Bereken de dag van de week waarop 'n bepaalde gebeurtenis uit het verleden plaatsgreep (bvb. je geboortedag) >>> Kalender
T I L D O N K
Gemeente Haacht Prov. Vl.-Brabant
4 km > Haacht
5 km > Werchter 8 km > Tremelo 11 km > Leuven
18 km > Mechelen 20 km > Aarschot 30 km > Brussel
E-MAIL
Druk op onderstaande knop om te e-mailen (vragen, suggesties, opmerkingen, toevoegingen,...).
Je kan ook de 'reageer'-knop gebruiken onder elk bericht.
GASTENBOEK
Dit is onder meer de plaats om je mening te geven over de blog 'Tilloenk vruger'. Of om te lezen wat anderen ervan vinden.
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
TILLOENK VRUGER
DEZE BLOG BEGON OP 29 NOVEMBER 2005 EN STOPTE EI ZO NA OP 16 APRIL 2011 NA HET BEREIKEN VAN 1000 ITEMS OVER HET VERLEDEN VAN TILDONK.
MAAR HET BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN,
DUS AF EN TOE MAG JE JE NOG AAN WAT MOOIS VERWACHTEN...
Jan Gordts
De processie (foto genomen aan de inkom van de kerk). Let op de handelshuizen rechts: Elektrohandel De Coster waar ook 'Butagaz' verkocht werd (men kookte toen nog veel op 'flessengas')*, en daarnaast café 'Onder den toren', bij Wiske Sunt. Hier werden Costo en Castar getapt, twee biersoorten van de reeds lang ter ziele gegane Rotselaarse brouwerij Mena.
foto: Roger Engelborghs
* Gelezen in De Haechtenaar van 31 mei 1952
Te huur of te koop Welgelegen HANDELSHUIS, Dorp 404, Tildonk. Met overname van electriciteitszaak in volle werking en zeer uitgebreide Butagazdienst. Te bevragen bij Emiel DE COSTER, Dorp 404, Tildonk.
en in De Haechtenaar van 14 juni 1952
Geacht kliënteel, Met deze breng ik U ter kennis dat de handel, tot hiertoe uitgebaat door mijn broeder Emile De Coster, door mij werd overgenomen. Het feit dat deze handel reeds zo lange jaren bloeit is wel het stelligste bewijs van de degelijkheid van het verkochte materiaal en de degelijke dienst. Ik reken het me dan ook tot een plicht de opgegane weg verder te volgen. De nodige schikkingen werden getroffen opdat tevens de apparaten en machines die nog onder waarborg verkeren snel en zonder moeilijkheden voor U worden hersteld. Eveneens is verzekerd: de dienst voor Butagaz, de dienst voor wisselstukken en de reparatie van uw toestellen en installaties, de verkoop van radio's, was- en droogmachines, en andere huishoud toestellen, luchters, butaantoestellen, electrisch materiaal enzo meer. Me graag in uw welwillende gunst aanbevelend. Aug. De Coster, Dorp 404, Tildonk. Tel. 61229
Eindelijk... Meer dan 20 jaar lang zochten we tevergeefs naar een foto van Lieres pachthof. Toen we gisteren op bezoek waren te Wespelaar bij François De Coster om een artikeltje voor te bereiden voor het tijdschrift HOGT naar aanleiding van de viering van het 100-jarig bestaan van het bedrijf Dynamotor De Coster, kwam deze ineens met bijgaand kiekje op de proppen. Zijn nonkel langs moederskant was immers Emiel Van Essche, de laatste boer op Lieres pachthof.
Lieres pachthof
Op de plaats waar zich nu de Citroëngarage van Fons Heymbeeck bevindt (Lipsestraat) stond vroeger een hoeve, die men in Tildonk Lieres pachthof (1) noemde. Het was een vrij grote U-vormige boerderij met links de remise (koetshuis), de paardenstallen en varkensstallen, achterin de woonvertrekken en de schuur, en rechts de koestallen. In het midden van de messing (het erf) prijkte de grote mesthoop. Aan de linkerkant (de kant van Fiene Goris) bevond zich een boomgaard en achter de woonvertrekken een groetentuin. De hoeve bestond al in 1771 (2).
De laatste boer was Emiel Van Essche, bijgenaamd Miel van Lieres (°Tildonk 9 maart 1882 - +Tildonk 9 oktober 1936). Miel, ongehuwd gebleven, was een kopstuk van de varkens. Op zijn overlijdensprentje lezen we het volgende: 'Gemeenteraadslid van Thildonck, Voorzitter der Fanfare De Vereenigde Vrienden, Voorzitter der Boerengilde, Kerkmeester en Schatbewaarder der Kerfabriek'.
(1) De benaming pachthof klopt eigenlijk niet want de boer was eigenaar van de hoeve. Waar Lieres vandaan komt hebben we al eens besproken (bijdrage nr. 207, 13/1/2007, Portret: Sus van Lieres). (2) Zie detailkaart van Tildonk (Semps 92 -4) van de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, door graaf de Ferraris.
Op 16 december 2007 overleed in Huize De Klinckaert te Haacht, één dag voor ze 97 werd, Marie Vrebos, in Tildonk beter gekend als Marie van Klet (Colette). Een kranige, mooie dame op de foto van haar doodsprentje! Marie was getrouwd met Maurice Paeps. Beroepshalve waren het witloofboeren en serristen. Marie Vrebos was geboortig van de Mortelstraat.
Op de onderste foto links zie je haar als jong meisje met haar buurvriendin Leenke Massant.
Naar stilaan
jaarlijkse traditie worden na Driekoningen de kerstbomen plechtig verbrand door de Landelijke Gilde.
Ditmaal ging een en ander gepaard met de plechtige intrede van de 'ridders van
Tilloenk'.Het
gebeuren greep plaats op de speelweide achter Klein Eikeblok en betekende
tevens de slotmanifestatie van een gans jaar feesten in het teken van TILDONK 900.
Tildonk
900 symbolisch in de fik gestoken... 't Is mooi geweest!
In de lente van 1747 voert Maurice de Saxe, veldheer van de Franse koning Lodewijk XV, een aanval uit op Zeeuws-Vlaanderen. Een kilometerslang front tussen Antwerpen en Namen via Mechelen en Leuven komt tot stand.
In onze streek positioneren de Franse legers zich. Op een militaire kaart uit 1749 staan de gevechtseenheden aangegeven. Elk bataljon wordt op de kaart voorgesteld als een rechthoekig zwartgekleurd blokje. Langsheen de noordoostgrens van Tildonk liggen de bataljons Normandie, Navarre (ter hoogte van de Dormaelhoeve, op de kaart c(ens)e de Dolm) en Picardie. In de Walenstraat liggen de bataljons la Mark en Bettens (1). Vanaf de watermolen van Rotselaar op de Dijle loopt een kanaal met een hoekig tracé ten noorden van Wakkerzeel, waar een artilleriekamp is geïnstalleerd, via het Wakkerzeels Gat naar de Leibeek in het Schorisgat te Wespelaar.
In Vermakelijkheden van Brabant en deszelfs onderhoorige Landen van de Cantillon (1760) (2) lezen we dat dit kanaal zich situeerde 'van de Moolen van Rotselaar af, tot aan de Beek van Tildonk toe'. Lees wel degelijk 'de Beek van Tildonk' en niet te Tildonk. De beek die bedoeld wordt is de Lipse die op de grens met Wespelaar/Wakkerzeel samenkomt met de Leibeek, waarna ze de naam van deze laatste overneemt. Zoals we op de kaart van 1749 kunnen vaststellen heeft het bewuste kanaal (3), waarvan tot op heden sporen te traceren zijn in Rotselaar en Wakkerzeel, Tildonks grondgebied niet doorlopen.
(1) Zie: Gordts J., 'Tildonk ten tijde van de Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)', HOGT 21 (2006) 20-28. (2) Fascimile-uitgave, Uitg. De Vries-Brouwers, Antwerpen, 2007. Met dank aan René Lembreght. (3) Het traject van het kanaal is aangeduid door de zwarte lijn die van rechts (molen van Rotselaar) naar links (Schorisgat) doorheen de kaart loopt. De gestippelde witte lijnen betreffen tijdelijke aanvoerwegen naar de verschillende bataljons en het kampement toe in het grensgebied Wakkerzeel-Tildonk-Wespelaar.
Franse militaire kaart van de streek tussen Mechelen en Leuven, gemaakt in 1749 in opdracht van de graaf van Saksen. Rechtergedeelte, met opschrift: Droite du camp de Malines pris par lInfanterie de lArmée du Roy le 28 may 1747, lorsque lArmée des Alliés vint camper entre les deux Nèthes, sa droite à Lier, sa gauche à lhauteur dHyteghem. Pour servir à lhistoire du maréchal comte de Saxe. (ARB, Kaarten en Plannen, 457). De noordoostgrens van Tildonk bevindt zich onderaan de kaart (toponiemen: Château dAwenburg (de Oudenburg), C(ens)e de Dolm (de Dormaalhoeve), C(ens)e de Terbanck (hef Hof van Terbank), Chap(el)le Neuve (de kapel O.-L.-V.-van-Troost), Putbeck R(uiss)au (de Puttebosbeek).
De barokke preekstoel in de Sint-Jan-de-Doperkerk van Tildonk (1).
Illustratie (het origineel is een pentekening op Steinbach) door Gilbert Govaerts uit Wezemaal, in de brochure Het meubilair van de kerken uit de streek van Haacht (Staf Van Gelder), Beatrijsgezelschap Rotselaar, 1976, p. 33.
En waar de ster bleef stille staan (Felix Timmermans)
D r i e k o n i n g e n
Driekoningen of de Openbaring van de Heer (Solemnitas Epiphaniae Domini) is een
christelijke feestdag die elk jaar op 6 januari wordt gevierd en waarop men de
bijbelse gebeurtenis herdenkt van de wijzen die uit het oosten een ster volgden
tot in Bethlehem, om Jezus te begroeten als de pasgeboren koning der joden. Het feest ontstond in de vierde eeuw in het Oosters
christendom en was oorspronkelijk bedoeld om de verschijning van de
vleesgeworden God op aarde te vieren (επιφάνεια is Grieks voor 'verschijning').
Daarbij werden de tekenen van Jezus' goddelijkheid herdacht: de geboorte uit de
Maagd Maria, het bezoek en de aanbidding van de Wijzen uit het Oosten,
gebeurtenissen uit Jezus' jeugd en de doop door Johannes de Doper. De Kerk van de Latijnse ritus vierde de geboorte van Jezus
echter steeds op 25 december. Met de overname van het feest van de epifanie op
6 januari door de Latijnse Kerk werd daarom alleen de aanbidding der wijzen
herdacht, waarmee de bekendmaking van Christus aan de wereld wordt gevierd.
Kinderen lopen deavond voor Driekoningen verkleed met een
kroon langs de deuren, één van hen heeft een zwartgemaakt gezicht. Ze dragen
daarbij lampionnen en zingen de volgende woorden:
Als beloning voor het zingen krijgen ze eten, snoep en geld.
De lampionnen zijn overblijfsel van een oude heidense gewoonte, waarin men
fakkels droeg om boze geesten te verjagen. Het snoepgoed dat werd uitgedeeld
stamt van heidense offermalen. De boon in de koek en het kaarsjespringen zijn
ook afgeleid van heidense gebruiken. De Germanen mochten in de twaalf nachten
van de nieuwjaarsfeesten geen peulvruchten (hun hoofdvoedsel) eten en de
'heilige boon' betekende het einde van die vasten.
In huis werd Driekoningen met eten, drank en gezang gevierd,
Jan Steen heeft dit geschilderd. Bekend is het Koningsbrood of koningentaart
die men bakt: er wordt een boon of muntstuk in verstopt en degene die het vindt
is die dag "koning(in)". Ook kende men de koningsbrief: zowel in huiselijke kring of
op een groot officieel feest. Men kon in een ton papiertjes grabbelen en degene
die de koningsbrief trok werd door iedereen getrakteerd en was de baas. Tevens
werden er brieven getrokken voor de functie van raadsheer, rentmeester,
secretaris, zanger, speelman, kok, portier, schenker en zot en zottin. Volgens
een legende hoorde koning Frans I van Frankrijk in 1521 voor het eerst over
zo'n koningsbrief, hij verklaarde de 'koning' de oorlog en ging erheen, maar
werd ontvangen met sneeuwballen, appels en eieren. Een dronken man gooide zelfs
met een stuk brandend hout, maar koning Frans zag in hoe hij zich voor gek had
gezet en weigerde de man te vervolgen. Bij kerken of in het kerkportaal werd rond Driekoningen een
toneelstuk opgevoerd met Maria, Jozef, het kindje Jezus, de ezel, de os,
Herodes en de Drie Wijzen. In protestantse gebieden gebeurde dit ook binnenin
de kerk.
In het Oud-Hoogduits heet Driekoningen 'Perthennacht', naar
een mythologisch Germaans wezen, vooral in verband gebracht met licht (rond 6
januari beginnen de dagen te lengen). In Sint-Niklaas is een Driekoningenstraat; elk jaar was er
dan een grote Driekoningenstoet, waarin de Drie Koningen zelf als reus in
meeliepen; vandaag bestaat deze folkloristische stoet niet meer en zijn deze
reuzen stadseigendom.
zoon van Ludovicus Simons, gemeentesecretaris en koster-orgelist te Oostmalle en van Maria Paulina Verheyen, °Oelegem 6 maart 1895, +Beigem 26 juli 1946.
Alfons Simons werd op 31 december 1920 onderpastoor van Tildonk in opvolging van Paulus Braeckmans. Op 17 oktober 1943 nam hij afscheid van Tildonk toen hij pastoor benoemd werd te Beigem. Hij was de broer van de bekende schrijver-dichter Jozef Simons (1888-1948), de auteur van 'Eer Vlaanderen vergaat' en tekstschrijver van de liederen van componist Armand Preud'homme.
Onderpastoor Simons was een zeer sociaal type, bovendien op de handen gedragen door de jeugd. Hij stichtte diverse verenigingen zoals de BJB en de 'kruistochters'. Hij was proost van o.m. de boerengilde, hij bespeelde het kerkorgel, was bibliothecaris van de 'openbare boekerij Sint-Jan-Baptist', enz. Alfons Simons diende in Tildonk onder pastoor Victor Praets (+1926) en diens opvolger, pastoor Jan Frans De Roeck. Hij was nog maar drie jaar pastoor in Beigem toen hij er, na een zware ziekte, op slechts 51-jarige leeftijd overleed.
Traditioneel komen de kinderen de laatste dag van het jaar 'koekenzingen' bij de inwoners. Sedert een aantal jaren zorgt de gemeente Haacht in elke deelgemeente voor gratis chocomelk voor de zangertjes.
Op de laatste dag van dit feestelijk jaar 'Tildonk 900' konden de Tildonkse ridders uiteraard niet ontbreken op het evenement. Ridders van dienst waren gastheer Peter Van Beek, Richard De Cuber en ondergetekende.
Foto: Het 'Janssens pachthof', dat we ontwaren op de achtergrond van de processie en dat schuin tegenover de kerk van Tildonk gelegen was, werd in 1830 getaxeerd als zijnde een woning van vijfde klasse.
'De vierde & vijfde klassen zijn zamengesteld uit sterke en wel opgebouwde huizen, gerijfelijk ingerigt en dienende zoo tot pachthoeven als voor winkeliers, herbergiers, etc.'
TILDONK, BESCHREVEN ROND 1830... (3)
Schaarbosschen De bosschen zijn zamengesteld uit schaarhout, gemengd met opgaande geboomte. Men heeft ze in twee klassen gesteld. - Eerste klasse De eerste klasse is van eenen, voor de beplanting vrij goeden grond; het voornaamste deze bosschen in Elzen schaarhout gemengd met Eiken opgaande boomen. Zij zijn goed bezet en fraai opgeschoten en worden gehakt om de 6 jaren. Begroot op ... f 26. - Tweede klasse De bosschen dezer klasse staan in eenen kleiachtigen vochtigen en vasten grond; zij zijn met dezelfde soort van boomen beplant als die der eerste klasse, maar het hakhout groeit er veel langzamer en zij zijn op verscheidene plaatsen van grondstammen ont... De hakking heeft plaats alle 9 à 10 jaren. Het bunder van deze klasse is geschat op ... f 18. Vijvers De vijvers in deze gemeente maken eene klasse uit; dezelve bevatten onderscheiden soort van visch en zijn van eene voordeelige ligging voor de visschen waarvan de vangst niet regelmatig plaats heeft; edoch deszelfs opbrengst kan wel de begrooting der bouwlanden der derde klasse bereiken ... f 20.(7) Poelen De poelen strekken slechts tot drinkplaatsen voor het vee; zij drogen des zomers dikwils geheel op en dienen alsdan tot geen ander gebruik; zij zijn op de geringe begrooting gesteld van ... f 8. Vaart De belangrijke vaart van de stad Leuven naar Mechelen voor den koophandel dier twee steden, is begroot geworden per bunder naar gelang van zijn opkomst, op de som van ... f 38. DijkenDe dijken van voorschrevene vaart ondergaan hetzelve lot als den vaart, terwijl zij dienen tot het behoud van zijne waters, en bekomen alzoo dezelve begrooting per bunder op ... f 38. Oppervlakte der gebouwde eigendommen De oppervlakte der gebouwde eigendommen worden per bunder begroot, ingevolge de wet, op den voet de beste bouwlanden... f 38. Bierbrouwerij Deze brouwerij is in eenen goeden staat; derzelve gebouw is in steenen getimmerd & met pannen overdekt; zij is zamengesteld uit twee brouwketels, twee kuipen en eene koelbak, goed gelegen en meerendeels in werking voor het pensionaat en zuiver begroot op ... f36(8). Huizen De huizen van dit dorp worden verdeeld in elf klassen naar gelang der vrij merkbare verscheidenheden, welke men tusschen dezelve vindt; zij worden over het algemeen door den eigenaar zelve bewoond.....den landbouw dienende gebouwen & andere eigendommen verhuert, dikwerf op mondelinge kontrakt....... .......... (onleesbaar, tekst is doorstreept , JG). Uit hoofde van de onnauwkeurigheid enkel met overeenstemming der berigten van dezen aard, heeft men deszelfs moeten rangschikkken volgens de huurwaarde welk daaraan, naar mate hunner uitgebreidheid, het meerder of minder regelmatige en gerijfelijke van hunne inrigting en den staat waarin zij zich bevinden .... werden toegekend. - De eerste klasse is eene groot, hecht en wel doortimmerde wooning dienende tot pensionaet van jonge jufvrouwen, het naast bij liggend aan den vaart, de goeden staat waarin zij zich bevindt & de groote uitgestrektheid derzelve gebouwen maken dat deze woning eene belangrijke verblijfplaats is. - De tweede klasse is een groot maar niet voltooid buitenverblijf, hetwelk naar den nieuwen smaak gebouwd is en van eene gunstige ligging naast den vaart en van eene afstand van 7 mijlen der stad Leuven. - De derde klasse bevat huizen van eene goede ligging & van eenen goeden bouwtrant; dezelve zijn ruim, goed getimmerd, & in den besten staat van onderhoud. - De vierde & vijfde klassen zijn zamengesteld uit sterke en wel opgebouwde huizen, gerijfelijk ingerigt en dienende zoo tot pachthoeven als voor winkeliers, herbergiers etca. - In de zesde & zevende klassen vindt men kleinere pachthoeven in goede staat & voorzien van schuur, stallingen & alle tot den landbouw dienende gebouwen als ook wel getimmerde huizen in de kom der gemeente gelegen. - Men ontmoet in de achtste klasse huizen gedeeltelijk in leem opgebouwd & met stroo overdekt, meest bewoond door kleine landbouwers. - In de negende klasse vindt men dergelijke huizen edoch nog minder groot & gerijfelijk bewoond door de kleine landlieden & ambachtslieden. - De tiende klasse bevat de leeme huisjes van twee plaatsen dewelke tot de woningen der arbeiders & dagloners dienen. - En eindelijk de elfste klasse verstrekt tot schuilplaats der behoeftigen. (slot)
(7) Deze 'vijvers' waren vooral gelegen bij de grote pachthoven. (8) De bierbrouwerij in kwestie bevond zich in het klooster en diende voor de bevoorrading van dit laatste. In de 18de eeuw baatte de familie Schodts eveneens een brouwerij uit, gelegen in de onmiddellijke omgeving van het klooster. Op die plaats verrees later het hotel 'Le cygne' (het zwaantje).
Foto: De siertuin bij het ursulinenpensionaat van Tildonk (na 1845). Duidelijk een tuin 'eerste klasse' en dus hoog getaxeerd. In 1853 werd een 'jardin anglais' aangelegd. (Deneef R. e.a., Historische tuinen en parken van Vlaanderen, M&L cahier 14, 177).
TILDONK, BESCHREVEN ROND 1830... (2)
Bouwlanden De bouwlanden zijn verdeeld in vier klassen naar de onderstaande verscheidenheden: - Eerste klasse De eerste klasse is eene kleiachtige lichte aarde van eene grijsachtige kouleur en van eene niet ongemakkelijke bewerking, hebbende de laag groeiaarde van 25 a 30 duim. Men bouwt er voornamelijk tarwe, gerst, klavers en in het algemeen laat men het land niet braak liggen. Men begroot den bunder nieuwe mate op ... f 38 (6). - Tweede klasse De tweede klasse is mede eene kleiachtige zachte aarde met een klein gedeelte zand vermengd van eene laag van slechts 25 duim diepte op eenen leemachtigen ondergrond. Deze landen worden meest bebouwt zonder braakjaren en gewaardeerd op ... f 30. - Derde klasse Kleisoort met zand gemengdt, van eene grijze kouleur van 16 a 18 duim op een potaardige ondergrond maakt uit de 3° klasse; zij worden voornamelijk bebouwd met rogge, aardappelen, boekweit, geschat op ... f 21. - Vierde klasse De vierde klasse bevat een soort van klei vast & hard van eene witachtige kouleur op eenen natten grond. Deze landen worden slechts gebracht op ... f 11. Thuinen De thuinen liggen bij de woningen en zijn in twee klassen verdeeld. - Eerste klasse De eerste klasse behelst de tuinen op goeden grond. Zij zijn beplant met fruitboomen, omringd met levende heggen, goed bebouwd en wel onderhouden. Geschat op ... f 48. - Tweede klasse De tweede klasse bevat alle de tuinen gelegen op aarde van mindere hoedanigheid; deze zijn weinig of niet bezet met vruchtboomen; de groenten worden er ook niet met zorg gestoeld gelijk de bouwlanden der eerste klasse, zijn zij gesteld ... f 38. Boomgaarden De boomgaarden zijn gerangschikt in eene klasse. Zij zijn bij de woningen gelegen, met heggen omringd, middelmatig met boomen bezet en opleverende eene middelmatige beweiding, zij zijn geschat geworden als de bouwlanden der eerste klasse ... f 38. Gronden & waters van vermaak Alle de gronden en waters voor bloot vermaak onttrokken aan den landbouw en niet uit speculatie worden begroot ingevolge de wet gelijk de bouwlanden der eerste klasse...f 38. Hooilanden Het grootste gedeelte der hooilanden ligt in de nabijheid der Lipsbeek; het overige op verschillende punten der gemeente stuksgewijze verspreid. Men heeft er twee klassen van gemaakt. - Eerste klasse De hooilanden der eerste klasse beslaan eene tamelijk goeden grond langs de gezegde beek; het hooi is er van een middelmatige kwaliteit, gemengd met eenige biezen en weinig overvloedig; zij worden zelden door de beek overstroomd en begroot ... f 38. - Tweede klasse De grond van deze hooilanden is minder vruchtbaar; zij leveren op, een gras van eene geringe hoedanigheid hetwelk fijn en geenzints overvloedig is; deze hooilanden zijn van eene droge & hooge ligging & geëstimeerd op ... f 24. Weilanden De weilanden in deze gemeente maken eene klasse uit; zij zijn van eenen drogen aard, weinig overvloedig en leveren eene middelmatige beweiding op. Zij zijn geëvalueerd geworden op ... f 24.
(vervolgt)
(6) De taxatie geschiedde nog in gulden (de letter 'f' staat voor 'florijnen'). De Belgische frank werd pas in 1832 ingevoerd. De tuinen eerste klasse werden het hoogst getaxeerd (f 48), het betrof dan ook 'goede grond, goed bebouwd en onderhouden'.
Foto: De kadasterkaart van P.C.Popp (ca. 1850) biedt een haarscherp plan van een dorp dat nog maar enkele decennia het Ancien Régime ontgroeid is. (Legende > zie bijdrage nr. 191 van 8/11/2006: Tildonk dorpskom).
TILDONK, BESCHREVEN ROND 1830... (1)
De Franse Revolutie op het einde van de 18de eeuw bracht niet enkel kommer en kwel over onze streken. Een aantal bestuurlijke terreinen kende een enorme kentering - lees verbetering. Onze voorouders uit het Ancien Régime belandden in een moderne wereld. Zo werd compleet komaf gemaakt met de willekeur van maten (gewicht, afstand, oppervlakte, ) die voordien heerste; uniforme eenheden, 'het metriek stelsel', verschenen in de plaats. Dit veranderingsproces zou echter de nodige tijd in beslag nemen (1). Een andere nieuwigheid was het kadaster. Dit kwam er ten gevolge van de invoering van de grondbelasting tijdens de Franse Revolutie (2).Om deze grondbelasting correct te kunnen heffen diende men immers voor elke gemeente te weten wie eigenaar was van welk perceel, welke oppervlakte elk perceel had en wat het belastbaar inkomen van elk perceel was. De noodzaak om deze gegevens te registreren vormde de basis van een algemeen kadaster voor alle gronden en vastgoed van de Franse Republiek. Landmeters stelden de gemeentegrenzen vast en tekenden de percelen op. Daarnaast waren er de experten die een waarde gaven aan de gronden en huizen. In laatste instantie had je de controleurs en inspecteurs die de rol opstelden voor de grondbelasting en ook voor een belasting op de deuren en de ramen(!). De primitieve plannen, het werk van de landmeters, zijn voor Brabant bewaard op de Provinciale Dienst van het Kadaster. De Dossiers dexpertise, het werk van de experten, vinden we terug in het Fonds Kadaster van Brabant in het Algemeen Rijksarchief van Brussel (3). Dit laatste, opgesteld rond 1830, is ongemeen rijk van inhoud en biedt een klare kijk op de situatie van de gemeenten in het prille België.
THILDONCK
Ligging De Gemeente Thildonck is gelegen naast den vaart van Leuven naar Mechelen tien mijlen ten Westen der stad Leuven, hoofdplaats van het Arrondissement. Aangrenzende gemeenten Zij wordt ten Noorden begrensd door de Gemeente Werchter, ten Oosten door Herent; zij paalt ten Zuijden aan het grondgebied van Winxel en ten Westen aan dat van Wespelaar. Rivieren en Beeken Zij wordt door geene Rivier besproeid maar zij wordt doorsnoeijen door den Vaart van Leuven naar Mechelen en wordt doorkruist door de beek genaamd de Lipsbeek, dezelve is van weinig beteekenis en droogt zomwijlen bij groote hitte geheel op; zij doet geen trafijkgebouwen werken. Groote wegen & buurtwegen De groote weg van Leuven naar Mechelen blijft van eenen afstand van drie mijlen van deze gemeente en men telt er vier buurtwegen, die ofschoon wel onderhouden wordende, gedurende den winter in het regenachtig seizoen in geenen bruikbaren staat bijna zijn. Gelijkheid van den grond De grond is er van goede hoedanigheid en wordt zeer wel bebouwd, men bewerkt den zelven bij groote, middelbare en kleine massen. Men vindt er geene heide, welke door bebouwing zouden kunnen verbeterd worden; als ook geene moerassen welke hoegenaamd niets voortbrengen.
Voortbrengsels van den grond Hare voortbrengsels bestaan in tarwe, rogge, gerst, haver, paardenboonen, klaver, hooi, beestenvoeder, aardappels, boekwijt, groenten & boomvruchten. Olieachtige planten worden er insgelijks geteeld, als zijnde de grond daertoe wel geschikt. Een klein gedeelte van het grondgebied der gemeente is met schaarhout beplant. Paarden fokkerijen, vee Er worden paarden aangefokt voor den landbouw, derzelver getal is toereikende tot het gebruik der pachters, die er zelden van, tot verzending naar buiten verkoopen. Het gedeelte der grasgewassen hetwelk niet tot hunne voedering dient, wordt verbruikt door het vee, terwijl een groot gedeelte van dezelve tot hooi wordt gemaakt. Gebouwde eigendommen De gemeente is zamengesteld uit hare hoofdplaats niet verre van den vaart gelegen en Westwaarts van haar grondgebied en uit een groot aantal huizen door de geheele gemeente verspreidt. De hoofdplaats bevat ongeveer 50 huizen minder of meerder goed gebouwd; in de verspreide huizen vindt men groote en kleine pachthoven als ook ellendige huisjes van arbeiders en dagloners. Men merkt in deze gemeente een groot en weldoortimmerd huis, hetwelk voor een Pensionat van jonge juffrouwen dient; hetzelve is in den besten staat en zeer welgelegen in de nabijheid van den vaart (4), en een ruim maar onvoltooid buitenverblijf zeer wel gelegen naast den vaart hetzelve vordert eenige reparatien en kan met den tijd eene zeer aangenaam woning aanbieden (5). De woningen der eerste klassen zijn groot, wel gebouwd & goed gelegen, de overige zijn niet zoo ruim of derzelver inrigting is weinig gerijfelijk. Bevolking - Takken van nijverheid der inwoners De gehele bevolking der gemeente bedraagt ongeveer 700 inwoners. De voornaamste takken van nijverheid van deze inwoners zijn de landbouw, er wordt geene andere handel gedreven dan in voortbrengsels van den grond en in het vee dat er geteeld wordt, behalve het vertier in melk, boter, kaas & andere tot verbruik derzelven dienende voorwerpen.
(vervolgt)
(1) Het metriek stelsel werd pas verplicht in het onafhankelijke België door de wet van 11 juni 1836, m.a.w tussen 1830 en 1836 was het metriek stelsel niet meer verplicht in België. Deze wet werd bevestigd door de zogenaamde ijkwet van 1 oktober 1855. In de 'Dossiers d'Expertise' worden bijgevolg nog de oude maten gebruikt (duim, bunder...). (2) Het decreet van 3 november 1802 stelde onder consul Napoleon Bonaparte het kadaster 'par nature du culture' in. De waarde van de gronden werd niet geschat van perceel tot perceel, maar volgens de culturen die op de gronden voorkwamen (in massa). (Vannoppen H., 'Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830', HOGT 3 (1988) 196). (3) Algemeen Rijksarchief Brussel (ARAB), Kadaster van Brabant, nr. 966: Dossiers d'Expertise - Thildonck (Tabel van klassificatie der grondeigendommen). (4) Hier wordt uiteraard het niet lang voordien opgerichte ursulinenklooster bedoeld. (5) Het heropgebouwde hof Ter Elst (Trebos).
Het jaartal werd in 2003 gebeiteld in één van de sasdeuren van het sas van Tildonk toen dit vernieuwd werd.
Winnaar van deze laatste fotovraag in de blog is David Bonnevie. Met 149 benaderde hij het dichtst het totaalcijfer van de lottotrekking van 22/12 (7 + 11 + 21 + 22 + 28 + 40 + 24 = 153). Het boek 'Stenen getuigen' wordt hem nog vandaag ten huize bezorgd.
We danken hierbij alle, dikwijls zeer trouwe, deelnemers aan de voorbije 50 kwissen. Een aantal onder hen heeft werkelijk heel wat moeite gedaan om de vragen op te lossen. We zijn ervan overtuigd dat de deelnemers Tildonk aldus wat beter leerden kennen! Opzet volbracht.
De
kerstboom is niet meer weg te denken uit onze huiskamers in december. Het is
meestal een fijnspar, blauwspar of Servische spar met of zonder kluit of
geteeld in een pot. Wie veel geld wil uitgeven, kan ook een edelspar in huis
halen. Wij versieren deze boom met elektrische of echte kaarsen, gekleurde
ballen, engelenhaar, sterretjes, figuurtjes van hout enz. om het gebrek aan
licht buiten door licht binnenshuis te compenseren.
Oorspronkelijk
is de kerstboom helemaal niet verbonden met de geboorte van Jezus. Hij was er
al voordat deze geboren werd. In bijna alle culturen werden bomen op de een of
andere manier vereerd. In het oude Egypte stond de palmboom centraal als
representatie van Osiris, want deze was een boomgeest.
In
het oude Rome vereerde men de den als boom van de god Baal-Berith (heer van de
den). Later vierde men het feest Saturnalia, ter ere van Saturnus. Men gaf
elkaar cadeaus en liet de slaven tijdelijk vrij. Een latere cultus vierde op 26
december Natalis Solis Invicti, de geboorte van de onoverwinnelijke zonnegod.
De Romeinse keizer Constantijn I behoorde tot deze cultus, totdat hij in 312
een mystieke ervaring kreeg op het slagveld. Hij zag een kruis en hoorde een
stem zeggen:"In dit teken zul je overwinnen." Hij bekeerde zich tot
het christendom en bepaalde dat kerstmis in het Romeinse Rijk op 25 december
gevierd diende te worden. Er was dus geen sprake van een zuivere kerstgedachte.
De heidense elementen bleven bewaard.
Dennen
speelden ook een belangrijke rol bij de verering van Astarte, godin in het
Assyrische rijk. Bij haar altaren werden dennenbomen geplant. Soms werden hier
ook palmbomen voor gebruikt. De voorkeur ging uit naar de spar die met haar
piramideachtige vorm naar het rijk der goden wijst.
In
het oude Babylon versierde men bomen met voorwerpen die zon, maan en sterren
symboliseerden.
In
354 vierden de christelijke Romeinen voor het eerst kerstmis, en wel op de
feestdag van de zonnegod Apollo.
Noordelijk
van de Alpen vierde men vanaf 21 december het Germaanse Joel-Feest. De kwade
geesten werden verjaagd met geschreeuw en vuur.
De
Kelten hingen o.a. dode vogels in hun offerbomen.
In
Nederland hing men vroeger sparrenboompjes hoog in de mast van een uitvarend
schip, om daarmee aan de hoop uitdrukking te geven dat men met kerst weer thuis
hoopte te zijn.
In
de 5e eeuw dook de spar op als Boom des Levens in mysteriespelen in Duitse
kerken. Hij was behangen met appels en ouwel of koekjes.
Sinds
de Middeleeuwen werd midwintergevierd met het binnenhalen van takken die men daar tot bloeien bracht
(Barbaratakken). Zij zorgden voor bescherming tegen het kwaad en stimuleerden
vruchtbaarheid.
1544 : Bulle van paus Paulus III met de goedkeuring van de
oorspronkelijke Regel van de Heilige Angela.
1566: 30 jaar later verenigt Carolus Borromeus, aartsbisschop
van Milaan, de 12 ursulinen, die de bisschop van Brescia hem heeft afgestaan ,
in een communiteit en schenkt hun een Monastieke vorm met openbare gelofte van
maagdelijkheid. De ursulinen van Brescia zijn een Seculiere Gemeenschap. Ze
noemen zich Angelinen om zich te onderscheiden van die van Milaan.
1594: Het eerste Franse ursulinenklooster wordt gesticht te l'Isle-sur-la-Sorge
in de Vaucluse. Spoedig vestigden ze zich ook te Avignon, Aix, Marseille,
Toulouse, Bordeaux en Parijs. Onder de Franse stichtingen interesseert deze van
Bordeaux ons gans bijzonder, als basis en steunpunt voor uitbreiding in
Frankrijk en onze Lage Landen.
1606: Kardinaal de Sourdis, aartsbisschop van Bordeaux,
wenst ursulinen in zijn bisdom te hebben en vraagt Milaan een kopie van de
Constituties. Hij hoopt dat ze beantwoorden aan de noden van zijn bisdom. De
kardinaal ontvangt de kerkelijke goedkeuring. In een bulle verleent paus Paulus
V de macht om in de Regel van Augustinus en in het testament van de H. Angela
wijzigingen aan te brengen volgens de noden van de tijd.
1614: De invloed van de tak van Bordeaux is zeer groot
.Hij brengt, naast anderen, een stichting tot stand te Luik. Vandaar uit
ontstaan de huizen Leuven, Namen, Dinant, Brussel, Givet en Bergen. Later komen
er nog Keulen, Praag, Wenen en Roermond bij.
1789: De meeste huizen gesticht door Bordeaux verdwijnen
tijdens de Franse Revolutie.
Heropstanding na de Franse revolutie
1830: In de Europese landen staan Stichters en Herstichters
op. Voor ons, in het pas opgerichte België, is dat Johannes LAMBERTZ, pastoor
te TILDONK. Hij legt aan de onderwijsgevende Congregatie, die hij in 1818
gesticht heeft, De Vernieuwde Oude Regel van Bordeaux op, de Regel namelijk van de H. Angela Merici.
1832: Monseigneur Sterckx, aartsbisschop van Mechelen, keurt
de Constituties goed voor Tildonk.
TILDONK, HET MOEDERHUIS HEEFT AAN
DE BELGISCHE BISDOMMEN LUIK EN MECHELEN, EN AAN NEDERLAND EN ENGELAND TALRIJKE
KLOOSTERS EN INSTITUTEN GESCHONKEN, SAMEN MET BLOEIENDE MISSIESTICHTINGEN IN
INDIA.
Stichtingen door pastoor Lambertz, tot aanzijn overlijden in 1869:
Foto: J C M Lambertz, stichter van de 'ursulinen van Tildonk'.
Het grootste gedeelte van de voorbije 2 eeuwen was Tildonk nauw verbonden met de ursulinen. De Tildonkse pastoor Lambertz stichtte alhier een congregatie die later de naam 'ursulinen van Tildonk' meekreeg.
Op www.kerknet.be troffen we onderstaand stukje dat enige verduidelijking werpt op de geschiedenis van de ursulinen in ons land. Het verscheen naar aanleiding van de heiligverklaring van Angela Merici (eveneens 2 eeuwen geleden) en de jubileumviering in de kathedraal van Hasselt in mei laatstleden...
JUBILEUMVIERING VAN DE ZUSTERS URSULINEN
BRUSSEL (KerkNet) -
Op 24 mei 2007 was het precies 200 jaar geleden dat paus Pius VII
Angela Merici, stichteres van de ursulinen, heilig verklaarde. Dit
jubileum is een gunstige gelegenheid om de geschiedenis en de
spiritualiteit van deze congregatie in de schijnwerpers te plaatsen.
Dit gebeurt vandaag met een een jubileumviering in de
Sint-Quintinuskathedraal te Hasselt om 14.30. In 1612 wordt de Orde van de Ursulinen gesticht. Onder de
Franse stichtingen zijn wij het meest verbonden met die van Bordeaux.
In 1614 brengt deze tak een stichting tot stand te Luik. Van daaruit
ontstaan de huizen van Leuven, Givet, Dinant, Namen, Bergen, Gent,
Brussel. De meeste van deze huizen verdwijnen tijdens de Franse
Revolutie. Maar in 1830 begint er een geheel nieuwe Vlaamse
ursulinengeschiedenis. Jan Cornelis Lambertz, pastoor van Tildonk,
richt voor de opvoeding van de jeugd in zijn parochie een gemeenschap
van jonge vrouwen op en geeft hen de Regel van de ursulinen van
Bordeaux. Op 1 mei 1832 wordt de stichting officieel goedgekeurd.
Vanuit Tildonk realiseert pastoor Lambertz talrijke stichtingen in
België en Nederland, maar ook in Engeland en Indonesië. Het zijn deze,
aanvankelijk autonome, kloosters die zich tussen 1890 en 1900, op vraag
van Rome, verenigen en de drie congregaties van Hasselt,
Onze-Lieve-Vrouw Waver en Tildonk vormen.
In Limburg telt de congregatie 81 leden, verspreidt over 12
huizen: Diepenbeek, Hamont, Hasselt (3), Herk-de-Stad (3), Heusden
(centraal huis), Montenaken, s Gravenvoeren, Sint-Truiden.
(jg, kleine correctie: Niet in 1830 maar al in 1818 stichtte pastoor Lambertz zijn eerste schooltje en legde zo de kiem van wat later de "Congregatie der ursulinen van Tildonk" zou worden. In 2018 zal er moeten gevierd worden!!)
Ben je benieuwd of je familienaam voorkomt in de blog? Of zoek je info over bvb. het klooster, 'varkens en beren', de vaart, ... Breng je zoekterm hierboven in en je krijgt onmiddellijk ALLE artikels waarin deze term voorkomt!
ZEKER EENS PROBEREN! DIT WERKT DUS NIET MEER
DE FOTO'S IN DE BLOG
Gebeurlijke miniatuurfoto's in het middengedeelte kan je doorgaans vergroten door erop te klikken.
De foto's in de linker- en rechterkolom echter niet, ze zijn dan ook veeleer bedoeld als opsmuk. Het gros kwam je wel al eerder tegen in een artikel in het middengedeelte.
.
WARM AANBEVOLEN
Voor slechts 34 € word je lid van HAGOK, de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring. Als lid kan je de meeste activiteiten van HAGOK gratis meemaken. Ontvang je HOGT, een glossy magazine met tientallen kleuren- en andere foto's; elk jaar goed voor meer dan 300 blz. streekgeschiedenis, heemkunde, genealogie, archeologie en wetenschappelijke bijdragen over de dorpen van de driehoek Aarschot-Leuven-Mechelen.
Als lid kan je de artikels over Tildonk, naast alle andere reeds verschenen artikels, en dat zijn er ondertussen meer dan 1400 (!), ten allen tijde gratis online raadplegen. Over Tildonk zelf verschenen doorheen de tijd heel wat uitgebreide bijdragen:
Arnold Bonne & Jan Gordts, Cimorné gezien in Tildonk
Jan Gordts, Raar maar waar?! De Tildonkse Sint-Jan-de-Doperkerk is gezegend met een merkwaardige preekstoel
Jan Gordts, Een geval van overbemesting te Tildonk in 1795
Arnold Bonne, West-Vlaamse WO I-vluchtelingen, poserend voor Hôtel du Cygne (1918)
Jan Gordts, Zieltjes redden in 1827. Tildonkse pastoor Lambertz neemt mes van chirurgijn Beckers ter hand
Jan Gordts, Jacobus Evers (°Tildonk 1828), een 'filius septimus' of zevende zoon
Arnold Bonne, Jan Gordts & Freddy Vens, De grauwzusters van Roeselare en andere vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Tildonk
Jan Gordts, 1848, de jonge Tildonkenaar Gaspar Gielielmus Engelborgs overlijdt in den vreemde
Kristien Suenens, Een man, duizend vrouwen. De ursulinen van Tildonk
Jan Gordts, 'Ge moet niet alles geloven wat in de gazetten staat...'
Jan Gordts, Vondelingen te Tildonk op het einde van de 18de eeuw
Jan Gordts, De memoires van Tildonks brugdraaier Jozef Mommaers, alias 'Jef van de brug' (1873-1968)
Jan Gordts, Lucienne De Keuster (1923-2015) dochter van de sassenier van Tildonk. Een vergeten partizane
Jan Gordts, Lokalisatie van enkele 18de-eeuwse gronden te Tildonk. Een oefening
Peter Dejaegher, Het gevecht aan de Lips (1266)
Jan Gordts, André Van Aerschot & Jan Cleynhens, Begin september 1944: de bevrijding van Haacht en omgeving
Jan Gordts, Betwisting rond een in 1820 te Tildonk gevonden geldpot
Ward Caes, Een zilvermunt van keizerin Maria Theresia of een pot bier in 1750?
Jan Gordts, 'Life in a Belgian Convent: A Sydney Girl Abroad'. Een relaas uit 1913 door Maie Mason, Australische oud-leerlinge van de Tildonkse ursulinenkostschool
Jan Gordts, Liedeken op de groote moordery geschied tot Tildonck in den nagt op Gulde Mis (1837)
Jan Gordts, Marie Antoinette Caroline van der Gracht de Fretin en het kasteel ter Elst te Tildonk
Jan Gordts, Voorjaar 1814. Het veldleger van "de Zwarte Hertog" Frederik Willem van Brunswijk strijkt neer in onze dorpen
Roger Casteels, Uittreksels uit het frontblad 'Het Kanton Haacht onder de wapens' - (Thildonck)
Jan Gordts, Wat mispeuterden de Tildonkenaren zoal een goede honderd jaar geleden? Een verhaal van onder meer 'varkens' en 'beren'
François van der Jeught, Een nieuwe Van den Gheinklok voor de kerk van Tildonk in 1601
Jan Gordts, Het Tildonkse ursulinenklooster, litho op postkaart 1903-04
Jan Gordts en Guido Abts, De preekstoel met de verkeerde parochieheilige
Germaine Verheyt, 'Maurice Neefs, een oorlogsslachtoffer uit Tildonk
Jan Gordts, Openbare boedelverkoop in 1771 van de Tildonkse hoeve van 'de Tafel van de Grote Heilige Geest van Leuven' (Hof Ter Leeps)
Jan Gordts, Leerlingenwerving voor de internationale kostschool van de Tildonkse ursulinen in de 19de en 20ste eeuw
Jan Gordts, Bijna vier eeuwen Tildonkse pastoors (1626-1999)
Willy Van Langendonck, De waternaam Lips
Hubert Simonart, Tildonk-Banneux 1933-2008. Een uitzonderlijke band
Jan Gordts, Het testament van kanunnik Philippus Van 't Sestich (+ Tildonk 15 oktober 1764)
Jan Gordts, De Tildonkse processie van weleer
Willy Van Langendonck, Het toponiem Tildonk
Jan Gordts, Een Tildonks politiereglement uit 1837
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: Maurice Croon
Jan Gordts, De Tildonkse galg
Roger Casteels, Dagboek van de ursulinen van Caen over hun belevenissen te Wespelaar en Tildonk tijdens de Eerste wereldoorlog
Jan Gordts, Tildonk ten tijde van de Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)
Louis Swiggers, Over Tildonkse dorpsfiguren: Jakke Vanden Acker, alias Sinterklaas; de smed; Jef van Woil; Lewie Van Krieken; Plien Borreman
Jan Gordts, De geschiedenisles van schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)
Roger Casteels, Het Tildonkse ursulinenklooster en de Eerste Wereldoorlog
Jan Gordts,Tildonk beschreven rond 1830 in de 'dossiers d'expertise' van het kadaster
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: met Tildonkse connectie
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving van Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Jan Gordts, De bewogen carrière van Leon Vincart, gevolmachtigde minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848 - +Tildonk, 6 juli 1914)
Maurice Vandenheuvel, In 1945 was het klooster van Tildonk een Brits legerhospitaal
Jan Gordts, Knechten op de vuist in het 18de eeuwse Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse reuzen Jan en Babs in de kijker
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof ter Elst, van pachthof van de abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van 't Sestich en Snoy
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren
Jan Gordts, Gaf Sus Artoos zijn naam aan de Tildonkse wijk Sussenhoek?
Maurice Vandenheuvel, Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk
Jan Gordts, Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere ursulinenklooster
Jan Gordts, De Tildonkse handbooggilde van St.-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Henri Vannoppen, Schilderijen en kunstwerken rond de notarisfamilie Verzyl te Tildonk
Jan Gordts, De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving in Tildonk
Jan Gordts, Indische bedevaarders op bezoek te Tildonk in 1935
Maurice Vandenheuvel, Met Tildonkenaars op de vlucht in mei 1940
Jan Gordts, Het ploeg-handmerk van Louis Van Bolle, schepen van Tildonk (1664)
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk. De Art Nouveauzaal
Roger Casteels, Op 26 mei 1940 verloor Tildonk 2/3 van zijn onderwijzerskorps
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk:een bouwhistorisch en iconografisch overzicht
Jan Gordts, 12/8/1942: een Engels gevechtsvliegtuig stort te pletter in Tildonk
Jo Vandesande, Een 18de-eeuwse kaart van Tildonk en Wespelaar
Jos Cools, Tildonk
Jan Gordts, Een drievoudige moord te Tildonk in 1837
Henri Vannoppen, Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel II: De heerlijkheid Lauwendries
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel I: De heerlijkheden Tildonk, Ter Borcht (Nieuwenborg) en Oudenborg, vanaf hun ontstaan tot omstreeks 1650
Bart Minnen, Getuigenissen uit 1390 over de verdeling van de tienden te Tildonk