Ik hou niet van haiku's. Ik kan begrijpen dat sommigen er wél van kunnen genieten, maar ik dus niet. Zeventien lettergreepjes waarin je je ei kwijt kan. Dat moet een héél klein eitje zijn, met een dooiertje van niets. En die eitjes hebben allemaal dezelfde kleur want elke haiku wordt verondersteld een intense natuurervaring te verwoorden. Als je die ervaring moet samenballen in drie uitgerokken gedachtestreepjes moet het inderdaad wel héél intens en compact zijn. Vandaar dat er zo vaak diezelfde geconcentreerde regendruppels in voorkomen, en bloesems, en wind, en vogeltjes... De haiku is in oorsprong een Japanse dichtvorm. Japanners hebben hun eigen taal, hun eigen schrift en een héél andere manier van communiceren, van kijken naar de dingen. Ik heb me laten wijsmaken dat vragen op zulke manier gesteld worden dat er steeds een positief antwoord mogelijk is, want een negatief antwoord is onbeleefd en dus uit den boze.
Men heeft die Japanse dichtvorm zo goed en zo kwaad als het kon naar het Nederlands vertaald, zodat men ook Nederlandstalige haiku's kon maken. Stel dat Japanners onze Belgische biefstuk/friet zouden willen vertalen. Frieten zijn te typisch Belgisch (vergelijk het met ons schrift), dus nemen ze in plaats daarvan iets Japans... eureka: rijst! En dan dat biefstuk, zo atypisch Japans (dat zou dan onze veel directere manier van communiceren kunnen voorstellen)... daar nemen ze toch gewoon vis voor? Een vis die ook in onze wateren voorkomt natuurlijk, het is immers een vertaling van ónze biefstuk/friet: de haring! Ziezo: haring/rijst, de Japanse versie van biefstuk/friet.
Persoonlijk vind ik het geen grote kunst in het Nederlands zeventien lettergreepjes ineen te knutselen die over de natuur gaan. Om me te amuseren heb ik er een persiflage van gemaakt: de stanka. De naam is ontleend aan het welriekend karakter van mijn eerste stukje dat de haiku op de humoristische korrel nam. Het is me er helemaal niet om te doen een kruistocht te beginnen tegen haiku's of hun schrijvers (elk doet zijn ding). De stanka is niet meer dan de light verse haiku.
Maar... dit lachertje heeft wél regels. De stanka is natuurgerelateerd (breed opgevat) en heeft een verrassend of humoristisch element, liefst in de laatste regel. Hij telt drie regels, bestaande uit 5-7-5 lettergrepen. De laatste twee regels rijmen.
De "oerstanka":
geurend naar lente omploegd veld op zijn paasbest na de kar met mest
Andere voorbeelden:
bij drie promille ging ze joelend uit haar dak de mug die hem stak
vader paard vermoedt dat vrouwlief hem heeft verschalkt want hun veulen balkt
Categorie:E. stanka's
|