Gisteren zijn we met Diana naar "Wild Waters" geweest. Een water speelpark zoals we die bij ons ook wel vinden. In tegenstelling tot bij ons waar dergelijke zaken voor iedereen financieel haalbaar zijn is dit park hier nogal elitair. De inkomprijs bedraagt 9.5 euro per persoon die in het water wil en 2.5 voor de toeschouwers. De consumptieprijzen op de terrassen zijn echter democratisch, de helft van bij ons. Jan Modaal verdient hier tussen de 10 en de 20 euro per dag dus een gezin met kinderen heeft hier geen centen voor. Ik zag hier hoofdzakelijk Hindoes en rijke Moslims.
Dit hebben ze hier zoals ze bij ons 'thuis, familie' en nog een heleboel soaps hebben. Alice doet de afwas terwijl Diana en Mary naar die soepserie kijken. Net voor het eten kwam onze naaste buurman met me kennis maken. Zijn dochtertje speelt dikwijls met Diana en als ik kook en er zit geen varkensvlees in het voedsel eet ze graag mee. Hij is een grote, dikke, joviale Keniaan van Arabische afkomst. Een zakenman gespecialiseerd in auto onderdelen en van alles wat verkoopbaar is en waar geld mee te verdienen valt. Hij verteld me dat hij de vierde generatie in de branche is. Hij had mijn stem gehoord in de tuin en kwam een praatje maken, voortdurend onderbroken door één van de twee GSM's die hij bij zich had, één keer zelfs door alletwee tegelijk. Hij was niet alleen dood nieuwsgierig maar polste ook of ik hem bij zijn zaken kon en wou helpen. Tussendoor probeerde hij me een generator aan te smeren en zelfs een nieuwe boiler. Ik maakte hem duidelijk dat ik het met groene energie wou proberen waarop hij een betoog begon over het nut van nucleaire energie voor Africa en het midden oosten. Ik maakte hem duidelijk dat wij in het westen langzaam maar zeker van kernenergie aan het afstappen zijn. Ik wees hem erop dat de natuur Afrika ruimschoots bedeeld heeft met de nodige bronnen van natuurlijke energie. Zij hebben hier grote machtige watervallen, veel wind en zonlicht genoeg om de hele wereld van stroom te voorzien. Waarom de nucleaire stap niet overslaan en op gebied van natuurbescherming de rest van de wereld een stapje voor zijn? De man vond dat ik nogal utopisch was maar moest toegeven dat er wel iets voor mijn ideeën te zeggen valt. Al bij al was het toch een aangenaam gesprek met, tot nog toe, de meest intelligente man die ik hier ontmoet heb. Het is nu 21u en nog steeds geen leidingwater. We hebben nog een paar volle tonnen, het wordt wassen met een emmer gelijk in de jaren stillekens.
Alice heeft vanmorgen de was gedaan. Dat gebeurt hier nog volledig met de hand en met warm water dat verwarmd wordt op het houtskoolvuur. De tank op het dak is leeg dus het wordt wassen met een een emmer ipv een douche. In de loop van de namiddag zal de watermaatschappij wel weer water steken.
Toen ik gisteren in alle vroegte, na het ontbijt, op het terras zat te genieten van een kopje koffie kreeg ik onverwacht bezoek. Drie baobap aapjes waren de wereld buiten Haller Park aan 't verkennen. De beestjes zijn zeer schichtig maar versmaden toch geen koekjes.
Alhoewel ze me over alles wat hier gebeurd of te gebeuren staat mijn mening en of oordeel vraagt is Mary hier de dame des huizes. Steeds meer laat ze de organisatie hier aan mij over terwijl zij zich toespitst op haar kleine bedrijfje waar ik me absoluut niet mee bemoei. Toch vraagt ze ook daarover mijn mening maar ik heb werkelijk te weinig kennis van zaken om haar op dat vlak raad te geven en dat zeg ik haar dan ook. Ze is echter blij dat ze iemand heeft om erover te praten. Diana, de dochter des huizes, is 8 jaar, doet haar best op school en is een beleefd rustig kind een beetje timide en introvert maar toch speels en vrolijk in het bijzijn van mensen die ze kent en vertrouwt. Alice, de meid, stond hier tot een week geleden onder een Victoriaans regime. Ik heb bij Mary bepleit om haar wat meer van huis te laten gaan want het vrouwtje heeft een zeer triestig sociaal leven. Ze spreekt zo goed als geen engels en het Kiswahili dat ze spreekt is doorspekt met allerlei woorden uit de 42 talen die dit land rijk is. Ze kan noch lezen noch schrijven. Ik heb gemerkt dat analfabetisme hier toch als een plaag mag beschouwd worden, vooral in het binnenland. Alice iets laten uitvoeren op eigen initiatief loopt gegerandeerd verkeerd af dus trainen we haar op een dagelijkse routine. Ik heb geprobeerd haar sociale status wat op te krikken door ervoor te zorgen dat haar vrije dag, de zondag, ook werkelijk een vrije dag is en dat ze niet om 5u moet opstaan om de ontbijtboel klaar te zetten, koken doen we altijd zelf, en 's avonds vroeg thuis te zijn om onze schotels te wassen. Ook krijgt ze vanaf nu een vrije avond in de week. Opslag zit er niet in, ze heeft 3000kes ofte 30 per maand de kost en inwoning. Deze week had ze een malaria aanval en daarvoor heeft Mary de dokters en apotheekkosten betaald. Een consultatie bij de dokter kost 1000 kes ( 10 ) wat voor de meeste mensen hier een zware aderlating is. Ziekteverzekering en ziekenfonds bestaan hier niet. Daar ik me niet moet bezighouden met al die dingen die ik absoluut niet graag doe kan in mijn tijd nuttig besteden aan schrijven, foto's katalogeren en plannen maken voor de toekomst. Ik zit boordevol ideeën om dit huis hier echt comfortabel te maken.
Toen ik vertelde dat we hier alleen overdag zonder stroom
vallen was de wens de vader van de gedachte. Woensdagavond hadden we ervan. Om 6 uur begint het donker in te vallen en om halfzeven is het hier stikdonker. Dat is nu net de moment dat we aan 't koken zijn. Het peertje in Mary's keuken is al veel te weinig maar helemaal niets, dat werkt niet. Voor het koken zelf hebben we geen stroom nodig, we hebben gas en het wonderbaarlijke houtskoolvuurtje. Bij ons zie je het als ornament of museumstuk maar hier haalde Mary nog een echte, goedwerkende petroleum lantaarn boven. Toen wij gisteren in de stad waren en ik ging rondsnuisteren in de elektrozaken zag ik een enorm groot aanbod van kleine benzine en dieselgeneratoren. Alhoewel die toestellen geweldig meevallen in prijs opteer ik toch voor zonnecellen en een backup batterij. Een dag zonder zonneschijn, zelfs in het regenseizoen, is hier erg zeldzaam en de zon stuurt geen rekening.
Dit is mijn derde vliegreis in mijn leven. Bijna 40 jaar geleden ben ik twee keer met de KLJ naar Italië geweest en nu dus Mombasa. Die keren in Italië daarvan heb ik genoten maar ik was toch blij naar huis te mogen. Hier ligt het anders. Akkoord, ik ben hierheen gekomen om hoofdzakelijk amoureuze redenen maar ook omdat ik altijd al geinteresserd ben in Afrika. Een vakantie in een chic hotel en uitstappen waar je van hot naar her gesleurd wordt en 's avonds je jezelf zit te bezatten aan een te dure bar is aan mij niet besteed. Je spendeert fortuinen aan waardeloze souvenirs en snuisterijen en een vakantielief. Zeker in de tropen zijn er verblijven (resorts) waar alleenstaande mannen of vrouwen er gewoon een inheems lief op na houden. Er bestaat een film met Charlotte Rampling " Vers Le Sud" waarin deze toestanden aan bod komen. Ik dacht eraan toen ik zaterdag met mijn creditcard geld ging afhalen aan de automaat van de Barclays Bank. Voor mij stond een langharige, blanke, blonde vrouw vergezeld van een lange jonge god van een neger. Zij haalde geld af en toen ze zich omdraaide schatte ik haar op z'n minst 65 jaar. Ik ben hier ook veel geld kwijt maar ik heb mijn budget tot op heden niet overschreden. Het enige souvenir voor mezelf is een safarihoed (2.5) en dan nog uit noodzaak. Mijn kale kop had neiging tot verbranden. Mary is een schat van een vrouw en Diana is een lief welopgevoed kind dat mij aanspreekt als ' daddy '. Ze leven hier 200 jaar ten achter bij ons. Voor het ontbijt moet Alice, de meid, om 5 uur opstaan om water te koken voor koffie en/of thee. Ze werken hier met kleine houtskoolvuurtjes. Boterhambeleg kenden ze hier niet, alleen een soort frankfurter worstjes. Van het kookvuur met twee bekken was er één kapot. een gekookte maaltijd bereiden was hier een hele heksentoer. Ik heb Mary een nieuw gasfornuis met 3 bekken gegeven, een koffiezetapparaat en een waterkoker. Er zijn hier twee degelijke supermarkten net voor je de stad in moet. Als je goed uitkijkt kunnen de meeste dingen vrij goedkoop. De drie keukentoestellen hebben samen 93 gekost. Ik heb Afrikaanse makelij gekocht. Europese of Amerikaanse toestellen kosten hier net zoveel als bij ons. Ik ben ze hier ook andere dingen aan 't leren eten. Het voedsel is hier goedkoop maar bijvoorbeeld Edammerkaas en sommige produkten van bij ons zijn hier duurder. Bertoli olijfolie kost hier het dubbel. Koffie die ze hier zelf kweken en produceren houden ze hier duur omdat ze zoveel mogelijk willen exporteren. De lokale slagerijen zijn niet om aan te zien. We zijn een kip gaan kopen en wat rundsvlees hier vlakbij Mary's huis en ik mag niet aan die slagerij denken als ik ervan eet. De roosters in de, zeer bedenkelijke, frigo waren roest en als vleeshaken gebruiken ze geplooid betonijzer. Het meeste vlees is naar mijn mening afkomstig van oude, magere, taaie beesten want het is moeilijk gaar te krijgen. Kruiden en specerijen , behalve zout en suiker, kenden ze hier ook niet. Ik heb peper, selderijzout, peterselie en basilicum ingevoerd. Ik heb ondertussen ook leren koken met gas. Dat is een openbaring. Thuis kan ik spek niet krokant aangebakken krijgen, hier lukt dat als een fluitje van een cent. De slaapkamers en de woonplaats zijn goed voorzien van meubilair maar de keuken is een ramp. Een keukentafel is er niet, kasten zijn er niet. Alles zit in plastiekrekjes die op het aanrecht staan en dan nog totaal ongeordend. Hier iets terugvinden is om mijn weinige haar uit te trekken. Er is ook nauwelijks werkruimte in dit grote huis. Het sanitair is ook aan verbetering toe. Dan denk ik vooral in besparings termen. Toiletsassen met een spaarknop, een zonnepaneel voor warm water en voltaïsche cellen om vooral de stroomonderbrekingen, die enkel overdag voorkomen, op te vangen. Ik heb hier een roeping. Maar ook drie vrouwen die voor me zorgen en alles doen wat ik niet graag doe, wassen, kuisen, strijken. Het leven is hier ook niet geforceerd en 's morgens na het ontbijt nog een kopje koffie en een sigaretje op het terras. Niet meer alleen op een kleine studio en met de winter die er weer staat aan te komen. Voor mij is dit hier de hemel op aarde.
Haller Park is een natuurpark zwaar gesponsord door de Bamburi Cement fabriek waar langs moet om in het park te geraken. In tegenstelling tot get grootste deel van Mombasa oogt Bamburi Cement heel modern en netjes. Een cementfabriek zonder stof bestaat niet maar hier is duidelijk een Europese hand aanwezig en valt de vervuiling mee. Het park zelf is in de eerste plaats een ecologisch centrum. Hier zijn kweekvijvers voor krokodillen, nijlpaarden en veschillende soorten zoetwatervis. Hier wordt ook zwaar ge-experimenteerd met en ge-investeerd in BIO waterfiltersystemen. Het water in de vijvers zou drinkbaarder zijn dan het leidingwater in de stad. Ik heb dat toch maar niet getest. Tot nog toe ben ik bespaard gebleven van alle fysische en medische ongemakken die de tropen met zich kunnen meebrengen en ik wens dat zo te houden.
Fort Jesus gebouwd in 1593 was het antwoord van de Portugezen op de inname van de haven van Mombasa door de Turken die reeds in 1589 een klein fort hadden gebouwd en de handel met Europa wilden controleren. De Portugezen zagen hun vaarroutes in gevaar en bezetten de haven en bouwden een fort dat eveneens tot doel had het christendom te beschermen. Daarom de naam Fort Jesus. Vandaag is Mombasa voor 44% moslim, 33% Christen, de andere 23% is verdeeld over Hindoes en plaatselijke godsdiensten.
De Cowboys van Mombasa, als het maar wielen heeft!
Hier hebben maar heel weinig mensen een auto. Het verkeer wordt dan ook beheerst en geterroriseerd door het openbaar vervoer. Ik heb ze niet geteld maar ik denk dat er hier zowat 100.000 matatu's en tuktuks rondbollen. Matatu's zijn minibusjes zoals bij ons maar zonder verhoogd dak en i.p.v. 9, 15 zitplaatsen. Er is een bestuurder en een soort conducteur. Een gesprek in zo'n matatu is totaal onmogelijk. De meeste zijn rammelende wrakken en de radio staat loeihard. Een ritje binnen de wijk, in mijn geval Bamburi +/- 10 km, kost 20kes ( 0.2). Wil je naar de stad dan betaal je 40 kes. Mary had deze morgen een zakenafspraak in de stad en vroeg me om met Diana naar de dokter te gaan. Ze had de naam en het adres van de 'clinic', zo noemen ze een dokterspraktijk hier, netjes voor me opgeschreven en me gezegd dat ik een matatu naar Kisauni moest nemen. Dat moet je dan zelf maar uitzoeken aan de busstop ( er komen er daar enkele tientallen per minuut en en er staat geen bestemmings aanduiding op). Na wat heen en weer geroep kon ik kiezen tussen 5 bussen die allemaal dezelfde richting uitgingen. We stappen in een lege in de hoop toch een beetje comfortabel te kunnen reizen maar ho, ze wachten tot ze vol zijn. 1 Chauffeur, 14 passagiers en een rechtop hangende conducteur. De bestuurder is een maniak zodat je elke seconde de billen dichtknijpt van pure schrik. De wegen zijn in abominabel slechte staat en de snelheidsdrempels, zowat om de 50m, moordend hoog. Dodelijke ongevallen ten gevolge van overdreven snelheid zullen hier zelden voorkomen maar blikschade is er ten overvloede. Deze waar Diana en ik in zaten miste zelfs een buitenspiegel. Ze gebruiken die toch niet. Aan de linkerkant hangt de conducteur buiten de deur en rechts zit de bestuurder met zijn hoofd door het venster achteruit te kijken. ( Hier rijdt men aan de linkerkant van de weg en staat het stuur rechts in de wagen) Op een gegeven moment klopt die bestuurder zijn remmen dicht, Kisauni clinic. We stappen uit maar 't is de verkeerde clinic. Het was niet de praktijk van Dr. Dhutia maar van één of andere godsdienstige orde. Ik had hen nochtans een zeer duidelijk geschreven adres getoond. Later vertelde Mary me dat de meeste van die gasten niet kunnen lezen noch schrijven en hun kennis van het Engels is zeer beperkt. Mijn kennis van het Kiswahili is tot op heden onbestaand. Van pure armoede een lege Tuktuk, een plaatselijke taxi, aangehouden maar die begreep ons ook al niet. Diana was nog nooit bij dr. Dhutia geweest die kon het dus ook niet precies uitleggen dus Mary gebeld die ons al stond op te wachten. Zij kon de chauffeur de juiste uitleg geven en 5 min later waren we ter plaatse. Een tuktuk is eigenlijk een brommer met drie wielen en dak boven. Achterin kunnen 3 passagiers en is er nog een soort laadbak om de boodschappen in mee te nemen. De bestuurders zijn al even grote cowboys als die van de matatu's. Als het niet snel genoeg vooruit gaat maken ze van de wegberm of het voetpad een tweede of zelfs een derde rijstrook. Mekaar en anderen de pas afsnijden is hier een nationale sport. We zijn op dezelfde manier zelfs heelhuids terug thuisgeraakt.
Het is hier nu maandagmorgen kwart voor tien. Mary is gaan werken en Diana naar school. Ik ben alleen thuis met Alice. Ik ben volop bezig mijn foto's van gisteren en eergisteren aan 't catalogeren. Komt Alice bij mij met een bloedende vinger en een minuscuul klein plakkertje. Het is geen lelijke wond, een schil van haar linker wijsvinger juist op het gewricht, maar het bloedt wel. Ze had het al uitgewassen met...kraantjeswater nota bene. Niemand wil ervan drinken omwille van de bacteriën, nee zij gaat er wonden mee uitwassen. Waar Mary's eerste hulp doos is zou ik begot niet weten maar ik heb een halve operatiezaal meegebracht voor het geval er iets zou foutgaan met mijn voeten. Bij mijn aankomst heb ik onmiddelijk de Isobetadine in de koeling gestoken zodus kon ik meteen dat wondje ontsmetten. Met een pleister uit mijn voorraad heb ik alles afgewerkt. Een officiële huisvuilophaling bestaat hier niet Mary betaald elke week een paar Kenian shilling, of Kes ook wel Ksh of Kshs genoemd, aan een jongen die het God weet waar naar toe brengt. De meeste bewoners smijten het op een berm langs de kant van de weg meestal waar een stuk bouwgrond braak ligt. Zo ligt er één schuin tegenover Mary's huis. Gisteren avond, het was nog licht, heeft iemand dat in brand gestoken. Roke en stinken gelukkig zat de wind voor ons in de juist richting en hebben wij er geen last van. Het is nog aan 't nasmeulen en dat kan zeker nog de hele dag duren. Het gevaar dat hier een pak huizen in brand schiet is zeker niet denkbeeldig. Niemand die er een vinger naar uitsteekt, niemand die de politie of brandweer belt. Iedereen is er gerust in. 't Is zeker omdat er hier niets van mij is dat ik vannacht, nadat ik mij ervan vergewist had dat de brand niet naar ons kon overslaan, zeer goed geslapen heb. Ik slaap hier trouwens altijd zeer goed en hou mijn gewoonte van thuis om na het middageten een tukje te doen ook hier in ere. Eergisteren zijn we naar Fort Jesus geweest en gisteren naar Haller Park. Daarover later meer.
