wie gebruikt als eerste zijn tong voor de taal
en niet om er zijn wonden mee te likken
waar de stilte reeds als een pleister op ligt

ja?
jij?
zweeg je iets?

Als kleuter had ik regelmatig “buikpijn” (kan ik me niet herinneren, maar het verhaal doet de ronde) en dus ging moeder met mij bij de huisarts. Die stelde vast via een wichelroede dat ik een zwak levertje had en dat men er moest op letten dat ik niet teveel chocolade, eieren, frietjes, mayonaise, kortom al wat lekker is, at. Dus lette ik mijn hele jonge leven op, maar af en toe (gemiddeld zo'n drie keer per jaar) verging ik toch van de pijn in mijn rechterzij. De pijn kwam vooral 's nachts op en altijd was er wel een oorzaak te vinden: ik had het aangedurfd twéé eieren te eten, ik had een te grote portie frieten verorberd, ik had een gans chocolade paasei naar binnen gespeeld enz. Maar soms, heel soms had ik de buikpijngoden niet getart en werd ik toch gestraft. Zo lag ik een nacht krom van de pijn omdat ik een half brikpak Minute Maid had leeggedronken (ik kijk nog steeds argwanend naar het schap waar de dozen Minute Maid staan in de supermarkt en ik koop met een veel geruster gemoed Appelsientje). Tijdens het afzwaaifeestje van mijn neef had ik blijkbaar teveel verschillende drankjes soldaat gemaakt, met een slapeloze nacht als gevolg. En na een avondje uit in Het Wit Paard in Blankenberge, waar je in plaats van entree te betalen een reuzegrote consumptie kocht ("voor mij een litertje limonade alstublieft"), deed ik ook geen oog dicht. Jongens, wat een lever had ik toch, een kurkdroge, zo één die tegen geen vet en tegen geen nattigheid kon!

Toen ik vierentwintig was, vertrouwde een collegaatje mij toe dat zij óók een “zwak levertje” had, overgehouden aan het bezoek van nonkel geelzucht. “En dus,” raadde zij me aan, “moet je véél drinken als je nog eens een crisis hebt, om je lever te zuiveren.” Tijdens een weekendje Valkenburg kreeg ik weer pijn. "Zou mijn lever geen Hollandse maaltijd verdragen?" vroeg ik me af. Ik dronk er lustig op los, een beekje water kabbelde naar mijn nieren. En de pijn? Werd almaar erger én erger... Bij thuiskomst naar mijn eigen huisdokter gestapt die wat beter bij de pinken was en de tarotkaarten in zijn schuif liet liggen voor tijdens het weekend. Hij stuurde me door voor verder onderzoek en toen werd vastgesteld dat er niets mis was met mijn lever, maar dat ik wel een afwijking had aan de rechternier : een congenitale pyelo-ureterale junctiestenose (dat staat heel chic op mijn visitekaartje), oftewel een aangeboren vernauwing tussen de nier en de urinebuis. Dat beekje water kon met andere woorden niet tijdig afgevoerd worden en een ballon kun je ook niet blijven opblazen zonder desastreuze gevolgen. Er werd dus een flinke rits gestoken in mijn rechterzij, maar ik kon tijdens mijn herstel wel naar hartenlust chocoladerepen smikkelen.

Alles bleek in orde, tot ik zwanger werd en de niercrisissen terugkwamen. Het begon met een licht, zeurend gevoel dat ik – heel verontrust - aan de gynaecoloog meldde. Die wou me eerst niet geloven: “Ge zijt geopereerd aan uw nier en alles is hersteld.” Alsof IK niet wist wat pijn aan mijn nier was! Na de eerste niercrisis, die naar goede gewoonte een uur of twaalf duurde, geloofde hij me al een beetje. Er volgden bezoekjes aan mijn dierbare vriend de uroloog, echootjes, een beetje medicatie (weinig tot niks, gezien mijn zwangerschap), het steken van een stentje omdat de niercrisissen steeds frequenter werden et voilà, na negen maanden : een gezonde baby en een uitgeputte moeder.

De eerste nierstenen werden verbrijzeld : “It's a small stone for a man, but a giant rock for a kidney.” Om een lang verhaal kort te maken: er volgden nog wat niercrisissen, nog een baby, nog twee verbrijzelingen en dan acht jaar absolute rust, in de nieren althans. In zoverre dat ik moest controleren waar mijn rits zat om te weten wat mijn “slechte kant” was. Maar nu weet ik dus ook zonder controle weer waar het niertje wringt. Er zijn erger dingen, véél erger dingen, en toen ik vanochtend door de gangen van het ziekenhuis liep, prees ik me gelukkig dat ik maar dát mankeer...

Ons kippetje Yvonne heeft ons verlaten,
ze zal voortaan geen eieren meer leggen.
Zo'n pluimenbos, daar viel niet mee te praten,
behalve “tok” wist zij niet veel te zeggen.

Een beetje dom of enkel braaf, gedwee?
De underdog, al heeft ze nooit geblaft.
De bazige, de felste van de twee
(Yvette dus) heeft haar meermaals afgestraft.

Yvonne, zij kreeg een grafje bij de ren
waar nu per dag één eitje valt te rapen.
't Is slechts een kip waardoor ik treurig ben,
waardoor zoonlief vannacht niet in kon slapen.

Maar in de hemel vieren ze nu feest:
het is al lang geen kip aan 't spit geweest...

Terwijl men je op allerhande gedichtensites met poëtische nieuwjaarswensen van de sokken slaat, moet ik in gebreke blijven. Ik kan dat niet. Ik kan geen mooi verpakte wensen uit mijn mouw schudden en evenmin uit mijn toetsenbord. Daar waar vrienden en kennissen wellicht verwachten iets origineels, of op zijn minst ongewoons, op mijn nieuwjaarskaartjes aan te treffen, staan daar – o schande - meestal slechts de standaard formules en daaronder de namen van onze gezinsleden. Dit jaar vond ik het zelfs ongepast de voorgedrukte wensen nog eens over te schrijven, alsof ik er anders vanuit ging dat al wie bevoorrecht is één van onze kaartjes te mogen ontvangen de voorkant van het hem toebestemde exemplaar niet eens had bekeken.

Nochtans heb ik op zich niets tegen nieuwjaarsgedichten, er bestaan echt wel smakelijke exemplaren, vooral als ze met een humoristisch sausje overgoten zijn. Veelal worden dezelfde ingrediënten gebruikt: het afsteken van vuurwerk (vooral in Nederlandse gedichten populair), stoppen met roken, diëten, niet meer roddelen, vriendschap, Liefde-met-hoofdletter, kortom: genieten van het leven zonder de excessen.

Welnu... ik wens iedereen hetzelfde, zonder het exces van een poëtische doos errond en een glanzende cliché strik.

Maar... om u niet op uw dichterlijke honger te laten zitten, volgt hier als afsluiter “de” haiku, werkelijk een uniek exemplaar want het is de enige die ik ooit zal schrijven (waarover later meer). Geïnspireerd door oudejaarsnacht:

vallende blaadjes
kalende kalenderboom
vannacht blote bast

Een gelukkig en gezond 2010 voor uzelf en al wie u dierbaar is.

”De trein is altijd een beetje reizen,” volgens de NMBS. En altijd een beetje verrassend! Ons vervoermiddel naar het kuststation Knokke had twintig minuten vertraging. Toen het kwam aangekropen werd er omgeroepen dat de reizigers voor Knokke in het eerste deel van de trein moesten plaatsnemen, de reizigers voor Blankenberge in het laatste deel (in Brugge werd de trein in twee gesplitst). Ik grapte nog: “Hoe weten we waar het eerste deel eindigt?” en: “Wat doen ze met de reizigers in de middelste wagon?” De trein was óvervol, ook de gangpaden. Alle Belgen naar zee! Toen we een tijdje aan het bollen waren, kwamen we via medepassagiers te weten dat de héle trein naar Blankenberge reed, dat was in Hasselt (!) reeds aangekondigd. Luttele minuten later werd ons via het omroepsysteem inderdaad meegedeeld dat reizigers voor Knokke “desgewenst konden meerijden tot Blankenberge en daar de kusttram konden nemen”. Dat wist men dus wél al in Limburg en nog niet in Gent? Na de trein dus de kusttram (veel tram, weinig kust want het is allesbehalve een mooi traject) en in Knokke ook nog de bus naar het Zwin. Grote affiches “HET ZWIN IN DE WINTER”... maar geen bus die er in de winter naartoe rijdt. We reden mee tot het eindpunt en deden de rest te voet. Het zwin is – naar mijn gevoel – te plat om echt móói te zijn. Ik hou van heuvels, niets aan te doen. Dus gingen we naar de verlaten duinen voorbij het Zoute : práchtig! Zeker in het winterse zonlicht.

Na een lange strandwandeling terug de bus naar Knokke genomen waar de kinderen een uurtje konden schaatsen op de ijspiste terwijl mijn man en ik het glühweinstalletje leegdronken. Daarna een portie friet-met-mayonaise-én-stoofvleessaus. “C'est du chocolat qu'on met dessus?” vroeg een Franstalige man mij – met een grote glimlach op de lippen. “Oui, du chocolat chaud! Vous devez l'essayer, c'est bon,” antwoordde ik. Knokke, Het Zoute, men slaat je met Frans om de Nederlandstalige oren alsof dat deel van de kust aan Frankrijk grenst, terwijl het het meest noordelijk deel is van de Belgische kust! Ik heb niets tegen Frans (ik studeerde romaanse filologie), maar ik heb er wel een hekel aan als men je niet (óók) in het Nederlands kan te woord staan. Dit overkwam een collega van mijn echtgenoot toen die in een ijssalon in Knokke zijn ijscoupe enkel in het Frans kon bestellen. Sorry, dan zou ik groen uitslaan. (“Une coupe pistache!”)

De terugreis verliep zonder problemen, we haalden zelfs onze aansluiting in Gent ondanks de kleine vertraging van onze trein uit Knokke. (“Welke trein moeten we hier hebben, mama?” “Dé trein Yente.” “Maar van welk perron?” “Van hét perron, er vertrekt hier maar één trein uit Knokke.”)

Onderstaand niemendalletje schreef ik een jaar of zeven geleden:

Een dag aan zee geeft veel plezier:
een koffie drinken op de pier,
een lange wandeling op 't strand
en tussen tenen kriebelt zand...

Oh néé! Het moet wel winter zijn!
Dán vind ik 't zeetje reuzefijn.
Geen blote lijven, geen gesmeer,
maar rust en stilte des te meer.

Bottienen, wanten, muts en sjaal,
een rooie neus, 't mag allemaal.
En als de vrieszon 't zeetje raakt
dan is míjn dagje strand volmaakt.

Bijlagen:
Silke en Yente Het Heijderbos.JPG (1.4 MB)   

Vera De Brauwer wint Colbolprijs!  (<< link naar Het Vrije Vers)

Geschreven door Paul Ilegems zondag, 13 december 2009 13:04

Glühwein- en kruidengeur!
Dàt wordt de colbolprijs!
Mooie collage
En prettig qua stof

Nu nog de naam van de
Overgelukkige:
Vera De Brauwer!
Verdiend hoor! En of!

Maar ook Van Velzen plakt
Allervoortreffelijkst
En Van den Born dan!
Je voelt dat: een prof!

Zodat ook zij met de
Frietkoterijverzen
Worden bedacht
(Alsook wierook en lof)

Wat heb ik gewonnen? "De nooit herdrukte en volstrekt onvindbare bundel ‘Frieten bakken’ van Paul Ilegems uit 1981."
Dankzij de kakelverse eitjes van ons Yvonne en ons Yvette maak ik de smakelijkste mayonaise voor erbij...

als ik mijn armen sla rond die kloeke stam
kunnen mijn vingertoppen elkaar niet raken
ze tasten in onzekerheid

bij elke halm daarentegen
die ik met de pink omvat
beeld ik me in:
die kan ik aan
die is van mij

al groeit hij net zo goed op land
dat mij niet toebehoort

De winter staat voor de deur... dus knipte ik een colbolleke bij elkaar in winterse sfeer.

(Klik op de foto om de tekst beter te kunnen lezen.)

Herinnert u zich nog het schitterende satirische televisieprogramma “Alles kan beter” van eind de jaren negentig (Canvas - VRT)? Daarin werden afleveringen van het journaal en televisieprogramma's onder de loep genomen. De onbedoeld grappige situaties, flaters, versprekingen, taalfouten enz. werden eruit gedistilleerd, waarna een panel onder leiding van Marc Uytterhoeven een “verbeterde”, lachwekkende versie van de uitgekozen scènes bracht. Het panel bestond uit Guy Mortier, Rob Vanoudenhoven en een gast. Waarom vertel ik dit? Omdat ik tijdens het lezen van de juryverslagen van de Nieuwegeinse Literatuurprijs 2009 (met name die van de categorie poëzie) hieraan moest denken. Neen, dit wordt absoluut geen jaloers stukje van een niet-winnaar, wel een humoristische (maar tevens kritische) kijk op wat een jury naar de buitenwereld toe als verslag presenteert, naar wat zij als uitleg geeft waarom net dít gedicht gewonnen heeft.

Gisteren naar Nieuwegein gereden (202 km - enkel) voor de prijsuitreiking van de Nieuwegeinse literatuurprijs waarvoor ik één van de dertien genomineerden was in de categorie poëzie. Om 20u begon er een boeiende voordracht door Marieke van der Pol over haar carrière als toneelspeelster, actrice, scenarioschrijfster en nu ook romanschrijfster. Marieke vertelde met zo'n elan, zo'n enthousiasme en zo'n zin voor humor dat ik het de aangenaamste voordracht vond die ik ooit heb meegemaakt. Ze vertelde o.a. over de verschillende televisieseries waarvoor ze scenario's had geschreven (het Nederlandse publiek knikte ten teken van herkenning, mij zeiden die namen niets, maar ik ben dan ook geen televisiekijker). Het deel waarin ze sprak over de manier waarop een scenario tot stand komt, vond ik veruit het interessantst. Ik wist overigens niet dat zij het was die het boek "De Tweeling" van Tessa de Loo had bewerkt tot scenario. Het verhaal over haar reis naar Los Angeles om daar de uitreiking van de oscars bij te wonen (De Tweeling was genomineerd als beste buitenlandse film) was ronduit hilarisch. Ik huilde van het lachen en dat is me nog niet vaak overkomen. Ze vertelde ook in detail over haar roman "Bruidsvlucht", die eigenlijk een "verboeking" is (ze vindt dat een heel lelijk woord) van haar eigen scenario over de "Last Great Air Race" in 1953, die werd gewonnen door Nederland met een omgebouwd vrachtvliegtuig vol Nederlandse jonge meisjes die naar Australië emigreerden. Hun verloofdes waren ginder reeds een tijd tevoren toegekomen om te zoeken naar werk en een woonst. Marieke vertelde ons over haar opzoekingswerk, haar interviews met nog levende bruiden en haar zoektocht naar een centraal thema voor de film en haar boek.

Na een uur was het tijd voor de prijsuitreiking die lichtjes chaotisch verliep. “Vergane glorie” van Wilma Hollander werd de winnaar in de categorie proza. Diezelfde eer viel te beurt aan “Het perspectief” van Inge Boulonois in de categorie poëzie. De juryvoorzitter van de categorie poëzie begon verkeerdelijk met het voorlezen van het algemeen verslag van de categorie proza, maar ging toen liever zijn eigen tekst halen. De juryverslagen van de twee eervolle vermeldingen in deze categorie werden eventjes omgewisseld, maar ook weer rechtgezet. Toen de prijsuitreiking was afgelopen werden de twee overblijvende boeketten dan toch nog overhandigd aan de eervolle vermelding en de “aanmoedigingsvermelding” in de categorie proza en dan was het pauze. Onder het genot van een (betalend) drankje konden we “socializen” zoals dat heet. Ik had een leuk gesprek met landgenoot Paul Vincent (eervolle vermelding voor zijn gedicht “Bestemming”) en zijn vrouw. Paul won de tweede prijs in de wedstrijd “Dorpsdichter Doel 2009-2010” en loopt ook met het idee rond een uitgave in eigen beheer te doen.

Na de pauze werden het winnend verhaal en het winnend gedicht voorgelezen (geen eervolle vermeldingen, laat staan nominaties). Daarna werd de microfoon terug aan Marieke van der Pol gegeven (die door de presentator even werd omgedoopt tot Marieke Polman) die antwoordde op vragen uit het (ondertussen gehalveerde) publiek.

Ik kan niet nalaten even een vergelijking te maken met een doorsnee prijsuitreiking van een poëziewedstrijd in Vlaanderen. Daar krijgen (uitzonderingen daar gelaten) alle genomineerden een bundel met de genomineerde en winnende gedichten en wordt er bij afloop aan alle aanwezigen een receptie aangeboden met drankjes en knabbeltjes. Zijn dat dan “uitspattingen” typisch voor de “Bourgondische Vlamingen” zoals onze Noorderburen ons graag noemen?

Santé!

Eureka? Wat een dom en lelijk plan!
Briljant? Welnee! Daar moet je 'n man voor wezen,
bij hem is immers nooit de vraag gerezen
waaróm een vrouw veel langer leven kan.

Zij zorgt een leven lang voor kind en man,
moet koken, poetsen, wassen, strijken, pezen,
heeft nooit de tijd om deze krant te lezen
en jíj laat haar nog langer zwoegen dan?

Geef hier dat bier en dit is míjn TV!
Een voetmassage kan mij nu plezieren.
Strijk jíj mijn bloes en jíj zorgt voor de dieren,
straks ga ik uit en mijn vriendin gaat mee.

Die vijf jaar extra moést men ons wel schenken.
Met liefde zullen we de man herdenken.

(c) Vera De Brauwer