuw was het domein van Pepijn van Herstal hij had in 698 als bijzondere verering van de heilige Trudo alles van het dorp Helchteren in zijn bezit, hij schonk alles en betaalde zelfs de abdij en de abt. Rond 1281 moesten er echter Luikse ponden voogdij rechten betaald worden aan de graven van Loon om over Helchteren te Regeren.
In de Franse Revolutie was de kerk (van voor 1198 opgericht) van Sint-Trudo. De inkomsten van de abdijhoeve, molen en de burcht Ter Doolen gingen allemaal naar de abdij vanaf 1282 gebouwd en herbouwd volgens de abten nochtans is het slot (het zomerverblijf van de abt) meerdere malen aangevallen en uitgebrand. Ook de nieuwbouw van 1522 (Lodewijk-stijl) leefde maar tot in de 17de eeuw.
Want op 14 oktober 1797 werd het kasteel met 80 bunders grond verkocht aan Willem Claes voor 3600 Franse ponden. De windmolen en nog een andere hoeve met 25 bunders werden toen ook van hem, er waren al verkeerswegen maar op de eerste gekasseide weg tot in Hechtel hebben ze moeten wachten (lang wachten) Rijksweg Hasselt-Eindhoven was in onze provincie de eerste en de enige steenweg een jaar geding van 28 januari 1712 meldt de voltooiing op Limburgse bodem was niet minder dan 76 jaren verlopen en hadden 6 prins-bisschoppen over Luik geregeerd voor de voltooiing van de 26 km steenweg. Men had dus precies 76 jaar nodig gehad.
Toch werd in Helchteren de Rechterlijk macht uitgeoefend door de plaatselijke schepenbank die samengesteld was uit 7 scheppenen benoemd door e abt van Sint-Truiden als heer van Helchteren. Het archief werd thans bewaard te Hasselt en omvat o.a. de burgerlijke stand tot 1807, de parochie registers 1624 en het kerkelijk gemeentelijke archief 1653-1848 en 1483-1796. Toen ondergetekende provinciaal gediplomeerd gids Limburg werd in 1959 schreven we geschiedenis in het chiroblad (SAGO) en onze bijdrage lieten we verbeteren door onze leraars te Bokrijk Dr. Mathieu Bussels en M. Martens.
