Dwarf is een Britse sciencefiction-komedie, bedacht en geschreven door Rob Grant en Doug Naylor. De serie telt 8 seizoenen met in totaal 52 afleveringen, die werden uitgezonden over een periode van 11 jaar. Wereldwijd heeft de serie in de loop der jaren een cultstatus gekregen.
Ondanks de sciencefictionomgeving, is de serie grotendeels een sitcom. De show beleefde zijn hoogtepunt in 1994, toen de aflevering "Gunmen of the Apocalypse" een International Emmy won.
De serie draait om Dave Lister, die werkt aan boord van het mijnschip "Red Dwarf". Hij neemt tegen de reglementen van het schip een kat mee aan boord. Voor straf moet hij in de stasekamer opgesloten worden. De kat wordt opgesloten in het vrachtruim.
Kort nadat Lister in de stasekamer zit, ontstaat er een ongeluk, waarbij er cadmium II in het schip lekt. Hierdoor sterft de hele bemanning en raakt het schip dusdanig vervuild dat er geen leven meer kan plaatsvinden. De enigen die overleven zijn Lister en zijn zwangere kat.
De computer probeert het schip schoon te maken, maar pas na 3 miljoen jaar is het schip weer leefbaar en kan de computer Lister ontdooien. Lister is de laatste mens aan boord van het schip, en mogelijk zelfs de laatste mens in het universum. Om Lister wat gezelschap te geven, maakt de computer een hologram van Arnold Rimmer, het bemanningslid waar Lister het meest contact mee had vroeger. Tevens ontdekt Lister dat de nakomelingen van zijn kat zich in het vrachtruim verder hebben ontwikkeld, en zijn geëvolueerd tot een humanoïde ras. De laatste van deze humanoïde katten, The Cat, voegt zich bij het trio.
In de eerste paar seizoenen is een rode draad in de serie Listers verlangen om terug te keren naar de aarde, ondanks het feit dat niemand weet hoe die er na 3 miljoen jaar uit ziet. In het tweede seizoen ontmoet de groep de mechanoid Kryten, die zich vanaf daar bij hen aansluit. Aan het eind van het vijfde seizoen wordt de Red Dwarf gestolen en ontmanteld door nanobots, waardoor de crew moet overstappen in een kleiner schip genaamd Starbug. In dit schip spelen de seizoenen 6 en 7 zich af. In seizoen 7 verlaat Rimmer de serie om in een parallel universum de rol van zijn alter-ego daar over te nemen. Kort daarna ontdekt de crew een ander parallel universum waarin Kristine Kochanski, Listers vriendin voor het ongeluk met de Cadmium II, was ingevroren in plaats van Lister. Ze voegt zich bij de crew in het primaire universum van de serie na een reeks bizarre gebeurtenissen.
In seizoen acht wordt de Red Dwarf herbouwd door dezelfde nanobots die het schip aanvankelijk hadden verwoest. Tevens komt de hele originele bemanning van de Red Dwarf weer tot leven. Aan het eind van de serie wordt de Red Dwarf opgegeten door een virus. De crew, minus Rimmer, weet te ontsnappen naar een parallel universum, maar of ze hun aankomst daar overleven wordt niet onthuld. De serie eindigt daarmee met een cliffhanger.
Cast Dave Lister, gespeeld door Craig Charles Arnold Rimmer gespeeld door Chris Barrie The Cat, gespeeld door Danny John-Jules Holly (gespeeld door Norman Lovett in seizoenen I, II, VII en VIII en Hattie Hayridge in series III tot V) Kryten, voluit Kryten 2X4B-523P (gespeeld door Robert Llewellyn vanaf serie III en eenmalig in serie II door David Ross) Captain Frank Hollister (gespeeld door Mac McDonald)
Themas Red Dwarf bevat veel typische sitcomelementen, zoals een groep van onhandige individuen die samenleven in een kleine ruimte, en om beurten tonen hoe lui, laf of onhandig ze zijn. Tevens komen er veel sarcastische dialogen in de serie voor. Met dat alles staat Red Dwarf lijnrecht tegenover de onverschrokken ruimteverkenners die men doorgaans in een sciencefictionserie aantreft.
De serie bevat veel parodieën op bekende sciencefictionthemas en elementen, zoals tijdverstoringen, reizen met de snelheid van het licht, gemuteerde ziektes en vreemde levensvormen. Verder bevat de serie referenties naar, en parodieën op, bekende boeken, series en films (niet noodzakelijkerwijs allemaal uit het sciencefictiongenre) zoals 2001: A Space Odyssey (1968), Top Gun (1986), RoboCop (1987), Star Wars (1977), Citizen Kane (1942), The Wild One (1953), High Noon (1952), Rebel Without a Cause (1955), Easy Rider (1969), The Terminator (1984) en Pride and Prejudice (1813).
Aliens komen in de serie vrijwel niet voor, daar Rob Grant en Doug Naylor hier tegen waren.
Concept Het concept voor de show werd oorspronkelijk bedacht voor de sketchserie Dave Hollins: Space Cadet, die onderdeel uitmaakte van de Britse radioserie Son of Cliché op BBC radio 4. De sketch werd geschreven door Rob Grant en Doug Naylor. Zij haalden inspiratie uit films en televisieprogrammas als Alien (1979), Dark Star (1974) en The Hitchhiker's Guide to the Galaxy (1981).
In 1983 schreven de twee een pilotaflevering voor de serie, maar deze werd door iedereen bij BBC geweigerd omdat men dacht dat een sitcom over sciencefiction niet populair kon worden. Uiteindelijk accepteerde BBC North het script in 1986. De zender had nog een budget voor een tweede reeks van de serie Happy Families, die nooit gemaakt werd. Daarom drong producer Paul Jackson erop aan dat met dit budget in plaats daarvan Red Dwarf opgenomen zou worden. De productie liep echter nog vertraging op door een staking van electricians. Uiteindelijk werd de pilotaflevering op 15 februari 1988 uitgezonden.
Productie en regie Grant en Naylor schreven de scripts voor de eerste zes seizoenen. Ze deden dit gezamenlijk onder het pseudoniem Grant Naylor. Grant verliet de serie in 1995 om zich met andere projecten bezig te gaan houden. Naylor schreef de scripts voor de laatste twee seizoenen met een groep nieuwe schrijvers, waaronder Paul Alexander en acteur Robert Llewellyn.
Het grootste deel van de serie werd geproduceerd en geregisseerd door Ed Bye. Hij vertrok vlak voor seizoen vijf omdat hij de regie over een andere show, waarin onder andere zijn vrouw meespeelde, had aangeboden gekregen. Juliet May nam zijn regietaken over. May verliet de show halverwege de serie vanwege persoonlijke en professionele redenen. Na zijn vertrek namen Grant en Naylor naast het schrijfwerk ook de productie op zich. Seizoen zes werd geregisseerd door Andy de Emmony. Ed Bye keerde terug als regisseur voor seizoenen zeven en acht.
De titelsong werd geschreven en opgevoerd door Howard Goodall. Hij componeerde ook muziek voor de verschillende liedjes in de serie, zoals "Tongue Tied", met teksten geschreven door Grant en Naylor.
Remastered In 1998 werd ter viering van het tienjarig bestaan van de show besloten om de eerste drie seizoenen digitaal op te poetsen en op VHS uit te brengen. Dit project wordt ook wel Red Dwarf Remastered genoemd. In de nieuwe versie werden de oude schaalmodellen voor de ruimteschepen vervangen door computeranimaties en bepaalde dialogen gecensureerd. Tevens werden de scènes met Norman Lovett als Holly opnieuw opgenomen om een vaste set introfilmpjes te krijgen.
Hiatus, veranderingen, en miniserie Tussen de seizoenen zes en zeven verstreek een periode van drie jaar; mede door het vertrek van Grant Naylor als schrijver, maar ook omdat de cast en crew zich met andere projecten bezig hield. Toen de serie aan zijn zevende seizoen begon, werden er een aantal veranderingen geïntroduceerd. Zo werd de serie niet langer opgenomen voor een live publiek zoals bij veel sitcoms. Dit stelde de producers in staat om geavanceerdere decors te gebruiken, en zelfs op locatie te filmen. In seizoen acht werd de traditie om de serie voor een live publiek te filmen weer hersteld.
Het achtste seizoen zou oorspronkelijk niet eindigen met een cliffhanger, maar met een einde waarin Lister, Rimmer, Cat en Kris weer in een situatie belanden gelijk aan de eerste paar seizoenen; waarin zij als enigen over zijn aan boord van de Red Dwarf.
Een mogelijk negende seizoen ondervond veel problemen omdat BBC het project weigerde. Volgens Doug Naylor kwam dit omdat BBC liever aan andere projecten werkte. Uiteindelijk kwam het negende seizoen er niet.
In augustus 2008 maakte Robert Llewellyn bekend dat er gesprekken waren om een uur aan nieuw Red Dwarf-materiaal op te nemen begin 2009. Ook werd vermeld dat UKtelevisiezender Dave vier specials van 30 minuten zou gaan opnemen om het twintigjarig bestaan van de show te vieren. Zodoende verscheen in 2009 de miniserie Red Dwarf: Back to Earth, die zich negen jaar na de laatste aflevering afspeelt.
Toekomst Craig Charles kondigde op BBC Radio 2 aan dat in januari 2011 mogelijk begonnen zou worden aan een nieuwe reeks afleveringen. Dit is echter nog niet zeker, aldus een bericht op de officiële Red Dwarf-website.
Spin-offs De show bracht een grote merchandising met zich mee. Over de serie zijn vier boeken verschenen: Infinity Welcomes Careful Drivers (1989), Better Than Life (1990), Last Human (1995) en Backwards (1996). De boeken geven een nieuw perspectief op het achtergrondverhaal van de serie.
In 1992 verscheen het tijdschrift Red Dwarf Magazine, gepubliceerd door Fleetway Editions. Dit tijdschrift bevatte onder andere strips, interviews en nieuwsberichten. Het tijdschrift verscheen tot januari 1994.
Eveneens in 1992 ondernam Universal Studios een poging om een Amerikaanse versie van de serie te maken getiteld Red Dwarf USA. Er werd een pilotaflevering gemaakt met Craig Bierko als Lister, Chris Eigeman als Rimmer, en Hinton Battle als Cat. De pilot werd echter nooit uitgezonden, en de serie is niet gemaakt.
Sinds het einde van het achtste seizoen, heeft Doug Naylor pogingen gedaan om een film te maken over de show. Een script geschreven door Naylor circuleert al een tijd op internet. Er waren al plannen om in 2005 met de opnames te beginnen, maar deze moesten worden geschrapt omdat Naylor er niet in slaagde genoeg sponsors te vinden. Volgens Naylor was het script voor de film geweigerd door zowel BBC als de British Film Council, mede omdat ze het script te commercieel vonden.
In 2002 bracht Deep 7 een rollenspel genaamd Red Dwarf the Roleplaying Game uit.
Over de serie zijn vier boeken verschenen: Infinity Welcomes Careful Drivers (1989), Better Than Life (1990), Last Human (1995) en Backwards (1996). De boeken geven een nieuw perspectief op het achtergrondverhaal van de serie.