Foto: Het schutblad van de hieronder beschreven 'goedenisbrief' (16/1/1761) is versierd met een kunstig papierknipsel waar het zegel van graaf de Lalaing werd ingedrukt.
Prachtig, niet?










Het familiearchief de Lalaing bevat bijzonder veel informatie over het vroegere Tildonk. De graven de Lalaing waren immers in de 18e en 19e eeuw in bezit van de heerlijkheden Tildonk, Nieuwenborg en Lauwendries.
Op 10 september 1699 werd Tildonk tot graafschap verheven door patentbrief van Karel II in handen van graaf Charles L'Archier. Deze titel was erfelijk. Het patent werd hem toegewezen omdat zowel zijn grootvader, zijn vader als hijzelf het koninklijk huis trouw hadden gediend, zowel in bestuursambten in vredestijd als tijdens de oorlogen. Charles L'Archier woonde op de Zavel te Brussel. Zijn dochter, Marie-Catharine L'Archier, trouwde op 12 juni 1703 met graaf Maximiliaan-Jozef de Lalaing, en zo belandde het eerste lid van de familie de Lalaing in het graafschap Tildonk Verschillende leden van deze familie regeerden als heren der heerlijkheid Tildonk; allen stamden af uit de tak de Lalaing d'Audenarde, de enige tak van de Lalaings die de achttiende eeuw haalde. (*)

Een zeer interessant document uit 1761 is een 'Goedenissebrief van de landen, meerschen ende andere partijen allodiael, deel maeckende van 't goedt van Nieuwenbourgh tot Tildonck, ten profijte van den heere graeve van Lalaing ende van Tildoncq'. (**)
In dit document wordt de verkoop beschreven van het hof van Nieuwenborg (het huidige Kasteeltje) met de bijhorende velden, cijns- en leenboeken, aan graaf de Lalaing. (***) 
Deze laatste diende 18.274 gulden en 4 stuivers op tafel te leggen, doch hetgeen hij voor dat bedrag ontving was niet min. Leest u even mee:

'…Een hof van plaisantie met verschijde opper als nedercaemers, keucken, solders, kelder &a, genoempt het hoff van Nieuwenborgh, gelegen tegens de Lovensche vaert tot Tildonck, in sijne waeteringen, met de pachters schuere, stallingen ende de voordere edificien;

... (item) den hoff boomgaert, landen, wijden, dreven, soo van eijcke als buecke boomen, houtwaschen &a, alle in verschijde parceelen, gelegen van beijde de kanten tegens de voorschreve vaert, groot in t geheel ontrent de een en twintigh a twee en twintigh bunderen[1] salvo justo ende der juiste maete onbegrepen ende sonder in eenige maeten gehouden te sijn te moeten presteren de voorschreve landen ene weijden in huere gebruijckt wordende bij Hendrik Gordts ten prijse van drijhondert ende vijftigh guldens s jaers vrij geldt;

... (item) daertoe eenen (h)eerelijcken leenboeck inhoudende elf manschappen ofte smalle lenen, eenen (h)eerelijcken laethove met den chijnsboeck inhoudende ontrent de vier en vijftigh items met het soo genoempt recht van peertskeuren ofte gichten, renderende s’ jaerelijckx bij fractie ontrent de hondert guldens salvo justo, met het recht van te stellen eenen meijer, stadthouder, greffier, leenmannen, schepenen ofte laethen, die recht hebben van te goeden ende te ontgoeden, soo wel de leen als chijnsgoederen…'

(*) Tuur Troch, Het graafschap Tildonk onder de familie de Lalaing (18de eeuw), licentiaatsverhandeling KU Leuven, 1977.
(**) Goedenisbrief = brief van wettelijke toeëigening (van Emstede, Glossarium Iuris Brabantica 1222-1781).
(***) Algemeen Rijksarchief Brussel, Archief familie de Lalaing, n° 1676.

08-10-2006 om 00:00 geschreven door jg  

06-10-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Ons Tildonks alfabet is bijna rond.
Aanvullingen of verbeteringen, doormailen a.u.b.

1229	wa?  (- d'es da mei aa?)	wat? (- scheelt er met jou?)
1230	waa (en -) (oep en goei - stoân)	weide (een -)  (het getroffen hebben)
1231	wâë, wâëlle	wij
1232	Wâëchmoâl	Wijgmaal
1233	waëd ('t es - tâëd oem voets te goân)	bijna (het is - tijd om naar huis te gaan)
1234	wâëf (e -); wefke (e -)	vrouw (wijf) (een -); vrouwtje (een -)
1235	waënbeize	druiven
1236	wâëwoâtervat (e -)	wijwatervat (een -)
1237	waf-fer?  wa-feu?	welke?  wat voor?
1238	waggelgat (e -)	iemand die wiebelend voortgaat
1239	wak	week, zacht
1240	Wakkeziël	Wakkerzeel
1241	wallebakke	op de zuip gaan (pejoratief)
1242	wante	handschoenen
1243	watte?	wablieft?
1244	Wechter	Werchter
1245	wedder   (ook: vedder)	verder
1246	weif (en -)	weduwe (een -)
1247	weirbeûstel (ne -)	haar dat verdraaid zit
1248	weibots (ge moet teige de - kunne)	reactie (je moet de gevolgen kunnen dragen)
1249	weimele	onrustig bewegen
1250	weimelgat (e -)	iemand die niet kan stilzitten
1251	wèenoeëg (en -)	een verzworen ooglid
1252	wèir (in de -)	in de knoop
1253	wei(r)d aa!	laat je niet doen! (weert u)
1254	weite (wist, geweite)	weten
1255	weiveneer (ne -)	weduwnaar (een -)
1256	wetstiën (ne -)	steen waarmee men de zeis scherpslijpt
1257	wette? (- gaë goe wa?)	weet je? (- wel wat je wil?)
1258	wettewa?	weet je nu wat?
1259	weûst (en -)	worst (een -)
1260	weûtel (ne -)     (weûttele)	wortel (een -)    (wortelen)
1261	wèzzeleir (ne -)	hyperactief persoon (een -)
1262	wieër (ne -)  (oep ne  - zitte)	kwast in hout (een -) (iets op zijn lever hebben)
1263	Wilsel	Wilsele
1264	Winksel	Winksele
1265	wint-oep, wint-teige	tegenwind hebben
1266	wis (oe - intrekke)	terugschrikken
1267	witloeëf zette	witloof telen
1268	witloeëfmarsjaa (ne -)	witloofkoopman (een -)
1269	witloeëfmasjin (e -)	witloofzaaimachine (een-)
1270	witloeëfstauf (en -)      (ook: vuuke, vurreke)	thermosifon (een -)
1271	witteke (e -)	jenevertje (een -)
1272	wittekes (haë zie mo - oep zenne kam)	hij is wat ziekjes
1273	woâfel (en -)	wafel (een -)
1274	woâge (ne -)	wagen (een -)
1275	woâter	water
1276	woâter ('t -)   (de manne van 't -)	watermaatschappij (de -) (de mannen van de -)
1277	Woâterbummeke ('t -)	Waterbeemdje (het -)  (plaats in de Hambos)
1278	woâterfluires	longvliesontsteking (LAT pleuritis)
1279	woâterkieke (e -)	waterhoen (een -)
1280	woâteroeëge	betraande ogen
1281	woerie!	linksafslaan (bevel aan paard)
1282	woâvui?	waarvoor, waarom?
1283	wuld	wild
1284	wullen (ne - duvel)	wilde (een - kerel)
1285	wullewoâter (ne -)	een besluitloos iemand

05-10-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Vier kookessen in de weer in de Concordia (jaren '60)

Zowat elke vereniging hield vroeger haar jaarlijkse teerfeest, zijnde een eetfestijn voor de leden. Meestal brachten deze leden dan hun eigen bestek mee. Het eten zelf werd bereid door vrijwilligsters-kokkinnen (in Tildonk sprak men van 'kookessen').
We herkennen op de foto van L-R: Leontine Lambrechts (Tinne Stek), Yvonne Vanmeerbeek (Yvonne van Muskes), Suzanne Kregersman en Simonne Moons (Simonne Fillet).

04-10-2006 om 00:00 geschreven door jg  

01-10-2006 om 00:00 geschreven door jg  

01-10-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Deze fameuze verbodsplaten staan opgesteld op de vaartdijk ter hoogte van Tildonk-sas.

Vinden jullie het ook lachwekkend? Eerst plaatst men er een ‘galvanisé kot’ overhoeks over de fietsweg, om nadien te constateren dat de fietsers mekaar niet meer zien aankomen!

Minder amusant wordt het als je leest dat de beruchte waterkrachtcentrale die eronder schuilt zo’n slordige 1 miljoen euro kostte!

Sas en sashuis zijn een wettelijk beschermd monument. In deze rustieke omgeving poot men dan een pseudo-postmodernistisch bouwsel neer. Een op zijn minst betwistbare keuze!

Enkele cijfers: (bron: De Streekkrant, 21/9/06)

De 4 centrales op de vaart, Boortmeerbeek, Kampenhout, Tildonk en Battel, leveren 1800 MWh/jaar groene energie (blijkbaar genoeg om 510 gezinnen jaarlijks van elektriciteit te voorzien) en hebben samen vier miljoen euro gekost.

De centrale in Tildonk zou energie leveren, genoeg voor 72 gezinnen op jaarbasis.

Wie van de lezers kan eens uitknobbelen aan de hand van bovenstaande cijfers hoeveel jaren er nodig zijn om deze constructie te kunnen afschrijven?

Mij geeft het stellig de indruk dat hier een prestigeproject werd neergezet. De NV Waterwegen en Zeekanaal, een hybride geval - half overheid, half privé -, die sinds 1995 de Leuvense vaart uitbaat, beschikt blijkbaar over onuitputtelijke financiële middelen…

01-10-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Een laatste foto in deze serie: de gids verschaft uitleg over de Sint-Jozefkapel aan de vaartbrug. De toehoorders zijn aandachtig.
Ook hier zijn de nieuwe eigenaars fier over hun kapel. En zo hoort het ook. In het omliggende zijn, wegens gebrek aan belangstelling, maar al te vaak kapelletjes verdwenen. Verwaarloosd, vervallen en afgebroken... Dikwijls eenvoudige bouwsels, soms ook echte pareltjes. Allemaal waren ze echter de getuigen van het vroegere culturele leven en de devotie in onze dorpen.

28-09-2006 om 22:00 geschreven door jg  

Het 'Janssens-kapelletje' in de 7de Liniestraat.
Deze kapel werd opgetrokken in 1852 uit dankbaarheid (de sterfte van de veestapel werd gestopt).
Dit gebedshuis werd recent door de nazaten van de familie Janssens grondig gerestaureerd. Het was vooral Simonne Lemaire die zich over de kapel ontfermde
.

28-09-2006 om 21:59 geschreven door jg  

In 1848 werd op het Galgenveld een kapelletje gebouwd door de familie Van Gorp-Pardon uit dankbaarheid voor een genezing. Het kapelletje leunde aan bij een lindenboom, die het gebouwtje enige beschutting bood, maar mettertijd ook de ondergang ervan betekende: de wortels tilden het kapelletje op zodat het gevaarlijk naar de straat overhelde. De huidige eigenaars besloten daarom om het oude kapelletje af te breken en enkele meters verder een gloednieuwe kapel op te richten (2003).

28-09-2006 om 21:39 geschreven door jg  

28-09-2006 om 21:29 geschreven door jg  

De kapel O.-L.-V. Onbevlekt in de Lipsestraat ging ei zo na tegen de vlakte. Samen hebben we dat echter kunnen verhinderen!
De kerkfabriek heeft de kapel gekocht en ijvert voor de restauratie ervan. Met de hulp van de inwoners van Tildonk en de verenigingen zal deze kapel er terug in al haar glorie staan. De foto liegt niet, hier is werk aan de winkel!

28-09-2006 om 21:27 geschreven door jg  

28-09-2006 om 21:19 geschreven door jg  

28-09-2006 om 21:14 geschreven door jg  

Vorige zondag organiseerde KVLV een kapelletjesfietstocht.
Meer dan 40 sportievelingen bestegen de fiets; ondergetekende speelde voor gids.

De route en de bezochte Tildonkse kapellen:

- We vertrokken aan de Familia, Kouterstraat: (1) gevelkapel klooster; (2) kapel familie Vangestel.
- Via de Zuiddijk bereikten we de brug: (3) kapel Sint-Jozef.
- De brug over, Vaartdijk, Kasteeldreef, IJzerenwegstraat, station Hambos: (4) OLV van Troost.
- Sas, Terbankstraat, Lipsestraat: (5) kapel familie Van Gorp.
- Bosstraat, Ketelstraat: (6) staakkapelletje.
- Mortelstraat: (7) kapel Simonart (OLV van Banneux), (8) kapel OLV Lourdes.
- Lipsestraat: (9) muurkapelletje hoekhuis, (10) kapel OLV Onbevlekt.
- 7de Liniestraat: (11) Janssenskapelletje.

De weergoden waren ons goedgezind, we hebben er dan ook een fijne namiddag aan overgehouden.
Hier enkele sfeerbeelden (fotograaf van dienst: Roger Van den houdt).

28-09-2006 om 00:00 geschreven door jg  

27-09-2006 om 17:22 geschreven door jg  

Vandaag lazen we het onderstaande relaas in een krant van 115 jaar geleden...
Nu nog uitknobbelen wie boswachter Orgaan (Organe?)  was.
Weet iemand van de lezers het soms?
Boswachters waren niet direct de meest geliefde personen, zoveel is duidelijk...

(Het Land, dinsdag 24 maart 1891)

Holsbeek – Moordpoging
Op den 12en Meert werd in de gemeente Holsbeek, gelijk Het Land het reeds gemeld heeft, een moordaanslag gepleegd op den genaamden Orgaan, boschwachter van den heer Janssens van Leuven en woonachtig te Tildonck.
Het parket van Leuven, dat ter plaatse gekomen was vond nog eenige voetstappen op eenige meters van daar en drukte ze af. De ieverige opzoekingen gedaan om te ontdekken wie ze ingedrukt had, hadden voor gevolg dat men in het huis van den genaamden Prosper Waelbroeck een paar botten ontdekte die juist met de afdruksels overeenkwamen.
Waelbroeck werd aanstonds ondervraagd en zijne antwoorden deden den argwaan van het gerecht ontstaan tegen den genaamden Smout, die sinds de moordpoging aangehouden geweest is en voor landloperij veroordeeld. De genaamde Waelbroeck die te Kessel-Loo woonde, is in hechtenis genomen.

25-09-2006 om 00:00 geschreven door jg  

!! BEDANKT !!

Alle voorintekenaars op het boek
'Tilloenk vruger'!

Jan Gordts

- - - Indien nog vragen, nabestellingen,... Je kan me steeds mailen - - -

25-09-2006 om 00:00 geschreven door jg  

23-09-2006 om 00:00 geschreven door jg  

22-09-2006 om 00:00 geschreven door jg