HET VERHAAL: --------------------- Het verhaal speelt zich af in 1954 en vertelt ons hoe Teddy Daniels, een U.S. Marshal, op zoek gaat naar een moordenares die ontsnapt is uit een instelling voor geesteszieke criminelen. De instelling, Ashecliffe Hospital, bevindt zich op het afgelegen Shutter Island. Op het eiland ontdekt hij enkele bijzondere personen, zoals de dokters die een heel eigen manier van werken hebben. Teddy weet dat er iets niet klopt op het eiland, maar hij kan z'n onderzoek niet naar behoren voltooien want de dokters weigeren mee te werken. Hoe dichter Teddy bij de waarheid komt, hoe meer hij aan alles begint te twijfelen. Ondertussen ontsnappen er nog meer criminelen uit de instelling en bereikt de chaos op het eiland een hoogtepunt. Teddy kan geen kant meer uit en stelt alles in vraag: zijn partner Chuck Aule, zijn geheugen en zelfs zijn eigen mentale gezondheid.
BESPREKING: ---------------------
Als Martin Scorsese een nieuw project aankondigt, dan ritselt het celluloid een beetje. En niet zonder reden, want de regisseur heeft al zo'n veertig jaar lang een ongenaakbare reputatie. Daarom ritsel ik als kijker altijd een beetje mee. In Shutter Island werkt de filmmaker bovendien voor een vierde maal samen met Leonardo DiCaprio, een verbond dat beide heren in het verleden geen windeieren legde.
Na het biografische The Aviator en de remake The Departed, zet Scorsese zijn carrière nu voort met een boekverfilming. Dennis Lehane zette het verhaal oorspronkelijk op papier en dat zijn boeken sterke films kunnen opleveren is inmiddels wel bewezen. Lehanes Mystic River werd onder regie van Clint Eastwood succesvol verfilmd en Gone Baby Gone werd zeer verdienstelijk geadapteerd door Ben Affleck. Ook de rechten van zijn laatste boek zijn alweer verkocht. Het is het nu louter gokken welke grote naam daar mee aan de haal gaat. Lehane ligt goed in de markt.
Dat geldt ook voor Scorsese. Hij is de reden dat dit verhaal op het grote doek zo enorm beklijft. Federaal agent Teddy Daniels moet samen met zijn partner Chuck Aule een ontsnapte psychiatrische patiënte opsporen. De opdracht lijkt niet al te moeilijk, maar een instelling die enkel onderdak biedt aan mentaal gestoorde criminelen is nou niet bepaald de fijnste plek om op onderzoek uit te gaan. Bovendien is het de zwaarst bewaakte kliniek op aarde. Gelegen op een eiland en gehuisvest in een legerfort moet het onmogelijk zijn om daar zoek te geraken. Martin Scorsese speelt Cluedo met zijn publiek. Een fort, morbide inwoners, geen uitweg en van hint naar hint tot een dader komen. Toch, waar het huiskamerspel gezelligheid nastreeft, is de regisseur er vooral op uit om een ongemakkelijk gevoel los te peuteren. Dat doet hij met verve. Er zijn weinig thrillers die zo unheimisch zijn verfilmd als deze. Al bij aankomst op het eiland is duidelijk waar Scorsese heen wil. En als het gietijzeren hek van de kliniek achter de twee agenten dichtslaat, lijkt er geen uitweg meer mogelijk.
De patiënten zijn oprecht gestoord en de therapeutische intenties van de hoofdarts lijken zuiver. Scorsese zou gedegen onderzoek hebben gedaan naar de behandelingstechnieken in psychiatrische instellingen in de jaren vijftig. Een decennium waarin lobotomie de oplossing was voor ongeneeslijk gestoorden en vastbinden een effectieve manier om patiënten koest te houden. De regisseur houdt een sfeer van onbehagen vast en plaatst die als last op de schouders van zijn kijker. Aangenaam onaangenaam.
De cast helpt goed mee om zijn film mysterieus te houden. Leonardo DiCaprio en Mark Ruffalo vormen een stevige basis als agenten. Vooral die eerste lijkt met elke rol die hij voor Scorsese speelt te groeien. Het jongetje uit Titanic is hij al lang niet meer en dat reflecteert in zijn spel. Opmerkelijk is dan ook dat hij vaak onder vuur wordt genomen door critici, terwijl hij zelden slecht is. Ruffalo komt er makkelijker vanaf in de kritieken, hoewel hij als bijrolacteur natuurlijk minder verantwoordelijkheid draagt. Slecht is hij overigens evenmin.
Uitblinken doen Ben Kingsley en Max von Sydow als artsen. Ze kennen het belang van hun rol en gaan daarin op. De scheve moraal die ze er wel of niet op nahouden maken ze invoelbaar in hun mimiek, stem en intonatie, hun betrouwbaarheid blijft twijfelachtig. Driewerf chapeau voor beide heren. Gesteund door make-upeffecten maken patiënten Jackie Earle Haley en Elias Koteas de naargeestige prent ten slotte compleet.