Het nieuwe justitiepaleis, bijgenaamd het vlinderpaleis of ook de frietzakskes (vanwege de structuur eb de puntdaken) werd gebouwd op de Bolivarplaats in het zuiden van Antwerpen. De architect was de Engelsman Richard Rogers die o.a. ook het Centre Pompidou in Parijs en de Millenium Dome in Londen ontwierp. Voor de ingang: een groot beeld van Jan De Lichte, een Antwerpse mythe uit het milieu.
Het gebouw dat niet minder dan 280 miljoen euro kostte (heel wat meer dan begroot...) werd in 2006 ingehuldigd door koning Albert II. Er werd in de constructie heel veel glas gebruikt als symbool voor doorzichtigheid. In het gedicht over het Vlinderpaleis wordt daar naar verwezen:
Glas als symbool voor doorzichtigheid
Doorzichtig het gebouw, doorzichtig de rechtspraak
Dat vraagt wel om wat voorzichtigheid,
want tussen rechters onderling loopt het soms spaak
Hierbij wordt verwezen naar de meningsverschillen over de aanpak van de diamantfraude, enkele jaren geleden...
Als wij aan de achterzijde (langs de kant van de kaaien) foto's trekken merken wij de ingang van de Bolivartunnel die onder het nieuwe gerechtshof doorloopt. Langs de zijkanten valt vooral de ingewikkelde structuur van terrassen, trappen, in- en uitgangen op, naast de vreemde vorm van de daken. Maar wanneer je dit gebouw langs de juiste kant bekijkt, kan je het zelfs mooi vinden door zijn symmetrie, zijn krachtige lijnenspel en de lichte kleuren.
Om binnen te komen wandel je langs een gigantische houten trap naar de centrale hal: de Salle des pas perdus.
Aan de voorzijde (kant Bolivarplaats) voert een gigantische houten trap je naar boven. Daar heb je een mooi uitzicht op een deel van het Zuid en tegelijk op de structuur van dit gerechtshof. Glazen deuren in een glazen wand, doorzichtiger kan niet, en zo kom je in de enorme inkomhal. Mijn gids was die dag oud-collega Herman Reyns. Hij bracht mij naar een gerechtszaal waar ik anders nooit binnen zou komen (tenzij als getuige of als beschuldigde) en waar ik per uitzondering foto's mocht trekken. Je ziet een lege zaal, heel modern met de beklaagdenbank, de plaats van de magistraten en de stoelen voor de getuigen en het publiek. Ook de modernste technologie is hier aanwezig (getuige de twee videoschermen), de aanblik is helemaal anders dan die in de vroegere gerechtszalen in het oude justitiepaleis.
In de grote inkomhal leiden houten trappen je naar de verschillende (6) glazen vleugels die 4 verdiepingen hoog zijn. Elke vleugel bevat een grote zittingzaal (met puntdak) maar er zijn in totaal ook 26 kleine zittingzalen (met kleinere schaaldaken). De inkomhal zelf bevat heel wat mooie kunstwerken en ook hier is er een prachtige lichtinval vanwege de grote glazen wanden en overkoepelingen. Kortom: een gebouw dat heel modern is en beslist de moeite van een bezoekje waard (behalve als je iets mispeuterd hebt, natuurlijk...).
Een plaats in onze stad waar heel veel volk komt, is het Shopping Center Grand Bazar. De oude Grand Bazar kleeft al niet meer aan ons gezamenlijk geheugen maar dit gebouw werd op een moderne en prachtige wijze omgevormd tot een eigentijds winkelcentrum. Langs de buitenkant herkennen de specialisten vast wel de stijl van Victor Horta (1861 - 1947) die in 1906 de plannen ontwierp.
Er zijn verschillende ingangen waarvan die op de Groenplaats (via kledingzaak Mango) en de Schoenmarkt de meest bekende zijn. Er is ook nog een ingang op de Eiermarkt, met een gewone stenen trap... Van de mooie klassieke architectuur van de buitengevels, merk je binnen niets meer. Je treedt binnen in een hypermoderne winkelgalerij met veel licht en ruimte.
Het indrukwekkend interieur leidt je met de lift of de roltrap naar de eerste of tweede verdieping. Een verbluffend spel van lijnen, van licht en letters, van een schoonheid die heel veel mensen nooit opmerken, gefocust als ze zijn op de inhoud van de winkels, hun I-Phone of hun eigen jachtig leven. Het is echt de moeite om de binnenzijde van dit winkelcentrum eens grondig te bekijken: van de benedenvloer tot de mooie glazen koepel, modern maar mooi!
Van de Mango naar Paris XL, de FNAC (mijn favoriete winkel in deze galerij...), de Pearle (waar ik een leesbrilletje kocht), Bart Smit, de Habitat, L & L, kortom te veel winkels om op te noemen. Ik vergeet dan nog de WC-madam en taverne De Passage (en nog veel meer). Geen vergelijking mogelijk met de Grand Bazar van vroeger maar toch vind ik dit één van de leukere winkelcentra: zoals je zelf kan lezen: het shoppinghart van 't stad!
Waar de Leopoldstraat, de Bourlastraat en de Sint-Jorispoort bij mekaar komen, is er een plein aangelegd met centraal een monument van koning Leopold I.
Na de onafhankelijkheidsstrijd waarin België zich los maakte van Nederland werd Leopold (1790 - 1865) , prins van Saksen-Coburg en Gotha de eerste koning van België. Sindsdien is België een parlementaire monarchie die door de dynastie van de Saksen-Coburgs wordt geregeerd. Het monument werd in 1868 onthuld en staat sinds 1873 op zijn huidige plaats.
De stadsschouwburg staat op het Theaterplein, kan 2000 bezoekers ontvangen en beschikt over het grootste podium van Europa. In een tweede fase werd het plein heraangelegd met een grote luifel die ondersteund wordt door witte pilaren.
Op de zijgevel versiert een gedicht van stadsdichter Bart Moeyaert (uit 2001) de gevel. Wie verder wandelt wordt verrast door de veelheid aan trappen die het theater met de grond verbinden. Bij het naderen van de ingang bemerk je dat heel de omgeving met woordspelingen wordt opgeluisterd. Zo ook de ingang van het Paleis aan de rechterzijde (Ziet mijn buitenkant eruit zoals mijn binnenkant zich voelt? Zie wat ik zeg dat ik niet zeggen kan). De linkerzijde toont Geert Hoste in volle glorie, boven de ingang van de taverne.
Op de muur vertellen een heleboel affiches welke artiesten hun opwachting maken: Els De Schepper, Paul Michiels e.a. worden aangekondigd voor de volgende herfst. Naast taverne Gusto bevindt zich een ingang waar ik probeer binnen te komen: helaas wegens proefopnames voor 'The Voice' mag ik binnen geen foto's trekken. Het blijft dus bij een foto van de loketten... Terug buiten wandel ik de hoek om, de enorme gevel van de stadsschouwburg wordt verdeeld door grote ramen terwijl de benedenverdieping hier bijna volledig door taverne Gusto wordt benomen. Nog wat verder kom je aan de ingang van de koninklijke balletschool. Een indrukwekkend kunstwerk van Oscar Jespers: 'België aan de Arbeid' versiert hier de muur. Als wij weer een hoek omdraaien komen wij bij één van de verschillende artiesteningangen van het Ballet en de schouwburg. Het zal niet de laatste zijn...
Nog meer ingangen vind je als je verder rond het gebouw wandelt: een dienstingang om materiaal te lossen, een artiestengang op nummer 2, nog een ingang voor de artiesten én voor het publiek en zo komen wij stilaan terug op het Theaterplein. Als de zon schijnt is dit werkelijk een prachtig zicht: de vele trappen, de witte palen en het indrukwekkend dak. Rond het plein uiteraard: de nodige tavernes en cafeetjes om na te praten over hetgeen je in het theater gezien hebt.
In de loodsen van de legendarische rederij met de rode ster opent op 27 september 2013 het RED STAR LINE MUSEUM. Het brengt de geschiedenis van de migratie van Europa naar Amerika vanaf 1800. Ongeveer 2,5 miljoen emigranten vertrokken sindsdien vanuit Antwerpen, op zoek naar een nieuwe toekomst.
De oude magazijnen werden in hun oorspronkelijke staat hersteld en ingericht als museum met als surplus: een toren die niet enkel als baken dient maar die tegelijk een mooie uitkijk op de haven werd.
Foto's tonen hoe het er aan toe ging aan de Rijnkaai. De nieuwe ingang van het museum is helder verlicht vanwege het vele glas, een schril contrast tegenover de oude inkomdeur. In het museum wordt duidelijke informatie gegeven van de plaats waar je bent, en de functie van die plaats. Een schitterende tijdlijn brengt de geschiedenis van de rondtrekkende mens van 70 000 jaar voor onze tijdrekening tot nu.
Een overzicht van het Red Star Line Complex toont waarvoor de 3 magazijnen oorspronkelijk dienden. Wat verder zijn enkele schaalmodellen van de boten van de rederij geplaatst met daarop volgend de steden waar die schepen o.m. aanlegden (New York, Liverpool, Antwerpen). Het is verbazingwekkend hoeveel mensen (60 miljoen!) tussen 1815 en 1940 uit Europa wegtrekken. De toenmalige passagierslijsten worden getoond, hier en daar met foto's van de passagiers zelf. Onder hen bijvoorbeeld Einstein die poseert samen met de kapitein.
Ook Poolse migranten krijgen hun plaatsje in het museum. Wij zien achtereenvolgens een affiche voor de oversteek van Antwerpen (Anvers, jawel!) naar Canada, de reisroute van Oost-Europa naar Antwerpen, bagagekisten van ongetwijfeld rijkere burgers, de sanitaire installaties van toen, en enkele foto's van het toenmalige Antwerpen met o.a. het Centraal Station. Een verwijzing naar de choleraepidemie van 1892 in Rusland leidt ons naar het doktersbezoek, één verdieping verder.
Vooraleer je aan boord mocht, volgde nog een verplicht doktersbezoek: wie niet gezond was, mocht het vergeten. Wij lezen: " Alleen wie geen besmettelijke ziekte heeft en fysiek in staat is om te werken, mag het land (Amerika) in." Om te vermijden dat immigranten vanuit Amerika werden teruggestuurd op kosten van de rederij gebeurde de medische controle dus op de plaats van vertrek. Enkele infoborden verder lezen wij over de aankomst in Amerika, wie er wel en wie niet werden toegelaten door de havenautoriteiten. Op de laatste foto van deze reeks krijg je een idee van welk soort mensen allemaal de grote overtocht waagde: iedereen met andere woorden...
De Amerikaanse Droom. Bij het lezen van deze tekst (zie foto) wordt snel duidelijk dat voor vele immigranten het leven niet altijd vol rozengeur en maneschijn verliep.
Wij verlaten het eigenlijke gebouw om via de trap naar de uitkijktoren te stappen. Dit is, voor alle duidelijkheid, een volledig nieuwe constructie die tijdens het bestaan van de RSL niet aanwezig was in het gebouw. Er wordt op een tussenverdieping nog een slaapcabine getoond en dan ben je boven. Je kan daar genieten van een mooi panorama, vooral gericht op de haven en het achterliggende dok.
Daarmee ronden wij het bezoek aan dit nieuwste museum (met heel veel oude elementen) van Antwerpen af.
De nabespreking gebeurt beneden in de cafetaria: een kans die niet veel musea je bieden!
Het Noorderterras én het Zuiderterras werden op het einde van de negentiende eeuw aangelegd bij het rechttrekken van de Scheldebocht, ter vervanging van de vele bruggen over de toenmalige vlieten. Aanvankelijk mochten hier enkel mensen van de betere bougeoisie gebruik van maken. De groeiende democratie van de moderne tijden zorgde ervoor dat uiteindelijk iedereen de wandelwegen van beide terrassen mocht gebruiken.
De toren van het Noorderterras bevindt zich nog in de oorspronkelijke staat en wordt gebruikt als horecazaak. Beneden aan het Noorderterras is er een gedenkplaat voor de gesneuvelde soldaten van de U.S. Army tijdens de tweede wereldoorlog. Verder bevindt zich hier ook een museum van de scheepvaart met de oude mijnenveger M 477 als pronkstuk. Enkele gepensioneerde havenarbeiders onderhouden de tentoongestelde boten. Via een ijzeren trap komen wij boven op de lange wandelgalerij die ons tot aan het Steen zal brengen.
Van het Noorderterras kan je de loop van de Schelde in beide richtingen volgen. Noordelijk zie je het verlaten gebouw van het Noorderterras. Langs de kade kan je de activiteiten volgen en aan de andere kant wandel je tot aan het Steen. Langs de binnenplaats verlaten wij het Steen en wandelen naar het voetpad naast de kaaien. Tegenover de Suikerrui kunnen wij weer naar boven en bereiken wij het Zuiderterras.
De toren van het Zuiderterras (ook gebouwd op het einde van de negentiende eeuw) is intussen volledig vernieuwd tot een modern café-restaurant met een prachtig uitzicht op de Schelde. Via het terras kan je opnieuw naar de kaaien en daar beland je tegenover de ingang van de Sint-Annatunnel (voetgangerstunnel).
Gedicht 35 is een ode aan het 'Kot'. Dat is het gebouw waar de havenarbeiders zich sinds 1940 kwamen opgeven om aan werk te raken. Een, voor de buitenstaander, wat vreemd systeem waar de mensen zich 's morgens vroeg aanbieden voor de vroege shift, 's middags voor de namiddag en 's avonds voor de nacht. Dit aanwervingsgebouw is gelegen aan het Kempisch dok op het stadsdeel dat men nu het Eilandje noemt. Eigenlijk handelt het gedicht vooral over de havenarbeider en zijn arbeid (zware arbeid) maar de foto's geven je een beeld van de inkomhal waar alle werkwillige dokwerkers verzamelen om hun dagtaak te krijgen. In de praktijk worden er natuurlijk heel wat mensen telefonisch verwittigd, dat zijn vooral degenen die onder een vaste foreman werken. Door de toegenomen technologische verbeteringen horen daar ook chauffeurs en kraanmannen bij. Desondanks blijft het een zware stiel met, ondanks de strenge veiligheidsvoorschriften, regelmatig zware arbeidsongevallen.
