Samen in één klas, maar met duidelijke scheiding der geslachten: de jongens bovenaan, de meisjes onderaan…

17-03-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: Dit typische houten gevelkapelletje bekroond met het Maria-embleem heeft ooit een kwart miljoen huisgevels in België (en buurlanden) versierd. De houten kapelletjes werden weliswaar in de schrijnwerkerij Debast in Lembeek vervaardigd, doch de afwerking gebeurde in het werkhuis in de Dreef (nu Pastoor Lambertzdreef) en ook de verspreiding en de administratie greep plaats vanuit Tildonk.
'Made in Tilloenk' dus toch...







Gevelkapelletjes 'Made in Tilloenk' !

Hier en daar treft men ze nog aan, de kleine gevelkapelletjes met daarin een beschilderd plaasteren lievevrouwenbeeldje met kindje Jezus op de arm.
Tussen 1956 en 1978 zouden er niet minder dan 250.000 gefabriceerd zijn. Doch weten de huidige Tildonkenaren nog dat al deze kapelletjes ooit vanuit Tildonk over gans België en de buurlanden verspreid werden?

Het was inderdaad E.H. Fernand Mariën (1908-1978), de directeur van het klooster, die de bewuste kapelletjes op de markt bracht. Zijn werkplaats was gelegen achter zijn woonst in de huidige Pastoor Lambertzdreef. Het bedrijfje noemde Regnum Mariae. Technische hulp ontving hij van zekere Michel de Wouters d'Oplinter en administratieve hulp van mevrouw Rosa Verbiest uit Wijgmaal. Hij gaf eveneens een 3-maandelijks tijdschrift uit, Corona Contact, dat de devotie tot Maria cultiveerde.
Deze typische kapelletjes met gekleurd gipsen mariabeeld werden doorheen het ganse land verkocht, zelfs in het buitenland. De kapellenactie verliep in twee stadia. Eerst was er een propagandazondag in de plaatselijke kerk, waar men na de mis kon inschrijven op zijn exemplaar. Een maand later volgde dan de plechtige wijding en de overhandiging van de kapellen. Regnum Mariae bood de kapellen gratis aan maar vroeg aan iedere intekenaar een vrijwillige bijdrage in de kosten.
Fernand Mariën was met de kapellenactie reeds begonnen toen hij nog onderpastoor was in Jette (1941-1955). Hij ging toen ook prediken in de vele kerken van het Vlaamse land, ondermeer in Tildonk. Hier stond de betrekking van directeur van het klooster vacant, hij was goed in talen, verkreeg de job en kwam op die manier in Tildonk terecht.

Roger De Broeck schreef een uitgebreid artikel in het juninummer 2001 van Ons Heem:  'De gevelkapelletjes van Regnum Mariae, een merkwaardige uiting van volksdevotie'.

16-03-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: De bronzen gedenkplaat der "Gesneuvelde soldaten en gemartelde burgers van Thildonck" uit de Eerste Wereldoorlog hangt nu 87 jaar later nog steeds links naast de kerkpoort.

Vaderlandsche feesten te Thildonck

Niettegenstaande het ongunstig weder hebben onze Vaderlandsche Feesten verleden Zondag plaats gehad en veel bijval genoten. Het volk uit de naburige dorpen was in groot getal opgekomen om de feestelijkheden bij te wonen en om den stoet te bewonderen.

Werden in den stoet zeer opgemerkt, de groepen samengesteld uit jonge meisjes voorstellende feiten uit de geschiedenis; verschillende streken van België; feiten uit den oorlog en uit het bezette gebied. Veel bijval had de wagen van 't Rood Kruis en de wagen voorstellende het Meldeambt van het Kanton Haecht, hetgeen toeschouwers en meldeplichtigen op kluchtige wijze het "contrôle" herinnerde.

Eene kundig in brons gebeitelde gedenkplaat met de namen der gesneuvelde soldaten en vermoorde burgers is wel gelukt. Dank aan alle inwoners der gemeente die het hunne bijbrachten om dit aandenken aan onze geliefde verdwenenen op te richten.

Verscheidene passende redevoeringen werden uitgesproken op het soldatenkerkhof door de heeren August Magits en Alfons Andries, twee Oud-Strijders, die hulde brachten aan hunne gesneuvelde makkers, alhier begraven. 's Maandags had een verjaringsdienst plaats voor onze gesneuvelde soldaten en onze vermoorde burgers. Na den dienst, op het militaire kerkhof, nam de roemvolle held, de heer Jules D'Hondt, vereerd met de Engelsche oorlogsmedalie en door de Belgische regeering tot leraar in de Staatsmiddelbare school van Leuven benoemd als blijk van erkentelijkheid voor bewezen diensten aan de verbondene legers tijdens de bezetting, het woord in naam van den gemeenteraad en inwoners en bracht in treffende woorden hulde aan hen die hun leven gaven voor de overwinning.

De Haechtenaar, 9 november 1919

14-03-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Café 'In Herent’s Thildonck'

Schoenmaker Henri Enis (°Herent) trouwde met Elisabeth Engelborghs (°Tildonk), dochter van Mieke Wit en de Wieze (Maria Verelst en Aloïs Engelborghs) uit de Mortelstraat.

Zij konden hun beider afkomst niet loochenen en doopten het café dat ze nadien uitbaatten op de Oude Markt te Leuven dan ook toepasselijk In Herent’s Thildonck!  (foto ca. 1925)

12-03-2006 om 00:00 geschreven door jg  

08-03-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: Pastoor Joannes Cornelius Lambertz vereeuwigd op een kleurrijk glas-in-lood-raam van de St.-Jan-de-Doperkerk, was de stichter van de congregatie der Ursulinen van Tildonk. 'Dit convent is het moederhuis van 35 kloosters verspreid in Engeland, Holland, Limburg en Belgenland', schreef Vanden Bruel in 1861.



In 1861 zag bij drukkerij C.-J. Fonteyn te Leuven een bescheiden werkje het licht van de hand van  de Haachtse pastoor J. B. Vanden Bruel. Het droeg de titel: Beschryf der dorpen van het kanton Haecht (Over hunne Oudheden, Kerken, Kapellen, Kasteelen, Geestelyke en Wereldlyke Besturen, getrokken uit de historieschryvers Van Dieven, Grammay, Van Gestel, Le Roi. Alsook uit de archieven der kerken en gemeentens).
Het boekje bleek na een tijd onvindbaar en de drukkerij Gebrs. Artoos, uitgever van het weekblad ‘De Haechtenaar’ had het schitterende idee om het  werkje in 1957 terug op de markt te brengen.
Leest u mee wat pastoor Vanden Bruel zoal over Tildonk schreef?

THILDONCK

Een dorp der provincie Braband, arrondissement Leuven, kanton Haecht, in afstand van Brussel vier uren en half, eene uer en half van Leuven, dry kwartiers uers van Haecht, tusschen den yzeren weg en den steenweg van Leuven op Mechelen, bezit in bevolking 1289 inwooners, 731 hectaren in landen en bosschen, doorsneden door de vaert van Leuven tot aen den Rupel (Rumpst).
Deze vaert werd gemaekt ten jare 1750. De eerste schup aerde werd uitgesteken te Leuven door prins Karel van Lorreinen en Braband. Er bestaet over dezelve eene sterke brug, alsook een sas. Volgens Grammay was Thildonck eertyds eene heerlykheid toebehoorende aen de familie Tuydekem. Door huwelyk ging het over, ten jare 1432, tot het huis van Lieminge. Guillielmus van Grimbergen, ten jare 1449, heeft het verkocht aen eenen van Hutvelt, die het aen zyne nakomelingen heeft overgezet. Zy waren van een edelen stam van Brussel, en hebben eenen burgemeester dezer stad gehad met name Segerus.
Thildonck was eertyds voor het geestelyk bestuer een afhangsel van Herent. Men had er eenen verblyvenden onderpastoor. Het maekte deel van het bisdom van Kameryk. Maer om de schaerschheid van priesters werd het gegeven aen den bisschop van Luik. Volgens Sanderus is Thildonck, in het jaer 1626, onder den aertsbisschop Mattheüs Hovius, tot parochiekerk opgerigt.
De kerk is een latynsch kruis, de hooge autaer en koor hebben een goed voorkomen. De byzondere patroon is de H. Joannes Baptista. De kerk is versierd met eenen fraeijen spiltoren.
De eerste pastoor was Joannes de la Salli, gestorven in het jaer 1633. Op hem zyn gevolgd: Van den Plas, gestorven in 1636; Joannes Egrix, gestorven in 1651; Joannes Addons, gestorven in 1669; Henricus Menten, gestorven in 1669; Leonardus Coelmont, gestorven in 1728; Ludovicus van Rillaert, gestorven in 1759; Petrus Dominicus van Elder, genoemd in het jaer 1759 en gestorven in het jaer 1815; Joannes Lambertz, genoemd in het jaer 1815, tegenwoordige pastoor. Zeldzame zaek! De twee laetste pastoors tellen zamen meer dan eene volle eeuw bediening.
Er bestaet te Thildonck een vermaerd nonnenklooster onder den naem van de H. Ursula. Het is een schone bouw met dry stagiën in het vierkant en met vele vensters verlicht. Men vindt er eene fraeije gothische kapel. Dit convent is het moederhuis van 35 kloosters verspreid in Engeland, Holland, Limburg en Belgenland.
Het byleggen van den yzeren weg van Mechelen op Leuven, op twintig minuten afstands van de statie van Wespelaer, maekt de vereeniging met alle steden zeer voordeelig. Dit gesticht is begonnen in het jaer 1832, door den eerw. Heer Joannes Lambertz, pastoor der gemeente. Men telt er omtrent 300 pensionnairen die daer hare opvoeding ontvangen. Het zyn Belgen, Duitsche, Engelsche en uit andere natiën.

Tot hier het relaas van pastoor Vanden Bruel over Tildonk. Het valt op dat hij met geen woord rept over de latere heren van Tildonk (na 1644), en dan meer bepaald over de Lalaings, graven van Tildonk sedert 1707. Een vergetelheid?

06-03-2006 om 00:00 geschreven door jg  

!!!     te laat, molen is weg     !!!

WIE ONTFERMT ZICH OVER DEZE OUDE WANMOLEN ?

Er werd ons recent een wanmolen ‘Massant’ aangeboden

maar zelf hebben we niet de ruimte om hem te plaatsen,

dus doen we langs deze weg een oproep:

Is er iemand die er wél plaats voor heeft,
de molen misschien zelfs wil restaureren?
En dit stukje authentiek Tildonks patrimonium
wil bewaren voor het nageslacht?

Je kan hem als decoratie in je living zetten,

of ergens op een droge plaats in een berging,

maakt niet uit. Doch niet buiten in de tuin met bloemekes erin,

want dan is hij er in de kortste keren 'geweest'…

meer info over de wanmolens Massant, zie bijdrage nr. 7 (21/12/2005)

04-03-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: Een rustig tafereel op de Leuvense vaart op het einde der twintiger jaren. Sleper ‘Doris’ trekt een klein konvooi schepen richting Leuven.
De kanaalboorden waren toen vrij kaal. Niet lang voordien werden de boten immers nog met trekpaarden voortgetrokken en moest het jaagpad vrij gehouden worden van struiken en dergelijke. Ook de hoogspanningsleiding kwam er later pas.
We kunnen ons voorstellen wat een kruising van twee kanalen én een bijkomend sas hier zouden teweeggebracht hebben!

(de foto werd indertijd getrokken door Maurice Mommaers vanop de brug van Tildonk in de richting van Kampenhout)

1925, grootse plannen voor een nieuw kanaal...

Plannen maken is van alle tijden. Doch hoe dikwijls hebben de dorpelingen hun hart niet vastgehouden toen er zich weer eens landmeters aandienden, gewapend met theodoliet en andere meetinstrumenten? Gelukkiglijk werden de meeste van dergelijke plannen nadien snel in de koelkast opgeborgen, niet zelden wegens een gebrek aan de nodige fondsen...
In de jaren ’20 van vorige eeuw was het nochtans menens. Men wou en zou een nieuw kanaal graven ten einde de steenkolen vanuit het Kempisch mijnbekken op een snelle wijze naar Brussel te transporteren. De mijnen van het Kempisch steenkoolbekken (Beringen, Eisden, Waterschei, Zwartberg) kwamen in de periode 1922-1925 namelijk volop in productie en groot en klein stookte toen met steenkool.
Het tracé van het verbindingskanaal was al goedgekeurd, gronden waren reeds aangekocht. Op Tildonks grondgebied zou een kruispunt komen van het nieuwe kanaal met de bestaande Leuvense vaart, mét een nieuwe sluis er bovenop!
Wat er de oorzaak van was om de plannen uiteindelijk af te voeren? We zullen het wellicht nooit weten, doch dat de mensen van Tildonk nadien opgelucht adem haalden, zoveel is zeker!

Het volgende bericht stond te lezen in De Gazet van Haecht (14/8/1927) en haalde nadien ook de nationale kranten Het Laatste Nieuws (24/8/1927) en Het Nieuws van den Dag (26/8/1927):

Groote werken in ’t verschiet

De kwestie is aan de orde om de Kempische mijnen te verbinden met Brussel-Zeehaven. Reeds zijn 230 Ha. gekocht, langs de Zenne-oevers te Verbrande Brug (Vilvoorde).
In 1925 is er een ontwerp goedgekeurd om een kanaal van 62 km. te graven van Verbrande Brug uit, over Kampenhout, Tildonk, Werchter, Aarschot en Diest, naar het zijkanaal op Hasselt, bij Beeringen, waar ook een kanaal, de Kempische mijnen bedienende, zou uitmonden. Ook werd de verbreeding aangenomen van het Kanaal Tildonk-Leuven, boven den spoorweg Brussel-Leuven, op een afstand van 1000 meters.
Te Verbrande Brug zou een kanaalstation worden ingericht, en een groote draaibrug worden gebouwd; verderop zou dan een haven worden aangelegd.
Die zou bestaan uit de vergrooting van de monding van het kanaal Verbrande Brug-Beeringen tot het kanaaldok, mede uit drie zijdokken, elk met 6 m. 50 diepte zooals de Vergote-dok. Op het voornoemd kanaal zouden drie sluizen zijn; een nieuw zou gebouwd worden te Tildonk. Het kanaal Verbrande Brug-Kampenhout-Leuven zou als een verlenging zijn van het zeekanaal tot de Dijlestad en zou de betrekkingen met Antwerpen en Nederland begunstigen.
Tusschen Verbrande Brug en Brussel zijn er reeds 27 fabrieken. Het kanaalvlak Tildonk-Beeringen zou de verbinding zijn met de Kempische mijnen en zou die tusschen Antwerpen, Hasselt en Luik verzekeren. Er zouden dokken gegraven worden te Werchter, Aarschot en Diest.
Het gedeelte Tildonk-Beeringen zou uitgevoerd worden terwijl de verbindingswerken Antwerpen-Luik aan den gang zijn.

04-03-2006 om 00:00 geschreven door jg  

02-03-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Deze foto werd genomen in januari 1945. De oorlog was ten einde, doch het klooster en de lagere meisjesschool werden enkele weken later omgevormd tot legerhospitaal voor de Engelse soldaten (het 32nd General Hospital).* En zo is er een tijdje her en der lesgegeven in burgershuizen in het dorp, zoals in de zaal bij Pië van Laa (Petrus Vanhorenbeek) en in de bovenzaal bij Fonje Bekkes (Alfons Beckers). Andere klassen kregen onderdak in Janssens-pachthof in het dorp, in het tuinhuis van Bisschoppenhof nabij het kerkhof en bij Fiene Goris.


Klasfoto, 1945

Rij links (L > R):
1, 2: twee nichtjes van juffrouw Pauline
3, 4: Paul Decoster (de latere apotheker), Emiel Van Meerbeeck
5, 6: ?, Willy Perdieus
7, 8: ?, Remy Vandevenne
9: ?
10, 11: ... Laurens, ... Cleynhens

Achteraan: juffrouw Pauline (uit Rotselaar)

Rij rechts (L > R):
1, 2: Alexia Peeters, Elza Janssens
3, 4: Elza Dams, ?
5, 6: Angeline Vandesande, Suzy Brackx
7, 8: Irène Janssens, Nicole Gordts
9,10: Maria Mertens, ?
11,12: Jeanne Hanssens,  ?

* Vandenheuvel M., 'In 1945 was het klooster te Tildonk een Brits legerhospitaal', HOGT, 2001, 158-169.

28-02-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: De werklieden-hoveniers van het klooster tijdens de 'soeppauze'. We aanschouwen een prachtig impressionistisch tableau dat echter de schamelheid van de gewone man in het begin van de 20ste eeuw niet kan verhullen. Het was blijkbaar een warme zomerdag toen de fotograaf voorbijkwam: blootsvoets en met de broekspijpen opgerold tot aan de knieën werd er geposeerd...


De hoveniers van het klooster (bis)

Recent bezorgde Jefke Buelens ons twee zeer oude foto's, afkomstig uit het fotoalbum van zijn moeder Gusta Vandenhoudt (°Tildonk 14 mei 1906, dochter van Gust), waarop verschillende werklieden van het klooster voorkomen. Op beide foto's komen we ook de hovenier tegen (hier de persoon in het midden) waarvan we in een vorige bijdrage (nr. 36) niet wisten wie het juist was. Geredelijk mogen we dus aannemen dat het hier wel degelijk Gust Vandenhoudt betrof!
Kent iemand soms de anderen?

26-02-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: Isidoor Valckenaers (tweede van rechts) met zijn vrouw (midden), net voor de oorlog (Ons Land, 17 augustus 1919, p. 431, Het toppunt van barbaarscheid: de Valckenaers te Thildonck: zeven gedooden).

Gruwel in de Tildonkse Hambos in 1914

Eén jaar na het einde van de eerste wereldoorlog verscheen in Het Laatste Nieuws een dagelijkse vervolgroman van Abraham Hans onder de titel ‘Het beleg van Antwerpen’.*  De roman was gebaseerd op waar gebeurde feiten, de hoofdpersoon, Wilhelm Kühlmann, was fictief.
Abraham Hans (1882-1939), lid van de protestantse gemeente Sint-Maria-Horebeke, was een zeer gekende figuur in zijn tijd. Hij schreef talloze volksromans en was erg populair bij de jeugd met de ‘A. Hans kinderbibliotheek’, 'de Hanskens’ in de volksmond.

7 familieleden vermoord!

In augustus 1914 werd er in Tildonk en omgeving dagenlang slag geleverd tussen het Duitse en het Belgische leger. Reeds vanaf het begin van de veldtocht verliep de opmars van het Duitse leger door ons land met veel vertraging, tot groot ongenoegen van de Duitse Generale Staf. Hieruit ontstond een groeiende ontevredenheid en toenemende wraaklust tegenover de Belgische militairen, maar vooral tegenover de onschuldige burgers. Bovenop werd een ware angstspychose aangewakkerd in de Duitse rangen met het gerucht: 'die Zivielen haben geschossen' (de burgers hebben (op ons) geschoten). Verschrikkelijke moordpartijen onder de burgers waren het gevolg ervan.
In de morgen van 20 augustus werden 5 burgers op Tildonks grondgebied door de Duitse soldaten doodgeschoten: Alfons Geerts, Eduard Lens, Lodewijk Lens, Alfons Stroobants en Petrus Verbinnen en op 26 augustus Lambertus Vercaeren. Deze mensen hadden volstrekt niets aan de soldaten misdaan of miszegd. Het waren allen zeer deftige en deugdzame personen.**
Op 26 augustus werden in de Tildonkse Hambos niet minder dan 7 leden van de familie Valckenaers op vreselijke wijze afgemaakt. Van Edward Valckenaers werden drie zonen gedood: Frans (20 jaar), Juul (17 jaar), Jozef (14 jaar). Van Isidoor Valckenaers werden vier dochters gedood: Louise (19 jaar), Hortense (17 jaar), Jeanne (6 jaar), Victorine (2 jaar). Isidoor zelf werd verminkt en zijn vrouw, Josephine Cuveliers, verloor een oog. Hun huizen werden in brand gestoken.

Deze feiten werden uitgebreid beschreven in het boek van Roger Casteels en Gust Vandegoor: 1914 in de regio Haacht. Kleine dorpen in de Grote Oorlog, HAGOK, 1993, p. 340-346.
Lees hieronder, uit de roman ‘Het beleg van Antwerpen’, de beklemmende passage die betrekking heeft op de gruwelijke uitmoording van de families Valckenaers in Hambos:

… In den ochtend van Dinsdag 25 Augustus 1914 deden de Belgen een uitval van de zijde van Haacht en Rotselaar. Zij wierpen de Duitsche troepen terug op een uitgestrektheid van verscheidene kilometers tot Campenhout en Thildonck. Op denzelfden dag staken de Duitschers uit spijt, de plaatsen in brand waarop zij hadden moeten terugvallen: Bueken begon te branden om 16 uur, Herent om 18 of 19 uur en Leuven om 20 uur.
Den volgenden morgen, Woensdag 26 Augustus, zeer vroeg in den ochtend, kwam een Belgische afdeeling de boerderij bezetten van den heer Isidore Valckenaers, een bekenden en rijken pachter, die een oppervlakte bebouwde van zeven hektaren op de grenzen van de gemeente Thildonck, Werchter en Rotselaar, op een kilometer afstand van den rechteroever van de vaart, evenals de aangelegen boerderij behoorend aan zijn broeder François-Eduard Valckenaers.
De Belgische officieren werden zeer gastvrij ontvangen. Van den graanzolder der woningen en der andere gebouwen openden de troepen het vuur op de Duitschers, die zich verscholen hielden in een boschje langs den spoorweg. Een bevel tot terugtrekken werd ontvangen en de Belgen gingen heen.
Minstens een honderd manschappen hadden op de Duitschers gevuurd. Deze konden dus niet redelijker wijze denken dat het burgers waren die geschoten hadden.
Maar de rosse officier die te laf geweest was om de dappere soldaten aan te vallen zou nu op de weerloozen wraak nemen. Toen hij overtuigd scheen dat er werkelijk geen gevaar meer dreigde, leidde hij zijn mannen naar de hoeve.
De soldaten stormden nu op de hoeve van Isidore Valckenaers.
Dadelijk werden drie mannen naar buiten gesleurd. ‘t Waren de boer zelf en zijn twee neven, zonen van zijn broer en gebuur François-Eduard.
Een meisje klemde zich aan den landbouwer vast. Louise, de oudste dochter, zag die haatgloeiende wezens, begreep wat er zou gebeuren en pleitte voor haar vader.
-         O, dood hem niet! smeekte ze. Hij is onschuldig! Dood hem toch niet!
-     Gij zijt allen een bende zwijnhonden! huilde een soldaat! Geen genade!
-         Ter dood! schreeuwden anderen en Kühlman  riep mee in dat helsch koor.
Men trok het gillende meisje van haar vader af en dadelijk knalden schoten… De drie mannen vielen neer.
De andere bewoners vluchtten in den hof. Weenend, rillend geheel weerloos stonden ze en daar met elven, allen vrouwen en kinderen. De echtgenoote van Isidore droeg haar klein meisje Victorine op den arm; het angstige wicht sloeg haar handjes om moeders hals en verborg haar gezichtje tegen haar wang; om de moeder schuilden bevend nog zeven kinderen. Naast haar stond haar schoonzuster, die aan haar hand heur dertien jarigen Jozef hield.
Een der ellendelingen greep van een haag een stuk linnen en bond het aan een stok.
-         Hier, zei hij tot Louise, dat is de neutrale vlag, ga daar mee bij uw familie ten teeken dat gij geen kwaad in den zin hebt.
-         Wij hebben niets misdaan, riep het meisje!
-         Ga er dan heen!
Ze snelde naar haar huisgenooten. De soldaten lachten spottend. En eensklaps begonnen ze op de groep te vuren.
‘t Werd een allerschandelijkst, walgelijk moordtooneel. Het gegil en gekerm der weerlozen, werd beantwoord met schoten, scheldwoorden, spotgelach.
Vijf der ongelukkigen waren doodelijk getroffen, allen kinderen. Louise lag kreunend in haar bloed naast haar zestienjarige, en zesjarige zusters. Haar tante, boog zich luid weenend over haar zoontje François, uit wiens verbrijzelden schedel de hersenen op haar waren gespat.
En de boerin der hoeve lag ten gronde met de kleine Victorine tegen zich gedrukt. Het linkeroog van het wichtje was uitgerukt. Het arm martelaresje bezweek en zijn jong bloed verfde het gelaat der wanhopige moeder, die in haar vertwijfeling, en in eigen lijden, want zij was ook getroffen, allerlei zoete namen toeriep.
En Jeanne Valckenaers dan! Twee jaar oud! In de dij gaapte een afzichtelijke wonde.
Kühlmann had deze moorderij niet afgewacht, maar met eenige anderen was hij naar de woning geloopen en joeg er den brand in…  De vlammen liepen knetterend voort.
Terugkeerend zag Wilhelm eensklaps die vrouwen en kinderen. Hij werd geheel koud en wendde zich af, en liep een eind heen.
-         Mijn God, mijn God! riep hij ontsteld uit. Zij waren toch geen franc-tireurs!
-         Hebt gij hen gezien? vroeg een soldaat die bij hem stond.
-         Die kinderen?
-         Ja, die kinderen, God vervloeke ons! Hebt gij ze gezien die kinderen, goed gezien?
-         Ja…
-         Kinderen! herhaalde de ander opgewonden. Een van twee jaar… Zoo heb ik er ook een… En dan een knaapje, juist als mijn Herman! ‘t Was me een oogenblik of ik hem zag liggen in al dat bloed! God in den hoogen Hemel, zijn wij Duitschers of wilden? Moeten wij oorlog voereen of moorden? Dien rosse schiet ik neer zoo gauw we in den slag zijn.
-         De officier…
-         Officier! Is dat een officier? Een vrouwen- en kinderbeul! God, ik zal nooit meer rustig slapen… Een officier!
-         Voorzichtig…
-         Neen, dat moogt ge niet zeggen! Mijn kamaraad werd om veel minder gefusileerd… en ik weet door wien, en die gaat er ook aan! Ha, neen, dat moogt ge niet zeggen, maar kunt gij zwijgen? Hoor ze roepen en lachen, dat is ‘t Duitsche leger!
Kühlmann verwijderde zich. Die kerel werd hem te gevaarlijk. Op ‘t juiste oogenblik nog had hij hem aan den zoo vreselijk gestraften soldaat herinnerd.
‘t Waren kinderen, die daar stierven in geweldig lijden, terwijl de beide moeders jammerden… Maar een officier had hen geboden. Hij was het gezag, de machtige in wien de soldaat vertrouwen moest stellen. Niet twijfelen, niets vragen, gehoorzamen… IJzeren tucht…
En toch… Plots was het of een hevige koorts Kühlmann rillen deed…
-        Vloek over U!
Die doode vrouw in de gracht ginds kon het niet meer uitroepen en toch was het of hij haar stem nog hoorde.
-         ‘t Was uit zelfverdediging, mompelde Kühlmann als beschuldigde iemand hem. En drie mannen daar – hij keek naar de getroffenen – waren franc-tireurs… Maar kinderen…  De ouders zijn de schuld, dat weerloozen met plichtigen worden gestraft…
En zoo verdoofde hij de betere stem…
-         Vooruit nu! riep de rosse.
De soldaten trokken af. Geweeklaag klonk hen na…. en ‘t gekletter van vlammen. En overal in ‘t land van Leuven dwarrelde de rook, overal woedde het vuur of smeulde de asch van vernielde huizen…

* Hans A., Het beleg van Antwerpen, Roman uit den Oorlog 1914-18. Het Laatste Nieuws, 10/7/1919 – 21/10/1919.

** Relaas van pastoor Koninckx en van E. H. Holemans, bestuurder van het klooster (Zie: Aartsbisschoppelijk Archief Mechelen, Bundel nr. 736, pastoorsverslagen van het kanton Haacht).

25-02-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Zo zag 'de Dreef' (vandaag de Pastoor Lambertzdreef) in het volle centrum van Tildonk, er uit in 1956. 
Een prachtige dubbele rij linden reikte van het gemeentehuis tot aan de ingang van het klooster. De voortuin van de pastorij vormde een weelde van allerhande struiken. Maar stilaan begon ook koning auto zijn plaats op te eisen in het dorpsbeeld...
Terloops, het broekventje in matrozenpakje dat met grote ogen de fotograaf gadeslaat is ondergetekende. Het was de dag van mijn Eerste Communie!

24-02-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Foto: Dat de toespraak van eerste minister Gaston Eyskens niet van humor gespeend was is hier best te merken. We herkennen volgende 'personaliteiten' (L > R): schepen Gustaaf Verbiest, volksvertegenwoordiger Paul Devlies, gemeentesecretaris Jacques Vanlangendonck, eerste minister Gaston Eyskens, gemeenteraadsleden Karel Godts, Maurice Servranckx, André Van den houdt, burgemeester dr. Raymond de Behault du Carmois, A. Devue (burgemeester Winksele), gemeenteraadslid Miel Pittevils, arrondissementscommissaris Vercruysse. Ontbreekt op de foto, de schepen van openbare werken Maurice Vandenheuvel, die zich fel had ingezet voor de nieuwe wijk.

1972, inhuldiging van de nieuwe wijk Eikeblok

Op 12 juli 1969 kwam G. Breyne, de toenmalige minister van Gezin en Huisvesting, naar Tildonk om de eerste steen te leggen van de nieuw geplande woonkern Eikeblok. In een eerste fase werden 50 koopwoningen opgetrokken. De woningnood was toen zo groot dat in een mum van tijd alle woningen verkocht waren. Nadien werden nog 46 huurwoningen bijgebouwd door S.V. Volkswoningbouw van Herent. Daarmee verhoogde het bestaande woningareaal van Tildonk in één klap met 20 procent.

Op 3 juni 1972, amper drie jaar na de eerste steenlegging, werd de wijk Eikeblok plechtig ingehuldigd. De nieuwe bewoners richtten onmiddellijk een feestcomité in (o.l.v. Norbert Roosen) en werkten een feestprogramma uit. De dag werd afgerond met een groots avondfeest met het orkest ‘The Chiefs' in de gelegenheidsfeestzaal in de Kouterstraat, de garage van het klooster. Diegenen die erbij waren kunnen nog getuigen van de geslaagde verbroedering toen tussen de autochtone Tildonkenaren en de nieuwkomers. En zoals bij elk gelukt feest verlieten de laatste deelnemers het terrein in de vroege uurtjes…

De meeste van deze ‘inwijkelingen’ hebben zich vrij snel ingeburgerd en zorgden weldra voor nieuw bloed in de toen nog talrijke Tildonkse verenigingen. Ook de lagere school kreeg er eensklaps een hele hoop nieuwe leerlingen bij.

In de Haechtenaar van 9 juni 1972 werd de ‘inwijding’ van de Eikeblok als volgt beschreven door Tildonks correspondent André Van den houdt:

Eerste minister Eyskens wijdt sociale woonwijk in te Tildonk

Van de opgestelde uurrooster, ter gelegenheid van de inwijding van de nieuwe sociale woonwijk Eikeblok te Tildonk, kwam niet veel meer terecht. Inderdaad kreeg men het enkele dagen voor de gebeurtenis klaar van Eerste Minister Eyskens de verzekering te bekomen dat hij persoonlijk de wijk zou komen openen. Meteen diende men voor deze uitzonderlijke gebeurtenis in allerijl nog wat personaliteiten uit te nodigen, waaronder de burgemeesters uit het omliggende. Het gevolg was misschien dat alles wat geïmproviseerd aandeed; dat schaadde echter geenszins de sfeer. Integendeel verliep alles vlot en volks waartoe de spirituele toespraak van premier Eyskens niet het minst bijdroeg.

Half acht, had men overeengekomen, en hoewel Eyskens bekend is voor zijn stiptheid kwam hij een met een kwartier vertraging aan. Niemand nam het hem kwalijk, zeker niet als men zijn dagorde der laatste dagen vernam: gewichtige besprekingen te Parijs en bijwonen van het 25-jarig ambtsjubileum van zijn minister van binnenlands zaken Van Elslande te Lot. Het begon met een receptie op het gemeentehuis, waar burgemeester de Behault du Carmois de minister dankte voor de grote eer die hij zijn gemeente aandeed. Hij wees op de inspanningen die het gemeentebestuur zich getroostte om deze wijk tot stand te brengen en hoopte in de toekomst nog dergelijke zaken te kunnen verwezenlijken.

Met muziek van de Verenigde Vrienden voorop ging het naar Eikeblok waar de premier, alvorens met een nooit geziene zwierigheid het lintje door te knippen, de gemeente Tildonk even ophemelde. Hij scheen goed te weten dat het daar nog gezond om leven is en naar zijn zeggen was dit een van de redenen waarom hij eens zo graag kwam. Hij achtte het voor een politieker, ook al staat die op het hoogste vlak, nuttig en nodig om zich af en toe eens onder het gewone volk te bewegen. De eerste minister was kennelijk in een optimistische bui, want hij slaagde er veelvuldig in de toehoorders aan het lachen te krijgen. Ondermeer toen hij zegde dat de trappen van het Tildonkse gemeentehuis nogal steil uitvallen, maar hij met de werkkracht die het gemeentebestuur kenmerkt, in de toekomst daar in wel verandering zal zien komen met de bouw van een nieuw gemeentehuis. Over sociale woningbouw was hij vol lof en hij hoopte dat Tildonk het bij die ene verwezenlijking niet zal laten.

De bewoners van de nieuwe wijk waren niet het minst in de wolken over het feit dat de eerste minister nog mee een uitgebreide rondgang deed in de straten van de nieuwe wijk. Alle genodigden konden vaststellen dat het hier een van de best geslaagde kompleksen van sociale woningen werd gekreëerd, die er in het arrondissement te vinden zijn. Het gemeentebestuur van Tildonk verdient een groot proficiat, en waar in onze voorbeschouwing een paar weken geleden de naam van schepen Verbist vergeten te vermelden was geven we hem volgaarne de enorme verdiensten die hem eveneens toekomen bij dit prachtig werk.

En dat de Eikeblokbewoners wel spoedig te Tildonk zullen zijn ingeburgerd werd aangetoond door de verbroederingsavond in de prachtige met groen versierde feestzaal van de Kouterstraat, waar alle Tildonkenaars gezellig tot in de kleine uurtjes verbroederden.

21-02-2006 om 00:00 geschreven door jg  

Een familieportret van de De Conincks uit ca. 1885 !

L > R

Zittend: Gielielmus De Coninck (1819-1906), koster van Tildonk van 1844 tot 1891, geflankeerd door zijn tweede echtgenote Maria Elisabeth Goossens met het kerkboek op de schoot.

Staand: de dochters Maria Catharina De Coninck (1862-1928, x Alfons Van Stappen), Brigitte De Coninck (1860-1922, E. Moeder Maria Wilhelmina, Algemeen Overste der ursulinen van Tildonk in 1919) en Francisca De Coninck (1859-1946, E. Moeder Maria Edmonda, ursuline van Tildonk).





De familie De Coninck,
een familie van meiers, kosters en religieuzen

Generaties lang heeft de familie De Coninck een vooraanstaande rol gespeeld in Tildonk. Eerst waren het meiers, nadien kosters. De familie leverde ook verschillende religieuzen.

De Tildonkse stamvader was Jan De Coninck, afkomstig van Overijse (‘Isca Superiori’ luidde het in het latijn in de parochieregisters), alwaar hij op 7 juni 1737 geboren was als zoon van Guilliam De Coninck en Anna vanden Put. Hij verscheen te Tildonk op het toneel bij zijn huwelijk op 3 augustus 1767 met Elisabeth Smets (°Tildonk 14 juli 1736, dochter van Gielielmus Smets, handwerker en herbergier en in 1743 kandidaat-drossaard, en van Maria Van Essche, beiden van Tildonk).

Jan De Coninck stierf te Tildonk op 25 augustus 1809. Hij was 27 jaar lang meier van het graafschap Tildonk (van 1769 tot 1795). Op 30 juni 1784 werd hij bovendien tot drossaard benoemd. Hij baatte een landbouwbedrijf uit en hield eveneens een herberg open in het centrum van het dorp.

Zijn zoon Gielielmus De Coninck (°Tildonk 6 juni 1768, +Tildonk 17 oktober 1843) was getrouwd met Elisabeth Kemps (°Balen ca. 1765, +Tildonk 14 oktober 1848). Zij hadden geen kinderen. Gielielmus oftewel Willem oefende gedurende niet minder dan 58 jaar het kostersambt uit in Tildonk. Ook hij was meier (1814) en werd na de Belgische onafhankelijkheid de eerste Tildonkse burgemeester. In 1839 werd de sjerp omgord door een lid van de nieuwe burgemeestersfamilie de Behault du Carmois.

Een tweede zoon, Frans De Coninck (°Tildonk 22 maart 1772, + Tildonk 13 april 1841) trouwde met Barbara Van Aerschot uit Winksele. Frans hield een winkel open op de hoek van de Dorpstraat met de Ambachtstraat (op de plaats waar later het café Bij de Smalle stond).

De oudste zoon van Frans, eveneens een Gielielmus (°Tildonk 6 januari 1819, +O.-L.-V.-Waver 29 september 1906) was, zoals zijn peter voordien, eveneens ettelijke jaren koster alhier (van 1844-1891). Daarnaast was hij schoolmeester*. Hij trouwde een eerste maal met Anna Catharina De Pauw uit Wakkerzeel en hertrouwde na haar overlijden (+Tildonk 26 december 1851) met Maria Elisabeth Goossens uit O.-L.-V.-Waver.

Drie van zijn dochters werden kloosterzuster bij de ursulinen van Tildonk:

- Maria Elisabeth De Coninck (°Tildonk 28 november 1851), op 16-jarige leeftijd ingetreden;

- Ludovica Catharina Francisca De Coninck (°Tildonk 21 mei 1859, +Tildonk 7 oktober 1946) trad in op 1 november 1880 en werd geprofest op 23 november 1882 (E.M. Maria Edmonde). Zij was novicemeester in het klooster van Haacht ;

- Joanna Martina Brigitta De Coninck (°Tildonk 8 oktober 1860, +Tildonk 30 april 1922) trad in als E.M. Maria Wilhelmina en werd op 25 september 1883 geprofest. Van 1897 tot 1919 werd zij overste van de ursulinen te Melsbroek en op 3 september 1919 werd zij tot Algemeen Overste van de congregatie gekozen.

Een vierde dochter, Maria Catharina De Coninck (°Tildonk 20 december 1862, +Tildonk 22 juli 1928) trouwde op 24 juli 1888 met Egidius Alfonsus Van Stappen (°Londerzeel 13 november 1858, +Tildonk 20 september 1937). Alfons en Maria Catharina bewoonden het nieuwe huis (bouwdatum 1885), gelegen links naast de pastorie in de huidige Pastoor Lambertzdreef. Hij zette de kosterstraditie verder van de familie De Coninck en werd op zijn beurt koster-organist te Tildonk, na de muziekschool bij Edgard Tinel te hebben doorlopen.

Alfons oefende tevens het beroep van brouwer-biersteker uit. Hij betrok zijn bier bij de brouwerij Theofiel Wouters in de Hanswijkstraat te Boortmeerbeek. Deze brouwerij was in de streek zeer bekend voor zijn ‘Sterke’ van ’t vat**. Zijn ‘toer’ als biersteker omvatte alleen café’s, voornamelijk in het Mechelse. In 1914 werden de twee paarden van Alfons Van Stappen weggehaald ten dienste van het leger.

Eén van hun acht kinderen was Raymond Van Stappen (°Tildonk 24 juni 1901, +Leuven 28 januari 1981), priester gewijd te Mechelen op 2 juni 1928, onderpastoor te Dworp op 5 januari 1928, onderpastoor te Meise op 26 mei 1931, onderpastoor te Sint-Jans-Molenbeek op 8 februari 1934 en pastoor te Sint-Genesius-Rode van 19 maart 1948 tot 1 april 1970.

* De combinatie koster-schoolmeester was zowat traditie in het ancien régime. In Tildonk kennen we aldus Martinus Lodewicus (1606-1607), Egidius Limbosch (1645-1668), Aert Limbosch (1701), Aert Van den Bosch (1712-1727), Joannes Van den Bosch (1727-1784). Evenzo was het kostersambacht dikwijls een familiezaak.

** Dit bier noemde eigenlijk ‘Sterck-Op’, maar in de volksmond heette het 'ne Sterke'.

19-02-2006 om 00:00 geschreven door jg