In Kigoma, Tanzania was ik al gewoon dat  Moslims s’morgens (lees: een gat in de nacht) met slecht kwalitatieve Bose luidsprekers over de stad hun gezangen verspreidden.  Ik moet vaststellen dat de Orthodoxe kerk, hier in Gefersa, deze nachtrust verstorende activiteit ook hun eigen heeft gemaakt. Dit heeft wel het  grote voordeel dat ik tot heden mijn reiswekker niet uit mijn valies heb gehaald.  En tot mijn spijt  ik er dus niemand een pleziertje mee kan doen.  Tja,…  Het geloof is hier sterk, zowel bij de Orthodoxe gemeenschap als bij de moslims.  Religieuze symbolen zijn zeer belangrijk.  Zo draagt de ambulance van het rehabilitatie centrum een weloverwogen groen kruis met ‘gelijke benen’.  Gelijke benen om niet te lijken op het kruis van Christus, groen om niet te worden geassocieerd met het bloed van Christus  want dat zou allemaal te hard worden geassocieerd met het Orthodoxe geloof en zou er geen Moslim zich willen begeven in de ambulance!  Op sommige ambulances staat er zelfs langs het groene gelijkbenige kruis een groene halve maan.  Dit om de ‘kerk’ in het midden te houden, zeg maar…

Ook varkens mogen hier uit geloofsovertuiging  noch door moslims noch door orthodoxen worden geconsumeerd.   Kortom, alle eenhoevige dieren, ook paarden, mogen niet op tafel belanden. Ik merkte dat er al verschillende dagen op onze weg naar Addis Abeba een ezel dood lag.  Op de vraag waarom dit niet wordt opgeruimd, kreeg ik het verbazende antwoord dat alle dieren, of het nu een hond, een paard, … of wat dan ook is,  als het dier zijn leven op straat gelaten heeft, wordt gezien als onrein.  En daar moet een mens vanaf blijven, niet waar?  Het kadaver zal na enkele dagen wel door hyena’s of jakhalzen tijdens de nacht worden verwerkt.  En inderdaad, bij nauwere observatie de dagen erna, merkte ik dat er dagelijks wel een stuk minder ezel te bespeuren was.

Er zijn 2 bedrijven die cliënten van het rehabilitatie centrum te werk stellen,  van één bedrijf zijn de eigenaars Moslims.  Hier merk ik dat het niet evident is om de eigenares te overtuigen om het stigma rond ‘mental health’ te doorbreken en te bespreken binnen haar ‘vrouwen moslim gemeenschap’.  De reden is me niet zo gekend, maar ze wil wel proberen om haar moslim vriendinnen te overtuigen om bij een volgende anti stigma campagne in het centrum mee te komen luisteren.  Dat is een goede stap.  In het Moslim bedrijfje, waar men ‘lekstokken’ maakt, werken overwegend vrouwen.  De 3 mannen die er werken staan in voor het stoken van de glucose (foto) en de bediening van de machine die de lollies maakt (foto). De vrouwen staan in voor de verpakking van de ‘lekstokken’.  Ook onze 2 cliënten zijn vrouwen die er de hele dag door de plastic papiertjes rond de lekstokken draaien en dichtbranden met het kaarsje dat voor hen brand (foto).  Als hun zakje vol is – en dat is een behoorlijke zak – krijgen ze  povere 10 Birr (40 eurocent).  De twee dames lijken zeer tevreden over hun werk, en met grote trots en fierheid tonen ze hun armzalige werkplaats in een van de met ijzeren platen gebouwde werkruimte.  De vrouwen, een 15tal, zitten er naast elkaar en terwijl ze hun bandwerk doen, babbelen ze er oplos en hebben geen oog meer voor de honderden zoemende wespen die naar het zoet op zoek zijn.  Het lijkt er gezellig aan toe te gaan maar de werk- en de hygiënische omstandigheden doen bij mij toch vragen rijzen.  Dit kan ik niet zeggen van het tweede bedrijf.  Hier worden 3 soorten pasta gemaakt : spirelli, vermicelli en penne  .  De hygiënische omstandigheden komen nabij JCI normen en de 2 mannelijke cliënten vervoeren de afgewerkte pasta in zakken van –naar schatting - 50 kg.    Vanuit het opslag depot vinden de zakken pasta  hun weg naar de kleinhandelaars overal ten velde.  2 bedrijven die reeds meewerken aan de integratie en rehabilitatie van de cliënten.  Mooi, heel mooi.  Na 3 maanden werken  in de bedrijven zullen we voor onze cliënten zoeken naar een nieuwe job, nabij  de familie zodat we hem/haar terug huiswaarts kunnen oriënteren.  Aan dit laatste is wel nog wel wat werk J.

26-10-2013 om 16:39 geschreven door Gert Wouters  

20-10-2013 om 06:55 geschreven door Gert Wouters  

19-10-2013 om 20:48 geschreven door Gert Wouters  

Misschien moet eens iets vertellen van Gefersa Mental Health Rehabilitatie Center.  Gefersa heeft reeds een lange geschiedenis wat betreft psychiatrische zorg.  Helaas is deze geschiedenis niet zo mooi.  Patiënten, psychiatrische en/of mentaal gehandicapten, werden bijna letterlijk gedumpt in een aantal gebouwen.  Van een menswaardige zorg was er niet veel sprake.  Niet dat we iemand iets moeten verwijten, want zolang is het bij ons niet geleden dat deze mensen ook ergens werden ‘weg gestoken’.  Maar gelukkig zijn er toch een aantal Ethiopische bekendheden, waaronder de vrouw van de toenmalige eerste minister, die zich deze wantoestanden ten harte name.  In samenwerking met een bouwondernemer, Salini  en de Broeders van Liefde werd een volledig nieuw complex neer gepland op het domein van Gefersa.  De expertise van de Broeders van Liefde maakte er een menswaardig bestaan voor de 135 patiënten.  Maar we zijn er nog niet.

Het beleid doet er alles aan om een verandering in mentaliteit, behandeling en kijk naar psychiatrische gezondheidszorg  te creëren.  Met de slogan ‘no health without mental health’ probeert men hier beweging te krijgen in een vast geroeste kijk naar deze populatie.  En ja dit lukt, weliswaar langzaam en traag….  Maar er komt beweging en  er is nog veel werk aan de winkel.  Zowel op het werkveld, het centrum zelf en zijn personeel als bij hogere instanties moet er ‘rehabiliterende educaties’ worden gegeven. 

De laatste 2 weken bij ik ondergedompeld in het netwerken bij de ‘hogere instanties’.  Een Belgische vrouwelijke collega slaagt er wonderbaarlijk in om allerlei instanties op verschillende niveaus te connecteren.  Ik moet haar  maar volgen en kom in aanraking met deze loge Ethiopische structuren die soms zelf vragende partij zijn of die moeten worden overtuigd over de noodzaak en nut van een mogelijke samenwerkingen.  Hierdoor kom ik op een niveau waar ik tot heden weinig kaas heb van gegeten.   Zo waren er gespreken deze week op het ministerie van volksgezondheid, er is een samenwerkingsverband besproken met het enige psychiatrische ziekenhuis dat Ethiopië telt, Amanuel Hospital,  er is een Memorandum of Understanding (MoU) goed gekeurd bij de faculteit psychologie aan de AAU (Addis Abeba University), … en nog veel meer.  Ik noem deze 3 partijen daar ze mijn inzien belangrijke zijn voor de toekomst.  Allemaal heel spannende dingen voor mij en ik hoop dat ik de verwachtingen kan  inlossen en deze partners te vriend kan houden.  Anderzijds hoop ik bij de verpleging aan de slag te kunnen en daar heb ik wel kaas van gegeten J

19-10-2013 om 12:35 geschreven door Gert Wouters  

12-10-2013 om 20:15 geschreven door Gert Wouters  

Deze week begon de ‘real experiance’ op het werkveld.  Ik kreeg de mogelijkheid om een aantal verpleegkundigen persoonlijk te spreken.  Dit was geen evidentie.  ‘Wat moet die witte van ons??”  Maar eens ik ze in mijn ‘office’ had, verliepen de gesprekken in alle openheid.  Op dinsdag in de namiddag  was het teamvergadering.  De hoofdverpleegkundige stelt de agenda op.  Tijdens dit overleg worden de nieuwe opnames besproken en de cliënten die op woensdag een huisbezoek van ons mogen verwachten.  Ik kreeg de kans om mee te gaan op huisbezoek.  Samen met Micky (driver), Mohammed (de verpleegkundige) en Sjieté (sociaal assisstent) vertrokken we – welliswaar een uurtje later dan gepland – richting Addis Abeba.  Btw: Addis Abeba betekent : Nieuwe Bloem.  Er zijn momenteel zo’n 22 cliënten die in dit Home Visit  Progam zitten. We bezoeken er vandaag  vier.

Tijdens onze tocht naar en door Addis, geef ik mijn ogen de kost.  Veel situaties komen me bekent voor,  maar toch is het weer anders.  Ze werken hier met ezels. Véél ezels. Ik bedoel wel degelijk echte ezels, overbeladen met hout en ander spullen lopen ze zwoegend voort.  Sommige lopen zonder begeleiding en ze vinden feilloos hun bestemming heb ik me laten vertellen.  Ook rijden er éénassige karren die door muilezels worden voortgetrokken.  Bijna alle karren zijn gemaakt vanuit een creatieve geest, hout , ijzer, … kortom alles wat maar kan dienen om een kar te maken wordt gebruikt. Prachtig om deze innovatieve creaties te zien voortbewegen.

Eens in de stad rijden we door kleine steegjes.  Plaatsen waar je als toerist niet dadelijk zou durven komen.  De steegjes zijn vaak omwald met roestige ijzeren platen.  Het geeft allemaal een vervallen deprimerende indruk.  Armoede toef zou je denken.  Maar eens Sjieté aangebonkt heeft bij een client, en de poort wordt geopend, ben ik een en al verbazing.  Achter die roestige platen staan relatief kleine verzorgde huisjes. Ook binnen valt het best mee.  Wat primitief in onze ogen, maar ik heb in Tanzania ergere leefomstandigheden gezien.  Bij alle cliënten die ik bezocht is er een redelijk deftige living met –stoffige- zetels, kasten vol souvenirs en materiaal, er is elektriciteit, ja zelfs bij 3 van de 4 ontdekte ik een tv.  De buna (= zeer sterke traditionele koffie) waar men me voor waarschuwde, bleef spijtig genoeg uit.  Misschien was ik wat te nieuw om mij dit te offeren.  We werden overal warm onthaalt.  Ook al is het Amhaars Chinees voor mij en kom ik niet verder dan een ‘Amasegenalo’ (dank je wel), vertaalde Mohammed telkens wat er gebeurde of werd besproken.  Ik zag en hoorde hoe een gesprek uit de hand dreigde te lopen.  De cliënt wenste terug in opname te komen want ze minste haar vrienden in Gefersa.  Deze wens werd niet ingewilligd en Mohammed probeerde  de cliënt te overtuigen om thuis verder taakjes te blijven doen.  Maar ze werd boos, huilde, wou de living verlaten, … een ‘crise de hysterie’!  Maar op een vriendelijke en rustige manier kreeg Mohammed de situatie gekeerd.  “Wat denk je van een bezoekje aan Gefersa, vb 1x per week??  Dan zie je al je vrienden terug?”  De cliënt straalde … ‘au, au,au’ (ja, ja, ja)!  Knap werk van de Mohammed, 3 vliegen in één klap: de cliënt en ouders zijn tevreden met het aanbod, er is een opname –voorlopig- voorkomen en de cliënt kan nu in Gefersa worden gezien en dus een huisbezoek minder.

Vandaag zaterdag is het een vrije dag.  Dit geeft me de kans om de was te doen.  Ja, ja ze hebben hier een wasmachine.  Wat een luxe.  Helaas is er geen elektriciteit J  Dus is het wachten …  In de eerste dagen vertelde men me dat elektriciteit hier geen probleem zou zijn.  Ik moet echter bekennen dat er dagelijks wel een elektriciteitspanne  te melden valt.  Als alles doorgaat gelijk gepland –want dat planning durft hier al eens veranderen- gaan we namiddag een stapje in Addis zetten, gevolgd door een traditionele koffieceremonie.  Ik ben benieuwd!

12-10-2013 om 09:59 geschreven door Gert Wouters  

Hier blijft het even wennen. De laatste dagen waren het trainingsdagen rond rehabilitatie voor de staf van het ziekenhuis.  Interessant, daar ik nu een beetje voeling krijg met het niveau van de verpleegkundigen.  En ja, dat valt mee.  Hoewel er natuurlijk de culturele verschillen zijn rond aanpak.  Ma bon… dat nemen we er bij.  De 5 verpleegkundigen –van de 6- die ik ontmoet heb zijn jonge gasten, pas afgestudeerd en nog maar een achttal maanden aan het werk in Gefersa.  Ze zijn gemotiveerd en ik zie er naar uit om er mee samen te werken.

Gisteren had ik met Prof. Dr. Solomon Rataemane en Dr. Carmen Ferrer een onderhoud  rond wat nu de prioriteit is in het centrum.  Wat kan ik hier doen?   Antwoordt: “Start slow and low”… dus met kleine dingen des levens.  Ik zal er even enkele opsommen: een ergotherapeutisch activiteit zoals tekenen en schilderen, een tuin aanleggen, er is een weverij en deze mogelijks wat uitbouwen, wandelen, koffie drinken en samen de krant lezen (dat zal voor mij wel wat moeilijker zijn J),  een koor starten,  1 x per week een spelletjes (vb rummicub) s’avond organiseren, sport activiteiten, …   kortom een therapieprogramma opstellen op maat van de patiënt of groep van patiënten .

Ons onderhoud ging door in Addis Abeba.  Dit was mijn eerste kennismaking met de grootstad.   Files zijn te vergelijken met deze van Aarschot tot Kortenberg, alleen hier zijn ze zeer ongestructureerd , het is één chaos.  Ik zou hier niet graag een rijbewijs halen, het zou een Now or Never opdracht kunnen zijn.  De 2-baans weg van Aarschot tot K’berg zou door de Ethiopiër omgebouwd zijn tot een  4-baans weg vol toeterende auto’s.  En toeteren, ja dat kunnen ze. Opvallend vond ik de discrepantie tussen héél arm en rijk.  Zo zag vb. iemand in lompen gekleed, onverzorgd en bedelend zitten naast een man in confectiepak bellend met zijn smart Phone.  Ik ontmoette Lucy in het Nationaal Museum en zag er de eerste wagen van Ethiopië.

Vandaag heb ik wat tijd om mijn plannen voor de volgende weken op te lijsten.  Ik ben niet mee naar de kerk.  De reden is een biologische gevecht ter hoogte van gastro-intestinaal gestel.  En… elk nadeel heeft zijn voordeel, nu heb ik tijd om wat te schrijven en een straaltje internet te zoeken.

06-10-2013 om 09:54 geschreven door Gert Wouters  

06-10-2013 om 00:00 geschreven door Gert Wouters  

Beste thuisfront

Ik ben aangekomen in Gefersa. De vlucht verliep prima, helaas het binnen smokkelen van een beamer werd in de luchthaven niet erg gewaardeerd.  Dit verhaal zal nog wel een vervolg krijgen.

Gefersa ligt op ongeveer 2400 m hoogte en ook dat mag ik geweten hebben.  Het is hier koud! Momenteel loopt het regenseizoen op zijn einde, dus nat is het hier ook.  De eerste dagen hier lijken op wat grijze herfstdagen maar dan zonder vallende bladeren.

Ik ben onmiddellijk in de groep van Gefersa gegooid.  De eerste dag, na een super korte nachtrust, kreeg ik veel informatie over het reilen en zeilen van het centrum. Nu probeer dit alles een beetje een plaats te geven en uit te zoeken waar ik mijn prioriteiten ga moeten leggen voor mijn aanwezigheid.  Last minut is er nog een collega uit België meegereisd. Ze was hier reeds 3 maanden en het help me om de structuren en netwerken vlugger onder de knie te krijgen. 

Gisteren, vandaag en morgen volg ik, samen met een groot deel van de staf van Gefersa, een 3 daagse rond Psychosociale Rehabilitatie.  Dit wordt gegeven door Prof. Dr. Solomon Rataemane van Zuid-Afrika en Dr. Carmen Ferrer Dufol van Spagne.  Het is fijn te horen dat hun kijk op rehabilitatie de zelfde is als de onze in Belgische.  Dit voorkomt verrassingen.

De internet verbindingen zijn niet zo ‘toppie’.  Zeker als je moet buitenstaan, zoekend naar een ‘verbindingsstraaltje’ … en bij dit weer… brrrr

04-10-2013 om 21:36 geschreven door Gert Wouters  

22-09-2013 om 00:35 geschreven door Gert Wouters  

Bijlagen:
Folder_consensusvergadering_Belgische_Schizofrenieliga_2013.pdf (28.7 KB)   
Programma voorstel Ehtiopie.xlsx (12.4 KB)   

Bijlagen:
Gefersa foto's ziekenhuis.pdf (523.1 KB)   

Gedurende 6 maanden zal ik als psychiatrisch verpleegkundige werkzaam zijn in Gefersa te Ethiopië.  Ik word gevraagd mee te werken om rehabilitatie van chronische psychiatrische patiënten gestalte te geven. Dit zal gebeuren op  beleidsniveau met de nodige steun en training van de plaatselijke verpleegkundigen en hulpverleners. 
Vanaf januari zullen 5 studenten van de KHLim, departement gezondheidszorg, mee dit project ondersteunen gedurende 3 maanden.  Samen met de studenten zal een bachlorproef geschreven worden over hoe, 'rehabilitatie' in het zuiden betekenis kan krijgen. 

Via deze blog zullen we jullie regelmatig op de hoogte houden over het leven in Gefersa. Dit zowel over ons dagelijks werk maar ook over de persoonlijke ervaringen van het leven in Ethiopië. 

Ik hoop dat jullie onze ervaringen geboeid mogen lezen. 

Reacties, opmerkingen, bedenkingen, ...  zijn meer dan welkom. 

                                                                                 

20-09-2013 om 00:00 geschreven door Gert Wouters  

18-09-2013 om 00:00 geschreven door Gert Wouters