Toen we de gids de barman waren op "debosberg" Kelchterhoef
Inde golden fifty's...op KELCHTERHOEF...de bosberg(69)&de golf...waren we provinciaal gediplomeerd gids-de 200ste natuurgids van België
Jarenlang gaf een groot deel van 't publiek...de eerste toeristen...zich onvoldoende rekenschap van de rijke mogelijkheden die in de gemeente besloten lagen...we achten ons toen als gids biezonder gelukkig om te mogen tonen hoe de economische en sociale vormveranderingen van de gemeente HOUTHALEN zich aan het voltrekken waren...De grote(enorme)ruimten,de rijkdommen van natuur en de ideale internationale ligging en de overvloed aan werkkrachten oefenden een sterke aantrekkingskracht uit!!!BOSBERG werd 't eerste INTERNATIONAAL JEUGDHUIS!
De volgende decennia kwamen moderne ondernemingendie,in hun opmerkelijke expansiedrang,gans HOUTHALEN omtoverden tot een modern industriegebied...Het vele wat in het verleden(voor 1950)reeds tot stand werd gebracht,de beste garantie voor een welvarende en gelukkige toekomst...op KELCHTEREN...in de bosberg&de golf,ligt nu speciaal tegen de achtergrond van onze gemeentelijke problematiek???
Alle ZO geindustrialiseerde dorpen beseffen dat de politieke democratie,de sociale en economische expansie geen doel zijn op zichzelf;ze hebben slechts betekenis naarmate ze ALLE maatschappelijke bevolkingsgroepen dezelfde kansen geven..."de les?"...we dachten CULTURELE DEMO-CRATIE???Van onderuit in 't dagelijks leven culturele behoeften brengen.In zeer moeilijke omstandigheden moesten wij alles voorbereiden...Het ondankbare werk van de vrije verenigingen van toen...GRATIS TOERISME GRATIS VRIJE RADIO GRATIS VOLKSOPLEIDINGEN.......
Dat er sinds 1950 veel ten goede is veranderd is een bekend feit...Minder geweten is private investeerders van HOUTHALEN zelf waren onontbeerlijk...de wetten op de economische expansie van 1959 te HOUTHALEN stimuleerden.Vele bestaande bedrijven werden toen in belangrijke mate uitgebreid.Voor gevolg...de tewerkstelling in eigen dorp steeg...In de periode van 1960-65 telde Limburg een vermeerdering van 20.848 arbeidsplaatsen vallend onder het stelsel van de Rijksmaatschappelijke Zekerheid...d.w.z. 25,33% van de totale aangroei in het rijk!!!
ALS GIDS toonden we ongerepte natuurlandschappen...Houthalen heeft nu nog ZON,licht,lucht en natuurschoon...ze geven kalmte en brengen ons in ruime mate de innerlijke rust...Kom mijn postkaarten (verzameling Midden-Limburg)maar eens bekijken...'t is GRATIS BIJ ONS!!!
In de valies van TENHOUT vonden we...oude verhalen...
In 1830 was de enige steenweg in Limburg...de rijksweg...de gekasseidde weg LUIK-HASSELT-Eindhoven(van1712 tot 1788 aan gewerkt)!!!
Voor 76 KM had men 76 JAAR nodig gehad...6 prinsbisschoppen van LUIK waren er nodig geweest...en toch werd het een NAPOLEONSWEG met tolhuizen en bariers...HOUTHALEN had enkel aardenwegen smaller en verwaarloosd!!!Er was een POSTKOETSWEG die altijd maar smaller werd..."De ambassadeurs MAGIS"verplichte onze voorouders de sloten en grachten en paardengaten? in de wegen op te vullen of een vast gelopen rijtuig uit de modder te halen...vooral op tenhout-calechtre!!!
Langs de grote baan moesten grote bomen de ondergrond drogen...en toch ...als 't regende,dan was de weg soms dagen onberijdbaar en lag de handel met 'sHertogenbosch en het handeldrijvende Holland stil...In het ancien regime waren ook hier LUIKSE en EXOTTISCHEENCLAVES
Er bestond al wel een hertogdom LIMBURG,maar dat lag grotendeels in 't huidige LUIK.TEUVEN &REMERSDAAL,hoorden toen bij dat oude hertogdom...Toen we HAPART (als gids LIMBURG)bewezen dat beide voerdorpen met recht zich de oudste LIMBURGSE gemeenten kon noemen,kregen we enkel gehoor van GUIDO SWERON(die met een vrouw van TENHOUT-Houthalen getrouwd was)...De voerstreek was vroeger dus ook de eerste limburger!!!Omdat 't vorstelijk domein Limburg van de hertogen geen opvolging kreeg(geen erfgenamen)werd 't terug gebracht bij graafschap Loon en hertogdom Brabant.WILLEM 1(die met zijn goei sigaren)herdoopte de provincie NEDER-MAAS tot LIMBURG(oude provinciën 1814°)In 1831 weigert diezelfde willem(die van de sigaren)de wet te ondertekenen...geen scheiding...geen wets...
91% van de inwoners van TEUVEN zegt dat ze Nederlandstalig zijn(talentelling 1931)Nederlanders blijven tot de scheiding van BELGISCH Limburg tot 1839...LIMBURGERS...In 1962 komt pas TEUVEN met 5 andere voerdorpen voor de tweede keer terug.Mr.HAPART hebben we toen gezegd "de oudste Limburgse wortels,de oudste LIMBURGSE GEMEENTE is TEUVEN"...Hij zei "comprapas ik rook geen sigaren"!!!
Vergeet ook niet dat wij...het bisdomLIMBURG met Hasselt als bisschopszetel,pas op 31 mei 1967 kregen (opgericht bij bulle van Paus VI).
Ons volkslied kwam er al in 1909 en als eerste van alle Nederlandse gewesten trad VAN VELDEKE de geschiedenis van onze letteren in
Voor ons..."radio lambda" werden we pas "LIMBURGS"toen THUUR WOUTERS met de B.R.T. in 1947 gewestelijke radio studio werd.....
We hebben het allemaal "zelf" meegemaakt...1945_HOUTHALEN
De engelsen(die ons uit de schuilkelders haalden)...regelden alles,maar dan ook alles...in de zavel,'t hoevereinde,tenrijt,de vloot...boven en onder en achter...DE BERG.Want voor zij die het nog niet weten...de nieuw gebouwde kerk(door kannunnik NULENS) was tijdens de bezetting...'t hoogste punt van HOUTHALEN...In de toren en de oude kerk1944-1945 zaten nu DE TOMMIES en de pastoor(gelooft het of niet)sprak ENGELS toen de grote MONTGOMMERY een verblijfplaats zocht...Zijn hoofdkwartier kwam er niet...HIJ GING NAAR ZONHOVEN!!! Desalnietemin...ONS eerste hotel(hotel de l'industrie)en de statie en omgeving waren overbevolkt!!!In 't dorp kwamen in alle mogelijke schuren of stapelplaatsen...TONNEN VOEDSEL en kledij van en voor de engelse soldaten.Het kon nietmeer op...!!!ook drank,sigaretten en engelse chiek!!!We speelden met "engelse jaskes"(de condooms van de soldaten)en gingen met de tanks mee naar het schietveld-massy(als gids van 9 j.) Samen met de bezetter kwamen ook de eerste "Franssprekende Liberalen"...die walen die pakten ons alles af...spiegels,verrekijkers,messen enz... Als tegenreaktie en om niet in de put te moeten werken(zelfs mensen van Houthalen zelf werden gedwongen door die eerste waalse PRIONS) Ons vader had het gevonden???Hij ging zelf in de walen werken met als opleiding prion...En de jongens en meisjes die werden allemaal priester of non...meestal door de moeders gedwongen...want ze wisten het zelf ook niet meer???Als ze maar niet DE PUT IN MOETEN!!! Pas toen we met de tram naar school gingen in 1946 KWAM ER TERUG ORDE OP ZAKEN!!!C.V.P.volstrekte meerderheid in LIMBURG!!! HOUTHALEN was een en al bouwwerf...Iedereen herstelde,metste,bouwde...en alles was omzegges GRATIS...Stenen op 't schietveld,kool op de put(ook hout)en eten en drinken bij de Engelsen.Een nieuw hôtels werkwoord!!!IKMIJN...GIJMIJNT...HIJ HEEFT WEER GEMIJNT!! Elke dag was er wel weer iemand die "HUISZOEKING"kwam doen...een bende van witte,zwarte,gruun...en allemaal wisten ze het weereens... De statie,'t hotel,de oude cité,de nieuwe kempen,'tpeekmenneke,de smeed,jef va Leen...van aan de statie tot aan de school(waar nu 't gemeentehuis is)overal waren de werkmannen van aannemer VANDIJCK en houtzagerij HOUBEN aan het werken... Of ze vergunningen moesten hebben..."'t zal er zonner o welgoan !"De eerste macadamweg kwam er(Senator Jacobslaan)...de eerste motocyclette...die van mijn vader was "ne gillet"...hier en daar was er al een "echten TUFF"(soms met side-car)...en er kwamen crossers op de TEUT!!!Den eersten auto waar we inzaten die was van de ververij(WARD NULENS) bij de wielerkoers(grote prijs van HOUTHALEN)... Het eerste verkeerslicht in HOUTHALEN???Het is echt allemaal teveel om op te noemen...ne RADIO hadden ze toen nog nieteens....1946 "uit ons boekje...LOEKY in de zavel"
DE TIJD VAN TOEN...'t eerste industriepark van HOUTHALEN
In de "fifty's"gingen we met de tram naar de fratersschool in Zonhoven...Limburg haalde met de C.V.P. de volstrekte meerderheid in 1947... Waar is den tijd...toen we na de saaie lesuren hunkerden om nog even langs de kerkhofmuur(waar de tram stopte)met de scheuten te "klitsen"... Klitsen was voor de schooljongens het grof spel(uitgevonden in ZONHOVEN)...er werd gespeeld met 40 à 50 knikkers te gelijk... Was de massa knikkers(scheuten)die in 't kuilke verdween paar,dan won de klitser en verdween alles in de scheutenbors(beurs) van de winnaar Lawaai en ruzies alom...soms zelfs vechtpartijen op 't kerkhof!!!Meester LEFRERE was vijand nr 1 voor de rakkers en het was voldoende dat de meester met overjas over de schouders even achter de kerkhofmuur kwam loeren of de ganse bende stoof als mussen uiteen naar 't schuurke Van de "trepkes" in de dorpstraat(zavel)is voorzeker ook genoeg te schrijven...en van ons café met de school "'t schuurke" boekdelen... De herberg-logement op de hoek(bij veloek) was uren in de omtrek gekend.Na de oorlog had heel Houthalen logement...Er waren de ENGELSE SOLDATEN(de bevrijders)die overal inwoonden...de koolputters(die kwamen van Godweet waar)en de gewone inwijkers.... Bij ons thuis kwam er niet alleen een school maar ook een bibliotheek,een schuttershof(boogschutters)en een schutterspad naar een doel enz...enz...De putkuip moest weg en over de put kwam een kegelsbaan 't veld in...Naast de scheefgezakte muren van stal en schuur stonden in een halve cirkel van rechtgeplante zware balken de negen kegels,ruw gekapte knuppels,gebarsten en deels gekloven,op hun effen kasseisteen... De kegelsplank waar de kegelsbol moest terechtkomen,lag steeds nat begoten('t recht en domein van de kegelopzetter!!!) Iedere zondag na de hoogmis verdrong zich jong en oud op de kegelbaan.Alle zondagen was het tot in de late namiddag kegelen,kegelen... Men gooide voor 'n pint bock,voor een dikke sigaar of voor "ne prijs"...Een haan,een vet konijn...PAA zat altijd als inzet "een fiets"(van GIGAS) Uren aan 'n stuk waren er prestaties van kegelaars.De witgekalkte muren naast de baan werden van onder tot boven met modder bespat... Regen of mooi weer...er waren altijd liefhebbers!!!En wij,die de kegels moesten rechtzetten,wij kregen "de knepkes" voor onze portemonnee... Bij elke pot die uitging waren de vijfcenten en de kwaartjes voor de kegelaars en de knepkes voor de opzetters.Als de pinten gebracht werden en de inzet gedaan werd,dan stonden de rechtgezette kegels te wachten...vooraan "de kop",dan de twee meeën,en 't varken met zijn twee boeren! Er waren ook twee meeën(de achterste)en de speciale..."de laatste"...ook wel eens 't achterste varken genoemd. Over de kegelaars zelf die elke zondag met hun voet op "hunne" bal stonden te wachten of over de bezwete handen in de holten van de kegelbal kan men verder lezen in de schrijboekjes(mischien wel honderd jaar oud)want alles werd opgeschreven en bijgehouden...TOEN WAS DAT ZO.
1945...en de omleidingsweg kwam er toch...gene weg door'tdorp
...daar zaten ze ...de grote 4...onder de hoge bomen van mijn vader...naast het bakhuis en de fruitwei met kippenhok(nu is daar de volksmacht)!!!
Ik was een kind en wist niet beter..."Er komt nen omleidingsweg...Ik ben dat gestechel kotsbeu..."Burgemeester chef-prion op de put,had het woord...ik ga hier de eerste macadamweg van HOUTHALEN maken ...hier vlak neven de kerk...die weg zal senator JACOBS heten...enz.enz.
Burgemeester GODDERIE was de man die 't op de put en in de gemeente voor het zeggen had!!!Maar niet over mijne grond replikeerde den ouwe WOUTERS die groot grondbezitter was...hij was bovendien rentenier en wilde geen meter afstaan in de pastorijstraat...Ge moet toch verstaan zei heel voorzichtig schoolhoofd VERDONCK...we willen een mijnschool aan de mijn...een grote school met een zwembad!!!
Ik zal het maar weereens oplossen zei "den dikke" VANDIJCK...hij was aannemer-bouwheer en repareerde of herbouwde zowat alle huizen...
We breken het huis van VERSCHAKELEN af en we bouwen hem een nieuw huis...we gaan met den weg rechtdoor tot aan SOOI(de café)
daar draaien we rakelings langs het huis af komen voor de moller en het kerkhof en gaan zo over de route naar LILLO...en 't is gefikst...
Iedereen sprakeloos...iedereen akkoord..."FIK" had het weer gefikst!!!"Daar moet op gedronken worden zei "onzen PAA"(die zei altijd hetzelfde)...toen was het niet tussen pot en pint maar hij had altijd zelf gemaakte borrels(drupkes)in overvloed...café logement op de hoek bij FRANS VELOEK('t SCHUURKE 1945)..."Ons MAA" wilde niet achter blijven en kwam rond met een grote kom "KREBBEKES"Dat was in dien tijd de knabbelchips.Ma bakte klein gesneden stukskes spek en Pa stookte zelf jenever voor de Logeurs(TOMMIES-onze bevrijders...)
Ik was een kind en wist niet beter..."Er komt 'n omleidigsweg voor den tram"Hij zou niet door 't dorp lopen maar via de omleiding langs SOOI...
TOEN Lommeke nog op Masy woonde....maakten we RADIO.......
TOEN...de tijd van toen...oude documenten...we zijn weer enkele antikwiteiten rijker geworden...goed voor navolging...we kregen een oude doos 'n rommellade...verloren gewaande fotos met prentbriefkaarten...voor hen "oude rommel"...maar voor ons...GEWELDIGE VONDSTEN !!
"Roep en bijnamen te HOUTHALEN"!!!In 1707 geven de predikheren van MAASTRICHT opdracht aan HOUTHALEN (STEVAERT er is niks nieuws onder uw zon)...opdracht om in Houthalen een genootschap te stichten..."DEN ROOSENCRANS VAN MARIA"(276 leden)...
Kwam een vreemdeling in 't dorp met een officiele naam...men kon hem niet aanwijzen...MAAR..."DE"...klonk,knikker,beer,seseur,waal,boswac
Er waren ook ...krébos,knijn,stroep,uit de koets of van kluute mieneke of mieke moene...nieëtske en kartoes,'t bokkewijf,'t duvelke,sjemiek burske,sieke pap,p.v.d. vloot en cente pier een heilig vaat,h.v.d. kuster,kebiets,dikke pol,kamerjan,kernel,goddevader,'t baarteke,'t rentenierke,lange sus,'t baronneke krewiet,kromme jan,de kat,f.v.roet,brave jong,sokkernoena,kapeljan,'t korperaalke,poppe ringske,n.v.de schans,croes,stuf,tengske,'t iekeurke 't jaunmenneke,rooie giel,tvzoller,rv de dennen,j.tram,rosse mien mels,von ribbe trop,j.v.d. nieuwe kempen,jan soldaat,timmerjan,gedales,s.v. de grin ,seljaan,t. van joose,foks va waar...wie nog specifieke namen kent...nie belle mer opsturen!!!
Toen we nog in 't schuurke woonden..."den tijd van toen"(knepkesorgels)...toen was er ene kasseiweg,stond de molen van "moller VANDEBEECK dikwijls in volle aktie...Hij kefte op zo een venijnige toon dat gans het dorp 't hoorde...Binnen was 't 'n razen van wielen en riemen en maalden de zware molenstenen van "'t meuleke" het koren van de boeren tot meel...Zoon van de moller was (volgens ons) de eerste die met een motocyclette,met een snelheid(top)van wel 40 Km over de wegen heen en weer raasde...een wolk rook en stof als hij aan de "SMEED" in de draai verdween...waar is die tijd?Vol bewondering keken wij naar de toen overdreven snelheid in de Hôtelse Dorpstraat.....vöör 1950 !!!
En nog maar eens over HOTELSE KAL van LOMMEKE REKKERS
In ons archief hebben we 'n afschrift van "de studie van meester EMILE SMETS notaris te EXEL Limburg nr.378 van 1ere OCTOBER 1919...
"VERKOOP door MARTINUS REKKERS-ALEXANDER MOONS-WENDELEN beiden te Houthaelen(kwalaak)titel afgegeven aan alexander...Martinus REKKERS,ongehuwd landbouwer,aldaar geboren den veertienden april 1857?ALDAAR WONENDE...verkoopt..
ALEXANDER MOONS was geboren te zolder 16 Maart 1883 en gehuwd met MARIA VIRGINIA WENDELEN van KWAELAAK....
1° huis,bakhuis,tuin,bouwland te Kwaelaak...VIERenVIJFtig aren,vijftig centiaren...2°Bouwland "den huishof",groot veertig aren...
3°Bouwland en bosch "den hoogdijk,groot samen tachtig aren tien centiaren...4°Hooiland "Ceervijver" sectie F,nummer 838...???NOOIT GEVONDEN???Zelfs toen we in de jaren meehielpen als gids te Bokrijk(Tweede huisje van BOKRIJK overgebracht rond 1952....)......
MOEN...den kooper van destijds was ook gesubrogeerd???..."Ceervijver" met hooiland was 30 are 70 centiare...(wij dachten gemeenschap???)
5°Hooiland"terzelve plaatse"sectie F,nummer F 838 was dertig are en tien centiare...6°BOUWLAND te kwalaak was zes are dertig centiare...
7°Oppervlakte ter plaatse"KWALAEK HET GEHUCHT" Twee aren twintig centiaren...sectieF nummer 555(nooit begrepen...'t gehucht was verloren???)°Kwalaak werd verkocht aan MOONS voor ZES DUIZEND ZEVEN HONDERD FRANKEN (geboekt te PEER op 14 okt.I9I9)Dagregister1787boek 1666nr13...enz...den ontvanger kreeg vier frank,42 c't...
In tegenwoordigheid als getuigen van PETER KERKHOFS,herbergier,JAN LIJNEN,hoefsmid,beiden wonenden te Helchteren...werd KWALAAK verkocht aan MOONS met een voorschot van 224.45 FR aan de ontvanger geteekend Sibille(PEER)...
In de akte 21 nov.1897 ...de overige goederen uit hoofde van der nalatenschap van wijlen zijner vader ANTOON REKKERS overleden te HOUTHALEN 2 Okt.1896...voorschrevene goederen worden verkocht zoo en gelijk zij zich bevinden zonder er iets van terug te houden en noch te reserveeren met alle eraanhoorige zoo heerschende als lijdende zicht en onzichtbare erfdienstbaarheden,los en vrij van lasten en verpandingen hoegenaamd,volgens verklaring des verkoopers...verder zonder in te staan voor de juistheid der uitgedrukte grondmaat de meerdere of de mindere maar zal wezen tot voor of nadeeldes koopers die vanaf heden den volledigen eigendom van zijnen aankoop zal hebben en het gebruik en genot insgelijks te rekenen vanaf heden mits de grondcontributien te betalen vanaf eersten Januari eerstkomende..............???
we hebben echt ons best gedaan...KWALAEK HET GEHUCHT...is verkocht in OKTOBER 1919...maar waar het juist was..."de bennewed"!!!
Het verleden van een schone boom dat zijn de wortels???1970
In het natuurbeschermingsjaar 1970 werden we met een studie over 't schietveld"DE 2OOste natuurgids van België"We waren korrespondent van verschillende gazetten en sindsdien verzamelaars van alles over de gemeente HOUTHALEN...LIMBURG...NATUUR...MUZIEK enz..enz...
In JANUARI 1970 kwam gust thuis binnen gestormd..."LOEK,er is een MIRAKEL GEBEURD IN KWALAAK"...hedder te lang be MOEN gezete gust ???Gust(de toenmalige kapelaan van Meulenberg )werd lijkbleek...hij herpakte zich...ECHT WAAR...'t is een wonder,niet te geloven???De H. Leonardusreliek van HOUTHALEN-KWALAAK is na bijna 100jaar teruggevonden...Ze werd in 1879 uit de kapel geroofd...
We belden...en de grote L.STERKEN kwam ZELF fotos en teksten maken voor "zijn belang!!!Maandagmorgen jl(jan.1970)....Een relikwie van de H.Leonardus,die in de nacht van 16 Maart 1879 uit de aan deze heilige toegewijde kapel op Kwalaak werd gestolen ,is teruggevonden...
Op de zolder van de hoeve BONHOMME aan de St.Leonardusstraat 29 op hetzelfde gehucht,nauwelijks honderd meter van de kapel vandaan.De relikwie is gevat in een massief zilveren en rond juweel,verzegeld onder glas en voorzien van een ringvormig handvat,waarmee de priester het vasthoudt tijdens de verering door de gelovigen.Onder het glas staat en marge "SANCTUS LEONARDUS ABBAS" te lezen.De reliek zat geborgen in een eikenhouten kastje(toegenageld en geplakt)zowat tabernakelachtig uitzicht...EEN RAADSEL...nooit opengebroken???
Zwart geoxydeerd kwam de verloren relikwie-GOD weet wat een stuk???H.Leonardus!!!TERUG.
Toen in 1952 de oude kapel werd afgebroken,omdat ze in het tracé lag van de nieuwe weg naar zwartberg was er boosheid bij de "St;LEONARDUSKRING"...Kwalaak is altijd 'n druk bezochte bedevaartoord geweest...De begankenissen van 6 nov. tweede Pinks en Paasdag waren heinde en verre gekend.Bedevaarders gaven aalmoezen enz. enz...Het gestolen religieus kastjeis destijds gevonden door de 13 -jarigeJAN HENDRIX in de haag aan deze oude kapel...
JAN was de vader van Cécille die met BONHOMME een hoeveke uitbaatte aan 't bedevaartoord...KWALAAK had destijds de vruchtbaarste grond van HOUTHALEN.De boerderijtjes lagen naast 't genhoot...Tenhout was een gemeenschappelijke dries(koeienweide)tussen twee beken
Dochter MARIA huwde met Camille DECAMP die de relikwie van de zolder van zijn schoonmoeder haalde...Euréka...Schatten op zolder...
Toen later Camille voorzitter werd van WERSI LIMBURGSE ORGELCLUB...toen heeft dikwijls verteld over "zijnschat op zolder(vrije radio L)...een eerbiedwaardig heiligenrest met 't oorspronkelijk kuisdoekje van CECILLE HENDRIX....TERUG IN I970
Een wapenfeit dat respekt afdwingt;1200 Belgen tegen 5.OOOhol
Het was op 6 Augustus1831 dat een brigadeHollanders onder leiding van generaal Knotzer te HELCHTEREN in kontakt kwam met het 2e regiment...'n bataljon eerste jagers te voet onder leiding van Majoor LECHARLIER...De hollandse overmacht was zo groot dat de Belgische troepen zich terug trokken naar HOUTHALEN...waar ze versterking kregen van het 3e bataljon onder leiding van majoor DE LA GOTTERIE... Een bataljon eerste jagers te voet + "Tirrailleurs de la Meuse" van majoor ZANTIS hielden in de bosjes waar nu de KOOLMIJN ligt(TENRIJT)...uren lang stand...Alle burgers uit het dorp HOUTHALEN waren nagenoeg vertrokken en twee compagnies voltigeurs onder PATOUX en twee kanonnen onder Luitenant FOSNY aldaar samengetrokken... Te LAAK plaatsten de HOLLANDERS drie kanonnen en nadien vijf in het dorp...op slechts 3 KM. van de Belgische(Tenrijt-de vloot-genaderen...Het gevecht...de slag om HOUTHALEN begon om 8 uur 's morgens!!! Om 11 uur hadden de kanonniers al hun kruit verschoten en wierpen de Hollanders meer en meer mandschappen in de strijd...Omstreeks half zes werd de situatie voor de Belgen dramatisch...Precies op dat moment kregen ze versterking van vier verse kompagnies...'t 10de en 11de linieregiment van kapitein LEFEBVRE...De moed keerde weer.Ze zongen 't vaderlands lied,en de kwijt gespeelde kanonnen werden herovert...ze deden zelfs nog meer...ze dwongen de Hollanders tot de aftocht.. Die dag,rond de middag,werden er door de vijand drie huizen langs de steenweg in brand gestoken...de woningen van de families LIJNEN,CAUBERGS en VIJFEIKEN...De zieke mevrouw Lijnen werd op haar bed doodgeschoten terwijl gerard 'sHERTOGEN,die 'n paar honderd meter van zijn huis verscholen zat tussen de boonstaken,eveneens gedood werd...langs de steenweg lagen wel vijftig Belgen beweerden ze...mogelijk was dat aan de hoge kant?Hollanders hadden tussen het schroot 66 doden en er waren 77gekwetsten??? Volgens de begrippen van 1831...een ware slachting...Een zege zonder nut!!!Generaal DAINE liet IO.OOO man op den teut uitrusten en deed niets...Nu de toestand plots zo gunstig was geworden had hij een poging kunnen doen om 't Maasleger opnieuw met 't Scheldeleger te verbinden. Nu trok de vijand terug.Het was een grote les...via Zolder trokken ze naar Kermt...ze wisten de juiste ligging van de vijand...ligging...ze bleven maar liggen(uitrusten)ZONHOVEN-WINTERSLAG...De mogelijke verbinding met 't Scheldeleger werd verijdelt...te laat...er bleef niets over dan terug trekken naar HASSELT...om er opnieuw slag te leveren met de vijand!!!De eerste LEGERKAMPEN bleven sindsdien in LIMBURG We mogen dus als besluit aannemen dat de toestand van 1831 tot 1835 leidde tot de (toen voorlopige)militaire domeinen in HOUTHALEN-HELCHTEREN-ZONHOVEN-WINTERSLAG...Zondagmorgen 7 Aug.1831 schreef de adjunct...dat wegens de geweldige hitte op de heide en de slechte bevoorading ze niets konden ondernemen ...???Verkenners konden wel de vijandelijke kolonne ter versterking gaande slaan ???
178 jaar geleden..."onze tentoonstelling...jaar van het dorp" 1978
In ons archief "info 3530" vonden we een map met oude fotos en enkele postkaarten...TENRIJT-DE VLOOT-Kapel BRUGSTRAATenz.enz.
DE GROTE SLAG VAN HOUTHALEN(Augustus 1831)...In de 9de jaargang van 't Hoteleirke(Augustus 1969)...schreven we er over...EN...
in het koninklijk legermuseum vonden we een foto van een NederlandseSTEENDRUK over dit gevecht te HOUTHALEN.Het oude land van Loon 1965 en E.JACQUES'gevechten te Hechtel is er meerdere malen op terug gekomen...5.OOO Hollanders overwonnen door 1200 Belgen!!
Wegens zijn traagheid op dat ogenblik evenals wegens zijn te Houthalen toegepaste taktiek hebben sommigen DAINE verdacht van veraad...Een van de hevigste aanklagers was generaal EENENS...deze aangelegenheid werd vrij onlangs weer opgerakeld door J.R.LECONTE,die de onschuld van de generaal verdedigt...door burggraafTERLINDEN(la campagne des dix jours),die weigert deze onschuld aan te nemen...enz.enz.
Ons archief(knipsels en fotocopies)"info3530" is in ZOLDER gebleven...We waren lid van de heemkring aldaar...ZOLDER door de eeuwen heen!!!Wereldkapioenschap Terlamen 1968(rik Vanlooy harm Ottenbourgh)...50 JAAR NA DE OORLOG 1918...1968(grote huldigingen )
Alles over 't wapenfeit hebben we toen afgestaan(bruikleen)...We moeten zeggen dat nu 178 JAAR GELEDEN bij de tien-daagse veldtocht van 1831 de harde veldslagen op de Limburgse bodem...veldslagen waren van nauwelijks 50 doden...Houthalen was iets meer!!!Aan Hollandse zijde had men 16 doden en 77 gekwetsten(wellicht beneden de waarheid???)Een slachting volgens de normen van AUGUSTUS 1831!!!
Bovendien een zege zonder nut?Indien generaal Daine,die het bevel had over het Belgisch Maasleger,toen de 10.000 man (die op de heide van ZONHOVEN-WINTERSLAG aan het uitrusten was).,had laten oprukken,wat hem door onderdanen werd aangeraden,had hij het Hollands leger van Cort-Heiligers vermoedelijk kunnen verpletteren...DEZE VELDSLAG had een andere wending voor LIMBURG kunnen zijn???
Maar dat vertellen we morgen in onze volgende bijdrage over ..de slag van Houthalen... een grote les geweest voor de Hollanders..meer niet???
