Gedicht uit de oude Parochiale Register van Houthalen van 1634
"Man en wijff in den zeghen staet gepaert...syn als 2 sielen in 1 lighaem vergaert... De doot alleen die sij dagelijckx genaeken...kan den bantdes houwelijckx los maecken..." Pastoor Van Hetsroij in 't huwelijksregister van 1634 De opvolger van E.H.Clercx,kwam te HOUTHALEN nadat zijn voorganger er overleed aan de pest(15_7_1625)...nadien pastoor te OVERPEL Rond die tijd kwam er in elk dorp 1 school...EEN SCHOOL... Te voet ...op klompen...naar school...Schepers,heiboeren,zwervende leurders allemaal "per pedes apostulorum"...te voet...voor tijdens en na de twee oorlogen.Een beetje schuchter en meestal schrik van de duisternis...dus de school(lesuren)waren heel vroeg als het licht op kwam... Tijdens de laatste oorlog was de school door de vijand bezet...dus geen school tot 44-45... Al was de weg naar school lang...heel lang voor de Hutten-kwalaak...ze gingen er naar toe!!!De jeugd kende op tenhaegdoorn in het kwalaekerbroek en op tenrijt alle wegeltjes en ze hielden er een lang vergeten methode op na!!! Iedere knaap ging naar school met een beurs knikkers('n bors scheuten)...en een of meerdere glazen knikkers...dat waren "tumpels" die waren niet van gebakken aarde zoals de scheuten...Hier en daar was er al ene met "ne kogel"...die was van ijzer!!! Welnu,na spierke trekken gooide de eerste zijn Tumpels ver vooruit op de gaanpad richting school...De glazen knikker met soms ingegoten kleuren spiralen lag ver vooruit op het karrespoor...Nu moest de volgende gooien...en de volgende...Het was de bedoeling van de eerste te raken!!!Als dat lukte werd er afgerekend en verder gegooid(weer tien meter vooruit)...Meestal betaalde men bij raak met aarde scheuten en niet met tumpels want tumpels waren te duur.Het kwam er tenslotte op aan dat men vooruit ging richting school...of richting thuis... Toch was er met dat soort tumpelspel een zekere vaardigheid gemoeid...Geld kende de jeugd niet,dus moest alles in de eindafrekening gebeuren met knikkers.De muntstandaard stond vast,zo vast als de duitse frank van toen...Door dat spel kenden de jeugd van toen alle hei en bospaadjes. Wegeltjes tot zeer verafgelegen smalle paadjes ...Toen we later met "den tram" naar de fraterschool in ZONHOVEN gingen...toen kregen die dingen andere namen en bestemmingen...Ne scheut heette in Zonhoven "ne maai" en scheutenspelen was daar "maat-ien klitsen???Trouwens klitsen dat gebeurde op de zandkoer van de school zelf in een perk...ieder had zijn eigen stukske perk...en dan moest er "geknikkerd worden of weg schieten of raak schieten enz... enz...Er kwamen namen aan te pas zoals BI- AL BI-brog of BI hoog enz...enz... De jeugd van toen(nu groot of overgrootvader) heeft thuis nog eens in het lang en het breed de knikkerregels uitgelegd en eerlijk we snapten 't niet!!We smaakten wel een zonderbaar genot toen we zagen hoe die oude mens weer eens in de voetsporen van de prille jeugd van toen kwam.
"echt"HOUTHALENS dialect spraken ze "bij Moen in kwalaak...
"Hedder 't keind ö g'zien???Hedder gezièn wei 't gestrikt en geflikt ès???Joë,joë...'t zal wel aafgaon,wor...Mèjoë,mejoë...
Men kende de burger uit de werkman,de juffrouw uit 't werkmeisje...de traditionele kledij.Ook in de taal onderscheide het volk zich...men sprak het dialect met beeldspraken onmogelijk in A.B/N. om te zetten.De hoge stand op Meulenberg sprak Frans...
O werd eu Vb.Orgel-eurgel,dorp-deurp...A werd è Vb.Avond-aovond,later-laoter...peer-peir,meel,meil,groen-gruun,zoeken,zuuken,hout-hoot,laat-laut,zout-zaat,koud-kaat....een gevallen schap...werd gevaale schaaep...en iedereen had naam en toenaam...in HOUTHALEN -dorp en gehuchten waren er onder de oorlog alle kleuren.Er was ne greune ne rooie ne schieve ne lange...na de oorlog ne witte ne zwarte ne putter enz...
Iemand "verredjieën"p'trol inne sop"djiezekes van Marjane genooie...schilderachtige uitdrukkingen...alleen te vinden aan den toog bij MOEN.....
Toen we onder den oorlog(we woonden in 't schuurke naast de kerk )"Swa va zjang va moen va zaner dries " met "Jul va lewieke va trees va tengske"bezig hoorden...toen wisten we niet dat ons klein dorpje...'n kleine stip in de grote Limburgse groeiers...Zo zou worden...Multidinges???
Vergeet niet dat Put 1/boring begon in 1930 en produktie Febr.1939...Put 2 6/7/1931 en produktieSEPT.1941....In 1945 aantal huizen op Meulenberg 196(totale bevolking Houthalen was 4589...Pastoor Nulens die in volle oorlogsjaren twee kerken hielp bouwen SCHULEN en Houthalen...Meulenberg werd grotendeels door hem een onafhankelijke parochie...als KANUNNIK overleed hij na een lange ziekte op 2 mei 1970 in de salvatorkliniek...We weten nog dat hij op een van onze bezoekdagen sprak over..."Ja,dat was "mijnen misdienaar"...tegen SOOI Willems(milac)...de relieken van de H.Leonardus...de schrijn van de abdij van Achel en de kruisweg(schilderijen in kleur)uit de oude kerk van het centrum...door zijn toedoen in de nieuwe kapel van KWALAAK gekomen...ook de O.L.V.met het prachtige gouden kruisje door de moeder van E. H. LENSEN geschonken aan KWALAAK(LENSEN was er kapelaan en werd nadien pastoor te PEER...In de oude kapel van KWALAAK die volgens hem dateerde van 1666 werd er enkel op 6 nov mis opgedragen en pinkstermaandag dan was 't kwalaakkermis......
We hebben nog eens gevraagd over deze "KERKSCHATTEN"...H.HARTBEELD geschonken door FILOMENA MAES...Het O.L.V. beeld
van altijd durende bijstand(volgens de oudsten uit 't gehucht nog voor LEONARDUS)....OUDE TRADITIES...Ze verdwijnen...???
Hoe is het geloof in de wonderdokter van KWALAAK gekomen?
Ach,het ging gewoon over van vader op zoon en zeker van moeder op dochter...Bijzondere krachten(bijgeloof)...dat waren de verhalen aan de stoof..."den open haard"...de boere kamerkes.Er was bijvoorbeeld ;'t huislook...Op alle boerderijkes van 't genhoot en kaulek groeide huislook. Soms groeiden er echte struiken huislook boven op het dak...dat moest zo...dat was zo...ter bescherming en voor als de koe ziek werd... De mensen gaven ook door...van familie naar familie...Het stinkende grauwensap dat wratachtige zweren deed verdwijnen...enkel de oudsten de grootvaders konden het nog klaar maken.Alzo bleven die kruiden jaren en jaren gebruikt en bleven de "wonder dokters" bestaan... Als 'n haan 's avonds kraaide(en niet 'smorgens)...dan wist men dat het weer zou veranderen...Vlogen de eksters rond de winning dan was 't erg er zou iemand sterven...als een mol onder 't huis kwam wroetten...dan kwam er vuur...( zie verder ons boekje "info" Houthalen 11nov.69) Echt waar ...in ons heem...en vooral in KWALAAK-TENHOUT...woonden speciale mensen.Men kwam ze halen...als er iemand ziek was,als er iets met de beesten was!Die wonderdokters kwamen ...en de dag erna was alles genezen...en maar bidden..!!! We hebben al verteld dat een van de laatste wonderdokters "BEEKES NIELES" was.Hij leefde van 1843 tot1916...te KWALAAK. Ook buiten Houthalen lukte het bij hem altijd ziekten,patienten,dieren te genezen.Hij zegende of overlas gelijk nen echte pastoor.Hij vertelde gelijk
"nen echte NATUURGIDS"...over de krachten van "zijn" water "zijn" kruiden...en het werkte...het werkte...geen ppijn meer,niet meer ziek !!!
Op de boerderijen kwamen ook (toenal)rondtrekkende kooplieden...Vooral gevlochten manden en bedevaartreizen...Ze gingen dus voor mens en dier op bedevaart voor hen bidden...de arme boerkes betaalden (soms afbetalingen van seizoen naar seizoen)...en het hielp???
Zo ontstonden alhier de rondtrekkende waarzeggers...die vertelden in de parochiezalen over de zwarte kat die 'savonds met gloeiende ogen keek en ongeluk bracht...die vertelden over 't onheil dat over 't durp hing...die vertelden dat als de melkweg richting NOORD_ZUID trok dan zou het 'sanderendaags schoon weer zijn ...dus we herhalen ...Als de melkweg van noord -zuid komt...DAN PAS IS HET SCHOON WEER??
en as 't schoon weer is dan trekt de processie ui zei "den pastoor".......tot de volgende,L
BROEDER BERTINUS...de eerste natuurgids op "den teut"..........
En de eerste CONSERVATOR was MARTIN LOENDERS en de beste schrijver was Martens van Helchteren......Ten minste in ons bezit... Destijds(zo schrijft Bertinus) woonde er in KWALAAK ne braggeman...nen echte kwade kerel...Het gebeurde dat de jeugd op haar slentergang door de hei in het vaarwater terecht kwam van "DE BRAGGEMAN VAN KWALAAK OP DEN TEUT"...Als die achter hoek of kant een dreigende vuist opstak,dan was 't lopen...boze blikken...'n echte kwaaie kerel,grijs van haar en baard met 'n snor van bruin bemorste borstelspitse Hij woonde in een lemen huisje op een ietwat afgelegen hoekje van KWALAAK en heette"SOOI VAN MIERLO" Omdat hij af en toe op "zijn hei" en "zijnen teut" mierennesten aantrof die pûur uit deugnieterij uiteengepeuterd waren of zelfs verbrand...!!! SOOI trok op zomerdagen erop uit met zijnen zak naar de nesten van de rode bosmieren die hij al jaar en dag uitbaatte...op de heide kende hij de hoge koepels aan de eenzame bosranden...de kleinere nesten,verborgen in kreupelhout en bij oude eikestruiken.Op het gepaste ogenblik,als de werkmieren de poppen bijeengedragen hadden onder het warme nestdek...dan was 't moment... SOOI verwijdert het naaldenkapsel...en de gealarmeerde braggen(een hand breed)verwijdert hij...pakken poppen stopt hij in zijn grote zak...... Zo gaat hij te werk op drie vier plaatsen van de bouw en herstelt dan vlug de gaten.De ganse kolonie is in een ontzettende woede ontstoken en be spuit de indringer met mierenzuur dat glinsterend openstraalt...in 'n razende vaart en met opengesperde kaken bekruipen de verdedigers de aanval ler,nijpen toe op handen en aangezicht en persen telkens uit het achterlijf een bijtend druppeltje in de kwetsuur.Dat deert de braggeman niet,hij stropt zijn zak toe en verwijdert voorzichtig de wanhopige strijders...wat verder...'t zelfde schouwspel bij 'n volgende braggenburcht...nu wordt het treurspel ingezet enig in zijn soort:zodra een der mieren de reuk van de zak,de reuk van een vreemd nest gewaarwordt,kent haar dolheid paal noch perk...In de grote zak woedt een gevecht op leven en dood:lijf à lijf vastgekneld doorboren de gevangenen elkaars chitinepantser en persen gift in de rompen.Als de zwakkere begeeft tasten de sprieten van de overwinnaarrond tot ze een andere vijand opsporen.Iedere intrede van een nieuw mierenbroed ontketent een stijgende faze in de moorderij...Weet Sooi wel welk drama zich afspeelt?De groetvader van veurske va Saene? Thuis op de groes spreidt hij 'n laken...de inhoud van zijn zak voor sorteerwerk:een volle emmer "miereneieren" voor de vogelkweker van Hasselt de rest:geschonden poppen,lijken,kop en borststukken ineengehaakt...wordt geroost in de spekpan voor de beste leghennen van KWALAAK.... Soms kapte hij de zak op ne rotte post waar hij breem op legde...levende braggen sleepten dan de eieren in het putteke...SLIMME MAN ??? "Joë,zei JAN MOONS in de café bij moen...hemich gekindt...Wee zeeien MAAS van 't SNIJERKE...de braggeman???was dat dezelfde??? ...we zulle noges zukke...LOEKY STEK .
Onder den oorlog waren er hondenclub's en voetbalclub's en ook coereurs...de bevolking kende gestadige aangroei(tot 1925 met 564)...en deze vermeerdering is zelfs tijdens de vele oorlogsjaren nooit onderbroken...toch kwam de baby boem in 1954-55...'n stijging met 968...Als we van 1925 (koolmijn) tot 1955 nemen...dan (+7400) was 't 13 maal meer...de grootste inwijking was er na de oorlog 1947...(totale bevolking 6279) In I944 kwam er op Meulenberg een HARMONIE,een toneelgroep met erbij een "echt" verenigingsleven...De parochie kreeg in 1943 een openbare boekerij een H;Hartbond,een Vrouwenbond,zelfs een K.W.B. was er al onder den oorlog!! "Vermaak na arbeid" een oorspronkelijke HOUTHALENSE groep werd gesplitst alsook de voetbalploegen...'t durp en de cité onder den oorlog. In1945...na de masale inwijkingen van Hasseltse families...sprak men nog alleen over "THALIA"De heer LAVALLEE (voorzitter)gelaste Piet Vandevoort ,een geboren toneelman,die 9 jaar één der voornaamste elementen was van "gezelschap POL STAS" van ST. Truiden... Piet Vandevoort kwam van HALMAL bij st.truiden ...zijn 8O jarige vader was tijdens de kwisuitzending-100.000 of niets-in 1968 ,nog burgemeester...Jan DAS trok met "onze "toneelspelers rond in Limburg.De Breese-Zonhovennaar met "zijn" wagenspelen !!! "THALIA"...in de griekse mythologie de muze van klucht en blijspel...was onder den oorlog...ONGELOOFLIJK !!!En toen er na de oorlog 't CASINO kwam nr1 in het Limburgs toneelverbond en Nr1 in het "Koninklijk Landjuweel"...FRANS KEYERS op IO mei geboren te KINROOI 1917 kreeg een betrekking op de mijn en werd meteen "De"Regisseur...!!!Onder den oorlog en juist erna...was er declamatie,toneelexperimenten...met verbetenheid werd er gewerkt aan uitspraak...Keyers gaf overal les...Hasselt,Genk,Bree,Peer,Beringen, Hechtel...(2.500 leerlingen) voor declamatieavonden.Hij regiseerde ook te Hamont en moest onder en juist na de oorlog alle verplaatsingen met de fiets doen...!!!We hebben in ons archief...'n intervieuw met "de Key" toen hij zich terugtrok in 75...Van 44 tot zowat 54 zegt KEYERS........ Bestond er een behoefte aan "indringend toneel" Toneel dat aangrijpt en doet reageren,dat iets te vertellen heeft.Dit soort toneel wordt sedertien niet meer gegeerd,want 't publiek wil nu proper toneel,netjes gespeeld,,waarnaar je kan zitten kijken zonder dat er van binnen iets aan het kolken gaat ...'t publiek wil vlak toneel"...In 1944 schreef hij voor Houthalen het stuk "LIEFDE"In 1963won hij het Landjuweel met de groep "GHEINIC
Het leven is een scheurkalender...alleen ken je 't juiste aantal blaadjes niet.Oh ja,bij de doodsprentjes vonden we de foto van PIET met KONING BOUDEWIJN...op de achterkant van de foto staat KONINKLIJK Landjuweel voor PIET VANDEVOORT...groetjes LOEKY
24 augustus 1952 was het groot feest in KWALAAK -Houthalen....
De nieuwe ST.Leonarduskapel wordt ingewijd...Bij de aanleg van de weg naar zwartberg werd in 1951 de oude kapel van kwalaak gesloopt...Het oorspronkelijk bedehuisje was een klein stemmig heiligdom...een bedevaartplaats...volgens "het register der rekeningen van de kerk- en armenmeesters der gemeenteHouthalen van het jaar 1747 tot 1798"...In de rekening van 16 maart 1747 is het eerste spraak van 't bedehuis quaelaeck elders staat weer "coaelaak"...vernoemd,wanneer de inkomsten der kerk uit de offer der gelovigen worden opgesomd. In 1753 had kerkmeesterNicolas VAES ontvangsten van de kapel: vier gulden vijf stuivers van "den offer den 2 Sinxen dagen" en twee gulden vijf stuivers van de offer"op St. Leonardtsdagh"...Tweede Sinksendag en 6de november is het feestdag van de H.Leonardus dus voor de bewoners van Kwalaak twee dagen met bijzonder godsdienstig en feestelijk karakter en speciale"begankenis" naar de kapel...Vooral op 6 nov. kwamen de mensen van zowat overal op bedevaart naar het heiligdom van Kwalaak.De heilige edelman die zich samen met Clovis bekeerde zou de verlossing geven van "jicht-rheumatische en andere pijne"...Ook in de rekeningen werden vermeld "offerstook-kuysschen van de capelle-offer- ontfangen" en er werd ook uit ge geven voor "gescildert papier"...In 1749 werd 14 gulden betaald "aen den glaesenmaecker voor 4 glaesen aen de capelle"...de oude werden verkocht aan Jan Cauberghs en brachten nog 10 gulden op...In 1757 werden nieuwe schaliên gelegd en 11 gulden 10 stuivers "aen de schaliedeckers betaald".Er werd nog 3 gulden uitgegeven "voor een voerte naer Hasselt met 2 karre ende berdt te haelen"... In I757 werd er een nieuw slot geplaatst.Deze uitgaven wijzen op ernstige herstellingen...dus de kapel moet een zekere ouderdom hebben gehad Op 12 juni 1877 bracht de bisschop van Luik Mgr. DUTRELOUX een bezoek aan HOUTHALEN.75 kinderen werden gevormd en trokken naar de kapel...De bisschop beloofde te zorgen voor een relikwie van de H;Leonardus...En op 9 Oktober mocht deze in ontvangst worden genomen...In de nacht van 16 op 17 maart 1879 werd er ingebroken en de relikwie geroofd.Het zal de dieven wel niet om de overblijfselen der heiligen te doen geweest zijn,maar om de relikwiehouder die in zilver was.Een prachtige nieuwe reliekenhouder van de abdij van Achel kwam naar kwalaak in 1882...ditmaal uit vrees voor een nieuwe diefstal(?) bewaard in een koperen schrijn... Wie meer wil weten over de oude verhalen en de intieme gebruiken ...Het mirakel van Kelchterhoef...zie onze samenbundeling van 11 nov 1969. "info"HOUTHALEN(011/522792)
Wat weet U over "BEKES NIEL"de grootvader van COLEK....???
Limburgse jaargangen(1924)...OP wandel in de kempen...Op de helling van de oude kempische steenweg,pas aangelegd,op de Houthalense hoogte ,zien we boven hagen en bossen de daken van laek en de eigenaardige spits vanzijn toren...aan onze voeten een groot groen beemdendal door een beekje in tweeën gesplitst;naar de noorderkant verenigt klimt het dal en aan onze rechterzijde wordt het dal breder en helt naar het zuiden....daar ligt"caulek" 'n gehucht van Laek???...Quaet of kwaetlaak is kleinlaak???Laak is in het frans Lac in het latijn Lacus...dus kleine poel???In die tijd waren er dus naast Laak(Lacus grote poel)'tgenhout(moeraspoel met dal en groenstraatbeek)en lac quaet of kleine poel van laak???Whats in a name???Houthalen zou trouwens de nieuwe naam worden van een ouder dorp dat voordien(1100)Halle heette(Poncelet). In dien tijd...Zei "TOON VA ROOIE GIEL"...ja ja zei Pieter van de meulen...ik weet het hiel zeker van horen zeggen...de eerste meulen is van voor 1800...op de "gicht" (eiken balk)stond 1788...nog voor richard maalde???witdege dat verderop in 1250 de eerste meulen stond...??? De Tenhaagdoornse molen werd op de lijst gebracht voor de vlaamse volkscultuur van BOKRIJK...en wij stonden daar met deskundigen en techniekers die pas een boom (een felle eik)hadden geveld om de as van het rad te restaureren...1951..."niks van " zei Richard,de moller... Hij legde zijn molenrad definitief stil en de zijarm van de LAEMBEEK storte zich vanaf toen in de diepte...daar bleef het bij...waarom,ja,waarom Het ontbreken van een "Laambeek"(boven liggende beek)speelde toch de grootste rol?En wij...blij dat de molen bleef...zo een mooie molen!!! Kwalaak zo ging Toon gewoon verder was door die ene man bekend...jaja zei Pieter...Bekes Niel is in Kwalaak geboren in 1843...ne speciale Het is door hem dat er overal schapenboeren kwamen op de hei en in kwalaak op de bennewed langs de beek...Cornelis VAN DE BEECK.. was zijnen echte naam...Hij was wonderdokter die met kruiden mensen en dieren kon genezen...Hij kende ook trucskes en vertellen,vertellen de kinderen hingen aan hem...Onder den anere oorlog heeft hem veel levens gered...Schepers,heiboeren,zwervers,leurders,allemaal kwamen ze naar hem toe in Kwalaak...Corneel is gestorven in die koude winter Februari I9I6...Miserie,oorlog...hij had alles weg gegeven...??? Zo waren ze ...de grootvaders van toen...Schuchter van aard en schrik van de duisternis die alle beelden uitwisten in het kwalakerbroek... Nog zo een man was de zieke ANTOON TIMMERS(oom van willem)Van op zijn ziekbed liet hij in 1898 een stenen kapelleke bouwen... Hier begint Kwalaak...Achter 't open ijzeren poortje op een klein verhoog O.L.V. het H.Hart en natuurlijk LEONARDUS....... "info 3530" een uittreksel voor de milac van 28 jan 1971 hebben we over de oude en de nieuwe kapel van Kwalaak geschreven...............LOEKY(011/522792).
Ontstaan van op de berg(hôtele-meulrberg-teut....en 'tgenaderen)
We mogen veronderstellen dat onze gebieden ontstaan zijn door een soort waddenzee met ebbe en vloed...Deze moeraszee...trok zich terug...en het water sleurden massa's stenen mee naar hier.(holsteen)!!!De wind voerde los zand aan en er onstonden duinenrijen...ophopingen,bergskes enz...enz...Den teut-Meulenberg-Tenhaagdoornse heide-den Heltenberg-den Huttenberg...pas later was er Hôtelse berg en Agter de berg...........
Toen...we mogen veronderstellen 1224...ontstaan van de gemeente!!!Hoe komt het dat we niks "exact juist "weten??? Wel...brand en nog eens brand en nog eens brand...Opzoekingen beginnen dus van 1841 tot 1941 toen de zolder met 't archief en 't gemeentehuis zelf opbrandde...
Wij beginnen dus altijd van onder en na de oorlog 40-50...dus na de bevrijding vestigden zich Britse tanktroepen hier op Meulenberg...mèèr dan een jaar reden die tanks op de heide waar ze een uitgestrektoefenterrein hadden en weer was er (zelfs op zondag)schieten op siberië(schietveld) De mijnwerkersfamilies kwamen langzaam terug...maar de mijn had nog vele woningen onbewoond...De eerste vreemde arbeiders waren dus de Britse soldaten en Zwitsers(enfin dat zegden ze toch?)In 46 kwamen Italiaanse immigranten en in 47 de inwijking van de zogenaamde vluchtelinge
Op dat ogenblik was het bevolkingscijfer der tuinwijk sterk aangegroeid en benaderde de 2.000...Voor de Polen Oekraieners en voor deze families werd in feite met grote haast een barakkendorp gebouwd en wilden men een zelfstandige parochie Meulenberg maken ...(1947-48)
Directeur der mijn de heer alphons Soille werd opgevolgd door DELTENRE...maar eerst was er toch nog de "bevrijdingsroes" "de witte brigade" en de vele vieringen....zelfstandige parochie 1948...versierde tentoonstellingstuinen met geïmproviseerdegrotten,straatversieringen enz.enz.
Voor het eerst zagen we Oekraïners,Polen en Italianen in hun nationale klederdracht....en de harmonie speelde tot laat in de nacht....wat 'n viering !!! 1949 en vooral I950 dat waren nog eens de echte bevrijdingsjaren...In onze samenbundeling van 11nov 1968 is dat te lezen......LOEKY STEK "info Houthalen"(ter inzage na afspraak 011/522792).
Over de inwijkingen in HOUTHALEN...1486(1846)1947.....6279
In 1945 bedroeg het aantal huizen in Meulenberg slechts 196...met een watertoren van 5O.OOOliter(gebouwd in 1936) Water en huizen was onder de oorlog een groot probleem......."SS"'ers bezoedelden de waterputten en bezetten de huizen De naamloze vennootschap:Koolmijnen Houthalen N.V. met zetel Warandaberg 3,Brussel(stichting 1923)had in haar akte 3250 ha concessie(akte nr.9018)....Franssprekende mensen van Meulenberg en na de luchtbombardementen van Hasselt talrijke families gingen naar Brussel!!!De duitse soldaten legden op alles beslag!!!Het H.sakrament werd uit de kapel verwijderd In 1944 werd er ondanks de aanwezigheid van de duitse soldaten een grote Missie gepreekt...anti-godsdienstige baldadigheden, ontwijding...door de straten (ook op Meulenberg)kwam er een indrukwekkende kruisprocessie...en Brussel liet ontruimen!!! En,talrijkeHasseltse families kwamen zich vestigen in de inmiddels vrijgekomen woningen...inwijkingen uit Hasselt... "de oudste Parochiale Registers" van HOUTHALEN...Man en wijff in den zeghen staet gepaert sijn as twee sielen in een lighaem vergaert....................De doot alleen die sij dagelijcx genaeken,kan den bant des houwelijcx los maecken..."Pastoor van HETSROIJ........in 'thuwelijksregister van 1634 !!! DEZE UITtreksels.......zijn de enige echte vorm,de enige echte bron om een juist gedacht te vormen van en aangaande inwijking Voorbeeld:Op 29 nov.1632 sterft te KWALAAK Gerard Gijbels met zijn 5 kinderen(pest en buikloop)... de cijfers der sterfgevallen zijn zeer hoog...Houthalen rouwt...overal...Agter de berg,op Brelaer,op den Huttenberg,den Heltenberg... ook pest op't Hoevereynde,'t Hoeverin,den Savel,de Vloot...zelfs Tenhout,Tenrijdt en Qualyeck bleef niet gespaart...Boven de vennen van LAAK"in de Lise" schreef pastoor Van HETSROY...170 à 180 gezinnen...48 in'tdurp...42 in LILLO...30 kwalaak§tenhout... aan de meulen en Ten HAEGDOORN 27...1634(REG.2f o 99!)pastoors gedicht.... O d "oothoe bitter is umemorie,Den mensch die leeft in sweelts glorie...Huijden leven en morghen doot,hierom te peysen is weijsheyt groot." Teghen doot en is geenen schilt,daerom leeft alsoo ghij sterven wilt...Veel synder nu noch gesont ende cloeck,diens naemen geteeckent sullen worden in desen boek.Nochthans sij 't minste daer op dencker,want sij meenen dat hun de' doot niet can krencken...Alsoo meynden oock die boven geschreven staen...Maer meijnen en is gheen uijtlegh hoort myn vermaen." ZIE ONS BOEKMeulenberg 28 jan I971 LOEKY STEK
