Vrijdag jongstleden alweer een gevoelige snaar geraakt blijkbaar, die van de onbenutte AM-capaciteit in Vlaanderen. De reacties logen er niet om. Ook achter de schermen werd het druk, want niet iedereen wil met zij naam in de krant. Waarvoor begrip. Er bestaat ook nog zoiets als Messenger, mail en telefoon. Dat helpt om rustig van gedachte te wisselen. De grootste gemene deler van alle commentaren was de tegenwoordige onhaalbaarheid van de AM wegens de kwaliteit en wegens te duur.
Dat klopt inderdaad als je ervan uitgaat dat je de middengolf opnieuw zou gaan gebruiken voor grote, landelijke, of regionale stations met een hoofdzakelijk muziek-format. De kwaliteit van het geluid, die in zon geval doorslaggevend is, is niet meer wat je vandaag verwacht of gewend bent. Anderzijds zijn AM-zenders duur in onderhoud, vooral in stroomverbruik. Maar je kan de middengolf ook recycleren voor een ander doel. Vergeet het verleden en mik resoluut op de nieuwe mogelijkheden. Anderen deden het ons voor. Kortom, waar wachten we op om een nieuwe weg in te slaan?
Met mijn aandacht voor de AM wil ik een (on)bestaande situatie bespreekbaar te maken. Die van de LPAM. Vanwege het geringe bereik kan LPAM een sociaal/culturele functie op heel wat gebieden invullen. Het kan historische muziek zijn, de agenda van het buurthuis, een plaatselijk concert, teveel om op te noemen. Het kan een leerschool zijn. Een uitweg voor heel wat mensen die er een hobby in zien. En voor luisteraars gebeurt er weer wat.
LPAM is een afkorting voor Low Power Amplitude Modulation. Dat is met een klein vermogen via de radio een lokale gemeenschap voorzien van muziek en nieuws uit de omgeving. Er wordt uitgezonden in het omroepgedeelte van de middengolf, in Europa loopt deze band van 531 tot 1602 kHz.
Sinds 2016 zijn dit soort uitzendingen in Nederland mogelijk. Er zijn twee soorten licenties: de 1 Watt (PEP) op 1485 kHz en 100 Watt (PEP). Ze worden vergund op 747, 828, 1035, 1251, 1395 kHz. Voor alle toepassingen is een machtiging van het Agentschap Telecom (AT) nodig, vergelijk het met het VRM in Vlaanderen. Daarbij dient het nieuwe station ook te worden aangemeld bij auteursrechten organisaties zoals Buma/Stemra en SENA (voor Vlaanderen is dat SABAM).
Eén van de voordelen van LPAM ten opzichte van de bekende FM evenementenzenders is het gebruiksgemak. Er zijn immers een hoop minder technische voorzieningen nodig, onder andere met betrekking tot de antenne-installatie. Bij een LPAM-station is die vrij eenvoudig. Een dergelijke opstelling kan bestaan uit een zender, een draadantenne en een studio. Gevoed met een accu kan het gehele station geplaatst worden in een diplomatenkoffertje en in enkele minuten operationeel zijn.
In de Verenigde Staten en Groot-Brittannië bestaat het fenomeen al veel langer en wordt het gebruikt voor een groot aantal toepassingen. Zo worden de zenders soms ingezet bij de verkoop van onroerende goederen als 'Talkin House'. Er wordt continu relevante informatie uitgezonden. Bij een woning wordt er bvb een bord geplaatst met de mededeling Information on 1610 kHz. Het signaal op die frequentie is dan in de omgeving (op de autoradio) te beluisteren. Op dezelfde manier wordt LPAM gebruikt in natuurparken waar bezoekers tijdens de rit een uitgebreide rondleiding met uitleg kunnen beluisteren.
Verder wordt LPAM gebruikt als zeer lokale omroep bij sportevenementen, grote bijeenkomsten, buurtfeesten en andere gelegenheden waar het nodig kan zijn om op een snelle en gemakkelijke manier berichten en mededelingen door te geven aan de bezoekers. LPAM bestaat ook in hogescholen en universiteiten. Ten slotte zijn er ook een aantal, vooral zeer kleine en afgelegen dorpen die LPAM gebruiken als lokaal omroepstation, daar waar de ontvangst van de grote zenders te wensen over laat of niet voorzien in de lokale berichtgeving. Ook spelen LPAM-zenders soms een rol bij calamiteiten als de normale berichtgeving door omstandigheden tijdelijk buiten werking is.
Als de Vlaamse Overheid met haar gedrag tegenover de middengolf eindelijk eens wil afstappen van de houding die werd aangenomen vlak na de Tweede Oorlog; beheersen, behouden en beknotten, dan liggen mooie, zij het kleine radio-avonturen in het verschiet.
Elke zaterdag staan we stil bij RadioVisie-huistekenaar Joey. Een eerbetoon aan deze man van duizend en één talenten die op 22 juli jl overleed. Voor editie 23 van 3 januari 1977 ontwierp hij deze cover van Baffle radio-magazine. We zien Sylvain Tack die als kleine jongen met een bootje speelt in zee. Als je goed toekijkt dan merk je dat hij een schaalmodel van de MV Mi Amigo in zijn rechterhand vasthoudt, terwijl de BOB (ongemerkt) toekijkt. Een omslagtekening met heel veel dubbele bodems. Ik dacht er deze week aan toen ik flink schrok van een brok informatie op Wikipedia. Fake news?
Sinds een Amerikaanse president die twee woorden te pas, te onpas en vooral gebruikt als hij weer eens met zijn rug tegen de muur staat, duikt de term meer dan ooit op. Zelfs ik bezondig me er nu aan. Nooit gedacht. Maar ik ben inderdaad een beetje boos en ontgoocheld over een stukje informatie op Wikipedia. Fake News? Eerder An incorrect and incomplete article that completely misrepresents the person in question. Ik voel me genoodzaakt om daar iets aan te doen.
Hier gaat het over. Mede-strijder in duizend en één radio-oorlogen, Noël Cordier en ikzelf hebben het idee om een bioscoopfilm te maken over Radio Mi Amigo/Sylvain Tack nog steeds niet laten varen. Het vorige productieteam gooide, weliswaar na alle opties uitgeprobeerd te hebben, de handdoek in de ring. Dan maar overgeschakeld op plan B dat eigenlijk het originele plan A was. Maar dat ga ik nu eens niet uitleggen. Er zijn al aardig wat vorderingen gemaakt met een volstrekt nieuw scenario. Een paar dagen geleden ging iemand van het nieuwe team kijken wat Wikipedia wist te melden over Sylvain Tack. Hij werd van zijn sokken geblazen. Zeker op het einde van het artikel waar het volgende te lezen is;
Na het Spaanse avontuur vertrok Sylvain Tack later naar Haïti. Na terugkomst vanuit Bolivië naar Europa, in Frankrijk, werd hij op 27 november 1981 opgepakt wegens belastingfraude, smokkel, drughandel en medewerking aan een illegale onderneming. Hij werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van zeven jaar, waarvan hij er vijf uitzat. Nadien begaf hij zich - terug in België - in de handel in geneeskrachtige kruiden en aanverwante middelen. Een van zijn producten bleek een geregistreerd medicijn dat niet vrij verkocht mocht worden. Het leverde hem zijn firma Orgakefi een fiscale schuld op die hem bij zijn laatste handelsavontuur, een kefirconcentraat, noodlottig werd.
Fake? Nee natuurlijk niet. Die feiten zijn gebeurd. Helaas vinden we geen enkel hoofdstukje, noch zin, noch woord terug over het immense belang van Sylvain Tack voor de Vlaamse showbizz, de radiowereld en de gedrukte media. Enkel een feiten opsomming en een raar slot. Hierdoor wordt de man wel heel eenzijdig geportretteerd op Wikipedia. Ook over de manier hoe hij ten val werd gebracht niks. Geen woord over de heksenjacht, de politieke manoeuvres en het rechtelijke gekonkelfoes omdat hij, via een radiostation, een politieke kaste lange tijd het nakijken gaf. Mijn verontwaardiging werd groot. Ook die van één van de nieuwe filmcrew leden. Zijn woorden deel ik graag omdat ik het zelf niet beter kan.
HIJ VERDIENT EERHERSTEL
Sylvain Tack was al lang volgens mij het slachtoffer van een heksenjacht door de onderzoeksrechter, in casu Marichal. Ik viel al van mijn stoel onlangs toen ik hoorde dat hij de oom was van de ontslagen dj Mike Moorkens. Nu blijkt hij ook de stiefvader te zijn! What the fuck?!? Mike Moorkens werd terecht aan de deur gezet vanwege gedrag dat (zeker nu) absoluut intolerabel is. Promo voor een slecht plaatje in ruil voor seks? Of gesjoemel in de drive-in shows? Van bij het begin heb ik vermoed dat er wat anders aan de hand was dan een man met hubris, Tack dus, die zich alles dacht te kunnen permitteren en zo zelf aan zijn ondergang heeft gewerkt ondanks zijn kwaliteiten.
Het gaat hier om zijn nemesis die zich alles letterlijk kon permitteren als onderzoeksrechter, Marichal dus, die Tack ten onder heeft gebracht. Dat is drama (de waarheid ligt wellicht in het midden). Voor goed drama heeft men een basisconflict nodig. Een premisse. Nu is er dus een protagonist, Tack, en een antagonist, Marichal. Een drama over een boeiende avonturier die zijn geld al lang verdiend had met zijn bijna iconische Suzy-wafels en die het niet gegund werd zijn kop boven het maaiveld uit te steken (top-radiozender, top-platenlabel, top-muziekstudio. Zes miljoen luisteraars. Spaans vakantiedorp op de kaart gezet. Succes en nog eens succes, zelfs als hij helemaal opnieuw begint in Haïti). Want de Staat en in casu Marichal (met hulp van Interpol) permitteerde zich alles. Daar kon Tack nét niet tegen op en dát werd zijn ondergang.
Tack moet gerehabiliteerd worden. Wikipedia is wat mensen lezen. Nieuwe generaties hebben zelfs geen herinneringen om mee te vergelijken. Wikipedia mag straks niet het enige kanaal zijn. Om daar wat aan te doen, blijf ik heel graag, en anderen met mij, de schouders onder zetten.
Nog een reeksje fotos om het weekend goed te beginnen. Weekend? Voor de meesten van jullie? Ik heb geen idee. Hier ga ik zeven dagen op rij stug door anders raken de archieven nooit opgekuist. Maar het gaat niet over mij, wel over wat je ziet op de deze fotos; de sloop van de Magda Maria, het zendschip van het onfortuinlijke Radio Paradijs. Eén van de kortste zeezenderprojecten ooit. Bijgevolg kan dit ook een kort stukje worden.
We noteren de zomermaanden van 1981. Een jaar eerder was de MV Mi Amigo gezonken, tijd voor een nieuw zendschip dachten o.a. Danny Vuylsteke, Ben Bode, Fred Bolland en A.J. Beirens. Geldschieters werden gezocht en gevonden in de Lage Landen. Een Duits kustvaarder, de Hoheweg, werd aangekocht en in Cuxhaven (Duitsland) en in Dublin (Ierland) uitgerust als zendschip.
Eind juli 1981 gooide de MV Magda Maria het anker uit voor voor de Zuid-Hollandse kust en werd er gestart met proefuitzendingen op de middengolf. Later wilde men ook een FM-zender in gebruik nemen, bedoeld voor Radio Europa, dat een easy listening service zou verzorgen. Daarnaast was er ook een plekje voorzien voor Radio Paradijs dat zich de Nederlandse markt zou richten en zou ook Radio Monique er haar thuisbasis krijgen, met programmas die een eerder Vlaams karakter zouden krijgen. Maar zover kwam het allemaal niet.
Eind juli volgden enkele testuitzendingen. Eentje daarvan was de heruitzending van een opname van de Ierse landpiraat Radio Nova. Op 29 juli publiceerde De Telegraaf een artikel over de nieuwe zeezender waarbij een foto werd afgedrukt van een satellietschotel aan boord. Achteraf zou blijken dat het enkel een grote kabelhaspel betrof die op het dek was achtergebleven.
De Nederlandse overheid vond het allemaal te ver gaan en gaf opdracht om op te treden. Op 1 augustus 1981, om 05:30 uur begon een operatie. De MV Magda Maria kreeg bezoek. Er bleek geen kapitein aan boord te zijn en de naam van het schip kwam niet overeen met de scheepspapieren. Officieel heette het schip Lieve, onderweg van Ierland had men de naam nog gewijzigd in Magda Maria.
Meer argumenten had de Nederlandse officier van Justitie niet nodig om bevel te geven het schip binnen te slepen, waarvoor de marine werd ingeschakeld. Al bij al een piratendaad van de Nederlandse overheid, vonden de eigenaren van het zendchip. De in Panama ingeschreven rederij eiste het schip terug, met een schadevergoeding er bovenop. Er volgde een jarenlange juridische strijd die de staat uiteindelijk verloor.
De rechter besliste op 26 mei 1986 dat de Magda Maria aan de rechtmatige eigenaren moest worden teruggegeven. Vier maanden later, na een eveneens gewonnen hoger beroep, werden ook de zendapparatuur en de generatoren teruggegeven. Het schip werd door de eigenaren verkocht en versleept naar Zeebrugge waar het in 1987 helemaal werd gesloopt.
Donderdag 28 september ging in het Vlaamse Parlement - Commissie Media, een hoorzitting door over de nieuwe Vlaamse radiolicenties. Er werden vragen gesteld door de parlementairen Bart Caron (sp.a), Karin Brouwers (cd&v) en Katia Segers (sp.a). Dit naar aanleiding van onder andere de netwerkerkenningen. Ik zette de links naar de beelden en de verslagen vorige week al op mijn FB-pagina.
Eén week later heb ik er me doorheen gespit, de ministeriële antwoorden laten bezinken en conclusies getrokken. Om een beter inzicht te krijgen, bekeek ik de meest markante uitspraken die letterlijk door de minister gedaan zijn. Ik heb ze nu op een rijtje gezet en voorzien van ondertiteling (telkens vooraf gegaan door een °). Zie ook bericht van gisteren voor deel 1.
OVER DE LOKALE ERKENNINGEN EN DE PUNTENTELLING
Voor de lokale zenders zal de werkwijze dezelfde zijn voor zover de aanvullende kwalificatiecriteria overeenkomen. Ik kan alleen maar zeggen dat ik de erkenningsprocedure in dezelfde objectiviteit wil voortzetten binnen het kader dat ik ter beschikking heb.
° Voor lokale radio dus dezelfde puntentelling als de netwerken. Logisch je kunt de regels van de wedstrijd niet in de pauze veranderen. Dan zou het pas procedures gaan regenen.
OVER HET MOETEN HOUDEN VAN EEN ERKENNINGSRONDE
Ik wil daarbij ook nog zeggen dat de vorige regering het zich misschien wel gemakkelijk heeft gemaakt door de negenjarige hernieuwingsverplichting voor de frequenties voor zich uit te schuiven en dat ik nu de boter heb gevreten terwijl men beter de beslissingen in die periode had genomen. Dan had men het decreet gerespecteerd en had men niet de indruk gewekt door van negen naar de facto nu veertien jaar te gaan ik geef toe dat ik ook één jaar extra op mijn conto heb door het goed voorbereiden van de procedure het misschien toch nooit meer zou gebeuren en dat bepaalde radios eigenaar zijn van een frequentie.
Dat is niet het geval, dat is altijd heel duidelijk geweest. Laten we daar elkaar dus goed in de ogen kijken over wie nu heel veel kritiek heeft op bepaalde beslissingen en waarom de vorige mediaminister destijds beslist heeft om de frequenties nog eens een aantal jaren te verlengen. Men kan dat niet blijven duren omdat de Raad van State ons anders zou terugfluiten en zeggen dat we een schaars goed als de frequenties regelmatig en correct opnieuw moeten verdelen en herverdelen. Zo niet, overtreden we het gelijkheidsbeginsel.
° Dat is een hele bijzonder uitleg, want kennelijk geldt dit dus niet voor nationale zenders, daar mag je de licenties zomaar eindeloos verlengen. Ik ken wel wat mensen in mijn omgeving die aan dat verhaal ernstig twijfelen en daar is juridisch het laatste woord nog niet over gezegd.
OVER HET GEBREK AAN FREQUENTIERUIMTE
Ook de zerobased benadering door te zeggen: gooi alles open zoals in Nederland, hebben we niet gevolgd omdat ik niet zo enthousiast ben over de huidige complementariteit en gevarieerdheid van het Nederlandse radiolandschap. Ik vind dat wij veeleer een gidsland zijn voor Nederland dan omgekeerd. De gezondheid van onze totale reclamemarkt blijkt daar ook uit. Er is geen enkel land in Europa, op Ierland na, dat zoveel reclame ophaalt in de radio.
Natuurlijk is dat geen doel op zich, dat weet ik ook wel. Op het moment dat de reclamemarkt heel zwaar onder druk staat voor onze andere mediaspelers, is het goed om te weten dat die markt nog steeds kerngezond is door de gedifferentieerde aanpak van ons radiolandschap. Op dit ogenblik zijn de radioluisteraars ook netto financierders van televisieprogramma's, hoe vreemd dat ook moge klinken in deze mediagroepen. Al die zaken hebben we dus bekeken.
Ik heb gehoord dat er iets is misgelopen en dat we ervoor moeten opletten dat het kot niet te klein zal zijn weldra bij de beoordeling van de lokale radiopakketten. Het probleem is natuurlijk dat het kot te klein is. Het FM kot is niet groot genoeg. Het kot is inderdaad te klein.
° Knap om in één zitting jezelf tegen te spreken. Is het FM kot nu te klein of willen we het kot niet te groot maken? Duidelijk is in elk geval dat het gebrek aan frequenties een politieke keuze geweest is. De hamvraag in alweer een aantal procedures. Mag de minister zomaar niet voor een betere technische oplossing kiezen? Daar bestaan prachtige Europese richtlijnen voor. Wordt vervolgd, ongetwijfeld.
OVER DAB+
Als liberaal denk ik wel te kunnen zeggen dat wanneer het radiolandschap verder kan evolueren en groeien en bloeien, en wanneer wij gaandeweg de geslaagde stap kunnen zetten het staat nog niet vast dat dat zo is naar DAB+. Er is de vraag om DAB+ veel sneller in te voeren. Er bestaat een bepaalde snelheid die we kunnen en mogen opvoeren, maar er bestaat geen snelheid waarbij we dat plots kunnen halveren qua tijd. Zelfs mocht ik dat doen, dan zouden diegenen die me dat nu vragen met de beste bedoelingen, me zeggen dat er veel klachten zijn van mensen die op kosten zijn gejaagd omdat ze een nieuwe radio moeten kopen en zouden ze me vragen of het niet wat trager kan.
We proberen de juiste middenweg te vinden. We zijn er, in tegenstelling tot wat ik u beloofd had op het einde van het vorig parlementaire jaar, niet toe geraakt om daar nog eens een discussie over te hebben. Ik kan u dat nu wel beloven voor de komende weken. Dan zal ik u kunnen uitleggen op basis van ik weet door de consultant die ons bijstaat, wat een realistische uitrol is. Ik geloof zeker nog in de mogelijkheden van DAB+. Het zou vreemd zijn mocht ik het tegendeel zeggen.
° Hier zegt de minister letterlijk dat hij niet weet of DAB+ de norm gaat worden en hij ook niet weet wanneer hij de FM gaat uitzetten. Die afschakeldatum en het argument om te gaan digitaliseren waren nu juist dé argumenten om de nationale spelers een verlenging te geven. Nationale spelers die wel degelijk een behoorlijk deel van het FM Kot bezetten. Nu die beslissing genomen is en niemand daarover zaagt wordt DAB+ toch maar even uitgesteld. Het is immers zoals de minister zelf zegt, in een gezonde markt heb je geen nieuwkomers nodig. Want wie zou dan de tv-programmas gaan financieren?
EPILOOG
Uiteraard is deze evaluatie niet bedoeld om een minister onderuit te halen, noch de juryleden te schofferen. Ik ga er nog steeds vanuit dat iedereen met de beste bedoelingen zijn ding heeft gedaan. Maar net zoals in het verleden dit het geval was, stond zeker niet de beste ploeg op veld. Ik, jij en tientallen anderen uit de radiowereld, mensen met decennia ervaring, grote kennis ter zake en de beste bedoelingen zijn niet, nooit en nimmer gecontacteerd.
Ik durf stellen dat de werkmieren vooral gezocht werden binnen bepaalde politieke kleuren. Die van de machthebbers. En daar liep het dus al direct fout. Niet de kleur telt, enkel de competentie. Maar ik vrees dat men dit in Vlaanderen nooit heeft begrepen, nooit zal begrijpen. Het is o zo moeilijk om van 'verslavingen' af te komen.
Je moet de minister uiteraard één zaak toegeven; hij heeft het hart op de tong. Hij vertelt letterlijk waarom hij bepaalde initiatieven geen echte kansen geeft. Want laten we eerlijk zijn, in vergelijking met de al langer bestaande nationale zenders zijn de nieuwe netwerkjes brommertjes, tegenover raceauto's. De kans dat je daar substantieel mee gaat scoren is onbestaande. Dat bewijzen de vele overnames en faillissementen van ketens uit het verleden. Toch?
- Maar weet geen antwoord te verzinnen op het waarom
Waar ik het op mijn heupen van krijg? Onder andere van mensen die een einde maken aan een gesprek met de woorden omdat IK het zeg. Dat is het gevoel dat ik krijg als ik mijn persoonlijke en de pogingen van anderen overloop om een sluitend antwoord te krijgen op de vraag waarom Vlaanderen het gebruik van de middengolf niet toelaat voor radio-uitzendingen. Zelfs beperkt in tijd en ontvangstgebied, mag en kan niet.
Na de Tweede Wereldoorlog kreeg ieder land, via het Plan van Kopenhagen, een aantal AM-frequenties toebedeeld. Zo ook België waar er een onderverdeling kwam tussen Wallonië en Vlaanderen. In het noordelijk deel van het land mocht de openbare omroep de 540, 927, 1188, 1224 en 1512 kHz gaan gebruiken. Als eerste werd de 1224 buiten gebruik gesteld, daarna volgde de rest.
Radio 1 was de zender die het langst in die omroepband te horen was, op de 927 kHz. Tot zover een héél beknopt overzicht. Waar het om om draait is het feit dat sedert 2012 Vlaanderen een braakliggend terrein is in middengolfland. Niet meer rendabel , was de uitleg. Wat ik niet tegenspreek, vooral niet als je een zenderpark moet openhouden met het geld van de belastingbetaler.
Edoch als er dan toch vier frequenties beschikbaar zijn waar de overheid niks mee aanvangt, waarom kunnen die dan niet door andere geïnteresseerden gebruikt worden? Het kost de overheid, aka de Vlaamse belastingbetaler toch niks. Helaas, Vlaanderen verbiedt het. En dat heeft enkel te maken met de publieke omroep die een veto heeft gesteld. Via politiek gelobby heeft de VRT ervoor gezorgd dat de huidige (lokale) wetgeving stelt dat de openbare omroep het alleenrecht heeft om op de middengolf uit te zenden. Op die manier wordt mogelijke concurrentie op voorhand geëlimineerd.
Concurrentie? Op de middengolf? Kom op! Waarbij ik terugkom bij het begin van dit stukje; Je mag niet omdat ik het zeg!. Vervelend. Verwerpelijk. Dat ondervond ook de groep achter het Mi Amigo 40 project in 2014. Naar aanleiding van het feit dat deze Vlaamse zeezender veertig eerder was begonnen, werd een herdenking op het getouw gezet. Vier dagen lang werd er vanaf het zeilschip de Artremis uitgezonden.
Om geheel in de stijl van toen te blijven, wilde men graag heel tijdelijk gebruik maken van de middengolf. Maar men botste op een stevige nee bij het BIPT. Het kan niet. De wet laat het niet toe. Veel keuze bleef er niet over, de reünie-uitzendingen gebeurden dan maar via een een FM-evenementenfrequentie en internet.
Maar de groep rond Geert Vandijk en Noël Cordier gaf niet op. Een jaar later werd opnieuw geprobeerd om een tijdelijke toelating te krijgen om gebruik te maken van één van de aan Vlaanderen toegekende frequenties. Men wilde nog graag eenmaal eer bewijzen aan de omroepband waar de moderne (pop)radio werd geboren. Een hulde, een tribute, een blijk van eer betuigen.
Logisch dat je daarvoor de bewuste omroepband zelf gebruikt. Er werd samengezeten met alle betrokken partijen; het Kabinet, de dienst Cultuur en Media en VRM. Het antwoord was ontnuchterend; Er worden geen vergunningen meer uitgereikt voor de middengolf. Of toch? Jawel! De 927 is nog ter beschikking voor uitzendingen op AM, maar niet voor evenementenproject, wel als het om een definitief initiatief gaat. Tja
Er zijn natuurlijk nog oplossingen voor tijdelijke projecten die bedoeld zijn voor Vlaamse oren. Nederland laat het gebruik van AM-zenders, op laag vermogen (LPAM) wel toe. Ik ben bij enkele mensen ten rade gegaan naar de haalbaarheid. Technisch is het best mogelijk. Dat zie je op de kaartjes. Op het eerste zie je een simulatie waarbij een zendvermogen van 100 Watt wordt gebruikt, op het tweede is een kracht van 70 Watt nagebootst.
De zendersites bevinden zich in willekeurig gekozen grensgebieden, als illustratie van wat mogelijk zou kunnen zijn. Zelfs met een zendvermogen van één enkele Watt kom je al een eind. Bij een test, vanuit de regio Tielt (ik hou de exacte locatie liever voor mezelf) en mits het gebruik van de juiste antenne, was het signaal tot in Engeland te ontvangen.
Slotparagraafje: er wordt nog steeds nagedacht over een Vlaams middengolfproject. Permanent? Vermoedelijk niet. Tijdelijk dan? Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid. Liefst niet van over de grens, maar de mogelijkheid dat dit wel gebeurt is ook niet onbestaande. Omdat IK het zeg!
EVALUATIE HOORZITTING RADIO IN COMMISSIE MEDIA (1)
- Mediaminister over de nieuwe radiolicenties
Donderdag 28 september ging in het Vlaamse Parlement - Commissie Media, een hoorzitting door over de nieuwe Vlaamse radiolicenties. Er werden vragen gesteld door de parlementairen Bart Caron (sp.a), Karin Brouwers (cd&v) en Katia Segers (sp.a). Dit naar aanleiding van onder andere de netwerkerkenningen. Ik zette de links naar de beelden en de verslagen vorige week al op mijn FB-pagina. Maar ik zal me niet vergissen als ik stel dat niet iedereen die belangstelling heeft voor de materie de zitting heeft uitgezeten en/of de verslagen heeft gelezen.
Eén week later heb ik er me doorheen gespit, de ministeriële antwoorden laten bezinken en conclusies getrokken. Om een beter inzicht te krijgen, bekeek ik de meest markante uitspraken die letterlijk door de minister gedaan zijn. Ik heb ze nu op een rijtje gezet en voorzien van ondertiteling (telkens vooraf gegaan door een °). Ik splits deze evaluatie ook op in twee afleveringen. Vandaag heb ik het over de antwoorden van de minister in verband met de behandeling en de toekenning van de nieuwe radiodossiers. Morgen bekijk ik de lokale radios, de invoering van DAB+ en de afschakeling van de FM.
DE EXPERTEN
Over de experten vertelt de minister het volgende: De jury bestond uit zes personen. Het zijn personen die zowel via interne mobiliteit als extern door het departement aangeworven werden in het voorjaar en die gerekruteerd werden op basis van een specifiek functieprofiel voor deze erkenningsronde. Zo werd tijdens de selectie bijvoorbeeld ook gekeken naar affiniteit met de aanvullende kwalificatiecriteria zoals die in het besluit en het decreet waren ingeschreven, dit om een complementair beoordelingsteam te vormen waarmee de diverse competenties gebundeld werden in functie van deze erkenningsronde.
Ik maak me nog steeds sterk dat de jury wel degelijk dermate divers was samengesteld. Het waren telkens zes mensen per dossier, met een tweede check om na te gaan of de interpretatieverschillen tussen de dossiers vergelijkbaar waren. Hiermee wil ik aangeven dat er wel degelijk een beoordeling in de diepte is gebeurd. De perfecte jury, ook in de kunstensector, bestaat niet. Dat is ook het argument dat men vaak krijgt: als het dossier niet goed genoeg is beoordeeld, kijkt men vaak naar de examinator. Ik wil daarmee niet de bal opnieuw in het kamp leggen van diegenen die dit zeggen, maar we hebben met voldoende mensen met meer dan voldoende competentie de weging willen doen.
° Dit is een typisch politiek antwoord. We kennen geen leeftijden, hebben geen cvs van de zes. Eigenlijk weten we nog steeds evenveel. Niets dus. Kunnen we daaruit besluiten dat het niveau niet bijzonder was? Niet iets om mee uit te pakken?
DE CONTROLE
Over de controle van de aangeleverde informatie stelt de minister dit: Wat de waarheidsgetrouwheid van de dossiers betreft, is bij de beoordeling van de dossiers enkel en alleen rekening gehouden met de informatie die in het dossier werd meegegeven. Dat is natuurlijk eigen aan een beauty contest procedure waarbij men uitgaat van het ingediende dossier. Ook in vorige erkenningsrondes was dat trouwens zo.
° Mooie woorden om te vertellen dat ze niets gecontroleerd hebben en alles voor waarheid hebben aangenomen? De grootste leugenaar zou dus de winnaar kunnen zijn geworden.
HET VERKOPEN VAN EEN VERGUNNING
De minister stelt kordaat: In het Mediadecreet staan geen bepalingen die inhouden dat men een erkenning kan verkopen.
° Er staan ook geen bepalingen in dat je de erkenning niet mag verkopen. Een andere wetgeving in België en Europa regelt dit wel. Dus een erkenning verkopen, het kan absoluut wel.
OVER DE VRAGENLIJST
De gehanteerde werkwijze en vragenlijst zijn opgesteld om tot een zo objectief mogelijke beoordeling te komen en zijn niet op maat van deze of gene geschreven.
° Niemand kende de vragen. Niemand weet hoe ze tot stand zijn gekomen en op welk moment dat gebeurd is. Laten we hopen dat ze inderdaad niet op maat geschreven zijn. Misschien eens met de besluitvorming hierover boven tafel komen?
HET INZAGERECHT IN DE DOSSIERS
Wij kunnen de dossiers niet als geheel openbaar maken. Ik wil gerust tot op de grens gaan van de wet op de openbaarheid van bestuur, maar er zitten ook concurrentiële gegevens in die dossiers die niet zomaar kunnen worden vrijgegeven. Wat wij zeker kunnen doen, is de beoordelings-excels bezorgen, die nog wat gedetailleerder zijn per netwerkpakket, maar de dossiers op zich overmaken kan ik niet, dat is in strijd met de wet op de openbaarheid van bestuur.
° Geen inzage betekent ook dat je als gefaalde kandidaat niet kan controleren of de omroep zich aan de ingediende offerte houdt. Je moet dan maar hopen dat het VRM ambtshalve een onderzoek gaat doen. Iedereen moet immers de complete offerte waarmaken. Dat is meer dan een programmering. Mijn ervaring leert me dat die controle niet gaat gebeuren.
- Na Radio Veronica deed zich een nieuw fenomeen voor
Tot de start van VTM op 1 februari 1989 was Vlaanderen een tv-kolonie van Nederland. Dagelijks keken ruim dertig procent landgenoten naar de programmas die van boven de Moerdijk kwamen. Op het vlak van de radio kenden we eenzelfde fenomeen. Tot het verdwijnen van de zeezenders op 31 augustus 1974 luisterden, ik doe een wilde gok, minstens evenveel Vlamingen naar Radio Veronica, Radio Noordzee Internationaal, Caroline en co. Een op de drie dus. Decennialang.
Nadien namen Radio Mi Amigo en Hilversum 3 de fakkel over. Tot de vrije radiozenders de kop opstaken in Vlaanderen. We schrijven 1980, toevallig ook het jaar dat Radio Mi Amigo uit de lucht ging. Keken en luisterden zoveel jaren Vlamingen naar wat uit Nederland kwam, dan zette zich plots een omgekeerde beweging in. Uiteraard waren die vrije zenders niet nationaal te beluisteren bij de noorderburen, maar in de grensgebieden werd wel gretig afgestemd op die nieuwe stations. Meer nog en dat hebben we eigenlijk nooit echt beseft, de Vlaamse vrije radios brachten ook een soort luistertoerisme op gang.
Ik moet vooral schrijven over datgene wat ikzelf heb ervaren bij Radio Gemini. Uiteraard werkte er een hele roedel Nederlanders voor de Zuid-West-Vlaamse zender. Helemaal onlogisch was het dan ook niet dat de toch al reislustige noorderbuur vaak in de regio Kortrijk-Moeskroen neerstreek om te luisteren naar dat radiofenomeen. En het te bezoeken. In eerste instantie voor een groot deel gelokt door RadioVisie. Enkele duizenden Nederlandse abonnees lazen maandelijks over die vreemde radiogebeurtenissen in Vlaanderen. Voor hen was dat iets nieuws, dat wilden ze van nabij beleven.
Het fenomeen nam grotere proporties aan toen ook de gevestigde Nederlandse omroepen menige reportage maakten over die Vlaamse vrije radios. Ook hier speelde Radio Gemini weer een voortrekkersrol. Er werd ooit een hele nacht een AM-frequentie gedeeld met Hilversum 2. De lokale zender uit Kortrijk/Moeskroen was plots in half Europa te beluisteren! Radio Veronica draaide een tv-documentaire over Gemini. Enkele honderdduizenden keken. Ik noem slechts de twee grootste evenementen, er waren er veel meer.
Eén van de meest fervente Nederlandse radiotoeristen was Theo van Halsema uit Groningen. Liefst vierhonderd kilometer verder! Het aantal keer dat hij naar Moeskroen en later naar Kortrijk kwam en er bleef slapen, weet hij waarschijnlijk zelf niet meer. Ook na het imploderen van Gemini, bleef Theo focussen op Zuid-West-Vlaanderen. Hele valiezen vol cassettes nam hij op van alles wat er te ontvangen was. En de man heeft ze bijna allemaal bewaard. Dat heeft dan weer als immense voordeel dat ik vandaag een blik... Radio Magic kan opentrekken.
THEO LEGT HET ZELF UIT
"Toen ik net met de hond aan het wandelen was bedacht ik dat ik veel fragmenten heb van Radio Magic. Toegegeven, vergeleken bij Radio Gemini en Maeva klinkt het bijzonder kneuterig, maar het geeft natuurlijk wel een heel mooi tijdsbeeld hoe de gemiddelde vrije radio in Vlaanderen begin jaren '80 klonk."
"De montage duurt bijna twaalf minuten en is uit 1982-84. We horen ook een promo dat ze willen gaan verhuizen naar het Ring Shopping-center in Kortrijk. Als ik in de jaren 80 naar België reisde, dan ging de radiocassetterecorder altijd mee met een vracht cassettebandjes (soms moest ik ook nog bijkopen). Ik nam zoveel mogelijk op en thuis monteerde ik daar dan een leuke fragmentencassette van".
"Vergeet niet, wat er in Vlaanderen gebeurde was in die tijd voor ons Nederlanders bijzonder. Dit kenden wij niet in Nederland!"
Ik blijf nog even hangen in het Brusselse. Maandag weliswaar op bezoek bij Qmusic in Oostende, maar de commerciële zender was er enkel op vakantie in de zomer van 2004. De regie bleef in de Medialaan in Vilvoorde. Gisteren een uitstapje gemaakt naar Neder-over-Heembeek waar Radio Contact huisde, vandaag hou ik halt in Zaventem. Ooit het hoofdkwartier van Radio Flandria. Alhoewel, niet helemaal
Radio Flandria, een project van de Nederlander Jeroen Soer, de man achter Radio 10 Gold en Peter Vandam, was in oktober 1997 gestart op de Vlaamse kabel met een Luxemburgse licentie. Zelfs via de kabel mocht je toen in Vlaanderen immers geen station uitbaten.
Bijgevolg stonden studios, eindregie en alles wat noodzakelijk is om een radiosignaal op de kabel te zetten, in de hoofdstad van het Groot Hertogdom. Administratie en de commerciële, Regie Flandria (sales & marketing), afdeling zaten in Zaventem. Goed voor een bezoekje in het voorjaar van 1998. Helaas, de originele reportage is verloren gegaan. Dat heb ik gisteren al uitgelegd. De in 2000 gelanceerde nieuwe website van RadioVisie gebruikte een andere scripttaal. Daardoor moesten de oude artikelen handmatig omgezet worden. Wat telkens weer werd uitgesteld wegens tijdsgebrek. Tot het er uiteindelijk nooit meer is van gekomen.
Merkwaardig is ook dat ik me van dat bezoek enkel de triviale zaken herinner. We hadden met Peter Vandam om 10:30 uur afgesproken. Maar omdat Fleur, goede vriendin en fotografe, te vroeg waren (één van mijn gewoontes), beslisten we om Zaventem City te bezoeken. Iedereen kent de luchthaven, maar hoe zag dat dorpje eruit? We vonden een café dat op dat vroege uur al open was. Ze serveerden er ajuinsoep (die sla ik nooit af). Terwijl we binnen zaten te keuvelen, kwam er ongelooflijk snel een hardnekkige mist opzetten. Je zag nauwelijks vijf meter voor je uit. Toen we opnieuw naar het Flandria-hoofdkwartier vertrokken konden we ons niet meer oriënteren. GPS was er nog niet. Het gevolg was dat we een paar keer verloren reden en alsnog te laat kwamen
Peter zal de nodige uitleg gegeven hebben, zijn team werd voorgesteld en iedereen ging gewillig op de foto. Dat leid ik toch af op wat ik allemaal terugvond in het archief. Wel weet ik nog dat collega Filip Bomberna me belde om te melden dat RadioVisie voor het eerst 14.000 hits had gehaald de dag voordien. Ik vertelde het Peter waarop die zei te hopen dat Flandria minstens evenveel luisteraars had. Uiteindelijk zijn we met een deel van de ploeg in een fantastische pizzeria beland. Ik heb er één van de lekkerste peperonis ooit gegeten en iets teveel wijn gedronken. Op de terugweg ben ik in slaap gevallen. Nee ik reed niet, dat deed Fleur. Mogelijk heb ik toen al de basis gelegd voor het gat in mijn Flandria-geheugen, waar ik vandaag tegen aan kijk.
Maar geniet van alle opnames. Van de meeste mensen ken ik de namen niet meer. Zelfs hulp- in-bange-dagen Google, weet het niet.
In het stukje hierboven heb ik het over mijn bezoek aan Radio Flandria in Zaventem. Enkele maanden later was het opnieuw Flandria-appel. Dit keer in het Huis van de Toekomst in Vilvoorde. Het Nederlandse Radio 538 wilde immers ook graag Vlaanderen veroveren via de kabel. Flandria en 538 organiseerden daarom, begin 1999 een gezamenlijke persconferentie. Ook daar waren Fleur en ik aanwezig. Lex Harding en Erik de Zwart speelden toen een belangrijke rol bij de Nederlandse zender, enerzijds als eigenaar, anderzijds als programmaleider. Vandaar dat ook zij op de fotos staan. Ton Schipper, die eigenlijk nooit ergens ontbrak, komt ook voorbij, net als die andere Vlaamse Flandria-directeur Guy Devinck. Hun fotos staan in een apart hoofdstukje hieronder. Kwestie dat de dingen niet nog ingewikkelder worden.
- Van het bewaren van de historie tot een dagelijkse krant
Dit zou wel eens dé fotoweek kunnen worden op mijn FB-pagina. Het digitaliseren schiet op. Vorige zondag werd trouwens alweer een mysterie opgelost, dat van de onbekende studio. Het internet weet alles, het duurde dan ook niet lang vooraleer duidelijk werd dat het om een opname ging van de Radio Contact-studio in de Vuurkruisenlaan in Neder-over-Heembeek. Met dank aan David Claes voor de snelste respons.
De opname stond helemaal verloren op een filmpje met familiefotos. Blijkbaar had ik die de dagen voor mijn bezoek aan de blauwe dolfijn genomen en bleef er nog één shot over. Fotos nam je in die dagen met een aangekocht filmpj, dat op zich al niet goedkoop was, terwijl het ontwikkelen nog duurder was. Daarom werd alles gebruikt. Eenmaal de onbekende studio een identiteit had, was het niet meer zo moeilijk om de fotos die bij dezelfde reportage hoorden terug te vinden. Daarom worden ze nu voor de eeuwigheid toevertrouwd aan het wereldwijde net.
Eén foto is bijzonder omdat ook Filip Bomberna er op is te zien. De man die RadioVisie naar het internet bracht. In het jaar 1997 was van deze club immers geen sprake meer, toch niet als nieuwsmedium. In juni 1984 was het laatste gedrukte exemplaar verschenen. De Stichting RadioVisie in Nederland had zich toegelegd op het verzamelen van àlle singles uit de Top 40 (sinds de eerste aflevering), waarna iedereen die een nummer in zijn collectie miste, er een kopie van kon krijgen. In België bleef ik alleen achter, ik maakte syndicated radio tot 1990 en ik legde me toe op het aanleveren van teksten, uiteraard over radio, aan iedere bestaande publicatie die beroep wenste te doen op mijn expertise.
In datzelfde jaar kreeg het computervirus me te pakken en toen ik al in 1995 een internetverbinding nam, was het hek helemaal van de dam. Mijn bladenpassie stak meteen weer de kop op en een goed jaar later werd NeTTies geboren, een e-zine over internet. In 1997 nam oud RadioVisie-abonnee Filip Bomberna contact met me op. Hij werkte als webmaster bij het VITO in Mol. Ook in zijn vrije tijd kon hij niet wegblijven van het www. Het wilde graag twee passies combineren; radio en het internet. Hij stelde voor om de gedrukte exemplaren van het Baffle/RadioVisie te scannen en online te zetten. Ik had daar geen probleem mee en de klus werd begonnen. Edoch, algauw werden de oude artikelen aangevuld met recente berichten uit de radiowereld en RadioVisie begon een tweede leven. Digitaal dit keer. Het radiovirus had me weer te pakken.
Helaas is van die beginjaren niks bewaard gebleven. Alweer omdat daar toen een stevig prijskaartje aan vast hing. We hebben het over de tweede helft van de jaren 90. Eigen domeinnamen waren duur, webruimte idem dito. We surften bijgevolg eerst mee op de overbodige ruimte van een Amerikaans bedrijf. Na een poosje bood ene Ben Van Praag zijn diensten aan. Toen aan het werk voor Family Radio, van het huis Contact. Hij kon ons ruimte aanbieden op zijn eigen, Belgische server. Gratis. Door het contact met de ex-Mi Amigo medewerker werden een aantal zaken eenvoudiger en werden we uitgenodigd om de radiogebouwen in Neder-over-Heembeek te bezoeken. Uiteraard om er een stukje over te schrijven. Deze fotos zijn toen gemaakt.
Het exacte tijdstip is niet meer te achterhalen, het jaar moet 1998 geweest zijn. Alles wat RadioVisie voor 1 januari 2000 online zette, is immers verloren gegaan. Ter gelegenheid van het nieuwe millennium had Filip een nieuwe website ontwikkeld. Die maakte gebruik van een andere scripttaal. Alle eerdere stukjes meenemen kon enkel als we die handmatig overzetten. Copy/paste tot in het oneindige. Iets wat wegens tijdsgebrek nooit is gebeurd. De belangstelling voor de online versie van RadioVisie was zo groot dat we al onze energie daarvoor nodig hadden. Al doe ik de waarheid wel een beetje geweld aan. Ergens heb ik nog een cd liggen waar berichten op zijn bewaard. Ooit vind ik die terug
0
1
2
3
4
5
- Gemiddelde waardering: 0/5 - (0 Stemmen) Categorie:Media (maar vooral radio) Tags: radio contact , ben van praag , netties , family radio
Ze blijven opduiken de foto-dvds uit een tijd dat die allesbehalve ingeburgerd waren. Ik vond er gisteren eentje terug uit de zomer van 2004, niet gelabeld, in een doos waarop ik enkel kon zien dat een fotograaf uit Ieper gezorgd had voor de digitale ontwikkeling. Ik maakte de fotos eigenlijk met een Yashica FX II. Ik had het toestel gekregen voor mijn 21ste verjaardag van mijn vriendin. In 2004 was het ding 51 jaar oud, maar maakte nog steeds prima opnames. Net in die tijd boden fotografen her en der de mogelijkheid aan om gewone filmpjes meteen te digitaliseren. Dat was wat ik deed met de fotos voor deze reportage.
QMUSIC DEBUTEERT & TRAPT AF IN OOSTENDE
De wereld van Qmusic ging open. Voor het eerst live, tijdens de zomer, vanuit Oostende. Intussen parkeert de radiostoet er iedere zomer twee maand, in augustus 2004 was het allemaal nog experimenteel. Ik trok er, samen met mijn toenmalige compagnon Dirk Vanoirbeek naar toe voor een reportage. Wat we er toen allemaal van vonden, lees je in het onderstaande authentiek verslag.
Zomer, zand, zon en radio. Het is een klavertje vier dat ieder jaar opnieuw opduikt. Van zodra de maanden juli en augustus er aan komen, kan je er gif op innemen dat Radio X, Kanaal Y en Studio Z verschijnen tussen Knokke en De Panne. Al even traditioneel zijn wij dan in buurt. Vrijdag jongstleden was het weer van dattum. Q-music was het onderwerp.
Zij als gastheren en dames in Oostende? Wij dan maar als gasten met extra commentaar. En we kunnen kort zijn: - Het commerciële station uit Vilvoorde ligt in het water. Niettemin zijn ze er sterk op vooruitgegaan. - Een vaststelling die kan tellen...
Het decor is dominant. We stappen het station van Oostende uit langs de grote poort (waarom komen al die drommen toeristen eigenlijk uit dat zijgangetje gesukkeld?), rechts kijken we in het wulpse gezicht van Maaike Cafmeyer, mevrouw Bart Depauw. Het siert een spandoek van de productie 'Theater aan zee'. Vlak voor ons ligt het soort jacht dat we ons herinneren uit Miami Vice, van onze vakantie in Nice, uit onze dromen als Lotto-miljonair. Minder prominent dan Maaike haar banner zijn enkele vlaggen van Q-music zichtbaar op het bovendek van de schuit, maar maakt de slogan 'Q is good for you', in letters van een halve meter hoog tegen de bakboordzijde, veel goed.
En Q-music wint het nog op een andere manier van 'het theater'. Op het bovendek van de Antares, zo heet de varende vakantiestek van het commerciële station, staan een koppel Bose-boxen richting station te toeteren. Ook Bose is good for you, want zelfs met tegenwind horen we Alexandra Potvin tot tussen de treinen, tweehonderd meter verder, vertellen dat ze net met de grote baas gebeld heeft. "Ik heb Erwin Deckers gevraagd of we hier niet altijd kunnen blijven, ik wil hier nooit meer weg, dit is veel te mooi."...
Sukkelde Q-music vorig jaar van de ene kust Q-BBQ naar de andere, waarbij het voor de toeristen niet altijd duidelijk was wié, wàt kwam doen op dat stukje strand, dit jaar kijk je er niet naast, luister je er niet naast. Sinds 19 juli en nog tot en met 13 augustus zenden de guys & boys uit Vilvoorde live uit vanaf de Antares. Een luxe jacht dat jij en ik, maar vooral anderen kunnen huren om er leuke dingen op te doen. Zoals een poos radioprogramma's maken vanaf het voordek, liefst tussen 10.00 en 16.00 uur, zodat de horden toeristen die voorbij wandelen een scheut promotie meepikken. Q in beeld. 'Aanwezigheidspolitiek', zou Noël Slangen het noemen.
Deckers heeft het goed geregeld met zijn presentatoren. Nathalie Delporte en Carl Schmitz bemanden tot vorige week vrijdag de Antares en maakten programma's vanuit het Antwerpse Willemdok. Alexandra Potvin en Bart-Jan Depraetere spreken de bevolking toe vanuit de Mercatorhaven in Oostende sinds maandag jongstleden, terwijl Nathalie Delporte en Herbert Bruynseels de zaak mogen afronden vanuit de oude jachthaven in Blankenberge, vanaf 9 augustus.
Uiteraard moet er worden gewerkt aan boord, tenminste... er moet radio gemaakt worden vanaf het yacht. Als je dat kan doen in de directe omgeving van een bar met indirecte verlichting (daar worden de programma's voorbereid en continu opgevolgd via computer en internet), vanuit één van de drie zithoeken met kussens waarin je wegzakt tot halfweg je schouders, of van op het bovendek met panoramisch zicht.... De luxe cabins, benedendeks en met volledig uitgeruste badkamer, slaan we gemakkelijkheidshalve over. Waarmee we bedoelen dat er ergere plaatsen en omstandigheden zijn om te werken.
Q on board, is meer dan een duo-presentatie, de programma's zijn minstens te danken aan de techneut met dienst. Tijdens onze Oostendse raid bepaalt Tom '538' Callebaut, hoe één en ander klinkt. De man blijft zelfs slapen aan boord. De uitzendstudio wordt immers iedere dag opnieuw afgebroken en naar binnen gebracht, om 's anderendaags in alle vroegte opnieuw te worden opgebouwd. Er verdwijnen al eens toeristen in Oostende, een complete radiostudio op het dek van een jacht zou dat voorbeeld wel eens kunnen volgen. Al gaat het dan om de oude Topradio-studio uit Vilvoorde, het ding doet het uitstekend. Tom beschermt 'zijn' materiaal met lijf en ledematen. Zelfs 's nachts, al slapend tussen de ijsmachine, het supergrote platte tv-scherm met satellietontvanger, de expressomachine....
Van al dat fraais kunnen dagelijks zes koppels meegenieten. Luisteren, bellen wanneer het moet en zorgen dat je bij de eerste zes bent. Da's de hele filosofie achter de verwennerij op de Antares. We botsen er tegen koppels uit Temse, Kortrijk, Wingene, Roeselare en Oostende. Veel West-Vlamingen dus en een duo uit Temse dat met vakantie aan de kust is
Wij horen niet bij Q, dus hoeven ze tegen ons niet te liegen. Het zijn verstokte fans. De mevrouw uit Kortrijk heeft het voor elkaar gekregen dat ze op het werk Donna hebben vervangen door Q. Een meneer uit Roeselare knikt instemmend en zegt dat hij gaat slapen met Q. Hij staat er ook mee op. Waarna het duidelijk wordt waarom zijn vrouw een Maltezer op de arm heeft zitten. Voor zoveel trouw krijgt iedereen een plastic tas vol gadgets mee naar huis.
Het Q-yacht bezoeken houdt uiteraard meer in dan een enkele blik werpen op het vele koper en het blinkende houtwerk aan boord. De doorzichtige frigo staat niet voor niks centraal in de bar. Gastvrouw Nathalie rukt het ding met plezier open. Q-music en de gasten worden gepowered by Eristoff Vodka. Nooit eerder van gehoord, maar de drankjes strelen zich een weg langs het gehemelte. Jelle, Q-scheepsmaatje, brengt de vodka met een stralende glimlach langs en helpt de bezoekers naar boven of beneden en omgekeerd.
Het hele yacht wordt gekeurd door de winnende koppels. Wij blijven hangen aan de techniek. Techneut Tom praat om de haverklap met iemand die er niet is. Net als we willen gaan tellen hoeveel keer Eristoff bij hem heeft toegeslagen, komen we er achter dat we de reden elders moeten zoeken. Tom praat voortdurend met... Vilvoorde. Het audiosignaal vanaf de Antares wordt via een ISDN-lijn van Belgacom naar het VMMa-gebouw gestuurd. Daar zit de eindregie en die is vooral nodig voor de commerciële breaks, daar houdt men zich in Oostende niet mee bezig. Er zijn wel vaker last minute wijzigingen en op het vaste hoofdkwartier kan men sneller anticiperen.
Alle programma-onderdelen lopen moeiteloos in elkaar over. Bart-Jan springt in als Alexandra aan de GSM hangt. Alexandra vervangt BJ als deze laatste, heel vakkundig overigens, met twee lastige toeristen en een baby op de foto gaat. Tom roept iets van '18 seconden nog' naar Vilvoorde... Het geluid van krijsende meeuwtjes wordt ergens als achtergrond gemixt, het 'zeeslagspel wordt gespeeld met een luisteraar... waarbij niet eens duidelijk is of de man in kwestie naar Vilvoorde, dan wel naar Oostende belt. Trouwens, maakt het wat uit? Zolang het maar werkt...
En dat is wel degelijk het geval. Op de redactie hadden we een bandje laten meelopen. Karaktervol als we zijn, wilden we achteraf ook wel eens, net als de modale luisteraar, horen hoe een programma klinkt dat wij vooral tot stand hadden zién komen. Q-music vanaf de Antares is spontane radio, vlot, met veel sfeer, dynamisch, ons zesde zintuig werd prima geraakt. (En Jelle mag op onze redactie komen werken). Het zou niet alleen voor Alexandra fijn zijn als ze al haar programma's vanaf de Antares kon blijven maken, ook voor de luisteraar zou dit meer dan mooi zijn...
Ik borduur nog even verder op de inbeslagname van Radio Scorpio op 20 februari 1980, waarover ik het eergisteren had. Diezelfde dag werd immers ook Studio 17 opgepakt in Leuven. Waar bij Scorpio het studiomateriaal ongemoeid werd gelaten, verdween alle apparatuur van 17 wél in de combis van de BOB. Niet alleen Leuven stond op zijn kop, ook in Brussel was dat het geval. In de hoofdstad werden de vrije zenders immers met rust gelaten, de solidariteit en verontwaardiging waren bijgevolg enorm.
Dat was ook journalist, radio- en tv-maker Jan Van Rompaey niet ontgaan. In zijn zondagse programma Ronde Tafel op BRT2 (Omroep Brabant) van 24 februari 1980, voerde hij daarom een discussiegesprek over vrije radio met o.a. Ugo de Clerck van Radio Scorpio en voorzitter van de Vereniging ter Bevrijding van de Ether, plus Minister van Vlaamse Cultuur Rika De Backer. Ook de directeur van de technische dienst van de BRT, Michel Gewillig werd aan het woord gelaten. Helaas bleek die zeer slecht op de hoogte te zijn van frequenties Volgens hem moesten de vrije zenders maar opgedoekt worden omdat het zonde was die nuttige frequenties daar voor te besteden. Hij stelde ook nog voor om die vrije zenders een plek te geven op de AM-band.
Kijk eens aan. De tijden veranderen (niet). Sinds enkele jaren zijn er diverse partijen die aan de opeenvolgende Ministers van Media (Marino Keulen, Geert Bourgeois, Ingrid Lieten, Sven Gatz) gevraagd hebben om op die middengolf een project te mogen beginnen. Al dan niet tijdelijk. En er zijn dit keer wel degelijk frequenties beschikbaar. De openbare omroep gebruikt er immers geen enkele meer. Nee daar beginnen we niet meer aan, klinkt het nu op het ministerie. Er is blijkbaar weinig nieuws onder de zon. Mensen die radio willen maken worden nog steeds van het kastje naar de muur gestuurd. Paraplus gaan open. Voor het toeteren van onzin schaamt men zich nog steeds niet.
Mevrouw De Backer vertelde bij Jan Van Rompaey ook over haar plan om vrije radio toe te laten via de BRT. Dit door een wekelijkse ontkoppeling van het regionale BRT2 omdat die per provincie een afzonderlijke zender hebben. Ik vroeg me in RadioVisie 26 (van 14 april 1980) af of dat wel in goede aarde zou vallen van BRT2 zelf. En hoe maak je lokale radio via zenders van vijftig kiloWatt? De VEBE schoot het plan meteen af. In de dagen en weken na de bekendmaking van hét plan De Backer, kwam niemand opdagen om de zaken uit te werken. Er is nadien nooit nog iets van vernomen.
Klik op onderstaande link om naar een bijzonder merkwaardig filmpje te kijken.
Bladerend doorheen de stapel tijdschriftjes die de VVVR/RadioVisie uitgaf, zag ik weer dat we vanaf boekje 10 snel evolueerden. Dankzij het groeiende aantal lezers beschikten we over meer budget en konden we overschakelen van stencil- naar offsetdruk. In het eerste geval was enkel tekst mogelijk, in het tweede behoorden ook fotos en illustraties tot de mogelijkheden. Hét moment moment om Joey in te schakelen. Het was voorjaar 1975.
De allereerste tekening die Joey ooit maakte voor het blad was een karikatuur van Rob Ronder (Alfons Jagtman). Als kop bij zijn maandelijkse column. Tot en met editie 25 (maart 1977) zou hij trouw zijn stukjes blijven schrijven. Eerst over zijn persoonlijke radio-avonturen, later over radio in een breder perspectief. Twee maanden later transformeerde Baffle tot RadioVisie en hadden we minder aandacht voor het zeezenderfenomeen, waardoor Rob als publicist verdween. Hij bleef wel medewerker van de stichting.
Rob Ronder ontmoette ik voor het eerst in april 1975 in Playa de Aro, aan het zwembad van de eerste Mi Amigo-pleisterplaats, op de flanken van de Mas Nou. Hij was rechtstreeks van het zendschip naar het badplaatsje gereden om er zijn loon op te halen en te genieten van een week vakantie die hij van Sylvain Tack had gekregen. Het station had nog geen eigen plek en logeerde tijdelijk in de ruime villa van een met Sylvain Tack bevriende zakenman.
Ronder was zijn carrière begonnen tijdens het tweede leven van Radio Atlantis, toen in de lucht vanaf MV Jeanine. Zijn show Drop of dr onder behoorde tot het betere werk van de zeezender. Hij viel des te meer op omdat er tijdens deze tweede periode van het station tal van mindere goden aan het werk waren. Toen er een einde kwam aan de avonturen van de Vlaamse piraat, verdween ook Ronder uit beeld. Een paar maanden later was hij terug, alive and kicking, dit keer aan het werk voor Radio Mi Amigo.
Eind 1974 was het radioteam halsoverkop naar Spanje moeten uitwijken. De BOB was de Mi Amigo-organisatie, die toen niet meer vanaf Nederlandse bodem mocht opereren, op het spoor gekomen. Een nieuw, goed draaiend team moest worden opgezet. Tot de studios in Playa de Aro helemaal op punt stonden werd daarom beroep gedaan op extra mankracht die live aan boord van de MV Mi Amigo wilden gaan werken.
Rob werd gevraagd of hij er Peter Vandam wilde gaan vervangen. Die was, nadat hij werd opgepakt door de BOB in de verborgen studio in Opbrakel en ook even had vastgezeten, halsoverkop vertrokken naar het zendschip. Na enkele weken moest de man vervangen worden. DJs die hun stiel kenden en ook nog eens enkele weken op een zendschip wilden gaan zitten, lagen niet voor het grijpen. Rob zag dat soort avontuur wel zitten
Het lag in de bedoeling dat Peter en Rob elkaar live aan boord zouden afwisselen. Maar omdat de technische omstandigheden te slecht waren, werd dit plan uitgeteld en moest Peter naar Spanje gaan, Rob werd overbodig. In Playa werd hem door Sylvain gezegd dat, vanaf het moment er opnieuw live programma's vanaf het schip zouden komen, hij opnieuw zou gecontacteerd worden. Wat effectief gebeurde, maar toen had Rob al andere engagementen.
Het toeval wil dat ik voor de eerste keer, in april 1975, op bezoek was in het Mi Amigo-hoofdkwartier in Playa de Aro, toen Rob er ook was. Voor Baffle en de VVVR was ik samen met mijn collega Frans Schuurbiers naar Spanje gevlogen om de sfeer op te snuiven en om kopij te verzamelen voor ons blad. Wat klopte nu eigenlijk van al die wilde verhalen in de kranten? Algauw bleek dat Rob en Frans bijna buren waren. De ene woonde in Breda, de andere in Ulvenhout. Een boogscheut van elkaar.
Het gevolg was dat beide heren wel eens vaker bij elkaar over de vloer gingen en dat kwam Baffle/VVVR goed uit. Rob ging akkoord om een maandelijkse rubriek te schrijven. In augustus 1975 werd hij ook ingeschakeld om de eerste documentaire programmas die we maakten voor de zeezender - Mi Amigo duikt in de radiogeschiedenis - op te nemen. In augustus 1979 deden we alweer beroep op hem. Rob produceerde de eerste edities van de nieuwsservice RadioInfoon, het recentste radionieuws via een automatische telefoonservice.
Maar daar hield het niet bij op. Toen ik voor Radio Gemini ging werken, eind 1979, toog ik op zoek naar extra djs. Het lag voor de hand dat ik daarbij direct aan Rob Ronder dacht. Nadat hij eerst uitsluitend tijdens het weekend was te horen, verkaste hij eind 1980 naar de weekdagen, waar hij van maan- tot en met vrijdag te horen was met een drive time programma tussen 16:00 en 17:00 uur. Hij zou dat jarenlang blijven doen.
Driemaal is scheepsrecht. Driewerf helaas ook. Om in de terminologie te blijven. Na Veronica-medewerker Han Vastenburg en muzikant/jinglemaker Cees Bergman meldt Hans Knot nu ook het overlijden van de Nederlandse radio-dj Gerard Smit. (Zie gedeeld bericht hieronder). Eén van mijn jeugdhelden. Toén en ook nu nog kijken mensen me verbaast aan als ik zeg dat ik een reuzefan was van iemand die voor de radio werkte
Als je zeventien jaar bent, in mijn generatie was je dat nog piepjong, dweepte je met voetballers, wielrenners, zangers, popgroepen Van die laatste had ik ook wel posters hangen in mijn kamer... naast die van de Mebo II, het zendschip van Radio Noordzee Internationaal (RNI). Alhoewel de zender in het zuiden van West-Vlaanderen nauwelijks te ontvangen was dweepte ik er mee. Het feit dat ik aangewezen was op hun kortegolfzenders (31- en 49-meter band), maakte het luisteren extra spannend voor mij. Soms was de ontvangst uitstekend, dan weer een pak minder. Of af en toe helemaal niet, want de zenders werden niet altijd ingezet. Het droeg allemaal bij aan het avontuur.
Ik was het station beginnen volgen vanaf het prille begin in 1969. Tenminste, in dat jaar doken de eerste berichten over de komst van een nieuwe zeezender op in de kranten. Ik bleef vanaf dat moment nauw hun belevenissen volgen. En daar was zeker geen gebrek aan. Hun uitzendingen werden gestoord door de Britse overheid, ze wijzigden hun naam in Radio Caroline, er was een poging tot kaping van een ontevreden directeur en er was de bomaanslag van concurrent Radio Veronica op het zendschip. Ik had ook al snel contact gezocht en gekregen met het RNI-hoofdkwartier in Zürich en bouwde een leuke correspondentie op met Eva Phister, de secretaresse van Mebo Ltd, de organisatie achter RNI. Toen was ik uiteraard totaal verkocht en verknocht.
Maar bovenal bracht RNI een nieuw, fris geluid. The sound of a young Europe. Jonger, frivoler, gedurfder dan andere radiostations. En de keuze was al zo beperkt begin jaren 70, naast Radio Veronica, Hilversum 3 en BBC Radio 1, gaapte het grote niets voor mijn generatie. Mijn absolute lievelingsprogrammas van RNI waren Driemaster, Buitengaats en Doorsnee Noordzee, allemaal live vanaf het zendschip. Ik luisterde ademloos naar de avonturen van Leo van der Goot, Hans ten Hooge, Mark van Amstel, Dick de Graaf en Gerard Smit. Het hoeft dan ook geen betoog dat ik heel veel later apetrots was dat ik Dick de Graaf, in 2014 kon overtuigen om Driemaster nieuw leven in te blazen bij Radio 19, waarvan ik op dat moment projectleider was.
Na de close down van RNI heb ik de heren nog vaak teruggehoord, zeker Gerard Smit. Ik was in de nadagen van 31 augustus 1974 verwoed opnames van het station gaan verzamelen. Wat ik eerder had gemist aan uitzendingen, kon ik alsnog beluisteren. Vaak programmas die via de FM-band in de regio Scheveningen waren opgenomen. Nooit eerder had ik het station in die bijzondere kwaliteit gehoord. Ik heb ze nog allemaal, tegenwoordig gedigitaliseerd en wel. Ik luister er nog vaak nog. Eerder deze week hoorde ik Marc van Amstel aan het werk. Ik had hem enkele weken eerder nog ontmoet in Gistel tijdens Flanders Music Radio Day. Meer alibi had ik niet nodig om de man uit het archief te halen.
Ik ga straks eens wat opnames van Gerard Smit op een rijtje zetten. Dat soort eerbetoon is het minste wat ik kan doen.
Wie ooit de originele A Team-reeks (1983-1987) heeft gezien zal zich ongetwijfeld de gevleugelde woorden van Kolonel John "Hannibal" Smith herinneren; I love it when a plan comes together. Zo lijkt het een beetje omdat ik je net deze week een reeks Topradio Gemini-jingles kan aanbieden. Met dit grote verschil dat er van een echt plan helemaal geen sprake was. Toeval des te meer
Topradio was de voorbije weken meer dan ooit in het nieuws. Het wààrom hoef ik alvast niet meer uit te leggen. Anderzijds kon je op deze FB-pagina ook niet naast de aandacht kijken die ik had voor Radio Gemini. Omdat ik er ooit mijn actieve radiocarrière, die ik overigens nooit ambieerde maar er toevallig in terecht kwam, ben begonnen.
Via Facebook kom je algauw oude bekenden tegen, herinneringen komen boven, verhalen worden opgediept die tegenwoordig al heel snel hun weg vinden naar de sociale media.Wat enkele personen leuk vinden, zal voor meer menen het geval zijn. Die achterliggende gedachte dus. Bovendien is ook maar de geringste vorm van egoïsme me onbekend. Ik deel graag. En uiteindelijk is dit het basisidee van FB en consorten. Ja?
Maar eerst even een stukje geschiedenis. Radio Gemini was een uiterst succesvol radiostation maar kon die inspanning niet consolideren. Via enkele tussenstappen en minder gelukkige allianties werd de zender uiteindelijk een filiaal van Topradio. Tot 1987 was de Kortrijkse zender helemaal onafhankelijk. Toen trad men toe tot Optimedia - Vijf Sterrenradio, een initiatief van het toenmalige VUM, met Zaki aan het roer. Gemini deed het vooral om nieuws binnen te halen.
VUM was de Vlaamse Uitgeversmaatschappij, de uitgever van De Standaard, het Nieuwsblad en De Gentenaar. Zij stonden in voor het nieuws op hun radios. De aangesloten zenders behielden de eigen naam maar moesten het logo op affiches, stickers en dergelijke zetten. Een jingle van Vijf Sterrenradio moest worden geïntegreerd. Er werden ook syndicated programmas geproduceerd door de VUM die moesten werden uitgezonden (o.a. een hitlijst).
Zenders die zich aansloten kwamen allemaal uit de grotere steden; Radio Antigoon (Antwerpen), Radio Go (Gent), VBRO (Brugge), Radio Caroline (Aalst), Radio Sinjaal (Leuven), Radio Andromeda (Oostende), Radio 94 (Tienen), Radio Alpine (Roeselare), Radio Reflex (Mechelen), Radio 77 (Sint-Niklaas), Uniek FM (Turnhout), Stadsradio Halle (Halle), GRK (Genk), Radio Centraal (later RCL, Hasselt), Radio CRD (Brussel) en Radio Gemini (Kortrijk).
Maar ook aan deze samenwerking kwam een einde. De aandeelhouders vonden Gemini veel te duur worden en toen ook de Kortrijkse Hallen de zender liever kwijt dan rijk waren, werd uitgekeken naar een overnemer. Serge Allaert van het bedrijf Allaert Aluminium legde het geld op tafel en er werd verhuisd naar de Schaapsdreef in Kortrijk. Eerst werd nog gepoogd door o.a. Bart Pieters, Steven Caulier, Luc Sierens en mezelf om het originele Gemini te reanimeren met een concept dat gebaseerd was op dat van de Nederlandse Sky Radio en Radio 10 Gold.
Helaas werden de financiële afspraken niet nagekomen door de nieuwe eigenaar en viel het team snel uit elkaar. Net op het moment dat ook sterkhouders van weleer als Jan Steen, Herman Vervaeke, Jacques Derijker, en Dielis Bergen hadden toegezegd om weer mee te doen. Eind 1994 besliste de nieuwe eigenaar om te gaan samenwerken met Radio Swing (Brugge) en S.I.S (Gent) onder de naam Dansradio Vlaanderen. In 1996 werd een volgende stap gezet en ontstond het samenwerkingsverband Topradio. Goed voor een nieuw pakket jingles en het definitieve einde van Gemini.
BETOGING VOOR VRIJE RADIO UIT ELKAAR âGESPOTENâ
- Demonstranten werden in de val gelokt
Gisteren kreeg ik een reactie van Rudy De Saedeleir op mijn stukje over het Vlaamse radio-maanlandschap. Hij herinnerde zich ook een betoging ten gunste van vrije radio in Leuven. Samen met Geert Vandijk (Radio Gemini) was ik toen één van die demonstranten. Ik schreef er een artikel over dat verscheen in de gedrukte RadioVisie (nummer 26) van 14 april 1980. De originele fotos die ik maakte heb ik slechts voor een deel kunnen terugvinden. Ergens heb ik nog alle negatieven, maar voorlopig zijn ze nog niet opgedoken. De beelden van mindere kwaliteit zijn gereproduceerd uit het originele magazine.
WIE GAF HET SIGNAAL OM GEWELD TE GEBRUIKEN?
We beginnen dit verhaal op 20 februari 1980, de dag dat de Leuvense Radio Scorpio werd opgepakt. Via een noodcassette had de studentenzender opgeroepen om te mobiliseren. Het was iets na 08:00 uur. Ruim vierhonderd studenten blokkeerden meteen de gangen van het t Stuc, waardoor BOB en Rijkswacht niet verder konden. De hulp van een extra brigade rijkswachters bracht geen zoden aan de dijk. Pas toen er werd beloofd om niks in beslag te nemen, ging iedereen weer naar huis. Wel werd de studio verzegeld. Het was intussen al na middernacht geworden.
Op maandag 25 februari was de studentenradio terug in de ether via de zenders van Radio Plus (vanaf de Campus van de VUB in Brussel) en LLN (vanaf de campus van Louvain La Neuve). s Woensdags, een week na de gedwongen close down was er een betoging in Leuven. Een vreedzaam bedoelde optocht ten gunste van vrije radio en Scorpio. Een half uurtje voor de start liet de Rijkswacht al zien dat ze ook aanwezig was. Met een indrukwekkend aantal overvalwagens reden ze rond het startplein van de betoging. Waarna ze zich terugtrokken in enkele zijstraten.
Een gewone agent wist me te vertellen dat er 150 betogers waren, ik had er minstens al het driedubbele geteld. Toen de stoet vertrok waren het er zeker duizend geworden. Ze waren uit alle hoeken van het land gekomen. De sfeer was prima. Er waren veel witte ballonnen, er werden slogans geroepen ten voordele van vrije radio en Scorpio. Minister van Cultuur Rika De Backer kreeg er wel van langs. De betogers scandeerden Barabas of De Backer.
Op het Fochplein bleef de sliert plots stilstaan. De politie die voorop reed om de weg vrij te maken had de betoging van het vooropgestelde parcours afgeleid. Plots lieten ze weten dat de stoet te laat was vertrokken en daarom direct moest worden ontbonden. Inmiddels had zich aan de staart van de betoging de Rijkswacht opgesteld. Iedereen zat als ratten in de val. Prompt gingen een aantal demonstranten op de grond liggen en schreeuwden Geen geweld, geen geweld!. Het bleek olie op het vuur te zijn.
De Rijkswacht chargeerde, de waterkanonnen werden ingezet, er vielen rake klappen. Ook mensen die op de grond lagen maakten kennis met de wapenstok. De betoging werd uiteengedreven. BRT TV die aanwezig was filmde het hele spektakel. Diezelfde avond was er al om 20:00 uur een reportage te zien in het Journaal, waarbij het uit de hand lopen van deze manifestatie terecht in de schoenen van de Rijkswacht werd geschoven. Van enige subjectiviteit kon je de openbare omroep zeker niet beschuldigen. Diezelfde dag nog om 20:00 uur was Radio Scorpio via de eigen zender terug in de lucht. Het vermogen was slechts vijf Watt, maar door de hoge opstelling van de antenne, was het signaal toch nog in een rui gebied te ontvangen.
Die dag voelde ik voor het eerst dat er iets niet klopte aan deze gang van zaken. De betoging was aangevraagd en toegelaten, maar werd in de val gelokt. Niemand van de demonstranten was agressief geweest. Ludiek is wel een perfecte omschrijving. Het was duidelijk dat iemand politie en Rijkswacht had geïnstrueerd om mild geweld te gebruiken. Zon signaal kon enkel vanuit politieke hoek komen. Ik gebruikte al eerder het woord paranoia. Dat moet haast wel. Waar was de overheid in s hemelsnaam zo bang voor?
- Eerste (en enige?) filmpje van de Moeskroense periode
Radio Gemini is hier al vaker de revue gepasseerd. Gisteren en eergisteren nog blikten we terug op de startperiode in Herseaux aan de hand van heel veel fotos. Ik rond vandaag deze Waalse trip (voorlopig) af in Moeskroen. Want die plek is tot op heden minder uitvoerig belicht.
Eerder, op dinsdag 19 september wees ik immers ook al op het bestaan van een interessant filmpje over Radio Gemini in de Kortrijkse Hallen. Die opnames dateren uit de tweede helft van 1984. Ruim een jaar eerder was er verhuisd vanuit Moeskroen.In het kader van het streven naar enige volledigheid op naar de Stationsstraat in postnummertje 7700 dus.
Het gezellige kelderpand bij de firma VANO werd in april 1983 verlaten. Nog eerder, ter gelegenheid van de tweede verjaardag van het station, op 23 december 1981, werd een korte video-opname gemaakt.
Als je heel snel kan kijken zie je achtereenvolgens Tom Bremer (JL Bostyn), Fredo Vanpoort (Frits Gevaert), Eddy Delaere (Johan Debouverie), Theo Vandeplas (Jacques Derijcker) en Pat Verhaeghe (Patrick Maes).
Klik op onderstaande link om het filmpje te bekijken.
- Extra hoofdstukje rond Minister van Cultuur Rika De Backer
In mijn artikeltje over de houding van de Vlaamse politici tegenover de vrije radios (zie gisteren), vanaf het prille begin tot nu, ben ik één politica vergeten. De eerste die met het fenomeen vrije radio geconfronteerd werd en meteen de toon zette. We moeten terug naar 1979 toen het allemaal begon. Op dat moment was Rika De Backer Minister van Cultuur (CVP). Het departement dat verantwoordelijk was voor alles wat met media te maken had. (Vlaanderen kreeg pas in 1995 voor het eerst een echte Minister van Media. Die taak ging toen naar Eric Van Rompuy).
Onder het bewind van de De Backer werd er vooral gepalaverd tussen haar christen-democratische partij, de socialisten (SP) en de liberale familie (PVV). Behalve vergaderen en praten gebeurde er verder niks constructiefs. Vooral de VEBE (Vereniging ter Bevrijding van de Ether) zette de minister onder druk om de lokale radio te erkennen. Maar zij stond daar, net als haar collega van PTT Herman Decroo (PVV) en de BRT zeer afwijzend tegenover.
De openbare omroep was vooral bezorgd dat door de komst van de lokale zenders de eigen radio-activiteiten, op dat moment BRT1, BRT2 en BRT3 , niet verder zou kunnen worden uitgebouwd. De Backer was bang voor het feit dat er een etherchaos zou losbarsten na een erkenning. Maar misschien nog belangrijker was haar vrees dat de lokale radios in handen van extreme groepen zouden vallen. Woorden die ze zelf gebruikte.
Dat lijkt verdacht dicht in de buurt te komen van een zekere paranoia. Toch was De Backer best een progressieve minister, getuige haar nooit aflatende inzet voor vrouwenaangelegenheden en cultuur. Zo ijverde ze onder meer voor de afschaffing van het verbod op voorbehoedsmiddelen en had ze een actieve inbreng in het abortusdebat.
In 1978 voerde ze het bibliotheekdecreet in, daarmee ingaand tegen velen in haar eigen partij. Dit decreet luidde het einde in van het katholieke bibliotheken. Een minister die toch niet bang was uitgevallen dus. Waar komt die angst voor vrije radio dan vandaan? Ook bij al haar opvolgers. Gevoed door een machtig extern blok? En welk zou dat dan kunnen zijn? Of is dit een open vraag?
* Dit stukje zal later toegevoegd worden aan het eerste artikel.
In het stukje hieronder lees je over de niet zo vanzelfsprekende verpopping van de BBC Light Programme tot BBC Radio 1 & 2. De Britten hadden als geen ander begrepen dat de miljoenen luisteraars van de zeezenders in een zwart gat dreigden te verzeilen, na de verplichte close down van hun super populaire offshore radiostations. Het pleit voor de overheid en de starre publieke omroep dat ze voor een alternatief zorgden. In deze compilatie hoor je hoe het openingsprogramma van Tony Blackburn klonk.
Klik op onderstaande link om naar een compilatie van dit openingsprogramma te luisteren
- Bazen bevreesd voor de komst van vrouwelijke djs
Komend weekend bestaan BBC Radio 1 en BBC Radio 2 een halve eeuw. One was de ontegensprekelijke opvolger van Radio London. Een gelijkaardig format, tal van djs die uit de offshore radiowereld werden geplukt en jingles die naast het befaamde Big L-pakket hadden gelegen. Waarmee de Britten het in alle opzichten beter deden dan de Lage Landers die na het verbieden van hun zeezenders niét voor een alternatief zorgden.
Maar in tegenstelling tot wat wordt gedacht verliepen de oprichting en de beginperiode van BBC Radio 1 niet echt van een leien dakje. Groeipijnen door beperkte financiële middelen en een strenge controle op de creativiteit waren serieuze obstakels voor erkenning bij het grote publiek. Een terugblik op een woelige omschakeling van zee naar land, zowat een halve eeuw geleden.
VAN OUD NAAR NIEUW
Het legale antwoord als alternatief op de uiteindelijk verdreven zeezenders was het gevolg van een nooit eerder geziene herstructurering bij de Britse openbare omroep. Het eerdere light programme, dat bestond uit een samenraapsel van verschillende stijlen van jazz, musical, swing en een beperkt aanbod popmuziek, werd in de nacht van 29 op 30 september 1967 door Roger Moffat definitief afgerond. Meteen werd een punt gezet aan de oubolligheid van de BBC. De daarop volgende dag werden er ter vervanging twee stations, BBC Radio 2 en BBC Radio 1 geïntroduceerd. Paul Hollingdale effende als allereerste ochtendpresentator het pad voor Tony Blackburn die met Flowers in The Rain van The Move om 08:00 uur (Benelux-tijd) het verlengstuk van de zeezenders uitzette. Aan belangstelling en nieuwsgierigheid was er geen gebrek.
AANKLOPPEN BIJ DE VIJAND
Ofschoon deze radiorevolutie breed in de media werd uitgesmeerd, beseften weinigen dat de BBC tijdens de voorbereiding een heel gebrekkige kennis had van het reilen en zeilen van Caroline, Big L, 270 en co. Vandaar dat Johnny Beerling op pad werd gestuurd om de geschikte djs te vinden. Zijn speurwerk leidde hem naar Radio London. Er werden onmiddellijk onderhandelingen met de populairste jocks aangeknoopt. De daarop volgende auditie, waarop zich 120 sollicitanten meldden, leverde het voorspelbare resultaat op: tien medewerkers van Big L waaronder Ed Stewart en twee mensen van Caroline North, Mike Ahern en Emperor Rosko, voldeden aan het gewenste profiel. Een jingle-pakket van PAMS uit Dallas en een thema gecomponeerd door de ooit geboycotte producer van de Beatles George Martin zorgden voor een flitsende vormgeving.
STRENGE REGELS
Wie van de nieuwkomers dacht dezelfde losse stijl van presenteren te kunnen hanteren, keek zeer raar op. Keith Skues, die al één en ander gewend was, bestempelde de verplichting om vooraf geschreven scripts als een enorme belemmering. De aanpak van de eindregisseur met tijdsgebonden interventies leverde bizarre taferelen op. Een volledig contrast dus met weleer toen de djs zelf het verloop van de shows bepaalden. Anderen behielden hun piratenbloed en leefden zich ongedwongen en tot algemeen jolijt wèl volledig uit. Naarmate BBC Radio 1 evolueerde werd dit rigoureuze beleid gelukkig afgezwakt en ontstond er een grotere vrijheid.
SEKSISTISCH
De BBC had overigens nogal wat vooroordelen. Zo overheerste de angst over de mogelijke komst van vrouwelijke collegas. Men vreesde voor de luistercijfers. Journaliste Annie Nightingale trok meermaals tegen deze verregaande vrouwonvriendelijkheid van leer. Haar klachten verdwenen niet in dovemansoren en leidden in 1970 tot de toevoeging van femels aan het team. De komst van Janice Long, Jackie Brambles, Zoë Ball, en Sarah Cox bevorderden het evenwicht in het personeelsbestand.
DE VERKEERDE VERSCHUIVING
De liberalisering van de FM-band in de jaren 80 was de start van meer uitbreidingsmogelijkheden. Naast de gevestigde waarden als Simon Bates en John Peel kregen aanstormende talenten als Bruno Brookes, Simon Mayo en Marc Goodier doorgroeimogelijkheden. Voldoende namen dus om met een volledige programmering de klok rond uit te zenden. Door deze explosieve groei verwaterde echter de hoofdopdracht van BBC Radio 1 namelijk de promotie van de hedendaagse popmuziek. Deze ergernis mondde in de bekende schoonmaakoperatie van 1994 uit Maar dat is een ander verhaal.
