Op 4 mei werd de nieuwe serre van de Plantentuin van
Meise opengesteld voor het publiek. Met zijn 48 kassen
is dit erfgoed een van de grootste van de wereld.
Na Kew Gardens in London (GB) met de 'Evolution house'
is Meise de tweede met zo'n kas met een volledige geschiedenis van het
plantenrijk.
Bij het binnen treden wordt men door passende effecten in de stemming
gebracht. Op de muur zien we tijdlijnen en verklarende teksten. Het
begint uiteraard bij de grote leegte van het universum.
We zien een enorme steen met oer archea-bacteriën en groenwieren.
Langs een bruggetje stappen wij als het ware van de planten in het water mee
naar de intocht op land. In het water zijn uiteraard enkele planten nep,
want zij bestaan niet meer. Maar verder vinden we toch merkwaardige
soorten zoals de palmvaren (geen sporenplant, maar een
primitieve kegeldrager), over primitieve coniferen naar de
eerste bloemplanten.
De Wollemia nobilis staat er in al zijn glorie. Dit is
een van de merkwaardigste plantenvondsten van de 20ste eeuw, die men hier
kan zien. Het is een plantaardige dino. In 1994 stootte parkwachter David
Noble in de Australische Blue Mountains op deze 200 miljoen jaar oude
soort. Er werd een internationaal kweekprogramma opgestart tussen de
plantentuinen, met succes!
De serres van de Plantentuin in Meise zijn zeker
levend erfgoed. Zeldzame soorten worden hier geconserveerd.
Als examen voor Plantentuingids moest ik de woestijkas uitleggen met 2
collega's.
In de droogtekas zijn de droogteplanten geografisch en thematisch
gegroepeerd. Deze mix is nodig omdat dezelfde kenmerken voorkomen op
verschillende continenten.
De ligging van de woestijnen is aangeduid op een wereldkaart, voor de bank met
wat uitleg erbij.
Woestijnplanten passen zich aan, in grote trekken zoals de mens
zich aanpast aan de hitte, gebrek aan water en mineralen. 's Nachts is het
er erg koud. Ze dekken zich af met een waslaag of door de lichte kleur van
o.a. dons kaatsen zij het licht weg. Door de positie van de weinige
bladeren vangen zij een minimum aan hitte op of de bladeren zijn heel klein en
hard. Ofwel werpen zij hun bladeren af en wachten op betere tijden.
Als het dan regent kunnen ze zich in een minimum aan tijd ontwikkelen.
Sommige verdrogen en door hun bolvorm vliegen zij rond, tot het regent.
Dan werpen zij hun zaden af.
Andere planten houden hun water op door de huidmondjes dicht te houden tot het
regent. De verdikte bladeren zitten proppensvol water en vervormingen van
de stengel aan de voet (caudex) dient ook als wateropslag. Zagen we dat
ook al niet op de rug van de renners in de tijdritten!?
In de buurt van uitgedroogde rivieren zoeken de wortels zeer diep
naar water. Elders ontwikkelen zij een uitbebreid en dun
wortelstelsel zodat als het regent geen druppeltje ontsnapt. Aan de kust,
in de nevelwouden, nemen de planten uitwendig via de bladeren water op.
De mooiste aanpassing zien we bij de Lithops of levende steentjes.
Die staan in een kas naast de bank. Die kruipen als het ware letterlijk
weg tot in de grond en lijken sterk op steentjes tussen het gruis. De vensterplantjes
hebben op de enkel zichtbare top een vensterje (lichter gekleurd) waarlangs ze
het licht opvangen dat ze nodig hebben.
Dan hebben we nog de cactussen die enkel voorkomen in de
woestijnen van N. en Z.Amerika. Op andere plaatsen zijn ze ingevoerd, op
enkele uitzonderingen na (oude wereld, Afrika en Madagascar).
OP de muur staan imitaties van rotsschilderingen van inheemse volkeren : een
dorp uit de Sahara, dieren uit Z.Afrika en op de trapafbeeldingen van Navajo
indianen. In de hoek naast de doorgang naar de volgende kas is een epifyt
te zien. Dat is een plant die zich hecht op een andere, maar er
niet op parasiteert. Om de bloem open te zien moet je echter 's nachts
terug keren.
Voor de jongeren ligt er een spel klaar : "De droge dedective", een
mooie handleiding voor het observeren.
De blikvanger is het perk met cactussen, agaves, yucca's en
aloes o.a. uit Mexico. Toeval of niet : in onze keizerlijke
plantentuin leefde keizerin Charlotte van Mexico.
Achteraan in de Plantentuin staat een prachtige,
kleine serre 43f , getooid met een
metalen kroon.Het gerucht deed de ronde
dat keizerin Charlotte van Mexico dit liet bouwen.Het is echter het werk van Ballat, de
ontwerper van de koninklijke serres en leermeester van Victor Horta.
In het domein vinden we uiteraard het kasteel van Bouchout 41f .Hierover vinden jullie
alles in De heren van Bouchout en hun waterburcht in Meisevan Constant
Noppen.Dit werk is te koop in de
plantentuinwinkel en in de boekhandel.Naast het kasteel staan de gebouwen van de oude boerderij.In een van de gebouwen , waar de bezoekers
hun snack kunnen opeten in de zomer, werd aangevangen met een museum van
landbouwwerktuigen.Hiervoor kan men
terecht in Oud landbouwgereedschap van Arnold Leroy, uitgegeven in eigen
beheer en niet meer te vinden.
De kroonjuwelen van de plantentuin zijn de grote serres 42f .Het embleem van de
plantentuin is er elk jaar levend te bekijken : Victoria cruziana f . Sedert 1879 bevond zich de
plantentuin in Brussel.Sedert 1939
begon de Nationale Plantentuin zijn intrek te nemen in het domein van 92 ha in
Meise.De collecties levende planten
herbergen ruim 18000 soorten planten in de verschillende kassen en tuinen.We vinden er ook nog de Oranjerie 40f , verschillende bouwwerken zoals
kapellen of kleine paviljoenen, bruggen, vijvers en landschappen.De Dianatempel39f
met ijskelder f bevindt zich aan de
kleine ingang aan de dorpskom.Er zijn
nog enkele andere ijskelders, een niet te versmaden overwinteringsplaats voor
tal van vleermuizensoorten.
De bronzen beelden, die overgebracht werden van de Kruidtuin in Brussel, werden
bijna alle gestolen.Er is er nog een in
de serres f en een in openlucht f .Van de andere rest enkel de sokkel.
In 2014 stonden er een aantal beelden terug op de sokkels.Of de originele beelden terug gevonden zijn,
vrrag ik eens na.
Over de gift van Henri Lenaerts hadden wij het eerder.We vroegen om overal op de beelden een
eenvormig plaatje te plaatsen met de naam van het beeld en de kunstenaar.
Het mooiste stuk van de eigendom van Keizerin
Charlotte werd aangekocht door de staat voor de som van 9.876.423.075 fr. om er
de Rijksplantentuin in onder te brengen.Deze lag al benepen en te besloten in Groot-Brussel en de noodzakelijke
verbindingswegen hebben hem verder gewurgd.
De planten en de verzamelingen werden overgebracht naar Meise.
Het is een majestueus complex met een grandioos plantenpaleis en de schatten
van gevarieerde herbaria.De 91 ha 23 a
23 ca bekoorlijke warande met haar gevarieerde seizoensdecors, haar
reuzenbomen, met rustig rimpelende vijvers en kabbelende beekjes, de strelende
kleurenschakering van de loverweelde, de melodie van zacht ruisende bladeren,
de zingende vogelenkoren, de herstellende frisse lucht en de relaxerende atmosfeer,
dat alles doet ons zeggen : Meise bezit een stuk heerlijkheid van de natuur.
De plantentuin mag beschouwd worden als een van de grote en meest volledige van
Europa.
Ik citeer Prof. Robyns, Directeur van de Rijksplantentuin :
Een nieuwe rijksplantentuin is sinds 1939 in aanleg te Meise, in het park van
het Koninklijk Domein van Boechout dat door de Belgische staat op 23 december
1938 werd aangekocht.
De Staat heeft de verbintenis aangegaan het kasteel van Boechout in zijn
huidige toestand en historisch kader te behouden evenals de algemene aanleg van
het park.
Het kasteel van Boechout ingericht als botanisch en bosbouw museum zal in zijn
groots kader herinneren aan de luister van der vroegere machtige heren van
Boechout.Het zal ook steeds de gedachtenis
bestendigen van Keizerin Charlotte die er vertoefde van 1879 tot haar dood in
1927 en de bevolking dankbaar stemmen ten opzichte van het Vorstenhuis.
Jan Van den Eynde
Bibliotheek : 180.000 boekdelen en brochuren
(200.000 volumes)
Herbaria : 1.600.000 specimens (nu 3.000.000 specimen)
Musea : belangrijke houtsoorten uit alle werelddelen
Teelten : verzameling van 13.000 soorten van levende planten (nu 18.000)
Voor de vakantiemaand juli trakteert de Plantentuin
van Meise ons op een wandeling onder het thema "Planten op uw
bord". Er zijn naast de individuele folders, ook een affiche en een
boekje. Een dame vroeg mij aan 't Moment in Meise waar ze deze smakelijke
schotel kon bestellen. Ik heb haar duidelijk gemaakt dat dit niet het
geval is, maar dat ze een lekkere inheemse schotel kon gaan degusteren in de
Oranjerie.
De wandeling start in de tuin met geneeskrachtige planten (nr. 16 op het
bezoekersplan). Je volgt het logo op de paaltjes.
Van daar gaat het naar Herbetum met de prachtige Balatserre.
Door het Coniferetum gaat het richting Plantenpaleis door de Droogtekas,
Mabundu, Victoriakas en de Mediterrane kas.
Vergeet niet bij uw bezoek, aan de kassa, de circulaire en het plan te vragen,
mocht men het vergeten.
Wij wensen u veel smaakvolle planten op uw bord.
In de Plantentuin in Meise zijn op aanvraag
telefonisch 022600970 of per e-mail : patrick.bockstael@br.fgov.be
6 verschillende groepsbezoeken met een gids mogelijk.
Ze behandelen 6 thema's : algemeen overzicht, tuin, plantenpaleis,
geneeskrachtige planten, achter de schermen en de evolutiekas.
Daarnaast werden vooral voor scholen ateliers
uitgewerkt. Hier onderscheiden wij :
Wat aten de Dino's ?
Biomen
Niets is groter dan een boom.
Evolutie.
Planten in ons leven.
Voor meer details : http://www.plantentuinmeise.be
In de Plantentuin van Meise kun je momenteel een mooie
wandeling maken langs de bloeiende Magnolia's. Vraag een circulaire aan
de hoofdingang. Volg het logo op de paaltjes. Regelmatig moet je
bij deze wandeling over het gras lopen. Op een bijpassend kaartje kun je
gemakkelijk volgen en, je komt over het gras, langs het plantenpaleis in
de richting van de coniferenwandeling.
Je wordt langs 40 soorten Magnolia geleid, hybriden en cultivars of wilde
soorten. Magnolia's zijn uit China afkomstig en werden meer dan 1000 jaar
geleden als tempelboom verspreid in heel Azië door boeddhistische monniken.
In de tuinbouw werden ze duchtig gekruist en er werd geselecteerd op
bloemkleur, bloeitijdstip en op de vorm van de plant. Zo vinden we ze in
heel wat tuinen.
Voor de eerste maal zal de Plantentuin een bloem
naar haar gemeente noemen : Beauty of Meise. het is een fuchsiavariëteit
gekweekt door Marcel Michiels uit Koningshooikt.
Zo wenst de Plantentuin de vriendschapband aan te halen met de gemeente, nu er
een nieuwe burgemeester en een nieuw bestuur is.
Misschien kan één en ander bezegeld worden aan de Vriendschaptempel in ons
emblematisch park.
Op 24 juni komt er een "Dag voor de Meisenaars". Dat is een
prima initiatief, want alle inwoners van onze keizerlijke gemeente wensen
daarbij betrokken te worden.
'Beauty of Meise' is een nieuwe halfhangende,
grootbloemige Fuchsiacultivar met als kenmerken een dubbele
bloem met oudroze kelk en phloxpurperen tot lavendelpaarse kroon.
Ze werd geselecteerd door een particuliere fuchsiakweker Marcel
Michiels uit Koningshooikt. Ze is tevens de hybride van de
fuchsiacultivars 'Jef Vander Kuylen' en 'Hilda'. Op 16 september 2006 werd
ze erkend door de Nationale Belgische Fuchsiakeuringscommissie en geregistreerd
onder het nummer 6550 van de American Fuchsia Society.
Op 24 juni 2007 werd ze gedoopt in de Oranjerie van de Plantentuin van Meise
met als doopmeter actrice Vanya Wellens (Femke uit Thuis) en
als dooppeter zanger Jo Vally. Vanya is de dochter van
de gereputeerde kunstenaar Jan Wellens, die zelf enkele jaren
bloemen tekende in de Plantentuin van Meise.
Door de hoge temperaturen kun je in de Plantentuin
in Meise reeds ontluikende botten zien. De seizoenen zijn wat in de
war. Toch kun je nu een winterwandeling doen.
Ga naar het kasteel en links ervan, aan het pachthof, is de start van deze
wandeling. De paaltjes voor de aanduiding van de omloop, vertonen een ijskristal
en de planten dragen een nummer. Zo kun je 47 planten verkennen die in de
winter op zijn mooist zijn : struiken, vaste planten en bollen.
Verwacht echter niet te veel, want het blijft winter, alhoewel. De
kleuren zijn 'ingetogen en van een subtiele schoonheid'. Neem ook de
heerlijke geur waar. En vooral de schoonheid twijgen en stammen valt nu
op.
Vergeet niet je bezoekersfolder te vragen aan de kassa. Want die heb je
nodig om deze wandeling op je eentje of in gezelschap, zonder gids af te
werken.
Vanaf de lente zul je ook vrijwilligers aantreffen, die je her en der wat
kunnen verder helpen, zelfs in je moedertaal.
In de zuidhoek van de Plantentuin in Meise bevindt
zich een verzameling coniferen.
Deze oeroude groep planten bestond voor de bloemplanten. Zij zijn meestal
groenblijvend, alhoewel de Lorken, Moerascipres, Watercipres
en Glytostrobus hun naalden verliezen.Deze groep ontwikkelt vrije
zaadknoppen, daarom noemt men ze naaktzadigen.
Natuurpunt Educatie gaf een brochure uit "Sleutelen met naaldbomen".
Met de kleine bezoekerscirculaire in de hand kan men in de Plantentuin in Meise
32 verschillende exemplaren ontdekken. Je hoeft maar de paaltjes te
volgen, die beginnen achter de serren. Men kan ze indelen in Gingko's,
Taxus,Araucaria's, Cipressen
en Dennen.
Begin alvast in je onmiddellijke omgeving, met het verschil tussen een spar
en een den. De spar is onze traditionele Kerstboom,
niettegenstaande men zingt 'O dennenboom'. De dennen hebben langere
naalden en staan in groepjes van 2 tot meer.
'Top of the bill' is de Wollemia, maar die vinden wij in de
Evolutiekas.
In de Plantentuin van Meise werd een plaats
gereserveerd in openlucht voor de geneeskrachtige planten. Je komt er via
het kasteel, waar je rond gaat en langs het 'pop - art autowrak' door
het Fruticetum richting westen gaat. Er staat een hekje rond om de
plantsoenen te beschermen tegen vraat.
De verschillende soorten werden gegroepeerd per doelgroep. In het midden
staat een overzichtelijke infozuil en de naamplaatjes staan overal, zoals
gebruikelijk, bij. Je leert zo hoe je preventief je gezondheid kunt
beschermen via Fitoterapie. Huidverzorging komt ook aan bod. Te
veel om op te noemen : breng eens een bezoek!
Men kan dit bezoeken individueel of in groep.
In de Plantentuinwinkel verkoopt men een boek over deze planten, waarin we een
mooi overzicht vinden.
In de tuinshop is een boekje te koop :
"Geneeskrachtige planten" van A.J.Vletinck en J.Totte. Dit is
een goede handleiding voor gidsen en bezoekers.
(1982)
In de 16e eeuw toonden de eerste plantentuinen vooral geneeskrachtige planten. Ook nu nog maken deze planten deel uit van onze collecties. Deze tuin is een levend kruidenboek en werd in 1982 geopend. U vindt er ongeveer 350 soorten geneeskrachtige planten. Pluk ze niet : zelfmedicatie is gevaarlijk! De kunstwerken zijn van Roger Berckmoes.
We starten aan de
hoofdingang van de Plantentuin Meise en geven aan het infobord uitleg over de
missie van de Plantentuin.
We slaan af tot aan het beeld van en overschrijden de Eredreef, de Kathedraaldreef
en de Koninginnendreef.
We nemen de tweede laan links en gaan langs de Oranjerievijver tot voor de
Oranjerie.
Uitleg over het Kasteel te Meysse, de Moerascipres en de Watercipres.
We slaan links af langs de Rododendronverzameling tot aan het kasteel van
Boechout.
Uitleg over de grote delen van de Plantentuin : Engelse landschapstuin en Romantische
Plantentuin en de ligging van de themawandelingen.
Rustpunt : bezoek aan de hoeve en de winkel.
We verlaten de hoeve langs de W.C. en slaan links af naar de thematuinen.
Het Fruticetum bevat wilde soorten, kleine houtachtigen gegroepeerd volgens
verwantschap.
De Geneeskrachtige planten verdienen een grondig bezoek.
Het Herbetum herbergt de verzameling kruidachtige planten.
We verlaten dit perk via de Ballatkas en slaan links af naar het Coniferetum.
We gaan door tot aan de serres.Hier is
de uitloper van de Magnoliacollectie met de prachtige gele Elisabeth.
We gaan door de serres : lentekas, de evolutiekas, woestijnkas, de Victoriakas
(waterplanten), de Moessonkas, Mabundu, de Mediterrane kas en de Regenwoudkas.
Naar aanleiding van de herdenking van W.O.I werd gevraagd om een fietsroute
langs de monumenten en herdenkingsplaten van de grote oorlog voor te stellen.
Wij stellen volgende route voor :
Standbeeld van Karel Van de Woestijne op de grens met Grimbergen
Rooststraat
St.-Annalaan
brugje over
Knooppunt 40
Nieuwelaan
Plaat Keizerin Charlotte Plantentuin Meise
Dit
kasteel behoort toe aan de Belgische kroon en dient tot residentie van H.M.
keizerin Charlotte van Mexico, schoonzuster van onze geëerde bondgenoot dekeizer van Oostenrijk Frans Jozef.Wij bevelen aan de Duitse soldaten dit
verblijf te eerbiedigen en elke verstoring te vermijden.
Brusselsesteenweg Sinte-Maartenschool
Lazaret van de Duitsers St.-Martinuskerk gedenksteen Tillier Jules, gesneuveld te Passendaele
den 10 oktober 1918
Baudewijns Petrus, gesneuveld te rumbeke den 15 oktober 1918
Olbrechts Frans, gestorven te Baerle den 8 oktober 1918
Roelants Jan Baptiste, gestorven te Keulen (Duitsland) den 6 januari 1919
Thielemans Adolf Guillaume, gesneuveld bij den Ijzer den 23Van Buggenhout Frans Isidoor, gesneuveld te
rumbeke den 14 oktober 1918
Van den houwe Lodewijk, gestorven te Gütrow (Duitsland) den 6 januari 1919
Van der Zypen Jean Emiel, gestorven te Wolvertem den 7 februari 1919
Van Eeckhout Hendrik Joseph, gesneuveld te Adinkerke den 3 oktober 1918
Van Praet Prosper, gesneuveld bij den Ijzer den 24 oktober 1914
Arias Joseph, burger, neergeschoten door de Duitsers den 20 augustus 1914
Limbosweg
Kapellelaan
Strombeek Beverselaan
Gedenkplaat Wilhelm zu Schoenaich Carolath Op deze plaats werd op 20
augustus 1914 Prinz Wilhelm zu Schoenaich - Carolath van het
3de regiment Uhlan doodgeschoten door een soldaat van het Belgisch
leger. Hij heette Louis Van Moer, bijgenaamd de noescher. Die zat
achter een hoop kasseistenen op de huidige Nieuwelaan. De prins heeft nog
net kunnen verklaren dat de schutter een soldaat was. Anders hadden de
Duitsers Meise platgebrand.
Info van J. Anne de
Molina uit Gothas Adelboek 1915,bl.299
Prins Wilhelm Johannes Ludwig Ferdinand von Schönaich Carolath,
pruisisch luitenant van het regiment reserve Uhlanen, geboren te Mellendorf op
31 augustus 1881, overleden te Meysse bij Brussel op 26 augustus 1914 (zonder
de minste vermelding dat hij
slachtoffer
was bij een oorlogsfeit).
Hij was de ongehuwde zoon van prins Georg Heinrich Friedrich August
(°1846 +1910) en van Wanda, prinses von Schönaich Carolath (°1849 +1925)
De tekst luidt :
+
20 augustus 1914 PRINZ
WILHELM VONSCHOENAICH CAROLATH 3de regiment Uhlan
In Meise waren vroeger processies naar de kapellen
en kapelletjes.
De St.-Annaprocessie ging door op de eerste zondag van juli.
Op Sacramentsdag gingen de gelovigen 3 maal rond de kerk en werd het koor
versierd met een bloementapijt.
Op de kruisdagen in mei deed men 3 kapellen aan : de St.-Martinuskapel, de
St.-Annakapel en de St.-Antoniuskapel.Wij reconstrueren deze processieweg met een maximum traject, waarbij
alle kapellen van de parochie St.-Martinus Meise aangedaan worden.
We vertrekken tussen de pastorij St.-Martinus en de St.-Martinuskerk.We wandelen tot aan de Mariakapel van Henri Lenaerts (1) schuins over het standbeeld van
baron d Hoogvorst.
We gaan verder voorbij de beiaardbanken naar de
ingang van de Plantentuin (Meise dorp).We wandelen de Plantentuin in en slaan onmiddellijk links af en komen
aan de St.-Antoniuskapel.(2)
We verlaten de Plantentuin langs de hoofdingang en
blijven langs de Plantentuin richting dorp tot aan de St.-Annakapel (3) van 1767.
0.55 km
We steken de Nieuwelaan over en gaan over de
voetgangersbrug naar de St.-Annastraat die wij volgen voorbij de molen van De
Waet, langs de Maalbeek Keizerinlaan.We
volgen verder de omheining rond het domein Drijtoren tot aan de kleine kapel in de haag (4) 1.12 km tot aan de Leon Fischerlaan.
We nemen de Leon Fischerlaan tot de dHoogvorstlaan,
waar we links af slaan, de Koninklijke Kasteeldreef oversteken door de
Hollestraat.Daar zien we op het
pleintje de St.-Martinuskapel 1818.(5)
3.11 km
We nemen de St.-Martinusbaan en steken de
Kapellelaan over recht door tot aan de Tronkstraat, waar op een oude linde de
gedenkplaat hangt van PRINZ WILHELM ZU SCHOENAICH CAROLATH van het 3de regiment Uhlan+
20 augustus 1914met een Mariakapelletje.(6)
3.83 km
De tekst luidt :
+ 20.8.1914
Prinz Wilhelm
von Schoenaich Carolath
3de regiment Uhlan
We gaan langs de Strombeek Berverselaan tot aan de
voetgangersbrug die we oversteken tot in de Hendrik Van Dievoetlaan, die we
volgen en we slaan rechts af de Zonnelaan in voorbij de villa van Salu en het
kasteel van Hasselt.We steken de
Nieuwelaan over naar de St.-Elooikapel.(7)
4.890 km
Naast deze kapel volgen wij de Hasseltbergstraat en
dalen af naar het dorp door de mooieSt.-Elooiweg.Her en der staan
nog beeldjes van St.-Elooi.(8) 6.11 km
Aan de Mankevosstraat gaan we links en slaan af in
de Landbeekstraat.We slaan rechtsaf de
Blauwenberg en nemen onmiddellijk links de O.L.Heerweg tot aan het voetwegje
rechts.Daar hangt een gevelkapelletje van het heilig Mariajaar.
(9) 6.84 km Deze gevelkapelletjes
zie je nog her en der op de huizen.
Door het voetwegje gaan we tot aan de Pater Pirelaan
en vervolgen het voetwegje links naar de Krogstraat.Daar slaan we links af en even verder rechts
de Beiaardlaan in tot het einde aan de wijkkapel
van Henri Lenaerts Mariajaar 1954.(10) 6.400
km
We volgen de August Van Doorslaerlaan enstappen richting dorp tot aan de Onze Lieve
Heerweg.Daar slaan we linksaf tot aan
de Krogstraat, waar we rechts klimmen tot aan het Chiroheem.Hier werd de Mariakapel, die door Herman Boon pr. gebouwd werd met de
wijkmeesters van de K.W.B. , gemetst door Albert Nica en gerestaureerd in 2000
door zijn kleinzoon en Jef De Cuyper.De
burchtgravinne werd gemaakt door kunstenaar Julien De Roover in gewapend beton. (11) 6.900 km
Wij begeven ons naar ons vertrekpunt aan de
St.-Martinuskerk. 7.000 km
1.We starten aan de St.-Martinuskerk (16 -17de
eeuw), opgetrokken in witte zandsteen uit de streek.In de toren hangt een nieuwe beiaard
met 56 klokken.Beiaardconcerten in de
zomer s zondags om 18 uur.Binnen muurschilderingen
met renaissance inslag (2de helft 16 de eeuw).
Op het kerkplein het standbeeld van baron dHoogvorst,
burgemeester in 1807 tot 1866 van Meise, Nieuwenrode en Wolvertem, aanvoerder
burgerwacht en in 1831 lid van het voorlopig bewind.
Van hieruit zien we de uilenkast in de dakkapel gericht naar het zuidoosten.
Tussen de beenhouwerij en het funerarium : ontmoetingsruimte
en biblioteek.
We steken de Brusselsesteenweg over en gaan naar
2. Tuin pastorij (17de eeuw).We bevinden ons op de hoogtelijn 40 m.Dit gebouw was vroeger pastorij en nu
gemeentehuis :
nestkastjes mezen koolmees en pimpelmees, oude hulst meer
dan 150 jaar (invloed licht op bladeren en regen op bladeren), specht, vijver
(eenden , waterhoentje) overloop langs schof naar vijver
3. August Van Doorslaerlaan : - A. Van Doorslaer, kapaf, was een bediende die voor het cantonnement
instond voor het groen langs de straten, o.a. voor het vellen van bomen,
vandaar zijn bijnaam.Hij richtte in het
bijgelegen Wolvertem destijds een coöperatieve op voor de bouw van een
mouttoren in de Stationsstraat.Hij liet
het kerkhof ontwerpen door Salu en werd er als eerste begraven.
4. Onze Lieve Heerweg : hoogtelijn 50 m - waterafvoer gescheiden van de riool (O.L.H.-beek),
- Smits : den, verschil tussen den en spar aanleren, witte abeel, kastanjelaar
- tuin van aannemer : verschil speenkruid, boterbloem en dotterbloem; look
zonder look, nest merel; bermbeheer
- park van dokter Jacobs : kastanje, hazelaar, specht, eksternest, vijver,
tuin,
- weide Haeck : achterkant gerestaureerde hoeve, O.L.H.-beek, fruitbomen ; es,
eksternest,vlier, haagbeuk
5. Blauwenberg : vlier en hazelaar
6. Landbeekstraat hoogtelijn 50 m : jonge
hulst; verkaveling en speelplein
7. Mankevosstraat : ingang 1 Buitenweide, overzicht Z
: hoogtelijn 52,5 m : els, Canadas, verschil met Italiaanse populier,
moeras, weide 8. Voetweg
naar Ammanstraat : zicht op St. Elooistraat : hoogtelijnen van 47,5 tot
70 m - reliëf : panorama op de heuvelrug, hoogste punt Hasseltberg ,
panorama Meise dorp van waar we komen, boomgaard met fruitbomen en notelaar,
wijngaard aansluitend op de Buitenweide oost
9. Zerlegem : hoogtelijn 65 m, ingang 2
Buitenweide, overzicht N : olm, Canada, schietwilg, zicht op een verwilderd
deel van de verkaveling, speelplein langs de Kraaienbroeklaan;
10. Mankevosstraat : hoogtelijn van 47,5 tot 72,5 m -
oude heirbaan ; kleine landschapselementen die de Buitenweide verbinden
met de Berenput; es
hoogste punt van Meise 75 m met panorama op laag België tot Breendonk
scheiding laag en midden België; zeswegjes wandeling en
terreinstudie Martine; enkele oude bomen, vernieling berm naast weide in een
put die ontstond door zandwinning, els,wilgen, knotten wilgen, berk, olm, den
Juist voor de versmalling slaan we links af door de veldweg
naar de
11. Berenput : hoogtelijnen 60 tot 50 m - kuifmezen,
bonte specht, koppel eenden, eksternest, Vlaamse gaai -moment stilte om het geluid van de vogelzang
op te nemen, poel; vlier, speenkruid,sleutelbloem,aronskelk (gevlekte en
gewone), kwelzone; beek die naar de vijver van dokter Jacobs loopt
12. Van den Eyndelaan : Jan Van den Eynde burgemeester
en schepen Meise, auteur geschiedenis Meise en Eer aan onze helden
13. wegje tussen veld en weide :watermunt, moerasdotterbloem,
oud parkje met rustieke bomen :
14. Daenslaan : sociale wijk.We nemen de voetweg naar O.L.Heerweg en gaan
zo terug naar de kerk
Meise
heeft een keizerlijk verleden door de aanwezigheid van
keizerin Charlotte van Mexico in het kasteel van Boechout in de Plantentuin
Meise tot 1927. De prachtige magnolia's staan in bloei in het domein.
Meise heeft nog andere troeven. Ik zal het enkel over enkele
meerwaarden hebben. De huidige gemeente heeft 8 kerken,
die aangedaan werden in de acht-kerkenloop (30 km), nu uitgebreid tot het
traject van de Eddy Merckxroute. Eddy woont onder de
St.-Brixiustoren in Rode.
In de St.- Martinustoren hangt onze nieuwe beiaard met 56 klokken. Op 8
mei 2006 zullen die weerklinken op de beiaardfeesten met
een Hollandse aan het klavier, Nan Loos, naar aanleiding van de viering van 25
jaar Meise - Waalre verbroedering. Luisteren kan men op de luisterplaats
voor onze oude beiaard met zijn 47 klokken (8 vermist, klavier en automatisch
klokkenspel moeten nog geplaatst worden). Dus Meise heeft 2
beiaarden.
De acht parochies (kerktorens) van
Meise zijn : Oppem, Rode, Westrode,
Wolvertem, Meuzegem, Rossem, Imde en Meise. Op de St.- Martinustoren
ontbreken nog steeds de haan en het kruis. Ik zit ondertussen in mijn
reeks cursiefjes "Toren roept haan" al aan nr.
165. Ik beloofde destijds afleveringen te produceren tot alles weer in
orde is. Want het is geen zicht. Onze kerk lijkt wel een moskee.
Baron d'Hoogvorst stond er in de Randkrant ook maar triestig bij. Ze
gebruikten een foto waar hij getooid is met twee meloenen op
zijn daken (hoofd en hoed).
Zondag 1 mei wordt in Meise 8 mei gevierd. De officiële feestdagen zouden
voorrang moeten krijgen. Maar burgerlijk gingen de beiaardfeesten
voor. Op kerkelijk vlak wou de pastoor (of was het de parochieploeg) ook
een andere dag. We vervoegen dan maar noodgedwongen de dag van de arbeid.
De vorige twee teksten waren de eerste op mijn blog
"sib". Door het overlijden van Herman Boon pr. en de vele
reacties en vondsten, heb ik deze omgedoopt.
In deze reeks wandelen wij langs Meises erfgoed. In het ledenblad
van de KBG van Meise publiceerde ik cursiefjes onder deze benaming over het
autochtone Meise. Maar bij een wissel van het bestuur waren de
teksten niet meer welkom. Daarom vinden jullie ze nu hier en in het
ledenblad van de heemkundige kring Berla. Daar hebben ze mijn initiatief
overgenomen en Erfgoedcel Meise opgericht. In het kader van deze
erfgoedcel nam ik de coördinatie op mij voor de parochie Meise.
In een excel-tabel worden alle zichtbare erfgoedelementen opgenomen met een
aantal gegevens. Acht leden van de werkgroep verdeelden de 8 parochies
van onze gemeente Meise. Op dit ogenblik is de tabel ongeveer rond voor Meise
en Rossem. Oppem zal snel volgen.
Ik neem u de komende weken mee langs de relicten uit ons keizerlijk verleden.
Wisten jullie dat op de grens tussen Meise en
Grimbergen in de Rooststraat een standbeeld prijkt van dichter Karel Van de
Woestijne, een van onze klassiekers.1f Hij behoorde tot de bewegingVan Nu en Straks1893 1914. Hij kon de ziel tot lied
omtoveren.De gedenksteen
staat er maar troosteloos bij.Het groen
errond overwoekert en verbergt het monument.Een plaatje met uitleg zou niet misstaan.
De
tekst onderaan, op de grafsteen is onleesbaar en luidt : Mijn vriend Gij hebt een der schoonste sterren van Brabant gezien en die ligt aan de poorten van Brussel.
De vraag is : wat is een der schoonste sterren van Brabant ? De parel van
Brabant of het keizerlijke Meise ? Meise (met zijn keizerin Charlotte) was tot 1132
moederparochie, ook van Grimbergen en Strombeek. In dat jaar werd door
toedoen van de Berthouts het patronaat of begevensrecht overgedragen aan de
abdij van Grimbergen.
Zo werden de rollen omgekeerd en kreeg Grimbergen de bovenhand.
Over het brugje is de molen De Waet. In Meise,
onder de toren van St.-Martinus staat volgens A.Jacobs de verkeerde
foto op pag.22. Als dat klopt werd die foto eerder 2 maal fout gepubliceerd.
Drukker A.Van Praet uit Meise gebruikte een cliché uit Le patriot illustré
voor de bewuste postkaart. Vroeger stond in de onmiddellijke omgeving een
boerderij f M38 Een beetje verder staat Villa St.-Anne. Dat was
vroeger een café-restaurant van de gebroeders Parmentier. fM39 Door de St.-Annastraat (vroeger Beekstraat) komen we voorbij het sportcentrum
De Nekker. Over de beek zien we de vijver van het domein van baron Jean Paul
Van Gijsel van Meise.
Maar we steken de A12 over en belanden bij de Sint Annakapel. 2f Vroeger kwam hier de processie
langs.Na de restauratie op van de kapel
24 juli 2011 werd deze processie nog eens overgedaan, en werden de drie beelden
van St.-Anna ten drieën geplaatst.
Dateert van 1757 Reeds vroeger vermeld door
Harrewijn in zijn panoramisch zicht van de heerlijkheid van Boechout.
De heilige Anna wordt meestal afgebeeld als St. Anna ten drieën met zittend
de kleine Maria op haar schoot die de kleine Jezus vast houdt. De meest
bekende afbeelding is die met Maria als meisje aan haar zijde. Een
andere is als matrone met een hoofddoek en een groene (hoop) en rode
(liefde) mantel of kleed.
Haar feestdag valt op 26 juli, samen met de heilige Joachim, haar man.
In de Plantentuin staat deze kapel aan de buitenkant op de Nieuwelaan, ter
hoogte van de voetgangersbrug. Ze werd onlangs gestut omdat de balk boven de
deur vermolmd is en verzakt. De deur kon niet meer open en er was gevaar voor
instorting van het metselwerk boven de balk.
Er is een barst boven de deur in het metselwerk. Een stuk van de houten
lambrizering is afgebroken, maar staat in de kapel. De deur is geforceerd en
staat alle dagen open. Een kasseisteen houdt ze dicht. Binnen is het niet
beter. Een laagje verf zou wonderen doen. Een van de metalen versieringen is
afgebroken en verdwenen. Op het altaar liggen twee gebroken heiligenbeeldjes
van Maria.Het St.-Annabeeld
ontbreekt.Ik heb er een
geplastificeerde pagina uit het internet met de afbeelding in geplaatst.
Er was vroeger een afspraak met de vorige directeur Ernest Petit van de
Plantentuin. Die stelde de sleutel ter beschikking van enkele parochianen. De
sleutel is terecht, maar dient tot niets meer. Er is ook nog een altaarkleed
dat de kapel opfleurde bij de jaarlijkse processie.
Wij hopen dat de kapel eerstdaags gerestaureerd wordt en zijn bereid
vrijwilligers te leveren.
De gemeente beloofde herstelling in samenspraak met
de diensten van de Plantentuin. Als dit gebeurd is zullen wij een nieuw beeld
plaatsen, want er stond een beeldje in van Maria. Kan iemand zo een beeld
schenken aan de Plantentuin ?
Ik vernam dat het oorspronkelijke beeld nog zou bestaan, bij een particulier
uit Meise.Het zou in veiligheid
gebracht zijn tijdens W.O.II.Moest de
beschermer zich bekend maken zouden wij daar dankbaar om zijn.
De restaurering is ondertussen een feit.In Het Laatste Nieuws werd hierover bericht
met een foto.Kerk en Leven publiceerde
ook een foto met de arbeiders aan het werk.
Vroeger kwam de processie hier langs op de kruisdagen. Zij trok zelfs, toen de
keizerin nog leefde door de Plantentuin en hield halt aan het kasteel. Onder
het balkonnetje werd een altaar opgericht. De keizerin keek toe van op het
balkon.
Eens over het brugje van de A12 verpozen wij even voor deze historische
kapel.
Volgens pastoor Boon valt deze kapel onder de jurisdictie van de Plantentuin
van Meise.
Wij gaan langs het fietspad naar restaurant Napoleon. fM185
Het beeld 1.2. De vruchtbaarheid 3f van Henri Lenaerts staat aan de kleine ingang van de Plantentuin
van Meise sedert 1953. De naam kreeg ik van Herman Boon pr. In de dienst
Cultuur noemen ze dat beeld Zittende Boerin en in de volksmond hoor je nogal
eens de moeder van Jan Wellens. Deze verkeerde namen spruiten voort uit
onwetendheid, gekoppeld aan fantasie. Jan Wellens is uiteraard bekend in Meise
als betere kunstenaar. Maar die is wel bekender en jonger dan Henri Lenaerts,
maar voor zover ik weet beeldhouwt hij niet.
Aan de Mariakapel 4f van Henri Lenaerts knaagt de tand des
tijds ongestoord verder. Het metaal roest weg.Ondertussen is ze gerestaureerd.Ze werd gemaakt naar een ontwerp van Jos Van humbeeck en het beeld is
van Henri Lenaerts.Er bestaat een postkaart
van bij Nels waarvan de foto op naam staat van Maes.
Na de Mariakapel aan de baron en het Mariabeeld van het kapelletje van het
Kasteelveld 5f dat verdween en
vervangen werd, schonk Henri Lenaerts, na zijn geslaagde tentoonstelling in de
Plantentuin de gemeente onlangs 4 beelden. Ze staan in het dorp. Levensvreugde
8f en Eenzaamheid
9f staan op het Oud - Strijdersplein
aan de kerk. Voor het Willy Van den Berghecentrum (met zijn vele andere namen :
Wauwer, Sporthal, Leertuin, Cafetaria, Sport en Recreatie, Muze ) staan De
vlucht van Icarus 10f DSCF00346en De geboorte van Venus
f349.
Deze beelden zijn goed bekend bij onze petankers, die in de onmiddellijke
nabijheid hun geliefkoosde sport beoefenen. Van kunstenaar Henri Lenaerts is geweten dat hij in Meise kwam
wonen. Zijn eerste atelier was in de Boechtstraat (toen Cuyperstraat), achter
de schoenmaker in het smalle gangetje naast de beenhouwerij van Michel Van der
Veken (later kaaswinkel en nu bakkerijketen "Au croquant" - Meise,
Vlaamse gemeente weet je wel!). Daar leerde ik hem kennen en tekende hij mij
als kleine jongen in houtskool.
Daarna verhuisde hij, zoals wij trouwens, naar de parochie Rode op de Vilvoordsesteenweg. Zijn atelier is nog te zien langs de
Oude Vilvoordsebaan, die hiermee parallel loopt. Momenteel woont hij in
het Noorden van Spanje.Hij overleed
einde 2006.
In het totaal staan er dus momenteel in Meise 6 recente kunstwerken in het dorp
en 2 in onze Plantentuin, van onze plaatselijke beeldhouwer. Wij dringen er dan
ook op aan dat ze alle hetzelfde naamplaatje krijgen, zoals er nu reeds 4
aangebracht zijn. Dat zou onze gemeente verrijken qua stijl en zou de bezoekers
kunnen verblijden met de gedachte : in Meise zorgen ze toch voor hun
erfgoed. Want om de zorg voor ons erfgoed gaat het ons toch!
Bovendien zou Henri Lenaerts in aanmerking kunnen komen voor de titel
"ereburger van Meise".Ondertussen schonk zijn stichting een reeks kleine beelden die tentoon
gesteld staan op de eerste verdieping in het administratief centrum in Wolvertem .Er zijn echter enkele onnauwkeurigheden in de
tekst geslopen.De gmeeente werd
hierover ingelicht, voorlopig zonder gevolg!Bezoek eens zijn website : www.henri-lenaerts.be
Het standbeeld van baron d Hoogvorst is dringend aan een opknapbeurt toe.
Reeds jaren ontbreekt het lemmet van zijn zwaard. 15f DSCF0175 Ik heb daarvoor Jos Chabert aangesproken, want de
grond waarop dit standbeeld staat, zou eigendom zijn van de stad Brussel.
De burgemeester van Brussel, oud Meisenaar, Freddy Thielemans, zou dat kunnen
regelen. De toen nog minister Jos Chabert was bereid hiervoor te zorgen, maar
hij wou wel zwart op wit het bewijs dat Brussel bevoegd zou zijn. Bij navraag
op de gemeente en bij heemkundigen bleek, dat hiervan niets op papier zou
staan. Nochtans werd de strikvraag : Waar staat het standbeeld van de baron
?, herhaaldelijk gebruikt in de autozoektochten van de V.T.B. (opgesteld door René
Bellemans, de betreurde 1ste voorzitter van de heemkundige kring Berla
- Meise). Weet iemand daar meer over of ken je dat document ? Bezorg het
mij a.u.b.
In de gloriejaren van de verkiezingen werd er eens affiche met de kop van Jos
Chabert, geplakt op een zeeppoedertonnetje, op het standbeeld geplaatst, dit
tot grote ergernis van de bewonderaar(sters)s van de generaal van de
burgerwacht in 1830. Ik heb onlangs de stamboom van d'Hoogvorst
samengesteld. Want Ingrid van der Linden d'Hoogvorst
werd onlangs bijgezet in de crypte van de St.-Martinuskerk.
9
Beiaardbanken
Als we van aan de ingang Meise-dorp naar het centrum wandelen staan er tussen
de monumentale
bomen banken opgesteld, die de oude luisterplaats vormden voor onze eerste
beiaard.12f
Tussen twee muurtjes werden twee zware planken aangebracht : een voor de
rugleuning en een voor het zitten. De namen zijn in de bovenste plank
gesculpteerd tussen twee klokjes.
Het is gotisch schift en de letters zijn verguld. Zij dragen
de naam van : August Vermeylen, Jef Denijn, August De Boeck, Pieter Brueghel,Paul Gilson en Arthur Meulemans. Er kunnen nog 5
banken bij.
De nieuwe beiaardbanken 13f dragen
volgende inscripties : V.Z.W. Vrienden van de Beiaard Jules Van Campenhout, burgemeester Meise 1947 1976 Jef en Irma Claes, pastoor T. Brams,
familie Van Gijsel De Heu,
Drie banken vermelden mensen die iets te maken hadden met
onze oude beiaard : Staf Nees, Jef Van Hoof, J. Lettens, de dichter, de belleman Herman Boon pr. °
23.5.1930 - + 5.5.2005, onderpastoor in Meise van 1.9.1957 tot 1968;
deze plaat werd onlangs naast die van pastoor Brams geplaatst.
De bank voor het gemeentehuis met "dr. Jan Van den Eynde"
werd aangevuld met
"V.Z.W. Vrienden van de beiaard"
10
Oude beiaard
Wij belanden zo bij de oude beiaard 18f
, geklasseerd als uniek instrument, dat intact moest blijven en bespeelbaar
volgens Monumentenzorg.De huidige
toestand is bedroevend.Van de
resterende 39 klokken van de 47 oorspronkelijke werd een monument gemaakt.Gelukkig dacht de gemeentelijke ingenieur
eraan, dat zo te laten ontwerpen, dat het met minimale aanpassingen zal kunnen
bespeelbaar gemaakt worden.Maar het
klavier en de historische trommel bevinden zich in een loods in de
Stationsstraat.De 8 kleinste klokjes,
die voor de plaatsing verdwenen waren uit de open werf van de in aanbouw zijnde
bibliotheek, blijven spoorloos.
Van uit het Beiaardcomité werd voorgesteld ze te vervangen door een goedkope
versie.Maar in de optiek van het
bespeelbaar te houden, zou het aangewezen zijn ze terug te vinden of te
vervangen door gelijkaardige klokjes.In
het beiaardmuseum in Mol, waar onze beiaardier ook regelmatig speelt, hebben ze
er bewaard, van hun oude beiaard.Misschien kan er naar een overeenkomst gestreefd worden om er 8 uit te
lenen of te verkopen.Er wordt contact
genomen.Anders moeten wij ingaan op het
mondelinge voorstel van baron Jean Paul Van Gijsel om ze te vervangen door
volwaardige splinternieuwe.
Tijdens een bespeling met hamertjes door beiaardierEddy Mariën en leerkracht van onze
Muziekacademie (../../..) leverde Michiels 8 vervangklokjes.Wij begrijpen niet, waarom de gemeente die
niet aangekocht heeft.Zo zou ten minste
één van de verplichtingen van Monumenten en Landschappen vervuld zijn.
De oude beiaard werd gegoten door Michiels in Doornik in 1950.Het werden 47 klokken, waarvan dus 8
vermist.Een volledig instrument zou ook
een si-mol en mi-mol bevatten.Aanvulling
was de eerste optie (actie orde si-bemol), maar er werd geöpteerd voor een
nieuwe met 56 klokken.
De gulle mecenas Jan Van Gijsel, kreeg rechtover het monument een
borstbeeld.Hij waakt als het ware over
het monument.
11
Parochieschool St.-Maarten
Achter het standbeeld van baron dHoogvorst staat de gebouwen van het klooster
en van de vrije school, geschonken door gravin Amedée de Beauffort aan de
zusters van Maria van Pecq of Braine.Hier woonde later Herman Boon pr. toen hij onderpastoor was in
Meise.Nu is dit de
St.-Maartenschool.Boven de voordeur van
dit historisch gebouw staat de inscriptie: Aan de weledele gravin geboren Roose de Baisy stichtster dezer school
in 1861, gedurende gansch haar leven weldoenster der armen en ieverige
beschermster van alle werken van weldadigheidAmedée de Beauffort slotvoogdes van Bouchout geboren te Brussel den
13den juli 1809 en er overleden den 18den december 1873.Ingehuldigd op den 12den juli 1905.Hulde en eerbiedige dankbaarheid der inwoners
van Meise.F De inhuldiging werd uitvoerig beschreven door Edwin Ganz.
In een nis bovenaan de voorgevel staat een mooi Mariabeeld. F En
juist voorbij de poort staat er op de gevel van het bureau van de directrice
een bas-reliëf van St.-Martinus. f
Het verdwijnt in het wit van de gevel.Als het gemaakt was uit harde steen zou de verf- of kalklaag er eens
afgehaald kunnen worden.Maar het is
helaas plaaster.Een kadertje zou het
alleszins doen opvallen.Het werd
gemaakt door mevrouw Anita Van Raemdonck, de oma van Dimitri en Tom, toen ze er
school liepen. Naast het klooster was vroeger de bakkerij Van Malderen,
die helaas afgebroken werd voor een bank en appartementen.Het misstond alleszins tussen het klooster en
de rij huizen met trapgeveltjes van aan het huidige restaurant Van Looven tot
en met de tandarts.Wij hopen dat de
voorgevel van de bank het totaalbeeld niet zal ontsieren.
In 2012 werd het schoolhuis afgebroken, behalve de historische voorgevel.In de kelder werd een onderaardse gang bloot
gelegd, die vermoedelijk naar het kasteel van Boechout loopt.De vondst werd verzwegen, om geen vertraging
van de werken te veroorzaken!
12
Beelden
In de onmiddellijke omgeving van de banken prijken de borstbeelden vn twee
prominenten uit Meise van Alfred Daelemans 19fen Jan Van Gijsel 20f .
Jan Van Gijsel stond reeds lang binnen in het gemeentehuis (vroeger
pastorij).Bij de inhuldiging van de
nieuwe beiaard, werd een replica buiten geplaatst.Zo kan iedereen herinnerd worden aan de
mecenas, die het grootste deel van de oude beiaard bekostigde.
Op zondag 20 oktober ., na de hoogmis van 10.30 uur, togen de gelovigen en de
gelegenheidsmisgangers, naar de tuin aan de bibliotheek.Voor de ingang van de stripoteek, naast het
tuinhuisje, prijkt het borstbeeld van monseigneur Alfred Daelemans.Hij was jaren lang de grote baas van het
katholiek onderwijs in de Guimardstraat.In onze gemeente was hij magister van de broederschap van Sint -
Elooi.Voor zijn buren op de
Brusselsesteenweg was hij een minzame, vriendelijke buur.
Het beeld is van kunstenaar - leerkracht Adelin De Craene uit Hertsberge
(Oostkamp).Hij wou een beeld maken van
de monseigneur, die hij altijd als zijn mentor beschouwd had. De huishoudster mevrouw Van de Putte vernam
dit en zo werd het beeld gemaakt voor zijn geboortedorp Puurs.Het bronzen beeld in Meise is een copie van
het origineel.
Wij zijn met onze wandeling langs Meises erfgoed
beland op de Krogstraat aan het Chiroheem. 23fVroeger was dat een lemen huisje, bewoond door Poempër va Polienus, de
bezembinder en klokkenluider. f M49
Maar waar we het nu gaan over hebben zijn de religieuze kunstwerken. Op de
gevel, helaas overschilderd, zien wij een metalen afbeelding23.1f van twee jongens, die de handen reiken
naar Christus, van de hand van kunstenaar Karel Meert uit Asse. Op de
oorspronkelijke tekening hiervan stond een jongen en een meisje. Maar toen het
werk uitgevoerd werd waren de jongens en de meisjes in de Chiro nog gescheiden.Daarom liet Herman Boon pr. Het hertekenen
tottwee jongensfiguren
Op het plein staat een Mariakapel 23.4f , Burchtgravin, naar een ontwerp van
Herman Boon pr. en gemetst door vader Nica en gerestaureerd door mijzelf met de
kleinzoon van de man. De burchtgravinne werd in beton gegoten door Julien De
Roover, het duiveltje doet al van de Kunstkring en Natuurpunt.
f M161,1 Jef De Cuyper, Jan Bogaerts Herman Boon I en de Jong Knapen
In Jeugdclub Knodde is een van de religieuze kunstwerken verdwenen onder een
laag mortel.
Het Laatste Avondmaal 23.3ftoonde in
zwart - wit de twaalf apostelen met Jezus die bediend worden door Maria. De
schetsen van onze proost ter voorbereiding ervan, zijn gered uit de archieven
van de Chiro (gedeponeerd in het parochie-archief). Het zou prachtig zijn als
een van onze kunstenaars deze muurschildering herschildert. Wie doet dit
voor onze jeugd in onze parochie ?
Wie waren die twaalf apostelen in die periode ? Het schilderij stond op de muur
van het lokaal van de aspirant - leiders. Volgens mij waren dat : Jan Bogaerts,
Roger Cooreman, Jos Van Nieuwenhuyzen, Raf Meyskens, Jef De Cuyper, Frans
Heyvaert, Oscar Wellens, Jef Van Gompel, Wilfried De Goeyse, Jean Potums, Hugo
Ooms en Paul Van de Velde.
Ik nam onlangs contact met het CRKC om het bestaan van deze religieuze
kunstwerken te signaleren, indien onbekend. Want ik blijf het onderstrepen, dat
het werk van Jan Beekman, in het leiderslokaal, een enorme waarde heeft. En dat
is niet alleen financieel. Het is het moderne equivalent van de verrijzenis
volgens het Nieuw Testament. 23,2f De muurschilderingen in onze kerk,
vooraan rechts, geven het laatste oordeel, versie oud testament. Wij hebben er
niet om gerouwd, toen alles netjes overschilderd werd. Onze kerk zag er van
toen af wel wat kaler uit dan nu. Dank zij het overschilderen zijn ze ook
gered. Ik vind het alleen jammer dat de paalschildering van de Heilige Petrus
niet mee gerestaureerd werd. Want die was veel origineler dan de rest.
Binnen in de andere lokalen treffen wij nog aan :
Kruisbeeld
in ceramiek van Joost Maréchal (lokaal 5) 23,7f
Kruisbeeld
in ceramiek van Van de Weghe (lokaal 4) 23,6f
Lieve Vrouw
met kind, 3 tegels in ceramiek van Joost Maréchal (lokaal 4) 23,5f
4.Kruisbeeld
in brons van Hein Pohlenz (lokaal 1) verdwenen
Lieve Vrouw
in opaline van M.W.Plettenberg (lokaal 5) verdwenen
Kruisbeeld
van R.De Pelsmaecker (lokaal 3) verdwenen
Lieve Vrouw
op glas geschilderd van Kamiel Cauwenbergh (lokaal 3) verdwenen
Fakkel en
siertekst van Willem Rosiers (lokaal 3) 23,9
Vroeger hadden wij onder de toren van St.-Martinus
een heuse danstempel.Het huidige Carpet
2000 was vroeger een stamënee met prachtige danszaal, één van de lokalen van
fanfare Concordia (de ëzzels).
Bij verbouwingen legde men onlangs het prachtige parket van de dansvloer
bloot.Dit zal gerestaureerd worden.
Waar vroeger het podium stond kwamen naïeve muurschilderingen te
voorschijn.Zij werden waarschijnlijk
aangebracht als decor voor één van de toneelstukken die er opgevoerd
werden.Op het tafereel staat op een
huisje : Rainer Tipping Painters.
Daarover vinden we meer in Het toneelleven in Meise van Piet De Cuyper, lid
van de orde van het gulden masker.Piet
richtte daar zijn Ontdek de ster wedstrijden in.Hij deed er eens een act met een ladder met
Wilfried De Goeyse als partner.Hij
beklom de ladder en moest eraf vallen.Wilfried, die hem moest opvangen, draaide zich op het cruciale moment
om, en Piet kwam plat op de planken terecht.Gelukkig zonder ernstige gevolgen.Ik ben toen opgetreden met Michel Verbeeck, met acrobatie.Wij hebben daar ook eens poppenkast gespeeld
voor de komplete Chiro met de ouders en sympathisanten.We speelden de wraak van de rode hand.Het spel werd opgefleurd met het ontsteken
van Bengaals vuur, als de hand verscheen.
Boven de danszaal was de thuishaven van de reuzen Jan en Mie van Meise.De originele reuzen stonden daar ook, tot ze
na een ruzie in de fanfare, verkocht werden aan iemand die aan de zee zou
verblijven.Na een ruzie in het
Beiaardcomité plaatsten we ze weer op hun oorspronkelijke locatie.Maar de huidige reuzen zijn een replica in
isomo.Ondertussen vonden ze een
onderkomen in het tuinhuis van de pastorij St.- Martinus.
Toen Bobbejaan Schoeppehuwde en toen
die in Meise woonde in dedHoogvorstlaan , hield hij een volksbal in het Kursaal van Meise.Ik heb toen alles meegemaakt.Het was wijlen Louis Neefs die de presentatie
van de artiesten opnam.
Het pand was sedert 1906 eigendom van burgemeester Puttemans die onze gemeente
bestuurde van 1914 tot 1933, toen Jan Van den Eynde de sjerp overnam.
Puttemans baatte er een brouwerij uit : brasserie Saint Martin.In de prachtige gewelfde kelder, ontdekten we
een tunnel, die naar de overkant van de straat liep in de kelder van het
vroegere Boeken en C.D.s De Cuyper.Dat gebouw diende als pakhuis van de brouwerij.De werklui rolden de vaten door de tunnel.
Toen de riool aangelegd werd op de Brusselsesteenweg, werd de tunnel
onderbroken.
In 1933 baatte de vader van Marcel De Vroede het stamënee uit en hield
varkens, waar nu de GB zich bevindt.
Later kocht Henri De Donder, de vader van Dirk en Hugette, het pand en liet het
stamënee en de danszaal uitbaten door achtereenvolgens Louis Scheers met Leona
en Alida.De volgende uitbater was
Armand De Cock.Daarna kwam Roger
Janssens erin en later tapten Eva en Guy van achter de toog.
Henri De Donder kocht in die tijd regelmatig faillisementen op.Dirk zit momenteel nog met een stock van o.a.
plastiek zakjes van een firma die overkop ging.
In 1970 werd het magazijn (nu GB) een opslagplaats voor hout tot 1975.
Op de Krogstraat is er onder de danszaal een ingang naar twee kleine
lokaaltjes.De Chiro vond er onderdak in
1958 voor de Jong Knapen, de jongsten van de jeugdbeweging.Na de bouw van het Chiroheem wat verder,
huisde er een tijdje een frituur in.Momenteel
is het een klein appartement.
Onder het terras is een ingang naar de kelder.Die werd bijgemaakt toen er een tijdje een dancing in ondergebracht
werd.
Achter de nieuwe bibliotheek staat naast de vijder
een tuinhuisje f .Dit staat ter beschikking van de vrienden
van de beiaard en we hebben er de reuzen ingezet.
De fanfare Concordia of dë ëzzëls beschikten over twee reuzen : Jan 38,1f en Mie 38,2f .
De originelen hadden houten koppen, maar werden verkocht aan een antiekzaak aan
de kust (Claude Bourgeois !).Piet De
Cuyper liet op kosten van de laatste voorzitter, bakker Van Malderen twee nieuwe exemplaren maken door
onze betreurde vriend en poppenspeler nonkel Wally uit Sint Niklaas.Zij zijn gesneden in isomo.Een lichte metaalconstructie werd aaneengelast
en de kleren werden door de familie Lanin genaaid.Zij zijn momenteel aan restaurering toe.
De vaste dragers zijn twee autochtonen uit de orde van de Sibemol : Frans Lanin
zit onder Jan en ondergetekende Jef De Cuyper draagt Mie.
De Cultuurraad van Meise besliste in betere tijden om een derde reusje te
financieren : de zoon van Jan en Mie.Maar door interne twistenis dat
er nooit van gekomen.Eerder had de
Kunstkring van Meise het idee verworpen omdat ze geen carnavalvereniging
zijn.
Toen de twee concurrerende fanfares van Meise
ter ziele gingen en de derde Oud Soldaten, die een gelegenheidsfusie van de
twee was, zijn de leden van de twee fanfares onder de K.B.G in 1990 samen
opgestapt achter de reuzen in de beiaardstoet op de Beiaardfeesten.Daarna is daar zoveel kritiek en getwist op
gekomen dat het bij die enige rondgang gebleven is.
Het is tijd dat we dit erfgoed nieuw leven inblazen, wat gebeurde tijdens de
beiaardfeesten van 2006.
Herman Boon pr. kreeg ten onrechte de reputatie
aangesmeerd, dat hij de muurschilderingen 16,1f
in de St.-Martinuskerk 16f op eigen houtje overschilderde.Ik heb hem dat destijds op de man af
gevraagd.Pastoor Brams was akkoord en
de kerkfabriek ook.
Hij nam dat initiatief niet zo maar.Dat
paste in de uitvoering van het concilie, waar versobering van de kerken een van
de doelstellingen was.Hij heeft ook
experten geraadpleegd.Toen werden die
muurschilderingen als waardeloos beschouwd.Later is de visie uiteraard veranderd.Ik weet alleszins van de restaurateur, dat dank zij het feit dat ze toen
overschilderd werden, ze nu nog zo gaaf konden worden gerestaureerd.
Toen wij als kleine jongens aan die kant moesten biechten (rechts was voor de
mannen) konden wij ons bezinnen onder de afbeelding van baardige duivels die
met een riek mensen in brandende putten kiepten.Dat is toch geen denderend vooruitzichtop het lot dat iedereen wacht ?
Ik heb ook nooit begrepen, waarom men bij de restauratie de paalschildering van
de Heilige Petrus f niet
uitvoerde.Dat is veel waardevoller dan
Het Laatste Oordeel.Misschien kan dit
een opdracht worden voor de nieuwe kerkfabriek ?
In de kerk kan men er postkaarten en een boekje over aanschaffen .
Het was ten andere niet de eerste keer dat de muurschilderingen werden
overschilderd :
1590 pastoor (Strombeek) Gaspard Verschueren zou de muurschilderingen
geschilderd hebben
1843 door het Concilie van Trente werden de muurschilderingen witgekalkt ?
1891 kalklaag op de muurschilderingen werd weggehaald
voor 1895 werden ze reeds verstopt achter de zijaltaren die toen weggenomen
werden
De toespraak van de restaurateur bij de inhuldiging in de kerk ,met een
verantwoording en beschrijving van het uitgevoerde werk, is in mijn bezit.
Tekst toespraak restaurateur
In de St.-Martinuskerk is een crypte 16,2f , die ca. 1500 werd gegraven en
waarin de heren van Meysse bijgezet werden o.a.Jan van de Ee in 1607. OokdHoogvorst en Roose de Beauffort vinden hier hun laatste rustplaats.Ik maakte in 1957 de inventaris van de obiits
16,3f die in de zijkapellen van de
kerk aan de muren hingen.Onder raam 1
hingen er 10 en aan de andere kant 8.Zij werden weggenomen en later terug gehangen.Er zijn er echter vernield.
In het koor werden de wapenschilden van deze adellijke geslachten verwerkt,
boven de plaats waar de kelder zich bevindt. Ze zijn echter bij de vervanging
van de vloer van het koor, ingemetst in de zijmuren.
De ingang van de crypte, die regelmatig moet geopend worden om een nieuwe
afgestorvene te begraven, bevindt zich in de sacristie rechts f .De laatste werd bijgezet in de zomer : Christine d Hoogvorst uit Sint
Lambrechts Woluwe, overleden op 23.7.2005.
Ik heb alle gegevens over de familie d Hoogvorst bijeen gezocht.Hieruit resulteerde een stamboom.Deze heb ik in een tabel gebracht en vergeleken
met de obiits.In de parochie moet
nochtans een register bestaan van de bijzettingen.
Berla geeft een boekje uit over baron d Hoogvorst (standbeeld) van de hand van
Raoul Moyson.Hij publiceert erover nog
in het tijdschrift van Berla.
In de bibliotheek van Meise Brusselsesteenweg 44
werd een schrijn geplaatst met geschenken van onze bekendste inwoonster.Zij werden geschonken aan Madeleine De
Cuyper, de dochter van de teeltoverste van Bouchout, bijgenaamd de boer van
Bouchout.Madeleine stond deze
voorwerpen af aan de gemeente.Over
Madeleine vinden jullie alles in Jeugdherinneringen aan Keizerin Charlotte van
Mexico, hoofdstuk 9 van De waanzin van Charlotte van Jos Pauwels (red.) en
anderen, uitgegeven bij Epo in 2000. F
De voorwerpen die geschonken werden zijn : wereldbol, kapje, spiegeltje,
paraplu, haakwerk, kookboek, haakpen, theepot.
Achter deze verzameling staat de oude vlag van de Oud Strijders 1914 18 van
Meise.Deze zou geschonken zijn door de
keizerin.Een andere bron vermeldt
echter dat ze aangekocht werd door het gemeentebestuur.
Jeugdschrijver Herman Van Campenhout schreef onlangs een triller i.v.m. de
keizerin en haar entourage.
In de kelder van de bib., onder de ontmoetingsruimte, werd de oude bluspomp
opgeborgen, bij gebrek aan plaats in Berla.Alles zou eens op een inventaris moeten geplaatst worden.
Als we aan De Donder (Kursaal) links afslaan komen
wij in de Krogstraat, waar het Chiroheem staat.Hogerop aan de Beiaardlaan staat nog een rustieke villa f , die misschien mag beschermd
worden.Zij staat in een klein
parkje.Aan dezelfde kant voorbij het
speelplein staat het home Van Gijsel f
, waar onze bejaarden hun oude dag doorbrengen.Dit gebouw werd gefinancierd door Jan Van Gijsel, de mecenas van onze
oude beiaard.
Keren wij terug bij ons vertrekpunt van vandaag dan gaan we de
Brusselsesteenweg op.Hier vinden wij
een geklasseerd dorpsgezicht dat bestaat uit : het oude gemeentehuis (nu
muziekacademie) f , een rustiek
huisje, de villa waar schrijver Herman Vos zijn jeugd doorbracht (nu dokter
Jacobs) 34f en de Careelhoeve 1670
(later hoeve Haeck en gerestaureerd tot een privé woning 35f .Aan de overkant vinden
wij een kleine hoeve van de gezusters Baudewijns (nu vrijetijdsatelier Het
Verloren Uurke opgericht door Cecile Chabert Boon toen ze schepen was) 24f .
Onze werkgroep zou dringend onze lijst moeten evalueren.
De grens moet gelegd worden om te bepalen wat bescherming verdient en wat
niet. Als je de architecten laat doen wordt alles beschermd.
Ik heb een lijst aangelegd op excel.
Daar zijn we nu aan 25ftrunk . De trunk bevindt zich op het
kruispunt van de Strombeeek Beverselaan en de Tronkstraat en de St. -
Martinusbaan. Op deze plaats werd op 20 augustus 1914
Prinz Wilhelm zu Schoenaich - Carolath van het 3de regiment Uhlan doodgeschoten
door een soldaat van het Belgisch leger. Hij heette Louis Van Moer,
bijgenaamd de noescher. Die zat achter een hoop kasseistenen op de huidige
Nieuwelaan. De prins heeft nog net kunnen verklaren dat de schutter een
soldaat was. Anders hadden de Duitsers Meise platgebrand.
In 1979 richtten Boudewijn Van de Voorde en Jef De Cuyper in
het Audiovisueel Centrum ter omkadering van de J.V.C.-prijs voor poëzie
Kunstkring Meise op.
Kunstenaar Jan Wellens nam in 1987 de Kunstkring over toen hij werkzaam was op
de dienst Cultuur en nam deel aan de eerste culturele herfstviering.
Vanaf 1988 pogen de kunstenaars op een vergadering in Den Haes in Rossem de
kring onafhankelijk te laten draaien, maar dat leverde enkel een stilstand op
tot 1990.
In 1990 keren zij terug naar het AVC en kent de kring een dynamische heropstart
in samenwerking met de Cultuurraad van Meise.
In een studie gepubliceerd door pastoor D.J.Delestré
in Eigen Schoon en de Brabander, ontdekken we interessante notas over Oude
dichters te Meise die meldenswaard zijn en passen in het kader van deze
historische reminiscentie.
Willem
Van der Elst 1570 - 1647
Geboren te Meise.Zijn ouders waren landbouwers zoals de meeste inwoners van Meise.Hij werd tot priester gewijd.Over zijn curriculum vitae weten we zeer
weinig.Nochtans staat het vast dat hij tot
pastoor van Boeckhoute (Gent) benoemd werd.
Priester Van der Elst schreef Gheestelijke gedichten ter perse gelegd in
1622.
Deze dichter moet een gunstige faam hebben genoten want in de Verslagen en
Mededelingen der Koninklijke Vlaamse Akademie van oktober 1932 heeft Lode
Baeckelmans een studie gewijd aan het werk van dichter willem Van der Elst.
Het geslacht Van der Elst was zeer verspreid in het Brabantse en genoot er veel
aanzien.De dichter heeft over zijn stam
geschreven :
Men konne daervan niet den ouderdom doen blijcken van ons vermaert geslacht
noch daer oock naer en blijck maer roemen ons wel vrij omdieswil dat wij zijn
van deughdelijck in wercken en in schijn.
Baeckelmans somt eregedichten op die pastoor Van der Elst wijdde aan personen, onder
andere aan Jan Ceulens pasteur van Campenhout en Henricus Cuelens, pasteur van
Geerdsbergen.
Deze waren waarschijnlijk familieleden van Bernardys Croy en Leonardus Boodts,
abdijheren van Grimbergen.
Reeds voor W.O.II werden er tentoonstellingen
gehouden.
Zo vonden we een uitnodiging voor een Kunsttentoonstelling van Schilder en
Beeldhouwwerken ten voordele van Winterhulp .
van 29.12. 1940 tot 2.1.1941 in de schoollokalen met Edwin Ganz, Willem
Veldeman, Eugène Rondia, Willem Rosiers en Lode Van Ruysevelt
van 9 tot 17 augustus 1941 met Edwin Ganz, Willem Veldeman, Eugène Rondia,
Willem Rosiers, mevrouw E.Salu, Lode Van Ruysevelt, Ernest Salu senior en Ernest
Salu junior.
van 26.12.1942 tot 3.1.1943 met Verbiest Louis, Edwin Ganz, Bettignyn Ernest,
Veldeman Willem, Rosiers Willem, Rondia Eugeen, Cnop Jan en Van Ruyssevelt Lode.
van 14 tot 22.8.1943 met Edwin Ganz, Willem Veldeman, Louis Verbiest, Willem
Rosiers, Jan Cnop, Eugeen Rondia, Victor Buelens, Lode Van Ruysevelt en Jozef
Pas
Het Davidsfonds in de Kursaal van 9.6 tot 17.6 in de
Kursaal
Willem Rosiers stelde ook individueel tentoon o.a; van 6.5 tot 18.51970
De Jeugdgemeenschap van Meise pakte uit met jonge kunstenaars
In 1981 nam het Audiovisueel Centrum het heft over met :
Plastische kunst
Jury : Maurits Naessens (tot +), Willem Rosiers (tot +) en vorige
laureaten
2.1. Jules Van Campenhoutprijs voor Plastische
KunstAVC Meise
Laureaten : 1981 Jos
Decordier 1982
Walter Philips
2.2. Prijs Plastische Kunst AVC Meise
Laureaten : 1983 And
Maris 1985
J. Van Nieuwenhove 1986 C. Vanderhasselt
2.3. Maurits Naessensprijs AVC en Kunstkring Meise
Jury : experten Mercatorfonds en 1 kunstenaar J.
Duyck
Laureaten : 1991 Sam Dillemans met Zelfportret
1992
Luc De Meyer met Omkringde ruimten in veld van parelmoer
1995
Michel Mathus met Zonder titel
1998 Aurélie Outhuys
daarna overgenomen door de Cultuurraad met een lokale jury
Wij zijn veel dank verschuldigd aan deze
onderpastoor van Meise in 1790, voor de talrijke notities over zijn
belevenissen tijdens het Franse bewind en over de verdrukking en de tergingen
welke onze bevolking te verduren kreeg.
Norbertus Heylen was tijdens de besloten tijd pastoor van Grimbergen.Dit handschrift wordt bewaard in de abdij van
Grimbergen.D.J.Delestré geeft volgende
levensschets :
Pastoor Norbertus Heylen werd geboren op 11 oktober 1753 te
Veeweide-Anderlecht waar zijn vader een smidse had.De familie was afkomstig uit de Kempen doch
verwant met vele Brabantse families.Hij
trad in de Norbertijnerabdij te Grimbergen de 25 mei 1776, werd geprofest op 18
oktober 1778, priester gewijd 4 jaar daarna in Mechelen.
Hij was eerst onderpastoor coadjutor te Strombeek, werd onderpastoor te Meise
benoemd op 4 november 1790 in de Patriottentijd.Op 16 juli 1795 werd hij pastoor te
Grimbergen en maakt de besloten tijd mee.Van hoeve tot hoeve moet hij vluchten, verbleef enige tijd op s
Gravenmolente Grimbergen en ging toevlucht zoeken bij Peke Van Beneden, aan de
Bruinborrebeek.In 1801 mocht hij terug
naar zijn pastorij die hij eerst in 1818 verliet om wat rustiger te leven te
St.-Brixius-Rode, alwaar hij ten Here gingop 13 februari 1825."
Hij heeft ook deel genomen aan de Boerenkrijg, aan die moedige en
bovenmenselijke strijd van onze jongens tegen het militair gezag dat hen
opeiste om dienst te nemen in het Franse leger.
