30 juni 2008

De eerste helft van de kleren ligt al gestreken in de kast. De tweede helft moet nog volgen, maar ik heb een rustpauze ingelast waarin ik me bijvoorbeeld met de eindafrekening van het moordweekend kan bezighouden.

Ik ben niet goed in het schrijven van verslagen, wat mijn vroegere leerkrachten ook beweerden. (Ik schreef in het begin van het vierde middelbaar een verslag over Pukkelpop. Mijn leerkracht Nederlands vond het zo goed dat hij het wou voorlezen. Toen hij bij het woord noise kwam, las hij het op zijn Frans. Ik rolde haast van mijn stoel.)

J. en ik hadden ons voorgenomen te schrijven tijdens de reis. Ik had daarvoor mijn grijze schrift meegenomen met het gouden stuk papier van een mannetje dat valt. Op zaterdag 14 juni om 17u16 stak ik vrolijk van wal met de volgende zin: J. heeft een fles Contrex-vergif gekocht omdat hij de kwaliteit van het Gentse kraanwater niet vertrouwt. Die dag sloot ik af met Het bevestigt alleen de indruk dat het maken van plannen in die richting een goed idee is.

En dat was het. Toen lag het een week stil. Want er moest een brug gebouwd worden. En rakija gedronken. Een week later werd ik wakker en wist ik dat ik moest schrijven, maar het proza was zo stuntelig dat ik algauw gedichten begon te schrijven en dat ben ik dan maar blijven doen, de rest van de reis lang.

Ik blijf mijn voornemen trouw bij elk gedicht een bondige uitleg te geven, dus hier gaan we dan. Drie gedichten als aftrap.

Toen ik Olga voor het eerst zag in het station van Subotica, wist ik pas helemaal zeker dat het niet meer mis kon lopen. Bij gelegenheid toon ik nog wel eens een foto van Olga die lijkt op de affiche van Hundstage.

     Olga

     Olga praat zoals ze in de hitte haar T-shirt

     uittrekt; trefzeker, geen verzet gewoon.

     In Moskou gebeurt het misschien wel vaker dat

     vrouwen ouder dan 40 op minutenlange gitaarsolo’s dansen

     of klagen dat er te weinig gedronken wordt, maar hier

     zitten alle jongens heimelijk Olga achterna.

     Zo protesteert niet. Ze had mijn moeder kunnen zijn.

     Dat had ze moeten zijn, waarschijnlijk.

De huizen in Belgrado hebben geen gaten in de muren en er zijn redelijk wat parken. Toch heb je het gevoel dat de stad niet in zichzelf past.

     Beograd

     hier is het labyrint waarvan ik weet

     dat ik er geen uitweg uit vind

     de straten dragen rare namen maar

     met mijn cyrillisch gaat het verder goed

     ik volg je wel, de parken in

     en uit, de pleinen op en af, en verder

     volg ik je ook, hoedanook,

     heb ik bedacht

Hotel Royal kostte 30 euro per nacht per persoon en de eerste nacht dachten we dat er een kakkerlak in de badkamer liep. Ik deed er bijna geen oog dicht. Te veel, te warm, te weinig weerstand en het waren onze laatste nachten in de Balkan, wat op zich al een reden is om niet goed te slapen.

     Hotel Royal ***

     Welkom in de warmste kamer waar ik ooit sliep.

     In het café hiernaast zingt dezelfde zangeres

     als de vorige nacht een lied dat waarschijnlijk

     nergens over gaat. En toch kan ik het meezingen.

     Welkom in de nacht die enkele minuten langer is

     dan de kortste nacht die ik net weer heb gehad.

     Dit is een persiflage met in de hoofdrol de TV

     die een derde van de kamer inneemt.

     Welkom in de grootste wirwar die ik ooit bedacht.

     Er wonen mensen van wie de gezichten nu al onwerkelijk lijken.

     Er plakt een storm tegen het enkel glas die maar niet

     wil losbarsten, laat staan gaan liggen.

     Wees welkom, wees gezeten.

     Er is drank en er is eten.

     Dit is een nacht in vrije val.

     Dit is Hotel Royal ***.

11 juni 2008

J. en vir wassen elke avond alles af: de cornflakeskommetjes van het ontbijt, de glazen en kopjes die ze overdag gebruikten en de potten, pannen, borden en bestek van het avondmaal. J. zou uit zichzelf nooit elke dag afwassen, maar door een korte kosten-baten-analyse heeft vir J. ervan weten te overtuigen dat dit toch veruit de meest efficiënte aanpak is. Dat heeft alles te maken met het feit dat sommige etensresten steenhard worden als je ze een nacht aan de potten laat hangen.

J. vermoedt natuurlijk wel dat virs neurose er ook voor iets tussenzit – hij woont tenslotte al bijna vier jaar samen met haar – maar voorlopig staat hij elke avond onderdanig naast vir af te drogen. (Af en toe wijst vir hem erop dat de glazen nog nat zijn, en als vir het water heeft laten weglopen, wijst J. er haar op dat er nog een pan op het vuur is blijven staan.)

Natuurlijk is afwassen en afdrogen sowieso erg avontuurlijk, maar om het nog wat spannender te maken, spelen J. en vir vaak een van hun afwasspelletjes. Ze zijn dermate bedreven in het verzinnen van zulke spelletjes, dat ze in augustus een afspraak hebben gemaakt om hun ideeën te commercialiseren. Het eerste spelletje is veruit het geniaalst omdat er taal aan te pas komt. De ene zegt een willekeurige combinatie van klanken en dan worden daar om beurten woorden mee gezocht. Let op: het gaat om de klanken, niet om de spelling! Een voorbeeld:

vir            aa (zoals in laat), e (zoals in het), oo (zoals in ook)

j.             laveloos.

vir            haveloos.

j.             een goudmijn! waterloos.

vir            het moet in het woordenboek staan.

j.             welk woordenboek?

vir            de dikke van dale.

j.             het staat erin.

vir            het staat er niet in.

j.             havenpoort.

vir            twijfelachtig. radeloos.

j.             mateloos.

vir            stapeldoos.

j.             wat is een stapeldoos?

vir            een doos om te stapelen, natuurlijk.

j.             hazelnoot.

vir            laveloos.

j.             dat is al gezegd.

vir            waterloop.

j.             watersnood.

vir            bah. ik heb er geen meer. 

Dat komt doordat vir enkel de combinatie 'uu-ie' wint (uniek, subliem, subtiel, ultiem, muziek, futiel, ludiek, stuurwiel, tuniek, publiek, rustiek, enz.) en te weinig geduld heeft.

Het tweede spelletje is zo mogelijk nog interessanter dan het eerste, ware het niet dat j. er de pest aan heeft en het enkel speelt als hij in een van mijn valstrikken trapt. Het spelletje heet 'hypothese-land' en alle vragen zijn er mogelijk. Want zo gaat dat in hypothese-land: het lijkt niet op ons land waar alleen realistische vragen gesteld mogen worden.

vir         wat zou je doen als ik een tak in de plaats van een arm had, maar verder was ik normaal?

j.          goh, is dat een hypothese?

vir         ja, we zijn in hypothese-land

j.          neen, we staan af te wassen

vir         waarom doe je niet mee?

vir         wat zou je zeggen als ik een CD van K’s Choice zou willen kopen?

j.           ik zou eens mijn schouders ophalen

vir         (geënerveerd) neen, dat zou je niet, en stop met zeggen dat je altijd bij alles je schouders ophaalt.

vir         wie zou je zijn als je mij nooit ontmoet had?

vir         wat zou je denken als je mij nu voor het eerst zag?

vir         hoe ongelukkig zou je zijn als ik nu doodging?

Dit spelletje zou echt leuk kunnen zijn. Zo leuk dat je voor je het goed en wel beseft, de hele afwas hebt gedaan. Zo leuk dat je fluitend het aanrecht schoonmaakt en de kruimels van de tafel veegt. Maar meestal mok ik wat omdat j. weigert binnen te treden in hypothese-land, de hyperrealist.

10 juni 2008

Dit is een noodkreet voor iedereen die het horen wil: ik weet me geen raad meer, ik ben het kwijt, waar is het gebleven?

Ik zit urenlang naar het scherm te staren, totaal wezenloos. Ik denk aan woorden en ik denk aan zinnen, maar er komen alleen misbaksels. Ik denk aan verhalen maar ze klinken me allemaal te bekend. Ik denk dan maar dat ik helemaal niet origineel hoef te zijn (het is een misvatting dat alles altijd origineel moet zijn, geeuw) maar zelfs onorigineel zijn lukt me niet omdat er simpelweg niets komt. Er is de leegte en daarin zit ik, te geeuwen dus, papieren poppetjes te scheuren en die weg te blazen en er komt niets, niets, niets, terug.

Ik herinner me niet dat ik dit ooit schreef, maar ik weet wel waar het over gaat, toen had het dus nog niet toegeslagen:

de dag erna

de dag erna loopt Het Monster

eerst nog gedwee aan de leiband mee

tot het zich onze beloftes herinnert als

losse variaties op eenzelfde thema:

nooit meer zo veel, zo onbeheerst,

denken dat de dagen voor ons uitgeschoven mogen,

en het slaat zijn armen om me heen:

van ver moet dit op een omhelzing lijken – neen!

Dieper in mijn lade vind ik dit, toen nam het al bezit van mij want ik ben maar twee strofes ver geraakt:

verlan de verlan

ja kijk, het kan

verkeren, maar net zo

goed verkeert het weer

zo is vir terug

vertaald vir ten

voeten uit want

Ja, want? Er staat nog vanalles achter gekrabbeld maar dat is doorstreept. Ik ben er niet in geslaagd te achterhalen waarom vir terug vertaald vir ten voeten uit zou zijn. Als iemand het antwoord heeft, licht me dan in, zo je wil.

Misschien ben ik nadat ik vertaald ben, des te meer een vir omdat bij een vertaling sommige betekenissen lichtjes verschuiven. J. stuurde me onlangs een site door (http://tashian.com/multibabel/) waar je een Engelse zin kan intikken. Het programma vertaalt die zin een aantal keer opnieuw, telkens naar een andere taal via het Engels. Je tikt bijvoorbeeld ‘I want an enormous box of chocolate cookies’ en je krijgt ‘I completely demand enormous Biskuite of the structure to the chocolate’. Maar het kan nog erger: ‘Do you please want to shut up and give me back my pillow?’ wordt namelijk: ‘You appreciate when satisfer behind the my choc-absorbent end to close yourself and of she must?’ Héérlijk. Ik denk dat ik me uren kan vermaken met zo’n website, maar er moeten dingen gepland worden want binnenkort wordt mijn leven door elkaar geschud: eerst op reis, dan verhuizen, dan ander werk.

de dag zit nokvol

mijn stem is ontbeend

- vaarwel smalltalk -

is dat wat resteert

als ik alles echt meen

waar moet het nu met

mijn waanideeën heen?

Zeer waarachtig, of dat denk ik toch, maar wat is er in godsnaam met die eerste strofe aan de hand? Het ritme klopt niet, de klanken botsen dat je er scheel van gaat kijken en het woord ‘smalltalk’ is eigenlijk zo lelijk ze het zouden moeten verbieden. (Ik zat op de achterbank in de auto en ik zocht een woord voor al die zinnen die je zomaar zegt zonder dat je er iets mee bedoelt, tegen mensen met wie je na drie zinnen uitgepraat bent. Ik kwam dus uit bij ‘smalltalk’ en de muziek moet zo luid gestaan hebben (Modest Mouse, Little Motel) dat ik het niet hoorde, de spuuglelijke echo in mijn hoofd.

‘Small talk’ geeft ‘small maintenance’. Het overwegen waard in dat gedicht.

Ik zit dus met een small board of the author.

Wie me wil inspireren, you precede.